Sparganium gramineum is a species of flowering plant belonging to the family Typhaceae.[1]
Its native range is Norway to Japan.[1]
Sparganium gramineum is a species of flowering plant belonging to the family Typhaceae.
Its native range is Norway to Japan.
Ujuv jõgitakjas (Sparganium gramineum) on jõgitakjaliste sugukonda kuuluv taimeliik.
Ta on Eestis arvatud II kaitsekategooriasse (seisuga 2012).
Ujuv jõgitakjas (Sparganium gramineum) on jõgitakjaliste sugukonda kuuluv taimeliik.
Ta on Eestis arvatud II kaitsekategooriasse (seisuga 2012).
Siimapalpakko (Sparganium gramineum, joskus myös S. friesii) on palpakkoihin kuuluva kelluslehtinen vesikasvi, jota tavataan Pohjois-Euroopassa. Laji on hyvin rento aito vesikasvi, jonka varsi on metrien mittainen ja liereä ja lehdet kelluvia. Syvissä ja kirkkaissa vesissä lajin kasvustot muodostavat kaloille suojaisen kutupaikan, ja sen siemenet ovat ainakin joidenkin sorsien ravintoa. Pohjoismaissa kasvia on käytetty karjanrehuna.
Siimapalpakko on rento, aito vesikasvi, se ei ole siis pysty rantakasvi, kuten osa palpakoista.[2] Siimapalpakon jopa metrien mittainen varsi on liereä, lehdet kapean tasasoukkia, kelluvia. Kukkaperät kohoavat kesä-heinäkuun aikana vedenpinnan yläpuolelle. Näihin ilmestyy hedemykeröitä ylemmäs eri kukkaperiin ja emimykeröitä alemmas samojen varsien varaan. Kukinta voi kestää syyskuulle. Hedelmäksi tulee emimykeröiden paikalle punaruskeita tumma- ja käyräotaisia pähkylöitä, toisen näkemyksen mukaan ne on tulkittu kuiviksi luumarjoiksi. Juurakko ei ole erityisen vankka, mutta kasvi on monivuotinen.[3][4][5]
Siimapalpakkoa on kutsuttu vanhastaan kellu(s)palpakoksi sen lehtien erikoislaatuisuuden vuoksi. Näistä pitkistä ja kapeista lehdistä on käytetty nimitystä "akanhapset".[6] Monissa kielissä palpakot ovat ilmeisesti kukintoa ajatellen siiliin tai piikkeihin viittaavia, esimerkiksi ruotsiksi igelknopp, mutta siimapalpakolla on oma nimityksensä flotagräs.[7][8]
Siimapalpakkoa muistuttavista pohjanpalpakosta siimapalpakon erottaa (S. hyperboreum) kapeampien, vain pari millimetriä leveiden lehtien perusteella. Kaitapalpakko (S. angustifolium) on samantapainen, mutta sen kukinto on kiinni kasvin haarattomassa kukkaperässä.[2] Siimapalpakko voi myös risteytyä kaitapalpakon ja rantapalpakon (S. emersum) kanssa.[5] Siimapalpakkoa pidetään toisinaan pikkupalpakon (S. natans) muotona; molemmilla onkin hedelmän ota käyristynyt.[9] Osa tutkijoista lukee palpakot osmankäämikasvien (Typhaceae) heimoon.[10]
Siimapalpakkoa tavataan Suomessa ainakin Kuusamon korkeudelle asti, havaintoja on pohjoisempaakin.[11] Leviämisalue ulottuu Skandinaviasta Pohjois- ja Keski-Venäjälle ja jopa Kaukoitään ja Japaniin, jossa se on määritelty uhanalaiseksi.[12][13] Se on syvissä ja kirkkaissa vesissä esiintyvä makean ja laimean murtoveden kasvi, joka ei pidä virtauksista.[5][14]
Siimapalpakko toimii muun vesikasvillisuuden ohella suojaisana kutupaikkana, kun vesi ei ole erityisen rehevä. Kosteikkojen ennallistamisessa on myös pantu merkille, että palpakkojen myrkyttömät siemenet ovat joidenkin sorsien mieluista ravintoa loppukesällä.[15] Runsas vesikasvillisuus suosii eläinplanktonia ja näin muun muassa petokaloja kuten ahvenia ja haukia. Vastaavasti vesikasvien vähyys on yhteydessä veden sameuteen ja särkikalojen suosimaan vesistöjen rehevyyteen.[16]
Vesien virkistyskäytön, esimerkiksi uinnin, veneilyn ja kalastuksen edistämiseksi on kokeiltu eri vesikasvilajien niittoa. Siimapalpakko katoaa niittämällä helpommin kuin vidat, lumpeet ja ulpukat ja etenkin uposlehtiset lajit kuten vesirutto ja karvalehti. Palpakon niittäminen on kuitenkin työlästä, koska se kietoutuu potkureihin.[16] Toisaalta ainakin Päijänteellä on todettu, että ruovikon poistaminen ruoppaamalla on antanut tilaa siimapalpakon kasvulle.[17]
Kuuluisa ruotsalainen biologi Carl von Linné kertoo teoksessaan Flora Lapponica vuodelta 1737, että siimapalpakko on hevosten ja lehmien mieliravintoa, mistä juontuu sanonta "Han lefver som ko i flotagräs", (ruotsinnos T.M.Friesin 1905), mikä on abstrahoitunut suunnilleen tarkoittamaan elämistä "mitä suurimpien herkkujen äärellä".[9] Palpakkolajeja on kokeiltu myös ihmisravintona.[18]
Siimapalpakko (Sparganium gramineum, joskus myös S. friesii) on palpakkoihin kuuluva kelluslehtinen vesikasvi, jota tavataan Pohjois-Euroopassa. Laji on hyvin rento aito vesikasvi, jonka varsi on metrien mittainen ja liereä ja lehdet kelluvia. Syvissä ja kirkkaissa vesissä lajin kasvustot muodostavat kaloille suojaisen kutupaikan, ja sen siemenet ovat ainakin joidenkin sorsien ravintoa. Pohjoismaissa kasvia on käytetty karjanrehuna.
Flotagräs (Sparganium gramineum)[1] är en kaveldunsväxtart som beskrevs av Johann Gottlieb Georgi. Flotagräs ingår i släktet igelknoppar, och familjen kaveldunsväxter.[2][3] Inga underarter finns listade i Catalogue of Life.[2]
Flotagräs är en flerårig sumpväxt med enkönade blommor som blommar under högsommar eller eftersommar. Växer i näringsfattiga områden. Hanblommorna sitter över honblommorna. Spröten är korta och klotlika. Bladen är flytande och kan bli flera meter långa men endast 2-3 mm breda.[4]
Kan hybridisera med igelknopp (S. emersum) och plattbladig igelknopp (S. angustifolium).[4]
Flotagräs (Sparganium gramineum) är en kaveldunsväxtart som beskrevs av Johann Gottlieb Georgi. Flotagräs ingår i släktet igelknoppar, och familjen kaveldunsväxter. Inga underarter finns listade i Catalogue of Life.
Flotagräs är en flerårig sumpväxt med enkönade blommor som blommar under högsommar eller eftersommar. Växer i näringsfattiga områden. Hanblommorna sitter över honblommorna. Spröten är korta och klotlika. Bladen är flytande och kan bli flera meter långa men endast 2-3 mm breda.
Kan hybridisera med igelknopp (S. emersum) och plattbladig igelknopp (S. angustifolium).
Багаторічна плавуча трава з довгим і тонким стеблом, помітно потовщеним і сильно зігнутим під суцвіттям. Листки дуже довгі й вузькі, в основі трохи вужчі, ніж у середній частині, у верхній частині плосковипуклі, на верхівці коротко загострені. Суцвіття гіллясте або просте. Жіночі головки в числі 1–3, розсунуті, сидячі або одна на ніжці. Чоловічих головок 2–3. Пильовики еліптичні. Плоди на довгих ніжках, довгасті, з тупуватими кінцями. Стовпчик при плодах крюкодібно відігнутий вбік[1]
Займає північні області Євразії — від східної Норвегії до Центральної Японії[2].
Зростає в озерах, річках[1].
Багаторічна плавуча трава з довгим і тонким стеблом, помітно потовщеним і сильно зігнутим під суцвіттям. Листки дуже довгі й вузькі, в основі трохи вужчі, ніж у середній частині, у верхній частині плосковипуклі, на верхівці коротко загострені. Суцвіття гіллясте або просте. Жіночі головки в числі 1–3, розсунуті, сидячі або одна на ніжці. Чоловічих головок 2–3. Пильовики еліптичні. Плоди на довгих ніжках, довгасті, з тупуватими кінцями. Стовпчик при плодах крюкодібно відігнутий вбік
Sparganium gramineum là một loài thực vật có hoa trong họ Typhaceae. Loài này được Georgi miêu tả khoa học đầu tiên năm 1775.[1]
Sparganium gramineum là một loài thực vật có hoa trong họ Typhaceae. Loài này được Georgi miêu tả khoa học đầu tiên năm 1775.
Sparganium gramineum Georgi
Ежеголо́вник зла́ковый, или Ежеголовник Фри́за (лат. Spargánium graminéum) — многолетнее водное и болотное травянистое растение, вид рода Ежеголовник.
Стебель длинный, тонкий, равномерно олиственный, слабый, обычно утолщённый и изогнутый под соцветием, легко перемещаемый водой.
Листья очерёдные, без язычков, линейные, на верхушке коротко заострённые, плосковыпуклые, цельные, цельнокрайние, до 2 м длиной и 1—5 мм шириной, заметно сужающиеся от середины к основанию, сверху без жилок, снизу с выступающей средней жилкой.
Соцветие обычно укороченное, лишённое нормально развитых листьев, простое или ветвистое, состоит из 2—3 сближенных шаровидных головок тычиночных цветков и 1—3 сидячих (или на ножках) головок пестичных цветков. Головки из пестичных цветков могут располагаться на ножках в пазухах листьев. Кроющие листья широкостеблеобъемлющие. Цветки однополые, погружены в воду, плавают на поверхности или приподняты над водой. Цветки, расположенные ниже на стебле и ветвях, — пестичные, выше по стеблю — тычиночные. Околоцветник состоит из 5—6 мелких тонких неокрашенных чешуевидных листочков. Тычинок три, они короткие, пестик один. Пыльники до 0,75 мм длиной. Столбик длинный, при плодах крючкообразно изгибающийся. Цветение в европейской части России в июне — июле.
Плоды, в совокупности образующие жёсткие, колючие шаровидные головки, — зелёные, позднее красновато-бурые до черноватых, без перетяжки посередине, расположены на ножке. Плодоношение в европейской части России в августе.
Ежеголовник злаковый распространён в Евразии.
В России встречается преимущественно в северных областях Европейской части, в Восточной Сибири и на Дальнем Востоке (в том числе на Камчатке).
Растёт в воде или по берегам озёр, реже по мелководьям рек.
Размножается и распространяется семенами.
По данным Королевских ботанических садов Кью[2], в синонимику вида входят:
Ежеголо́вник зла́ковый, или Ежеголовник Фри́за (лат. Spargánium graminéum) — многолетнее водное и болотное травянистое растение, вид рода Ежеголовник.