dcsimg

Czyreń jodłowy ( Polish )

provided by wikipedia POL
 src=
Młody okaz o bulwiastym kształcie
Phellinus hartigii G3.2.jpg

Czyreń jodłowy (Phellinus hartigii (Allesch. & Schnabl) Pat.) – gatunek grzybów z rodziny szczeciniakowatych (Hymenochaetaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Phellinus, Hymenochaetaceae, Hymenochaetales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozowali w 1890 r. Allescher i Schnabl nadając mu nazwę Polyporus hartigii. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1903 r. Patouillard, przenosząc go do rodzaju Phellinus[1].

Synonimy naukowe[2]:

  • Fomes hartigii (Allesch. & Schnabl) Bres. 1897
  • Fomitiporella hartigii (Allesch. & Schnabl) Teixeira 1992
  • Fomitiporia hartigii (Allesch. & Schnabl) Fiasson & Niemelä 1984
  • Phellinus hartigii (Allesch. & Schnabl) Imazeki 1943
  • Phellinus hartigii (Allesch. & Schnabl) Bondartsev 1953
  • Phellinus hartigii (Allesch. & Schnabl) Pat. 1903. f. hartigii
  • Phellinus hartigii f. resupinatus Domański 1967
  • Phellinus robustus f. hartigii (Allesch. & Schnabl) Bourdot & Galzin 1925
  • Phellinus robustus var. hartigii (Allesch. & Schnabl) Bourdot & Galzin 1925
  • Polyporus fulvus Quél. 1872
  • Polyporus hartigii Allesch. & Schnabl 1890
  • Trametes lutescens Lázaro Ibiza 1916

Nazwę polską nadali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako czyreń Hartiga[3].

Morfologia

Owocnik

Szerokość 5-20 cm, grubość 5-20 cm. Młode okazy mają bulwiasty kształt, który z czasem zmienia się na konsolowaty lub kapeluszowaty. Zewnętrzna powierzchnia jest gładka, falista, koncentrycznie strefowana. Ma kolor od szarego do ciemnobrązowego, brzeg (krawędź przyrostu) jest jaśniejszy; w kolorze od białawego do ochrowobrązowego. U starszych okazów górna powierzchnia często porasta glonami, zmieniając kolor na zielony[4].

Hymenofor

Rurkowaty, u młodych osobników rdzawobrązowy, u starszych szarobrązowy. Rurki mają długość 3-5 mm i może w owocniku występować wiele ich warstw, jednak różnice między nimi są słabo widoczne[4]. Szczecinek brak[5].

Miąższ

Żółtobrązowy, bardzo twardy, bez wyraźnego smaku i zapachu[4].

Wysyp zarodników

Biały. Zarodniki niemal kuliste, gładkie, o rozmiarach 6-7,5 × 5-6,5 μm[5].

Występowanie i siedlisko

Jest szeroko rozprzestrzeniony na półkuli północnej, jednak dość rzadki[5] .Na terenie Polski podano wiele jego stanowisk w piśmiennictwie naukowym[3].

Rośnie głównie na jodłach, dużo rzadziej na świerku[4]. Notowano też jego występowanie na cisie, daglezji[5].

Znaczenie

Grzyb wieloletni, mogący żyć nawet kilkadziesiąt lat, zwykle jednak 10-15 lat. Saprotrof rosnący głównie na martwych drzewach. Czasami jednak jako pasożyt rośnie również na żywych drzewach, głównie jednak w miejscu zranień mechanicznych, lub na bardzo starych okazach, które już osiągają górną granicę swojego wieku. Powoduje białą zgniliznę drewna[4]. Główna strefa spróchniałego drewna znajduje się w okolicach owocnika, ale rozciąga się na odległość nawet 1-2 m od niego. Spróchniałe drzewo jest osłabione i często podczas silniejszych wiatrów łamie się[5].

Gatunki podobne

  • czyreń ogniowy (Phellinus igniarius), ale rośnie tylko na drzewach liściastych, głównie na wierzbach i topolach,
  • tzw. czyreń dębowy (Formitoporia robusta). Rośnie głównie na starych dębach, często wysoko w ich koronach,
  • pniarek obrzeżony (Fomitopsis pinicola). Ma bardziej jaskrawą krawędź przyrostu; żółtą lub pomarańczowoczerwoną[4].
  • czyreń osikowy (Phellinus tremulae), ale rośnie tylko na topoli osice.

Przypisy

  1. a b c Index Fungorum (ang.). [dostęp 2013-11-12].
  2. Species Fungorum (ang.). [dostęp 2013-11-12].
  3. a b Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b c d e f Till R. Lohmeyer, Ute Kũnkele: Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie. Warszawa: 2006. ISBN 978-1-40547-937-0.
  5. a b c d e Choroby drzew. Phellinus hartigii. [dostęp 2012-10-20].
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL

Czyreń jodłowy: Brief Summary ( Polish )

provided by wikipedia POL
 src= Młody okaz o bulwiastym kształcie Phellinus hartigii G3.2.jpg

Czyreń jodłowy (Phellinus hartigii (Allesch. & Schnabl) Pat.) – gatunek grzybów z rodziny szczeciniakowatych (Hymenochaetaceae).

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL