dcsimg

Amanita muscaria ( Asturian )

provided by wikipedia AST
Amanita muscaria
Carauterístiques micolóxiques
Symbol question.svg
Convex cap icon.svg
Flat cap icon.svg

El sombreru ye convexu

o esplanáu
Free gills icon2.png
Les llámines son llibres
Ring and volva stipe icon.png
El pie tien aniellu y volva
White spore print icon.png
Espores de color blancu
Mycorrhizal ecology icon.png
Poisonous toxicity icon.png
Psychoactive toxicity icon.png
Comestibilidá: venenosa[editar datos en Wikidata]
 src=
Dos basidiocarpos mozos de A. muscaria nel Valle de Los tos (Albacete).
 src=
Detalle de les llámines de Amanita muscaria.

Amanita muscaria, tamién conocíu como matamoscas o falsa oronja,[1] ye un fungu basidiomiceto bien común, del orde Agaricales.[2] L'epítetu específicu muscaria provién del llatín musca, mosca, y fai referencia a la interaición que se produz ente esti fungu y los inseutos. Paraliza temporalmente a los inseutos qu'entren en contautu cola cogorda.

Amás del de falsa oronja (puede confundise cola oronja cuando'l sombreru ta bien llaváu), otros de los nomes que puede recibir son agárico pintáu y oronja pintada. En Cataluña referir a ella, amás, como reig vermell, oriol, reig de folguera o ou de reig bord; en Galicia y zones estremeres como reventabois o brincabois y nel País Vascu como kuleto falsoa y kulato paltsoa.

Carauterístiques

  • Tamañu: Ente 10 a 20 cm.
  • Color: Colloráu arrodiáu de puntos blancos.
  • Forma de sombrerucu: Los sos pileos varien ente los 10 cm y 25 cm de diámetru. Evolucionen de forma globosa a convexa y finalmente plana como cuasi toles amanitas. El so cutícula, xebrable, ye de color coloráu escarlata que vira al naranxa cola edá. Sobre ella hai numberosos restos blancos del velu universal. Estos, suelen ser de testura algodonosa y dispuestos en círculos concéntricos, de color blancu qu'amarillea col tiempu. Carnosu, consistente y d'aspeutu curiosu. Marxe incurváu y llixeramente estriáu nel maduror.
  • Pie: Cilíndricu, fácilmente xebrable del sombreru, blancu a llixeramente mariellu claro, rectu, robustu, llenu y con aniellu. El so tamañu varia dende unos 12 a 20 cm d'altor y de 1 a 3 cm de diámetru.
  • L'aniellu ye ampliu, membranosu y col cantu llixeramente tiñíu de mariellu.
  • La base del pie ye claviforme, arrodiáu d'una volva, blanca, fugaz, a manera de verrugas que componen círculos incompletos.

Desarrollu

Nos sos primeros estaos el sombreru (que puede bazcuyar ente los 15 y 25 cm) apaez envueltu por un velo ablancazáu, presentando una forma globoide que darréu, al esgañase, va tornase hemisférica pa terminar estendiéndose, col marxe llixeramente incurváu. Tamién presenta unes granulaciones blanques o amarellentaes que s'esvalixen por tola superficie. Éstes son los restos de la volva o cobertoria inicial y, col tiempu, van sumiendo de forma gradual. La cutícula ye de color coloráu, bien brillosu, con matices que van dende l'anaranxáu al mariellu escuro. La superficie inferior apaez recubierta por llámines, xeneralmente blanques, independientes y ventrudes.

El pie, de coloración clara, puede llegar a midir hasta 24 cm d'altor y 3 cm de grosez, presentando un aspeutu bulbosu na base, sobre la qu'escolga un carauterísticu aniellu blancu d'aspeutu membranosu.

Historia

L'usu peculiar d'esti fungu como alucinógeno ta documentáu dende 1730. Una lleenda koryak fala d'un héroe, Gran Cuervu, que prindó una ballena pero dempués nun pudo devolvela al mar por cuenta del so gran pesu. El dios Vahiyinin (Esistencia) díxo-y que consumiera espíritos de wapaq pa consiguir la fuercia que precisaba. Vahiyinin cuspió sobre la tierra y surdieron plantes de color blancu, pequeñes. Yeren los espíritos de wapaq. Apenes comió wapaq, Gran Cuervu convertir en daquién bien fuerte y clamió: "¡Oh wapaq, crez per siempres na tierra". Dempués d'esto díxo-y a los so xente que teníen d'aprender lo que wapaq tenía pa enseña-yos. Wapaq ye la amanita, regalu de Vahiyinin.

En Siberia estos fungos son consumíos polos xamanes de delles tribus. Estes tribus de Siberia nun conocíen otros intoxicantes hasta que los rusos introducieron l'alcohol. Ensugaben los fungos al sol y comer. Podíen comé-ylos yá fuera solos o nun estractu con agua, con lleche de renu o col zusmiu de delles plantes duces. Si diba comese solo amugábase primero na boca, o bien, una muyer nun dexaba de ensalivarlo hasta formar una bolina que l'home consumía. L'usu ceremonial de la amanita dio orixe posiblemente a la práutica ritual de beber orina, pos estes tribus sabíen que los principios psicoactivos de los fungos son peneraos pol reñón en forma de metabolitos entá activos, daqué inusual en rellación a los compuestos alucinógenos de les plantes. Los koryaks arramaben enagua sobre dalgunos fungos y ferver. Depués beben esti llicor ya intoxíquense: los más probes apostábense alredor de les tiendes de los ricos buscando la oportunidá de recoyer la orina de los invitaos que salíen a mexar. Asina llograben intoxicase ricos y probes.

En 1968, l'estudiosu de etnomicoloxía R. G. Wasson propón la identificación del Soma, sustanza divino fundamental nos ritos de la India védica, cola Amanita muscaria. Pa xustificar la so tesis fai referencia a la traducción de distintos versos escritos nel Rig-veda (el más antiguu de les Vedes); Wasson cree identificar nellos pruebes de la ingestión ritual d'orina, daqué que reforzaría la identificación del soma cola Amanita muscaria: "los homes enchíos mean el soma que flúi. El señores coles vexigues enchíes, mean el soma con rápidos movimientos". Los sacerdotes que personificaben a Indra y Vayu mexaben soma en inxiriéndolo na lleche. Nos poemes védicos la orina nun ye un términu ofensivu; ye una metáfora que describe l'agua. Les nubes fertilicen la tierra cola so orina.[3] La propuesta de R. G. Wasson, sicasí, nun ta demostrada de forma definitiva,[4] y l'alderique sobre la identidá del Soma entá nun s'atayó.[5]

Hábitat

L'fungu suel atopase en condiciones de hábitat bien amplies, dende les rexones más baxes, hasta les zones de media y altu monte, siendo éstes últimes circunstancies les más probables. Anque vive en tou tipu de montes, ye más frecuente atopala nos de fayes, pinos negros, abetos y abedurios. Crez acomuñada a los raigaños d'éstos, colos qu'intercambia sales minerales y agua por otres sustances orgániques, pudiendo llegar a formar grupos relativamente numberosos.

Desenvolver ente finales de branu y seronda, dientro de la estación micológica.

Comestibilidad y propiedaes

El so sabor, al igual qu'el so golor, nun son especialmente intensos.

En dosis bien altes, tien un gran efeutu neurotóxico, ente que si ta seca'l so potencial alucinógeno ye muncho más alto. En grandes cantidaes puede inducir a la coma. Les sos principales propiedaes son enteógenas, polo que s'utilizó dende tiempos remotos como estimulante. Alministrada per vía oral ye tamién tóxica pal intestín y el fégadu, polo que si s'inxer inadvertidamente, tien de recurrise a un centru médicu, amosar l'espécime inxeríu y suxurir pruebes de función hepática pa refugar dañu permanente.

L'efeutu neurotóxico ta dáu por un componente llamáu muscimol, un potente alucinógeno. El muscimol actúa a nivel de les sinapsis neuronales, como agonista nos sitios d'interaición de los receptores d'acedu gamma-aminobutírico, tamién llamaos receptores de benzodiazepines (exemplu d'éstes ye'l componente activu del Valium, la metildiazepinona), y, ente munches de les sos aiciones sobre'l sistema neurolóxicu, causa l'apreciación deformada de formes y distancies. El compuestu enteógeno o psicoactivo llámase acedu iboténico y si el fungu déxase ensugar convertir en muscimol. La cogorda tamién produz un alcaloide tóxicu llamáu muscarina.

Dizse que'l consumidor d'esti fungu siente una allegría trebeyador, que suel manifestase con cantares; y cualquier esfuerciu físicu que trate de realizar faíse-y fácil, porque'l tonu muscular álzase considerablemente. En ciertos suxetos, y según la dosis de A. muscaria inxerida, la esaltación asoceden l'aselu, una notable escayencia y la somnolencia. El consumidor acaba dormiéndose, y en suaños cree contemplar asocedíos futuros.

Polo regular, y sobremanera de primeres de la intoxicación, la conocencia caltener en bones condiciones, y l'afectáu coordina bien, siéntese feliz y satisfechu. Depués sobrevienen les allucinaciones. Ve al pie de él persones inesistentes, a quien fala y comunica les sos intimidaes; pretende faeles partes de los sos bienandanzas, de les maravíes y guapures que contempla. Coles sos dilataes pupiles, tou cuanto-y amuesa la realidá engrándase-y de manera tan prodixosa, qu'un pequeñu cuéncanu puede antoxáse-y torca profundísima; un vasu d'agua, inmensu llagu.[6]

Ver tamién

Referencies

  1. Grünert, H.; Grünert, R.; VV.AA. (1984). Guíes de Naturaleza Blume: Cogordes (t. orixinal:"Pilze"). Blume, 20. ISBN 84-87535-11-9.
  2. Kirk, P.M.; Cannon, P.F.; Minter, D.W.; Stalpers J.A. (2008). Dictionary of the Fungi, 10ª, Wallingford: CABI, 12-13. ISBN 0-85199-826-7.
  3. HOFFMAN, Albert. SCHULTES, Richard. Plantes de los dioses. Oríxenes del usu de los alucinógenos. p. 83.
  4. Letcher, A. Shroom: A Cultural History of the Magic Mushroom. Faber and Faber, 2007.
  5. Rudgley, R. The Alchemy of Culture: Intoxicants in Society. British Museum Press, 1993.
  6. Font Quer, Pío (2009). Plantes melecinales (El dioscórdies anováu). Barcelona,: Ediciones Peninsula, I,III. ISBN 978-84-8307-242-4.

Enllaces esternos

Cymbidium Clarisse Austin 'Best Pink' Flowers 2000px.JPG Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Botánica, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors
original
visit source
partner site
wikipedia AST

Amanita muscaria: Brief Summary ( Asturian )

provided by wikipedia AST
 src= Dos basidiocarpos mozos de A. muscaria nel Valle de Los tos (Albacete).  src= Detalle de les llámines de Amanita muscaria.

Amanita muscaria, tamién conocíu como matamoscas o falsa oronja, ye un fungu basidiomiceto bien común, del orde Agaricales. L'epítetu específicu muscaria provién del llatín musca, mosca, y fai referencia a la interaición que se produz ente esti fungu y los inseutos. Paraliza temporalmente a los inseutos qu'entren en contautu cola cogorda.

Amás del de falsa oronja (puede confundise cola oronja cuando'l sombreru ta bien llaváu), otros de los nomes que puede recibir son agárico pintáu y oronja pintada. En Cataluña referir a ella, amás, como reig vermell, oriol, reig de folguera o ou de reig bord; en Galicia y zones estremeres como reventabois o brincabois y nel País Vascu como kuleto falsoa y kulato paltsoa.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors
original
visit source
partner site
wikipedia AST