Gąska bukowa (Tricholoma ustale (Fr.) P. Kumm.) – gatunek grzybów należący do rodziny gąskowatych (Tricholomataceae)[1].
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Tricholoma, Tricholomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1818 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus ustalis. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1871 r. P. Kumm., przenosząc go do rodzaju Tricholoma[1]. Niektóre synonimy naukowe[2]:
Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 2003 r., wcześniej gatunek ten w polskim piśmiennictwie mykologicznym miał nazwę gąska ogorzała[3].
Średnica 4-10 cm, początkowo wypukły z niewielkim garbem, później rozpostarty i często powyginany. Brzeg długo pozostaje podwinięty. Skórka gładka, naga, bez strefowań, w kolorze od pomarańczowego do czerwonobrązowego, często z oliwkowym odcieniem[4]. Za młodu jest silnie śluzowaty, później staje się bardziej suchy. Na starość, lub po wysuszeniu owocniki czernieją[5]
Gęste i ścieśnione, wykrojone, lub zatokowo przyrośnięte[5]. U młodych osobników białawe, potem rdzawe, u starszych czerniejące[6]
Wysokość 5-10 cm, grubość 0,8-1,5 cm, walcowaty, bez pierścienia[4]. Za młodu pełny, potem pusty, jaśniejszy od kapelusza i pokryty brązowymi włókienkami[6].
Białawy, łagodny lub gorzki, po przełamaniu czasem czerwieniejący i wydzielający mączną woń[6].
O kształcie od elipsoidalnego do kulistego i rozmiarach 8-11 × 5-6 μm[7].
Występuje w lasach liściastych i mieszanych, oraz w parkach. Rośnie na ziemi, wyłącznie pod bukami. Owocniki wytwarza od sierpnia do listopada[3]. Rośnie na różnego rodzaju glebach, w Europie Środkowej, z wyjątkiem wyższych położeń górskich występuje pospolicie[4].
Grzyb mikoryzowy. Jest niejadalny z powodu gorzkiego smaku[5]. Jest także grzybem trującym. W Europie nie notowano zatruć tym grzybem, jednak w Japonii jest jednym z trzech gatunków powodujących największą liczbę zatruć grzybami[8]. Objawami zatrucia są ostre dolegliwości żołądkowo-jelitowe[4].
Podobne, o brązowym ubarwieniu są: gąska żółtobrunatna (Tricholoma fulvum), gąska czerwonobrązowa (Tricholoma batschii), gąska gorzkawa (Tricholoma stans)[5]. Gąska bukowa od innych brązowych gąsek różni się tym, że występuje wyłącznie pod bukami, kapelusz ma pomarańczowy lub oliwkowy odcień, a trzon jest jednolicie ubarwiony (bez jasnej strefy pod kapeluszem)[4].
Gąska bukowa (Tricholoma ustale (Fr.) P. Kumm.) – gatunek grzybów należący do rodziny gąskowatych (Tricholomataceae).
.JPG)
.JPG)
