Turion Duckweed

Systematyka^[1] Domena eukarionty Królestwo rośliny Klad rośliny naczyniowe Klad rośliny nasienne Klad okrytonasienne Klad jednoliścienne Rząd żabieńcowce Rodzina obrazkowate Rodzaj rzęsa Gatunek rzęsa turionowa Nazwa systematyczna Lemna turionifera Landolt
Aquatic Bot. 1: 355 (1975)^[2]

Rzęsa turionowa, rzęsa purpurowa (Lemna turionifera Landolt) – gatunek drobnych, pływających roślin wodnych z rodzaju rzęsa w rodzinie obrazkowatych, pochodzący z północnej i wschodniej Europy, Azji klimatu umiarkowanego i Ameryki Północnej. Introdukowany w środkowej Europie i Francji. W Polsce kenofit, zaobserwowana po raz pierwszy w 1987 roku w okolicach Krakowa^[3], obecnie szerzej rozprzestrzeniona w Polsce północno-wschodniej i wschodniej (okolice Elbląga, Olsztyna, Suwałk, Łomży i Siedlec) i w Polsce południowej (okolice Przemyśla i Brzeska); znane są również pojedyncze stanowiska tego gatunku nad Odrą^[4].

Typem nomenklatorycznym gatunku jest okaz zielnikowy zebrany przez W.M. Hiesey'a w roku 1953, 20 kilometrów na zachód od Davenport w Montanie w Stanach Zjednoczonych. Holotyp jest przechowywany w kolekcji Politechniki Federalnej w Zurychu (ZT), pod numerem 6573^[5].

Epitet gatunkowy turionifera w języku łacińskim oznacza "rodząca turiony".

Morfologia

Pokrój

Rzęsa turionowa jest drobną rośliną wodną, osiągającą długość od 2 do 4 mm^[6].

Pęd

Roślina o ciele uproszczonym, której jedynymi wyróżnialnymi organami są zredukowane kwiaty oraz korzeń^[7]. Jej organizm stanowi luźnokomórkowy człon pędowy, spłaszczony, niemal kulisty do eliptyczno-jajowatego w zarysie, symetryczny, z wierzchu ciemnozielony, z rzędem drobnych brodawek wzdłuż osi, pod spodem czerwony^[8], z trzema wiązkami przewodzącymi. Rzęsy tego gatunku rosną na powierzchni wody, pojedynczo lub w koloniach liczących od 3 do 5 osobników^[6]. Są to organizmy proliferatyczne, jako jedyny gatunek rzęs tworzą pąki przetrwalne (turiony). Pąki te oraz organizmy potomne powstają w 2 merystematycznych^[9] woreczkach umieszczonych brzusznie po każdej stronie członu pędowego (powstają w nich również kwiaty)^[10]. Turiony są małe, pozbawione korzeni (lub z bardzo krótkim korzeniem), ciemnozielone lub brązowawe i bogate w skrobię. Powstają jesienią. Opadają na dno zbiornika wodnego, gdzie zimują.

Korzenie

Rzęsa turionowa tworzy po brzusznej stronie członu pędowego pojedynczy korzeń, pozbawiony tkanki przewodzącej^[9], bardzo smukły, nie przyrastający na grubość, nie rozgałęziający się, nie rozwijający włośników^[11], o końcu okrytym pochewką^[12] i długości osiągającej 15 cm^[8].

Kwiaty

Z uwagi na skuteczność rozmnażania wegetatywnego rośliny z tego gatunku rzadko kwitną. Kwiaty obupłciowe powstają pojedynczo w każdym z woreczków umieszczonych po bokach członu pędowego i otoczone są błoniastą pochwą. Kwiat zbudowany jest z jednokomorowej, jednozalążkowej zalążni, zakończonej kubeczkowatym znamieniem, i dwóch dwukomorowych pręcików^[11].

Owoce

Owocem jest kulista i lekko spłaszczona, podobna do mieszka łagiewka, zawierająca podłużnie żeberkowane nasiono z wyraźnym wieczkiem (operculum)^[13].

• Widok z góry

• Widok z góry i od spodu

• Widok od spodu

Gatunki podobne

Różni się od innych gatunków rzęsy przede wszystkim tworzeniem turionów^[6].

Biologia i ekologia

Rzęsa turionowa jest rośliną wodną, jednoroczną^[14][11], unoszącą się na powierzchni wody (jest zaliczana do lemnidów)^[15]. Okazjonalnie kwitnie latem^[8]. Zasiedla zimne, słodkowodne strumienie, jeziora i bagna^[6], na wysokości od 0 do 3700 m n.p.m.^[8] Komórki roślin tego gatunku posiadają 40, 42, 50 lub 80 chromosomów, tworzących odpowiednio 20, 21, 25 lub 40 par homologicznych^[8].

Przypisy