Gervė (luotīnėškā: Grus grus) ī dėdlis paukštis, katros gīven bavēk vėsuo šiaurės Eurazėjuo, vuo žėima skrend i Afrėka, Artėmousius Rītus, Indėjė, Kėnėjė.
Gervė ī gerā dėdlesnė kāp gožos, tor ėlgielesnius staibius ė kakla. Kūns švėisē pilks. Kakta, snapa apatė, pagorklis, spronds ė sparnū galā joudė. Skroustā ė kakla šuonā baltė. Ont petiū aug garbėnioutas plonksnas. Pakaušie skūra rīškē rauduona. Snaps roduoks. Staibē joudė.
Gervės sonkoms ī 3,9-7 kg, kūna augoms 60-66 cm.
Gervės gīven tīrūs, lėiknūs, liūnūs, tonkiuos biržalies, alksnūs, šlapiūs pėivūs, turpīnies.
Tas ī nuognē gōslos paukštis, katros gīven nu žmuoniū atsto. Anas balsos žems ī, skomb panašē kāp trėmėts ė īr ėš tuola gerā girdams.
Gūžta kraun gervė ont žemės, ont sausesnė kēsa, anon pakavuo terp mindriu ė krūmaliu. Ded do keušio, katrė̄do būn pilkā žalio, so narīškiuom diemalėm. Perėn 30 dėinū.
Gervės Lietovuō atskrend kuova pabenguo aba balondė pradiuo, vuo ėšskrend spalė galė. Skrend dėdlēs polkās.
Gerviu jiedis ī sieklas, varmā, molioskā, slėikā, varlės, pelės. Tepuogi les pelkiu ougas, nug laukū - grūdus.
Gervė (luotīnėškā: Grus grus) ī dėdlis paukštis, katros gīven bavēk vėsuo šiaurės Eurazėjuo, vuo žėima skrend i Afrėka, Artėmousius Rītus, Indėjė, Kėnėjė.
A Gruda común (Grus grus) ye un au migratoria d'a familia Gruidae, que cría en Eurasia y pasa o hibierno en Africa y sud d'Eurasia.
As grudas que crían en Escandinavia y norte de Finlandia emigran ta o sudueste d'a Peninsula Iberica (ocupan entre atras zonas as defesas estremenyas), y pasan en as suyas rutas migratorias por a Lacuna de Gallocanta.
A Gruda común (Grus grus) ye un au migratoria d'a familia Gruidae, que cría en Eurasia y pasa o hibierno en Africa y sud d'Eurasia.
Hahk kur'g (latin.: Grus grus) vai Järgeline kur'g om levitadud järed kezalind. Mülüb Kur'gižed-sugukundan Kur'ged-heimho.
Voib vastata erikon edestajid Evropan da Azijan territorijoil. Paneb pezad sodunuzihe maihe, voidab sidä redul da nimal kaičemha lihansöjišpäi.
Hahkan kur'gen lugumär poleneb, mectuz om kel'tud äjiš maiš.
Lindun korktuz sase 115 santimetrhasai, suugiden maihutuzkeskust 180..200 sm, ižač om 6 kilogrammhasai vedutte, emäč vähäižen penemb. N'ok om 20..30 sm pitte. Siniž-hahk höunhišt abutab peittas mectahondas.
Jaugad i suugiden agjad oma mustad, kaglan üläpala i pän ezipala oleldas hahkad-ki. Norel hahkal kur'gel pän i kaglan höunhed oma hahkad rusttanke agjanke. Tagajuren pal'han nahkan sija nägub rusttaks šapkuižeks.
Hahk kur'g om monogamine, par sädase edel lendandad völ pezoitelendan tahoiže. Äikerdoičendan pord oleskeleb sulakus-kezakus. Peza om metr diametral, oleleb kaks' munad munindas tobjimalaz. Haudumižaig — 28..31 päiväd, molembad kazvatajad ühtnedas haudmižhe. Poigaižed kazdas täudehe höuništhosai 65..70 päiväd.
Hahk kur'g (latin.: Grus grus) vai Järgeline kur'g om levitadud järed kezalind. Mülüb Kur'gižed-sugukundan Kur'ged-heimho.
D'Huergäns, och nach Hoergäns oder Krukert (Grus grus), ass e Vugel aus der Famill vun de Gruidae. D'Aart gehéiert also net zu de Gänsen (Anseridae).
D'Huergänse liewe vum Fréijoer bis an den Hierscht an de Fiichtgebidder an an de Mouere vu Skandinavien, Osteuropa an och groussen Deeler vu Sibirien. Si friesse Planzen a kleng Déieren. D'Zuel vun de Bruttkoppelen huet zanter dem Ufank vun den 1990er Joren zougeholl, soudatt d'Aart haut net a Gefor ass. 2003 gouf de Bestand op ronn 360.000 Exemplare geschat[1].
Am Hierscht verloossen d'Huergänsen hir Bruttgebidder am Norden a fléien a Gruppen no Süden, wou s'iwwerwanteren. Déi europäesch Huergänsen iwwerwantere virun allem am Süde vu Spuenien, an Nordafrika an zum Deel och südlech vun der Sahara. Zanter enger Rëtsch Joren iwwerwantert och eng Grupp vun hinnen um Lac du Der am Nordoste vu Frankräich. Eng aner Grupp iwwerwantert an de Landes am Naturschutzgebitt ëm d'Kueleweieren an der Géigend vu Morcenx an Arjucanx wat zanter 1990 eng Plaz vun internationaler Importenz fir hir Iwwerwanterung ass. Am Virfréijoer zéie se dann erëm an ëmgedréinter Richtung an hir Bruttgebidder zréck.
D'Huergäns ass e grousse Vull, deem säi Fiederkleed unis gro ausgesäit. Vun no gekuckt gesäit ee vill gro Nuancen déi iwwer de Réck dacks an d'brongelzegt iwwerginn, woubäi verschidde Vulle ganz aus de Rei danzen, veschiddener kënne ganz blatzeg bis wäiss ausgesinn, an anerer ganz donkel. Et gëtt ugeholl datt d'Fiederkleed direkt no der Mauser méi hell ass, mä et goufen der och schonn observéiert déi laang no der Mauser nach ganz hell waren.[2] Jong Vullen hunn e bal ganzt unisbrongt Fiederkleed.
D'Huergäns huet besonnesch laang Been an e laangen Hals. Si ass 100–120 cm grouss och alt mol bis 1.50, mat enger Spaanwäit vun 180 bis 240 cm an engem Kierpergewiicht vu 4 bis 6 kg wat aus hir de gréisste Vull an Europa mécht. D'Fiederkleed ass gréisstendeels gro gehalen, mat engem schwaarz-wäissen Hals bei erwuessene Vullen. De kuerze Schwanz huet e Putsch mat schwaarze Fiederen, deen een um Buedem net gesäit, well e vun de schwaarze Spëtze vun de grousse Flillekefiederen iwwerdeckt gëtt. Uewen um Kapp huet s'eng kleng, plakeg, däischterrout gefierft Hautplaz, déi awer an der fräier Natur kaum ze gesinn ass, a wärend der Puerungszäit méi grouss gëtt a méi hellrout liicht, oder och wann de Vull opgereegt ass. Déi vun de Männercher ass méi grouss wéi déi vun de Weibercher. Hir grouss Flilleke sinn op den Enner wéi Fangeren opgespléckt, wat aus hinne gutt Seegler mécht. Sou vereenege s'och ganz gutt déi zwou Fluchaarten, de Seegelfluch an de Fluch mat Flillekschlag (geschloene Fluch), woubäi ee muss soen datt wärend dem Zuch nëmmen de leschtgenannten a Fro kënnt.
Wärend dem Zuch forméieren d'Huergänse meeschtens spektakulär Gruppen, dacks a Form vun engem Kreesbou, engem V[3], engem W oder enger Eent. Déi speziell Fluchformatiounen hëllefen Energie spueren. E Flillekschlag generéiert op der Extremitéit vum Flillek e kreesfërmegen opsteigende Loftwierbel op deen de Vull hannendru sech souzesoe stäipe kann. Fir deen Effet ausnotzen ze kënnen a keng Kollisiounen ze provozéieren, mussen d'Hoergänse beim Fluch ëmmer eng un d'Wandvitess ugepasst Distanz zoueneen halen. Eng Formatioun vu 25 Hoergänse ka sou mat demselwechten Energieverbrauch ëm déi 70 % méi wäit fléie wéi en eenzele Vull.
Um Zuch hale se Kontakt ënnerenee mat engem charakteristesche Ruff, dee wäit ze héieren ass (a ville Sproochen ass hiren Numm vun deem Ruff ofgeleet[4]). De Ruff ass besonnesch wichteg beim Nuetsfluch. D'Hoergänse fléien net nëmmen a Formatioun mä och dacks a Gruppe mat bis en etlech honnert Vullen.
D'Hoergäns kann eng Fluchvitess vu 40 bis 80 Kilometer an der Stonn, bei gënschtegem Wand souguer bis 100 km erreechen. Hir Fluchhéicht iwwer dem Flaachland läit tëscht 200 a 1.500 Meter. Fir iwwer d'Bierger ze kommen z. B. an de Pyrenäen, fléie s'op 4.000 Meter an am Himalaya souguer alt bis op 10.000 Meter.
Wéi vill aner Vullen huet d'Huergäns differenzéiert Friessgewunnechten. Just virun an an der Bruttzäit (Fréijoer a Summer) frësst se haaptsächlech, fir méi en héije Proteingehalt ze kréien, kleng Déiere wéi Insekten, Schleeken a Wierm awer och Fräschen, Eidechsen a kleng Schlaangen, a raibert souguer d'Näschter vu Spatzevullen aus. Wärend der Iwwerwanterung huet se Preferenze fir Planzekascht wéi Grieser, Somkären a jonk Planzen.
Déi meescht Koppele bleiwen hiert ganzt Liewen zesummen. D'Huergänse bréien um Buedem. Si bauen hiert Nascht op fiichtem, dacks op suppegem Ënnergrond oder am niddrege Waasser. Fir de Bau vum Nascht benotzen se Lëtschen an aner Grieser a Planzen am Ëmkrees vun 10 m ronderëm d'Nascht, dat en Duerchmiesser bis zu engem Meter huet. Et läit dacks 10 bis 20 cm iwwer der Waasseruewerfläch. D'Weibche leet ee bis dräi, meeschtens zwee Eeër, déi vu béide Partner bebritt ginn. D'Jippelcher verloossen d'Nascht ongeféier een Dag nom Ausgoen, a ginn da jiddwereent vun engem vun den Eltere begleet a gefiddert. Schonn no dräi Deeg sichen déi Kleng hir Nahrung selwer.
Huergänse si sougenannt partiell Migranten, d. h. ënner hinne gëtt et Populatiounen déi migréieren an anerer déi op der Plaz bleiwen. D'sedentär Charakteristik fënnt e bei Huergänsen an der Tierkei an an Däitschland wou se net wäit vun hire Bruttplazen ewech iwwerwanteren. Déi aner Populatiounen deplacéiere sech op méi groussen Distanzen tëscht de Bruttgebidder an de Wanterplazen, ouni awer de Kontinent ze verloosse mat Ausnam vun e puer honnert Vullen déi vu Gibraltar aus nach weider a Marokko fléien. Well d'Migratioun vun de Vullen eng Upassung un d'Klimabedéngungen ass, hunn d'Fluchroute mat der zäit geännert. Déi Routen déi mer haut kennen, sinn no der Würmzäit entstanen. Sou kann ee soen datt déi Routen, wéi d'Gletschere sech zréckgezunn hunn, Kolonisatiounsstrecken no Norde waren, fir do wärend der waarmer Joreszäit vun der Onmass Fudder ze profitéieren, dat et déi Zäit do gouf. D'Huergäns migréiert net wéi aner Vullen op enger breeder Front no Süden oder no Norden, mä se flitt a relativ schmuele Couloiren, vu deenen et der just aacht gëtt.[5] Se mécht och keng grouss Etappen a flitt meeschtens am Dag. Nuetsflich sinn zwar net rar an a verschiddene Jore souguer dominant.
Lëtzebuerg läit op der westlecher Fluchroute vun den Huergänsen. Si zéien also zweemol am Joer, am Hierscht (Oktober bis November) an am Virfréijoer (Februar-Mäerz) iwwer Lëtzebuerg ewech. Dobäi ginn all Joer tëscht 30.000 a 50.000 Huergänse gezielt.[6] Meeschtens fléie s'iwwer d'Land ewech, nëmmen heiansdo loosse se sech do nidder fir ze raschten.[7]
All Huergänsen déi am Hierscht iwwer Lëtzebuerg zéien, fléien op de Lac du Der, wou se Rascht maachen, a vu wou se duerno weider no Süden zéien. E klengen Deel vun hinnen iwwerwantert um Lac du Der.
D'Huergäns, och nach Hoergäns oder Krukert (Grus grus), ass e Vugel aus der Famill vun de Gruidae. D'Aart gehéiert also net zu de Gänsen (Anseridae).
D'Huergänse liewe vum Fréijoer bis an den Hierscht an de Fiichtgebidder an an de Mouere vu Skandinavien, Osteuropa an och groussen Deeler vu Sibirien. Si friesse Planzen a kleng Déieren. D'Zuel vun de Bruttkoppelen huet zanter dem Ufank vun den 1990er Joren zougeholl, soudatt d'Aart haut net a Gefor ass. 2003 gouf de Bestand op ronn 360.000 Exemplare geschat.
Am Hierscht verloossen d'Huergänsen hir Bruttgebidder am Norden a fléien a Gruppen no Süden, wou s'iwwerwanteren. Déi europäesch Huergänsen iwwerwantere virun allem am Süde vu Spuenien, an Nordafrika an zum Deel och südlech vun der Sahara. Zanter enger Rëtsch Joren iwwerwantert och eng Grupp vun hinnen um Lac du Der am Nordoste vu Frankräich. Eng aner Grupp iwwerwantert an de Landes am Naturschutzgebitt ëm d'Kueleweieren an der Géigend vu Morcenx an Arjucanx wat zanter 1990 eng Plaz vun internationaler Importenz fir hir Iwwerwanterung ass. Am Virfréijoer zéie se dann erëm an ëmgedréinter Richtung an hir Bruttgebidder zréck.
"Kraan" hat yn de Wikipedy ferskate betsjuttings:
Op dizze side stean koarte beskriuwings fan de ferskate siden, mei keppelings dêrhinne. At jo hjir belâne binne fia in side op de Wikipedy, dan kinne jo dêr de ferwizing nei dizze side oanpasse, dat takomstige lêzers fuort op de goede side telâne komme.
De Kraan (Grus grus) is de gröttste europääsche Vagel. He is de eenzige Vertreder ut de Familie vun de Kranen in Noord- un Middeleuropa.
Up Platt warrt düsse Vagel Kraan, Kraank (Oostfreesland), Kraanken (Landkreis Stood), Kraankvögel (Oostfr.), Kraanvagel, Kraanvogel (Oostfr.), Kraun (Ollenborger Mönsterland), Kroon (Landkreis Stood) oder Kroonvogel (Oostfr.) nömmt.
De Kraan is en 112 bet 122 Zentimeters groot slank Vagel mit lange Been un langen Hals. He hett gries Feddern, en rode Scheed un witte Striepen an de Backen. Vun Stork un Reiher ünnerscheedt em siene buschig rafhangenden „Slepen“, also siene Feddern vun de Flünk, de över den korten Steert rafhangt. He hett en Flunkspannwiet vun üm un bi 220 Zentimeters. Kranen fleegt mit utstreckten Hals, faken in langen Keden un V-Formatschonen.
Sien Roop, de as en luut Trumpeet klingt, fallt op. As ene vun de wenigen Vageloorden roopt bi de Kranen dat Heken un dat Seken gemeensam („Duettroop“); se verföögt todem över en rieke vokale Kommunikatschoon. De Duettroop kann dör Frequenzanalyys (Sonografie) bruukt warrn üm de Kranen individuell weddertokennen.
Intressant bi de Kranen is ehr Balzverholen. Se jumpt mit utbreedte Flünk un loopt in Krinken rüm. Dorbi leet se ehr luut Trumpeten hören. Kranen leevt mehrst över längere Tiet monogam. Ne'e Ünnersöken wiest aver, dat so wat 40 Perzent vun alle Kranen tominnst eenmal in't Leven ehr Partner wesselt. Se boot ehr Nester an'n Bodden in fucht, faken moorig Land, faken in't Reet. Op de mehrst twee Eier wesselt sik Seken un Heken af mit Bröden. De Jungen hebbt toeerst kaneelbrune Dunenfeddern. Se köönt na dat Utslippen al swemmen un sünd al temlich munter.
Kranen freet Saatköörn, gröne Plantendelen, Koorn, Insekten, Weekdeerten un totieden ok lütte Warveldeerter.
Kranen sünd temlich gode un utduernde Flegers un köönt bet to 2.000 Kilometers an'n Stück trüchleggen. In de Regel maakt se aver körtere Dagsetappen vun 10 bet 100 Kilometers. Bi't Flegen maakt se en Dörsnittstempo vun 65 Kilometers in de Stünn, mit Wind vun achtern aver to'n Deel ok 100 Kilometers in de Stünn.
De Kraan is en Togvagel. De Sommermaanden siedelt he in Noord- un Noordoosteuropa as ok in'n Noorden vun Middeleuropa. In Noorddüütschland bröödt üm un bi 4.000 Poor (2004). In de letzten Johren is de Tall vun Kranen in Düütschland temlich anstegen. Kranen leevt in Moorrebeden un op utdehnte Wischen in de Neeg vun grote Seen un Dieken. In'n Harvst sammelt de Vagels sik to grote Swärm. Den Winter verbringt se in Spanien un Noordafrika.
De Kraantog is een vun de spektakulärsten un opfallensten Schauspelen, de de Vagelwelt kennt. Dat gifft Töög vun Poren oder lütte Familien, tomehrst sammelt sik an bekannte Överwinterns- un Rastplätz Dusende vun Vagels to'n Afflug. De Kraantog is wedderafhangig, bi stabile Wedderlaag sünd Flöög vun de Oostsee bet na de Pyrenäen ahn Rast beobacht worrn. De Landmarken mööt de Eerstteher bi'n Floog in't Överwinternsquartier lehren. De normale Reisflooghööch liggt twüschen 200 un 1000 Meters, aver Höhen vun bet to 2500 Meters köönt reckt warrn. De „Floogschneis“ vun de Kranen över Düütschland is so wat 200 Kilometers breed. An Daag, de för de Kranen ideale Floogbedingungen beedt, kann een in disse Schneis den Tog vun Dusende vun Vagels beobachten.
Kranen leegt op ehren Tog längere Rasten vun bet to en poor Weken in. In Düütschland gifft dat en poor wichtige Rastplätz, de woll gröttste befinnt sik oosten vun de Halvinsel Zingst bi Stralsund, in'n Natschonalpark Vörpommersche Boddenlandschop, en poor wiedere in der Neeg. In'n Harvst rast hier bet to 60.000 Kranen. Se övernachten in't Stahn in't siede Water. An'n fröhen Morgen fleegt se denn in lütte Swärm to'n Freten op de Feller in de Ümgegend.
To de Tiet vun Karl den Groten wörrn Kranen för dat Waken bi Huus un Hoff insett. Mit ehr luut Schreen hebbt se vör Roofwild un Stöötvagels warnt.
De Kraan is in Düütschland vun't Utstarven bedroht un steiht dorüm ünner streng Schuul. He weer Vagel vun't Johr 1978.
In de Heraldik is de Kraan dat Symbol vun slaaplose Waak un höllt dorüm en Steen hooch. En Kraan, de flüggt, is dat Markenteken vun de Düütsche Lufthansa.
. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons. De Kraan (Grus grus) is de gröttste europääsche Vagel. He is de eenzige Vertreder ut de Familie vun de Kranen in Noord- un Middeleuropa.
At kraanek (Grus grus) as en fögel ütj at famile faan a kraaneken (Gruidae).
'ne Kroenekraan, Nederlands kraanvogel, Grus grus, is 'ne groeëte trèkvaogel dae in 't noorde en ooste van Europa z'n broedgebied haat en d'r zaomer dörbrèngt. Vör d'r weenter trèkt d'r kroenekraan nao Afrika. Hönne trèk gèèt eind oktober, begin november en februari, maart övver 't ooste van Nederland (o.m. Limburg 2011 en Zitterd, 2007 en Sjinveld, 2010 en Merkelbek 2013) en Belsj (S'n Maeëte, 1999). Kroenekrane laeve in natte wèjje en hoeëgveenmoerasse. Ze werre ooch wal d'r Europese kroenekraan geneumd.
D'r kroenekraan is 'ne sjlaag groeëter wie d'r witte stork en haat 'n gries vaerekleed. D'r achterkaant van d'r kop is wit terwiel de kael zjwart is. Ooch baove op d'r kop is 'n zjwart dèèl.
In hön broedgebied of in hön weenterverblief aeëte kroenekrane väöral deerlek voedsel zoewie groeëte insecte, wörm en amfibieë. Op dörtrèk lande ze op os velder en aeëte ze ekele, överblaeve maïskorrels, grane en erpele die op de velder zeunt blieve liegke.
'n Kroenekranepaar makt 'n nès in 'ne waas midde in 'n laestig te bereike moeras. Mètstens is d'r mer èèn jong. 't Jong verläöt al flot 't nès, lang väör 't kan vlege, dit öm roofdere zoe wènnig mäögelijk kaans te gaeve. De owwersj lope mèt 't jong roond in de besjötting van 'ne bösj en vore 't bie töt 't in sjtaot is te vlege en èèges aeëte te vinge.
'ne Kroenekraan, Nederlands kraanvogel, Grus grus, is 'ne groeëte trèkvaogel dae in 't noorde en ooste van Europa z'n broedgebied haat en d'r zaomer dörbrèngt. Vör d'r weenter trèkt d'r kroenekraan nao Afrika. Hönne trèk gèèt eind oktober, begin november en februari, maart övver 't ooste van Nederland (o.m. Limburg 2011 en Zitterd, 2007 en Sjinveld, 2010 en Merkelbek 2013) en Belsj (S'n Maeëte, 1999). Kroenekrane laeve in natte wèjje en hoeëgveenmoerasse. Ze werre ooch wal d'r Europese kroenekraan geneumd.
Kurgi[1] (Grus grus) on lindu.
Quling, Qulingê nas an jî qazîquling (Grus grus), cureyekî balindeyan ji famîleya qulingan (Gruidae) e. Gerden û pê û stûyên qulingan dirêj e, nîv kund, çengdirêj in û nikulê wan stûr û dirêj e û fesala leglegeyî. Şaperrên wan bi ser kuriya wan de dihên. Nêr û mê rengek in. Li ser axê hêlînê çêdikin.
Li Kurdistanê du cure jê hene: qulingê nas û qulingê stûreş a biçûk.
Quling 115 cm dirêj e. Şînekî bi ser risasiyê tarî ve ye. Enî û piştpatik û serê kuriyê reş in, erzing û binerzing bi ser reşî ve ne, gîxeke spî ji alekan dest pê dike heta ser milan diçe. Kulovanka serî sor ve ye. Nikil risasiyekî bi ser keskî ve ye û binê wî sor ve ye û ji yê leglegeyî û şaqavî kurttir e. Çav sor in. Pê û roq (baskê pêyî) reş in.
Balindeyek sil û gelekî kûvî ye. Rêveçûna wî giran e. Dema dest bi tirsê dike serê xwe radike û stûyê xwe jêk tîne der. Komkome digerin. Li çûnê li hewa refa xwe wekî şêweya tîpa V lê dike.
Di nav reviyan de li perê çem û robaran dijîn. Zivistanan qesta deştan dikin. Li ser erdê hêlînê çêdikin.
Îlonê ji milê bakurê rojava ve ber bi başûrê rojava ve qesta Kurdistanê dikin. Li welatên skandînavî û Ûrisê û heta Almanya û welatên Balkanê û Tirkiyeyê û Tirkmenistanê bo nişîv û heta rojavayê Sîbîryayê bo milê rojhilatê û li hindek cihan ji başûrê Spanyayê û li bakurê Îtalyayê têjikan tîne derê. Zivistana xwe li hevda Deryaya Spî û Îraqê û bakurê Afrîkayê heta Sûdanê û Etiyopyayê li nişîv diborin.
Quling, Qulingê nas an jî qazîquling (Grus grus), cureyekî balindeyan ji famîleya qulingan (Gruidae) e. Gerden û pê û stûyên qulingan dirêj e, nîv kund, çengdirêj in û nikulê wan stûr û dirêj e û fesala leglegeyî. Şaperrên wan bi ser kuriya wan de dihên. Nêr û mê rengek in. Li ser axê hêlînê çêdikin.
Li Kurdistanê du cure jê hene: qulingê nas û qulingê stûreş a biçûk.
Trani (frøðiheiti - Grus grus) líkist hegra í vakstrarlag, men er nógv størri. Hann er mest gráur við svørtum barka og reyðum, berum skalla. Hann eigur um mesta partin av Evropa og Vesturásia. Í Føroyum er hann bara sæddur einar tríggjar ferðir. Trani er av allarklókastu fuglum. Stundum koma nógvir saman og stuttleika sær við at leika og dansa. Tá hava teir altíð ein standandi burturfrá, til at skimast eftir, um nakar vandi er á veg. Tí trani er sera varin fuglur og reiðrast helst har, sum fólk minst kemur. Men tamdur trani verður sera alskin við húsfólkið og eltir ofta eigarmannin sum hundur. Summstaðni hava teir trana til at sita hjá neytum, og teir siga, at tað dugir hann líka væl sum klókastu hundar.
Trani (frøðiheiti - Grus grus) líkist hegra í vakstrarlag, men er nógv størri. Hann er mest gráur við svørtum barka og reyðum, berum skalla. Hann eigur um mesta partin av Evropa og Vesturásia. Í Føroyum er hann bara sæddur einar tríggjar ferðir. Trani er av allarklókastu fuglum. Stundum koma nógvir saman og stuttleika sær við at leika og dansa. Tá hava teir altíð ein standandi burturfrá, til at skimast eftir, um nakar vandi er á veg. Tí trani er sera varin fuglur og reiðrast helst har, sum fólk minst kemur. Men tamdur trani verður sera alskin við húsfólkið og eltir ofta eigarmannin sum hundur. Summstaðni hava teir trana til at sita hjá neytum, og teir siga, at tað dugir hann líka væl sum klókastu hundar.
Trulôcz (Grus grus) - wiôldżi ptôch z rodzëznë trulôczowatëch. Te ptôchë mają òb lato młodi na Kaszëbach, a w strumiannikù òne pò zëmie są znowù tu. Trulôcze są òbjimniãti ùrzãdową òchrónią.Na òbszarze Pòlsczi nôwiãcy wëstãpùje na Warmii, Mazurach i na Pòmòrzu. Na tim òbszarze kòncentruje sã òk. 60% pòpùlacji. W òstatnëch latach mòżna òbôczëc wzrost lëczebnoscë. Trulôcze nie zëmują na terenie naszégò kraju, a w strumiannikù òne pò zëmie są znowù tu.
Trulôcz je jednym z nôwiãkszich pòlsczich ptôchów.
Trulôcz je ptôchem, chërny lubi jesc pokarm zwierzãcy, jak i roslënny, przë czim roslënë dominują. Są to przede wszëtczim zbòża (pszénica, óws, jãczmiéń, pszenżëto i kùkùridza. Na zymku i w lece, òb czas wëchòwù piskląt jedzą zboże, ówadë i ich larwë.
Toczi òdbëwają sã pò pòwrocie na môl lęgòwi, trulôcz na pòczątkù trzëmô się w stadach, a toczi òdbëwają sã w karnach. Trulôcze wëkònywają tëdë charakteristiczny tinc pòdobny do baletowégò. Ptóczi pòdskakują i kłôniają sã sobie z rozpiãtymi skrzidłama. Samce wertikalno trzëmają dzób i w dostojnym marszu jidą za samicą. Chòc tuńce są czãsto widzony za gòdowi, to wëkonywóne są tęż pòza czasa lęgòwim, na molach òdpòczinkù.
Rozwlekłé zybia westrzód lasów, torfòwiska, wrzosowiska, nad jezorama i starorzeczama. Dalek ód lëdzczich sedzbów, le kôrmią sã na łąkach i pòlach ùprawnych. Przédnim môlem gniôzdowani są lesny torfòwiska, mòcno litoralné dolënë rzék a téż zarastające òbrzeża zbiorników wòdnëch – stawów i jezor. Trulôczowé Błota
Gniôzdo wiedno na zemi, z bezładnie ułożonégò materiału w pòstacy zbutwiałëch roslën zebrônëch wòkół, o szerokòscë ok. 80 cm. Gniôzdo może bëc téż na wodze czë bagnach. Wësokòsc gniôzda zalezi òd głãbòkòscë wòde, nad wòdã wëstaje 10-25 cm gniôzda Znosi przewôżnie 2 brunatné abò zelonawé jaja o srednëch wëmiarach 98 x 63 mm. Jeden lęg w rokù, w pòłowie abò pòd kuniec łżëkwiata. Pisklãta wësadëją òbëje starszi na przemiôn przez òk. 30 dni i òpiekują sã młodema przez 10 tigòdni. Ópùszczają gniôzdo pò òk. 65 dniach, jednak wòlno sã rozwijają i w pełni dozdzelale są pò 5-6 latach.
Trulôcz w herbie niemiecczégò gardu Wurzbach Starożytni mëslëlë, że nad spikiem trulôcza pilują wachtôrze i dlôte òn mô jedną pòdkuloną nogã schòwaną w piórach. To w ni miôł trzëmac kam i czëdë zasnął, ten ùpôdł na drëgą nogã i gò òbùdził. Dlôtegò na herbach i gòdłach trulôcze widnieją z nogą trzëmającą kam i z nôdpisem Ut alii dormant, to je abë jinszi òdpòczãlë. Klãgòt trulôczów miôł bëc òdzwierciedlenim skarżenia sã cerpiącëch dësz. Trulôcze wedle wiérzeń są wiérné, mądré, długòwiecznã. Chrzescëjanie przëpisëwelë mù cnotë żëwòtu klôsztornégò. Krziczi przëlatującëch i òdlatującëch trulóczów òznaczałë zymkòwé sewë i jesené zbiore.
Dzysdnia znóne są dwa zorte:
Trulôcz (Grus grus) - wiôldżi ptôch z rodzëznë trulôczowatëch. Te ptôchë mają òb lato młodi na Kaszëbach, a w strumiannikù òne pò zëmie są znowù tu. Trulôcze są òbjimniãti ùrzãdową òchrónią.Na òbszarze Pòlsczi nôwiãcy wëstãpùje na Warmii, Mazurach i na Pòmòrzu. Na tim òbszarze kòncentruje sã òk. 60% pòpùlacji. W òstatnëch latach mòżna òbôczëc wzrost lëczebnoscë. Trulôcze nie zëmują na terenie naszégò kraju, a w strumiannikù òne pò zëmie są znowù tu.
Ο Γερανός είναι καλοβατικό πτηνό της οικογενείας των Γερανιδών, που απαντά και στον ελλαδικό χώρο. Η επιστημονική ονομασία του είδους είναι Grus grus και περιλαμβάνει 2 υποείδη. [2]
Στην Ελλάδα απαντά κυρίως το υποείδος Grus grus grus (Linnaeus, 1758), αλλά, λόγω της γειτνίασης με τη Μικρά Ασία και, λόγω του γεγονότος ότι οι γερανοί είναι μόνο διαβατικοί από τη χώρα, πιθανότατα απαντά και το άλλο υποείδος Grus grus lilfordi Sharpe, 1894, ιδιαίτερα στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου. [2]
Η επιστημονική ονομασία του γένους, Grus, έχει ινδοευρωπαϊκές ρίζες και, απαντά σε πολλές γλώσσες, άλλοτε με θέμα σε -u- και άλλοτε σε -n-, που πιθανόν οφείλεται σε σε κάποια παλαιά μεταβολή θέματος και κλίσεως: παλαιοαγγλοσαξονικά: cran, ουαλικά: garan, πρωτογερμανικά: kranuh, λατινικά: grūs, πρωτοσλαβικά: žeravŭ. κ.ο.κ.[3]
Το είδος περιγράφηκε από το Λινναίο, το 1758, ως Ardea grus.[4] Η ταξινομική του πτηνού είναι αρκετά ξεκάθαρη, με την αναγνώριση των δύο υποειδών, αν και υπάρχουν διαφωνίες ως προς το διαχωρισμό των συγκεκριμένων ταξινομικών μονάδων (taxa), από κάποιους ερευνητές, που τις θεωρούν απλές χρωματικές παραλλαγές στο πτέρωμα.[4] Ωστόσο η ITIS εξακολουθεί να διατηρεί την διάκριση των υποειδών.[5] Χρωμοσωμικές μελέτες έδειξαν ότι, ο πλησιέστερος συγγενής του είδους είναι το Grus americana, των Ηνωμένων Πολιτειών.[6]
Ο γερανός είναι πλήρως μεταναστευτικό είδος με ευρεία κατανομή σε περιοχές του Παλαιού Κόσμου και, ελάχιστες παγκοσμίως είναι οι τοποθεσίες που βρίσκεται ως μόνιμο (επιδημητικό) πτηνό [i] [7] (βλ. Γεωγραφική κατανομή). Αναπαράγεται στα μεγάλα γεωγραφικά πλάτη της ΒΑ Ευρώπης και της Β Ασίας, με δυτικά όρια στους ποταμούς Βέζερ και Άλερ της Γερμανίας, ενώ ισχυρές περιβαλλοντικές πιέσεις μέσα στον 20ό αιώνα, οδήγησαν τις επικράτειες αναπαραγωγής 300 με 400 χιλιόμετρα βορειότερα.[8][9]
Παλαιότερα, το είδος έφθανε μέχρι την Ιρλανδία, αλλά περίπου 200 χρόνια πριν, εξαφανίστηκε από εκεί. Ωστόσο, έκτοτε έχει αρχίσει να επιστρέφει στο νησί, με σχέδια για να βοηθηθεί η επάνοδος σε μεγαλύτερη κλίμακα. Γενικά, δύσκολα απαντά στη νότια Ευρώπη, ενώ μεγαλύτεροι πληθυσμοί αναπαραγωγής βρίσκονται στη Σκανδιναβία, και ιδίως στη Φινλανδία και τη Σουηδία. Όμως, η καρδιά του αναπαραγωγικού πληθυσμού του είδους βρίσκεται στη Ρωσία, όπου εποχιακά μπορεί να βρεθούν μέχρι και 100.000 γερανοί. Ο αναπαραγόμενος πληθυσμός εκτείνεται νότια μέχρι τη Μαντζουρία, αλλά σχεδόν το σύνολο του πληθυσμού της ασιατικής αναπαραγωγής περιορίζεται στη Ρωσία. Άλλες περιοχές αναπαραγωγής βρίσκονται στις χώρες της Βαλτικής, στην Πολωνία, την Τσεχία, τη Λευκορωσία, την Ουκρανία και τη Γερμανία. Ελάχιστα άτομα αναπαράγονται στην Ολλανδία, τη Γαλλία και την Ιταλία (;). Από τη ΝΑ Ευρώπη λείπει ως αναπαραγωγικό είδος, με αμφισβητούμενες αναφορές από τη Ρουμανία, την τέως Γιουγκοσλαβία, την Αλβανία, τη Βουλγαρία και την Ελλάδα, όπου όμως φώλιαζε παλαιότερα.[9]
Πηγές:[2][4][10][11] (σημ. με έντονα γράμματα τα υποείδη που απαντούν στον ελλαδικό χώρο)
Οι μεταναστευτικές κινήσεις του γερανού δεν είναι εύκολο να καταγραφούν, διότι το συγκεκριμένο είδος, φαίνεται να ακολουθεί πολλές και διαφορετικές «οδούς» μετανάστευσης, ανάλογα με την επικράτεια αναπαραγωγής (βλ. χάρτη), που μελετώνται επισταμένως από τον 19ο αιώνα και μετά. [ii] Γενικά ακολουθούνται οι βασικές μεταναστευτικές μεσογειακές δίοδοι (Γιβραλτάρ, Σικελία), Έβρος, Εύξεινος Πόντος, Σινά, Ερυθρά Θάλασσα) και οι ασιατικές σε Κασπία Θάλασσα, Ιμαλάια και κεντρική Κίνα.
Αντίθετα με ό,τι πιστεύεται, οι γερανοί μεταναστεύουν σε σχετικά στενά μέτωπα, χρησιμοποιώντας τα νοτιοδυτικά και, νότια και νοτιοανατολικά περάσματα σε ολόκληρη την Ευρώπη, ενώ χρησιμοποιούν τακτικούς χώρους ανάπαυσης (Snow και Perrins 1998). Η φθινοπωρινή μετανάστευση αρχίζει τον Ιούλιο, με την πλειονότητα στις αρχές Σεπτεμβρίου και η άφιξη στις χώρες της Αφρικής γίνεται κατά τον Οκτώβριο. Το είδος επιστρέφει στις περιοχές αναπαραγωγής τον Μάρτιο (Vegvari 2002), όπου το φώλιασμα αρχίζει στα τέλη Απριλίου ή στις αρχές Μαΐου, μερικές φορές έως και τρεις εβδομάδες νωρίτερα στις νότιες επικράτειες (Snow και Perrins 1998).
Οι σκανδιναβικοί πληθυσμοί μετακινούνται μέσω των ακτών της Γερμανίας, με μεγάλες συγκεντρώσεις ήδη από τα μέσα Αυγούστου, στις εκβολές του ποταμού Όντερ, η περίοδος όμως αυτή μπορεί να επεκταθεί μέχρι τον Οκτώβριο ή και το Νοέμβριο.[8][9] Κατόπιν στρέφονται δυτικά-νοτιοδυτικά και οδεύουν προς Γαλλία και Ιβηρική, όπου πραγματοποιούνται και οι πρώτες διαχειμάσεις. Ορλεάνη, Καμπανία, Ακουϊτανία, Ναβάρα, Εστρεμαδούρα και Ανδαλουσία, αποτελούν μερικές από τις περιοχές όπου τα πρώτα άτομα μένουν για να διαχειμάσουν, ενώ ο κύριος όγκος συνεχίζει για τη ΒΔ Αφρική. Η συγκεκριμένη οδός, από 40.000 άτομα που περιελάμβανε το 1980, έφθασε τα 60.000 άτομα το 1990 και τα 150.000 άτομα το 2001.[9]
Για την Ευρώπη ειδικότερα, έχει μελετηθεί διεξοδικά η μετανάστευση κατά μήκος της γραμμής ‘Βαλτική-Ουγγαρία’, που περιλαμβάνει τους αναπαραγόμενους πληθυσμούς της ανατολικής Ευρώπης. Ακολουθείται η κατεύθυνση προς Καρπάθια και ανατολική Σλοβακία, ανατολική Ουγγαρία και ανατολική Ρουμανία, με μεγάλες στάσεις στις περιοχές Καρντοσκούτ και Χορτομπάγκι. Νοτιότερα, οι πληθυσμοί χωρίζονται στα δύο: το ένα σμήνος κατευθύνεται προς τα δυτικά Βαλκάνια, Αλβανία, Αδριατική, Καλαβρία, Σικελία και Τυνησία, όπου γίνεται η διαχείμαση (20.000-50.000 ζευγάρια). Πιθανόν, να υπάρχουν ελάχιστα διαχειμάζοντα άτομα στα νησιά Λίπαρι και στη Σαρδηνία. Το άλλο σμήνος κατευθύνεται προς τα ανατολικά Βαλκάνια και, μέσω του Έβρου, των νησιών του ανατολικού Αιγαίου και της Μικράς Ασίας, καταλήγει με στάσεις στο Ισραήλ και την Ερυθρά Θάλασσα, στις όχθες του Νείλου, αλλά κάποιο επί μέρους τμήμα, κατευθύνεται μέσω Κύπρου προς την Α Αφρική.[9]
Τυχαίοι, περιπλανώμενοι επισκέπτες έχουν αναφερθεί μεταξύ άλλων από την Ισλανδία και τις Φερόες, τη Μαυριτανία, τη Νιγηρία και το Τζιμπουτί, το Κουβέιτ, το Κατάρ, και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Ιαπωνία, την Κορέα και το Χονγκ Κονγκ. Τέλος, έχει αναφερθεί ως περιπλανώμενο στη δυτική Βόρεια Αμερική, όπου εμφανίζεται περιστασιακά μέσα σε μεταναστευτικά σμήνη γερανών του είδους Grus canadensis.[1]
Στην Ελλάδα, ο γερανός απαντά μόνον ως διαβατικό είδος, ακολουθώντας τη δίοδο του Αιγαίου και της ανατολικής- βορειοανατολικής χώρας, παρά της δυτικής (βλ. και κατάσταση πληθυσμού).[12][13]
Κατά τη διάρκεια της περιόδου αναπαραγωγής, οι γερανοί συχνάζουν σε ένα ευρύ φάσμα ρηχών υγροτόπων, συμπεριλαμβανομένων άδενδρων τυρφώνων ή ερεικώνων μεγάλου υψομέτρου (με κύρια βλάστηση τα βρύα Sphagnum ή τα ρείκια), συνήθως με κάποια λιμνάζοντα νερά, και ελώδη ξέφωτα, καλαμώνες και ορυζώνες (Cramp & Simmons 1980). Το είδος απαιτεί απρόσιτα εδάφη φωλιάσματος, έτσι απαντά συνήθως σε κινούμενα υγρά εδάφη και άλλα αδιάβατα τέλματα, δασικές εκτάσεις ή εποχιακά πλημμυρισμένα παραποτάμια δάση (Cramp & Simmons 1980). Στην κεντρική Ασία, μπορούν να χρησιμοποιήσουν ξηρότερες δασικές περιοχές (όπως πευκώνες ή μικτά δάση με σημύδες), πάντοτε με το νερό σε άμεση γειτνίαση (Cramp & Simmons 1980), όμως γενικά αποφεύγουν τις πυκνά δασωμένες περιοχές (Urban et al. 1986). Σε κάθε περίπτωση, το κύριο ενδιαίτημά τους αποτελούν τα μεγάλα δάση της τάιγκα και τα ανάμικτα δάση με φυλλοβόλα, από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι τα 2200 μέτρα, περίπου. Η αλλαγή πτερώματος μετά την αναπαραγωγή, γίνεται σε περιοχές με ρηχά νερά και ψηλά καλάμια, για απόκρυψη κατά τη διάρκεια αυτής της ευαίσθητης περιόδου, που το πουλί δεν μπορεί να πετάξει (Cramp & Simmons 1980).
Τα μη αναπαραγωγικά ενδιαιτήματα διαχείμασης και μετανάστευσης του είδους περιλαμβάνουν πλημμυρισμένες εκτάσεις, βαλτώδη λιβάδια, μικρούς ρηχούς κόλπους, ορυζώνες (Cramp & Simmons 1980), βοσκοτόπια και περιοχές ομόλογες με τη σαβάνα (όπως τα ανοικτή δάση αριάς στην Ιβηρική Χερσόνησο) (Meine & Archibald 1996). Μπορεί να βρεθούν να κουρνιάζουν σε λασπότοπους ή αμμώδεις όχθες κατά μήκος ποταμών, λιμνών και ταμιευτήρων κατά τη διάρκεια αυτής της σεζόν (Urban et al. 1986, Meine & Archibald 1996), αλλά θα πετάξουν μέχρι και 20 χιλιόμετρα μακριά (Cramp & Simmons 1980) για να τραφούν σε αγρούς (Meine & Archibald 1996, Vegvari 2002), -λόγω της ανθρώπινης καταπάτησης και καταστροφής των προτιμώμενων ενδιαιτημάτων τους- (Cramp & Simmons 1980).
Λόγω και μόνον του μεγέθους του και των βιοτόπων όπου συχνάζει, ο γερανός είναι πολύ εύκολα αναγνωρίσιμος, τόσο στο έδαφος όσο και στον αέρα με τη χαρακτηριστική του φιγούρα (βλ Πτήση). Γενικά, το ενήλικο πτηνό έχει το γκρίζο χρώμα του σχιστόλιθου σε όλο του το σώμα, ενώ ο λαιμός του είναι μακρύς και πολύ όμορφα χρωματισμένος. Το μέτωπο και η περιοχή μεταξύ οφθαλμών και ρινός (lores) είναι μαυριδερά, ενώ το στέμμα (crown) φέρει χαρακτηριστική βαθυκόκκινη περιοχή, ορατή μονον από κοντινή απόσταση [14] που έρχεται σε έντονη αντίθεση με τη λευκή λωρίδα που εκτείνεται πίσω από τα μάτια και, μέχρι το πάνω μέρος της ράχης. Γενικά, το χρώμα του είναι πιο σκούρο στη ράχη και την ουρά και, πιο αχνό στο στήθος και τα πτερά. Τα πρωτεύοντα ερετικά φτερά, οι άκρες των δευτερευόντων, τα νόθα πτερά (alula), η άκρη της ουράς, και τα άκρα των άνω καλυπτηρίων φτερών, έχουν όλα μαύρο χρώμα. Τα ακραία πρωτεύοντα γέρνουν έντονα προς τα κάτω, εν είδει θυσάνου όπως η ουρά του πετεινού,[15] προσδίδοντας διακοσμητικό χαρακτήρα (plumes) στην οπίσθια πλευρά του πτηνού και, στο έδαφος, δίνουν «θαμνοειδή» εντύπωση (sic).[16]
Το σφηνοειδές σε σχήμα, λεπτό ράμφος έχει περίπου 10 εκατοστά μήκος, η ίριδα είναι πορτοκαλί, ενώ οι ταρσοί είναι μακρείς (20-25 εκ.) και λεπτοί. Τα φύλα είναι δύσκολο να τα διακρίνει κάποιος μορφολογικά, με τα αρσενικά να είναι κατά μέσο όρο ελαφρώς βαρύτερα από τα θηλυκά.
Τα νεαρά πουλιά είναι σαφώς πιο «θαμπά» σε χρωματισμούς, με ομοιόμορφο ανοικτό γκρι-καφέ χρώμα και ωχροκαφετιές άκρες στα πτερά του σώματός τους και, στερούνται -αρχικά- τα διακοσμητικά «πεσμένα» πτερά του πίσω μέρους και το λαμπερό λαιμό των ενηλίκων. Γενικά, δεν έχουν χαμηλότερο βάρος από τα ενήλικα πουλιά, ενώ σε δύο χρόνια είναι παρόμοια με εκείνα.[8][9] Κάθε δύο χρόνια, πριν από τη μετανάστευση, οι ενήλικοι γερανοί υποβάλλονται σε μια πλήρη έκδυση (moulting), παραμένοντας στο έδαφος χωρίς να μπορούν να πετάξουν για έξι εβδομάδες, μέχρι να αναπτυχθούν τα νέα φτερά.
Το είδος είναι παμφάγο τόσο κατά την αναπαραγωγική όσο και στη μη αναπαραγωγική περίοδο, με τη φυτική διατροφή του να αποτελείται από ρίζες και βλαστούς, ριζώματα, κονδύλους (π.χ. πατάτες), φύλλα καλλιεργημένων φυτών και άγριες πόες (π.χ. κράμβες, τριφύλλια, τσουκνίδες, στελάριες), υδροχαρή φυτά, καρπούς (π.χ. Empetrum, Vaccinium και Oxycoccus), δημητριακά (π.χ. σιτάρι, κριθάρι, βρώμη, σίκαλη, καλαμπόκι, ρύζι), μπιζέλια, ελιές, βελανίδια, αραχίδες και τους καρπούς του Cajanus (Cramp & Simmons 1980, Urban et al 1986).
Η ζωική διατροφή του είδους περιλαμβάνει ενήλικα έντομα (σκαθάρια, μύγες) και προνύμφες (λεπιδόπτερα) εντόμων, σαλιγκάρια, σκουλήκια, σαρανταποδαρούσες, αράχνες, βατράχια, σαμιαμίδια, σαύρες, φίδια, μικρά θηλαστικά (τρωκτικά και μυγαλές), ψάρια και, περιστασιακά, αυγά και νεοσσοί των μικρών πτηνών (Cramp & Simmons 1980, Urban et al 1986).
Κατά τη διάρκεια της άνοιξης οι γερανοί τρέφονται κυρίως με σπόρους. Για να αναπληρώσουν τη χαμένη ενέργεια, χρειάζεται να προσλαμβάνουν μέχρι 300 γραμμάρια τροφής ημερησίως, που αντιστοιχεί στο 80% της δραστηριότητας. Στις αρχές του καλοκαιριού, το φαγητό τους αποτελείται κυρίως από έντομα και μικρά σπονδυλωτά, ενώ όταν τα νεαρά πουλιά έχουν συμπληρώσει την ηλικία αρκετών εβδομάδων, ακόμη και μεγαλύτερα ζώα, όπως ποντίκια εμπλουτίζουν το διαιτολόγιο. Στο τέλος του καλοκαιριού και το φθινόπωρο η αναζήτηση τροφής αντιστοιχεί στο 40 έως 60% της ημερησίας δραστηριότητας.
Οι γερανοί μπορεί να τρέφονται στην ξηρά ή σε ρηχά νερά, ψάχνοντας σχολαστικά ολόγυρα με τα ράμφη τους για οποιονδήποτε βρώσιμο οργανισμό. Αν και κάποιες καλλιέργειες μπορεί τοπικά να καταστραφούν από τα πουλιά, ως επί το πλείστον καταναλώνουν υπολείμματα σιτηρών το χειμώνα, από ήδη συγκομισμένα χωράφια και, έτσι στην πραγματικότητα, ενεργούν πιο συχνά προς όφελος των γεωργών προετοιμάζοντάς τα για χρήση κατά το επόμενο έτος. Όπως συμβαίνει και με άλλα είδη γερανών, η βρώση, η πόση νερού και το κούρνιασμα γίνονται σε μικρές ομάδες, οι οποίες μπορούν ποικιλοτρόπως να αποτελούνται από μεμονωμένα ζευγάρια, οικογένειες ή χειμερινά σμήνη.
Οι γερανοί πετούν με χαρακτηριστικό τρόπο, ενώ η φιγούρα και οι σχηματισμοί (formations) που διαμορφώνουν, τους κάνουν να ξεχωρίζουν από άλλα πουλιά που πετάνε σε παρόμοια ύψη. Πριν απογειωθούν, φέρνουν συνήθως το κεφάλι και το λαιμό τεντωμένα προς τα επάνω σε γωνία 10-20 μοιρών προς την κατεύθυνση της πτήσης, συγχρονίζονται ο ένας με τον άλλον και, βγάζουν τη χαρακτηριστική «τρομπετοειδή» φωνή τους. Κατόπιν κάνουν λίγα γρήγορα βήματα, και απογειώνονται. Όταν πετούν κρατούν εντελώς τεντωμένο το λαιμό τους και ελαφρά κάτω από το οριζόντιο επίπεδο, ενώ επίσης και οι ταρσοί διατηρούνται τεντωμένοι και μακριά από το σώμα. Είναι καταπληκτικοί ταξιδευτές και μπορούν να καλύψουν μέχρι 2.000 χιλιόμετρα χωρίς στάση, αλλά οι αποστάσεις που καλύπτονται ημερησίως είναι συνήθως 100 χιλιόμετρα, με μέση ταχύτητα 45 έως 65 χμ/ώρα, που με τη βοήθεια του ανέμου, μπορούν να φθάσουν μέχρι και 130 χλμ/ώρα.[8][9] Πετούν συνήθως σε σχηματισμό «V» ή σε ευθεία μακριά γραμμή, έτσι ώστε η αντίσταση του αέρα να μειώνεται ενώ κάποιες φορές γυροπετούν (soaring).[16]
Οι γερανοί αρθρώνουν ποικίλα καλέσματα, που έχουν σημασία για την κοινωνική συμπεριφορά τους. Ο δυνατός ήχος-«τρομπέτα» που βγάζουν, συνήθως στον αέρα ή κατά την περίοδο ζευγαρώματος [18], πραγματοποιείται μέσω του μακριού λαιμού τους που λειτουργεί ως ηχητικός σωλήνας. Όταν το ένα πτηνό ξεκινήσει, συνήθως ακολουθεί προσεκτικά συντονισμένη ακολουθία των άλλων, ενώ αρσενικά και θηλυκά μπορεί να απαρτίζουν «ντουέτα». Με ανάλυση συχνότητας (Sonagrafie), η φωνή κάθε πουλιού μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αναγνώρισή του.[19] Μια άλλη δυνατή κραυγή που αρθρώνουν, είναι η κραυγή του συναγερμού, όταν βρίσκεται σε κίνδυνο ένα ζευγάρι ή περισσότερα πτηνά. Τέλος, ειδικά όταν δεν υπάρχει οπτική επαφή, βγάζουν μια ισχυρότερη κραυγή που, εκφράζει την αναζήτηση ενός μεμονωμένου ατόμου ή ομάδας, ενώ αναγγέλλει επίσης την επικείμενη αναχώρηση.[9]
Οι γερανοί είναι αγελαία πτηνά για μεγάλο μέρος του έτους και, μεταναστεύουν σε σμήνη μεταξύ 10-50 έως 400 ατόμων (Αφρική), ενώ συγκεντρώνονται σε ομάδες που μπορεί να φθάσουν μέχρι και τα 1.000 άτομα στη μη αναπαραγωγική εποχή (Cramp & Simmons 1980, Urban et al. 1986). Κατ' εξαίρεση μπορεί να υπάρχουν και σμήνη μέχρι και 4.000 ατόμων, κατά την περίοδο αλλαγής πτερώματος (Cramp & Simmons 1980). Πάντως τα ζευγάρια που σχηματίζονται κατά την περίοδο φωλιάσματος, απαντούν συνήθως μόνα τους. Οι περιοχές ανάπαυσης και συγκέντρωσης των πουλιών κατά τη μετανάστευση είναι, πιθανότατα, οι ίδιες κάθε φορά, με την έκταση του «στρώματος» συνάθροισης που σχηματίζεται να φθάνει σε κάποιες περιπτώσεις τα 20 χιλιόμετρα.
Η έναρξη της δραστηριότητάς τους για αναζήτηση τροφής, είναι συνήθως με το πρώτο φως και, μπορεί να κρατήσει μέχρι το βράδυ, με ενδιάμεσα διαλείμματα για ξεκούραση. Κάποιες συγκεκριμένες συμπεριφορές ρυθμίζουν τις πολύπλοκες σχέσεις μεταξύ των ατόμων μιας ομάδας. Ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται στην κόκκινη περιοχή της κορυφής του κεφαλιού τους, που φαίνεται να διογκώνεται σε διάφορες περιπτώσεις διέγερσης των πτηνών. Επίσης ο χορός εκτός της περιόδου αναπαραγωγής έχει σε ορισμένες περιπτώσεις αυτή τη λειτουργία, ειδικά την άνοιξη και το φθινόπωρο οπότε έρχονται όχι μόνο μεμονωμένα πτηνά αλλά και μεγαλύτερες ομάδες.[9]
Για να υπερασπιστούν το έδαφός τους, οι γερανοί απειλούν τον εισβολέα και στη συνέχεια τού επιτίθενται, αν δεν απομακρυνθεί. Αυτή είναι συνήθως αποστολή του αρσενικού, αλλά μπορεί επίσης να γίνει από όλη την οικογένεια.[9]
Συνήθως δύο ημέρες πριν από την έναρξη της αποδημίας, τα πτηνά παρουσιάζουν ανήσυχη συμπεριφορά. Φωνάζουν και «χορεύουν» περισσότερο, έχουν διαταραγμένο ρυθμό κατά τη διάρκεια των βραδινών τους πτήσεων πάνω από τις θέσεις κουρνιάσματος και είναι εξιταρισμένα. Οι προϋποθέσεις για την έναρξη της αποδημίας περιλαμβάνουν επίσης την ένταση των ανέμων, τα επίπεδα των συσσωρευμένων θρεπτικών συστατικών και τις θερμοκρασιακές αλλαγές.[8][9]
Ανεξάρτητα από το γεγονός ότι ένα ζευγάρι μπορεί να είναι μαζί για πολλά χρόνια, τα τελετουργικά ερωτοτροπίας λαμβάνουν χώρα από το ζεύγος κάθε άνοιξη. Ο «χορός» τους εκφράζει πολύπλοκες κοινωνικές σχέσεις και μπορεί να συμβεί σχεδόν σε οποιαδήποτε εποχή του χρόνου, αλλά εντείνεται κατά την αναπαραγωγική περίοδο. Συνήθως πραγματοποιείται νωρίς το πρωί σε παρακείμενη του φωλιάσματος περιοχή και, μπορεί να περιλαμβάνει μικρά πηδήματα, υποκλίσεις, πιρουέτες με ανοιγμένες πτέρυγες, τρέξιμο σε ευθεία γραμμή με διαλείμματα, όπως και σε άλλα είδη γερανών. Οι σκηνές ερωτοτροπίας αρχίζουν συνήθως με το αρσενικό να ακολουθεί το θηλυκό με ένα μεγαλόπρεπο βηματισμό, ενώ αρθρώνονται ομόφωνα «σαλπιγγόφωνα» καλέσματα. Το τελετουργικό συνεχίζεται και μετά την επιλογή του συντρόφου και, τελειώνει με το κτίσιμο της φωλιάς και την εναπόθεση των αυγών. Επιθετικές διαθέσεις κατά τη διεκδίκηση μπορεί να περιλαμβάνουν ανασηκωμένα πτερά, ρίψεις φυτικού υλικού στον αέρα και επιδεικνύοντας το γυμνό κόκκινο «μπάλωμα» στο κεφάλι τους.
Οι γερανοί είναι συνήθως μονογαμικοί για όλη τους τη ζωή, αλλά πρόσφατες μελέτες δείχνουν [20][21] ότι αλλαγή στο σύντροφο είναι δυνατή, πιο συχνά από ό, τι στο παρελθόν ήταν γνωστό. Είναι σεξουαλικά ώριμοι σε ηλικία τριών έως πέντε ετών, αλλά μπορεί να έχουν βρει σύντροφο στην ηλικία των δύο ετών.[9]
Η περίοδος αναπαραγωγής στις νότιες επικράτειες ξεκινάει στα μέσα Απριλίου, στις μέσες περιοχές διαρκεί από τον Απρίλιο μέχρι το Μάιο, ενώ στις βόρειες από το Μάιο μέχρι τον Ιούνιο. Στις υδάτινες περιοχές όπου φωλιάζει (βλ. Βιότοπος), ο γερανός κατασκευάζει τη φωλιά του σε σε μια μικρή ξέρα ή προεξοχή σε ρηχά νερά και, την επαναχρησιμοποιεί για τα επόμενα χρόνια (Harrison). Πρέπει να είναι απόλυτα απρόσιτη, γι’αυτό βρίσκεται μέσα σε βάλτους ή κινούμενα εδάφη, αλλά μπορεί να βρίσκεται και σε τοποθεσίες με κύπερους (Cyperaceae) (Malik and Prange 1995). Είναι μια ελαφρώς υπερυψωμένη κατασκευή, διαμέτρου 90 εκατοστών περίπου, από παρακείμενο φυτικό υλικό που συλλέγουν και τα δύο μέλη του ζευγαριού, ενώ σπάνια χρησιμοποιούνται ξερόκλαδα.[22]
Η ωοτοκία γίνεται μία μόνο φορά σε κάθε αναπαραγωγική περίοδο και αποτελείται από 2, κάποιες φορές 1 έως 3 αβγά, τα οποία εναποτίθενται κάθε 2 ημέρες ή και περισσότερο. Η επώαση πραγματοποιείται κυρίως από το θηλυκό, αλλά ενίοτε με τη συμμετοχή και του αρσενικού και, διαρκεί 28-30 ημέρες, ενώ η εκκόλαψη πραγματοποιείται με διαφορά 2 ημερών, επίσης. Οι νεοσσοί είναι φωλεόφυγοι, δηλαδή αρκετά ανεπτυγμένοι από τη γέννησή τους και, επιτηρούνται και από τους δύο γονείς, τους οποίους ακολουθούν αφού εγκαταλείψουν τη φωλιά σε λίγες ημέρες. Αποκτούν κανονικό πτέρωμα στις 6 εβδομάδες και ανεξαρτητοποιούνται στις 10 εβδομάδες, περίπου.[23]
Στην Ελλάδα, ο γερανός δεν φωλιάζει αλλά είναι διαβατικός από τη χώρα, τόσο κατά την εαρινή (Μάρτιος), όσο και κατά τη φθινοπωρινή (Οκτώβριος) μετανάστευση.[12]
Τόσο στα εδάφη αναπαραγωγής όσο και μη αναπαραγωγής, το είδος απειλείται από την απώλεια των ενδιαιτημάτων του ή την υποβάθμισή τους μέσω της κατασκευής φραγμάτων, την αστικοποίηση, την επέκταση της γεωργίας (συμπεριλαμβανομένων των αλλαγών στη χρήση της γης, την εντατικοποίηση, τα ενισχυμένα συστήματα άρδευσης και την αλλαγή παραδοσιακών περιοχών αναζήτησης τροφής (Meine και Archibald 1996).
Ειδικότερα, στα αναπαραγωγικά εδάφη που αναπτύσσονται σε έντονο βαθμό, το είδος απειλείται από τη διατάραξη των χώρων φωλιάσματος από τον τουρισμό και τις δραστηριότητες αναψυχής που, μειώνουν την αναπαραγωγική επιτυχία, αλλά και από την αύξηση της συχνότητας εμφάνισης θηρευτών των νεοσσών, όπως κορακοειδή, αγριογούρουνα και αλεπούδες (Meine και Archibald 1996). Η συλλογή των αυγών είναι επίσης μια απειλή για τον πληθυσμό αναπαραγωγής στην Τουρκία (Meine και Archibald 1996).
Στις μη αναπαραγωγικές περιοχές, ο γερανός απειλείται ιδιαίτερα από τον κατακερματισμό των ενδιαιτημάτων του και την απώλεια πολλών μικρότερων παραδοσιακών χώρων διατροφής και κουρνιάσματος, οδηγώντας σε αύξηση των συγκεντρώσεων των μεγάλων κοπαδιών σε μικρότερες περιοχές και, ως εκ τούτου, την αύξηση του ανταγωνισμού (Cramp & Simmons 1980, Alonso et al. 1994, Meine και Archibald 1996). Η δηλητηρίαση από φυτοφάρμακα μπορεί επίσης να επηρεάζει τους γερανούς κατά μήκος των οδών μετανάστευσης και σε ορισμένες περιοχές διαχείμασης, ιδίως όταν τα πουλιά εξαρτώνται από σιτηρά σε αγρούς (Meine και Archibald 1996). Οι συγκρούσεις με τα δίκτυα κοινής ωφελείας είναι συχνές στις ιδιαίτερα ανεπτυγμένες περιοχές, κατά μήκος των οδών μετανάστευσης και σε περιοχές διαχείμασης (οι συγκρούσεις είναι η κύρια αιτία της θνησιμότητας των ενηλίκων στις περιοχές διαχείμασης στην Ισπανία) (Meine και Archibald 1996). Το κυνήγι είναι μια σημαντική απειλή για το είδος αυτό για τη μετανάστευση (π.χ. στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν) (Meine και Archibald 1996, Nawaz et al. 2006), ενώ η παράνομη λαθροθηρία έχει αναγνωριστεί ως πρόβλημα και σε άλλες περιοχές (συμπεριλαμβανομένης της Πορτογαλίας, της νοτιοανατολικής Ευρώπης, την Αίγυπτο και το Σουδάν) (Meine και Archibald 1996).
Η κατάσταση του παγκόσμιου πληθυσμού είναι αβέβαιη, διότι σε άλλες περιοχές μειώνεται, σε άλλες αυξάνεται και σε άλλες παραμένει σταθερή (Wetlands International 2006). Πάντως η IUCN έχει χαρακτηρίσει το είδος ως Ελαχίστης Ανησυχίας (LC) [1]
Στην Ελλάδα, ο γερανός αναφέρεται ότι φώλιασε για τελευταία φορά, στο Δέλτα του Έβρου το 1965. Σήμερα περνάει πάνω από τη χώρα, πολλές φορές χωρίς καν να σταματήσει, ιδιαίτερα τη άνοιξη, ενώ ελάχιστα άτομα ξεχειμωνιάζουν ακανόνιστα σε υγροτόπους της βόρειας χώρας. Η μεγαλύτερη καταμέτρηση (400 άτομα) πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο του 1965 στο Δέλτα του Έβρου. Παρά τα ελλιπή δεδομένα, φαίνεται ότι οι γερανοί κατά τη μετανάστευσή τους προτιμούν την οδό του Αιγαίου και της ανατολικής-βορειοανατολικής Ελλάδας παρά της δυτικής. Μάλλον η οριστική διακοπή του φωλιάσματος συμπίπτει χρονικά με τα έργα αποξήρανσης στο Δέλτα του Έβρου και, πιθανόν την εντατικοποίηση της λαθροθηρίας στην περιοχή.[13]
Άλλες περιοχές όπου έχουν παρατηρηθεί περιστασιακά, είναι η λίμνη Κερκίνη, η λίμνη Άγρα και η Γιάλοβα στην Πύλο.[24]
Η αφαίρεση των συστάδων από ιτιές, καλάμια και της ελώδους βλάστησης στην περιοχή Kremmener Luch Nature Reserve, της κεντρικής Γερμανίας, ήταν επιτυχής όσον αφορά στην παροχή κατάλληλων χώρων κουρνιάσματος με μεγάλη πανοραμική θέα, που προσείλκυσε το είδος στην περιοχή (Malik και Prange 1995). Η βλάστηση απομακρύνεται κατά τους χειμερινούς μήνες: τα δένδρα απομακρύνονται με ειδικά φάρμακα και τα καλάμια αποκόπτονται με μηχανικά μέσα (Malik και Prange 1995). Άλλες προσπάθειες διαχείρισης στη δυτική Ευρώπη περιλαμβάνουν τη μετεγκατάσταση των γραμμών κοινής ωφελείας, καθώς και προγράμματα για την ενθάρρυνση φύτευσης καλλιεργειών που αρέσουν στα πτηνά και χρήση υπολειμμάτων δημητριακών για περιστασιακή διατροφή τους (μακριά από τις γεωργικές καλλιέργειες) (Meine και Archibald 1996).
Στον ελλαδικό χώρο o Γερανός απαντά και με τις ονομασίες, Αγερανός, Γεράνι, Γερίλλα (Αττική, αρβανίτικα), Κλαγούνα, Κορέλλα, Κορίνα (Αχαΐα), Σταχτογερανός και Τούρνα (Θράκη).[25]
i. ^ Στους Snow & Perrins, C. M. 1998 [7] υπάρχει αναφορά για μόνιμους πληθυσμούς στα ανατολικά και νότια της Μαύρης Θάλασσας, αλλά στο χάρτη κατανομής της IUCN [10] φαίνεται ξεκάθαρα η παρουσία επιδημητικών θυλάκων και στα ηπειρωτικά της Τουρκίας, σχεδόν μέχρι τη Μεσόγειο Θάλασσα.
ii. ^ Το «πρόβλημα» με τον γερανό, όπως άλλωστε και με όλα τα πλήρως μεταναστευτικά είδη αυτού του βεληνεκούς είναι ότι, αποτελεί εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση η καταγραφή της κατάστασης «μετακίνησης» των απαντώμενων πληθυσμών (αναπαραγόμενοι, μόνιμοι, μερικώς ή πλήρως μεταναστευτικοί), χωρίς τη βοήθεια εξειδικευμένων μεθόδων μέτρησης και παρακολούθησης (δακτυλίωση, τηλεμετρίες κλπ). Πρακτικά, ένα -μη αναπαραγόμενο άτομο- που παρατηρείται σε μία περιοχή, μπορεί να βρίσκεται εκεί μόνο για την περίοδο που παρατηρείται (συνήθως χειμώνα ή καλοκαίρι) ή να είναι απλώς περαστικό προς τις μεγάλες περιοχές διαχείμασης ή αναπαραγωγής, πάλι ανάλογα με την εποχή.
Ο Γερανός είναι καλοβατικό πτηνό της οικογενείας των Γερανιδών, που απαντά και στον ελλαδικό χώρο. Η επιστημονική ονομασία του είδους είναι Grus grus και περιλαμβάνει 2 υποείδη.
Στην Ελλάδα απαντά κυρίως το υποείδος Grus grus grus (Linnaeus, 1758), αλλά, λόγω της γειτνίασης με τη Μικρά Ασία και, λόγω του γεγονότος ότι οι γερανοί είναι μόνο διαβατικοί από τη χώρα, πιθανότατα απαντά και το άλλο υποείδος Grus grus lilfordi Sharpe, 1894, ιδιαίτερα στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου.
Жеравот, познат и како сив жерав или евроазиски жерав (науч. Grus grus) — вид птица од фамилијата жерави (Gruidae) од редот жеравовидни (Gruiformes).
Жеравот е птица преселница која ја среќаваме во Македонија.
Жеравот е голема птица, средно голем во фамилијата на жеравите. Димензиите му се следниве:
Бојата на перјето е светло сивкаста, главата и вратот му се темно сиви, на темето има црвена круна и има бела линија која се протега од очите до грбот. Боите му се потемни на грбот, а посветли на градите и крилјата. Краевите на пердувите на крилата и опашката му се црни, и украсно му паѓаат создавајќи заедничка пуфкаста опашка. Младенчињата имаат жолто-кафеавкасти пердуви на телото, немаат ресести крила ни светла линија на вратот, а на главата круната им е пердувеста. Секои две години, пред миграција (преселување), жеравите целосно се измитаруваат, останувајќи без пердуви 6 недели кога не можат да летаа, сè додека не им пораснат нови.
Овој вид жерав го има во северните делови на Европа и Азија. Порано бил распространет дури до Ирска, но пред 200 години изумрел. Сега, повторно се враќа таму, со помош на луѓето кои му овозможуваат да преживее во поголем број. Жеравите во помал број се среќаваат во јужна Европа, во Грција, Македонија, Србија, Хрватска, Романија, Данска и Германија. Поголеми популации се среќаваат во Скандинавија, особено во Финска и Шведска. Но, срцето на најголемата популација е во Русија, каде има најверојатно над 100,000 жерави во сезона. Најдалечната распространетост на жеравите е Манџурија.
Жеравите се птици преселници на долги дестинации, и најчесто презимуваат во северна Африка. Есенската миграција се одвива од август до октомври, а пролетната од март до мај.
Во Европа жеравите вообичаено гнездат во пределите на тајгастите и мешаните шуми, на надморска височина од 2200 m. Во посеверните краеви живеат во мочурливи отворени пространства, со ниски грмушки, покрај мали езерца. И во Русија животните навики се слични. Може да гнездат во степите, па дури и полу-пустините, сè додека имаат вода во близина.
Жеравите се сештојади, односно опортунисти. Својата исхрана ја прилагодуваат кон условите за живот. Јадат растенија, и сè од нив - коренот, стеблото, плодот, семето, листовите. Од животинска исхрана најмногу јадат инсекти - бумбари, скакулци, термити, муви, пеперутки, вилини коњчиња и др. Од без’рбетниците јаде полжави, црви, ракови, а поретко пајаци и стоногалки; а од ’рбетниците - жаби, гуштерчиња, змии и мали цицачи, најчесто глувци. Поретко конзумира риби и јајца од други птици. Жеравите може да пасат по земјата или плитката вода во потрага по нешто што се јаде. Може да се случи да уништат ниви со посеви, но почесто тие го јадат отпадокот и остатокот од нивите и на тој начин помагаат да се исчисти земјата и да се подготви за следниот посев.
Овој вид обично ги снесува јајцата во мај, што поскоро по враќањето во гнездото од преселбата. Како и повеќето од фамилијата на жеравите и овој вид живее во моногамна врска. Но, ако еден од партнерите умре, другиот ќе се обиде да најде нов партнер следната година. Иако паровите может да бидат и неколку години заедно - ритуалот на специјалниот танц, тие секако го изведуваат. Танцот се состои потскокнување, правење лакови и пируети, запирање и сл. Потоа, танцот вклучува ширење на пердувите и крилјата, фрлање разна вегетација во воздух и покажување на црвената дамка на главата еден на друг. Додворувањето започнува така што мажјакот ја прати женката со достоинствен чекор, сличен на марш. Складниот дует го содржи повикот на женката, држејќи ја главата прво високо, па полека спуштајќи ја. Женката испушта висок тон, а мажјакот ја прати со истиот тон, ама малку подолг. Самиот чин на копулација продолжува на ист драматичен начин. Обично снесуваат 2 јајца, а поретко 3 или 4. Ако јајцата се оштетат во раната инкубација, можно е да снесат повторно за неколку недели. Периодот на инкубација трае 30 дена, и најчесто женката ги лежи јајцата, но понекогаш и двата родитела. Младенчињата се речиси беспомошни кога ќе се родат, но сепак, по неколку часа веќе се во можност да ползат и да пливаат ако се во опасност, а по 24 часа веќе може да трчаат со своите родители. Пилињата, на опасност обично реагираат со скаменување, преправајќи се дека се умрени. Крилјата на почеток ги користат за држење рамнотежа додека трчаат, а по 9 недели може да летаат на кратки релации. До следната сезона на парење, претходните младенчиња обично остануваат заедно со родителите. Сексуалната зрелост жеравите ја достигнуваат на 3 до 6 годишна возраст. Се смета дека е вообичаено овие птици да живеат 30 до 40 години.[2]
Кога не е сезона на парење, жеравите се дружељубиви птици. Јата од над 400 птици може заедно да летаат за време на миграцијата. Местата на собирање, каде птиците се одмараат и хранат на средина од нивната миграција, може да бројат и над илјада птици наеднаш. Јатата не се постојани групи, туку се формираат заради подобра безбедност.
Има неколку природни предатори на возрасните жерави. Но, белоопашестиот орел и златниот орел се потенцијално најопасните предатори за жеравите од сите возрасти. Жеравите се бранат и борат со орлите и на земја и во лет, користејќи ги клуновите како оружје и клоцајќи со нозете. Дивата свиња, лакомецот и црвената лисица ги напаѓаат гнездата на жеравите. Кога се соочуваат и борат со цицачите, жеравите бодат со клунот, удираат со крилјата и клоцаат со нозете. Нападот го избегнуваат со скокање во воздух. Гавраните исто така може да им ги украдат јајцата.[3][4]
Глобалната популација на жеравите е од 210,000 до 250,000 и претежно ги има во Русија и Скандинавија. Главната закана за овој вид претставува уништувањето на нивните живеалишта поради урбанизацијата, агрикултурната експанзија, одводнувањето на мочуриштата, односно - човекот и цивилизацијата. Жеравите се прилагодуваат на овие промени кои ги прават луѓето, но во многу области и понатаму директно е нарушуван нивниот животен простор со лов, собирање јајца, труење со пестициди и сл. [5][6] Жеравот спаѓа во птиците заштитени со Договорот за заштита на африканско-евроазиските преселни водни птици (AEWA).
Жеравот се јавува како тема во бројни дела од уметноста и популарната култура, како:
Жеравот, познат и како сив жерав или евроазиски жерав (науч. Grus grus) — вид птица од фамилијата жерави (Gruidae) од редот жеравовидни (Gruiformes).
Жеравот е птица преселница која ја среќаваме во Македонија.
Шэры журавель (Grus grus) — буйная птушка сямейства жураўліных, якая жыве ў Эўропе і Азіі; трэці па колькасьці від журавоў. Занесены ў Чырвоную кнігу Рэспублікі Беларусь
Буйная птушка, вышыня каля 115 см, размах крылаў 180—200 см; вага самца 5,1—6 кг, самкі 4,5—5,9 кг. Апярэньне большай часткі цела сінявата-шэрае, што дазваляе птушцы хавацца ад ворагаў сярод лясістай мясцовасьці. Сьпіна і гузка крыху цямнейшыя, а крылы і чэрава больш сьветлыя. Заканчэньне крылаў чорнае. Пярэдняя частка галавы, падбародак, верхняя частка шыі і ўзьдзечка чорныя альбо цёмна-шэрыя. Патыліца сінявата-шэрая. Па баках галавы маецца белая шырокая паласа, якая пачынаюцца пад вачыма і далей адыходзячым уніз уздоўж шыі. На макаўцы пёры амаль адсутнічаюць, а ўчастак голай скуры выглядае чырвонай шапачкай. Дзюба сьветлая. Ногі чорныя. У маладых журавоў пёры на галаве і шыі шэрыя з рудымі канчаткамі.
— сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
Шэры журавель (Grus grus) — буйная птушка сямейства жураўліных, якая жыве ў Эўропе і Азіі; трэці па колькасьці від журавоў. Занесены ў Чырвоную кнігу Рэспублікі Беларусь
Къру (лат-бз. Grus grus) — къру лъэпкъым щыщщ.
Къуалэбзу пӀащэщ, ч. 6-х нэс къешэч, и лъэгагъыр см. 115 хуэдизщ. Теплъэр щхъуэщ. ЩхьэщӀыбым ӀэпапӀэ плъыжьхэр хэсщ. Лъакъуэхэр фӀыцӀэщ.
Къаукъаз щӀыбым щогъуалъхьэ, я зыныкъуэхэми щӀымахуэр щрах. Ищхъэрэ Къаукъазым куэду щыболъагъу гъатхэмрэ бжьыхьэмрэ бгылъэ, тафэ щӀыпӀэхэм. Кърур гуэурейщ, ауэ икӀи сакщ. Къэрал куэдым щопсэу. ЩӀымахуэр щрех Африкэм и ищхъэрэ щӀыпӀэхэм.
Ӏусым хохьэ къэкӀыгъэ, жылэ, мэракӀуэхэкӀ, апхуэдуи — хьэпщхупщ, хьэндыркъуакъуэ, блэ, дзыгъуэ.
Тăрна - хуртан пысăкрах, вăрăм ураллă кайăк. Çăмартисем (2) симĕсрех е сарăрах хăмăр, хĕрлĕрех е хурарах хăмăр пăнчăллă. Чĕпписем пĕр харăс тухмаççĕ. Пĕрремĕш чĕппи тухсан ăна аçи хăйпе пĕрле ертсе çӳрет. Иккĕмĕшĕ тухсан çемйипе пĕрле çӳреççĕ. Нимĕнле апат та тиркемеççĕ. Кăнтăрла апатланаççĕ, каçхине хăрах ура çине тăрса канаççĕ. Ташлама питĕ юратаççĕ. Ташланă вăхăтра темле хускану та тăвать, çулçăсене, туратсене, чул катăкĕсене çӳлелле ывăтать. Тăрна мăшăрĕсем мĕн виличченех пĕрле пурнаççĕ.
Пирĕн тăрăхри шурлăхлă вырăнсене ака уйăхĕнче вĕçсе килет, авăн-юпа уйăхĕсенче кăнтăралла çул тытать.
Тăрнасен йышĕ пирĕн тăрăхра пысăк мар.
Тăрна - хуртан пысăкрах, вăрăм ураллă кайăк. Çăмартисем (2) симĕсрех е сарăрах хăмăр, хĕрлĕрех е хурарах хăмăр пăнчăллă. Чĕпписем пĕр харăс тухмаççĕ. Пĕрремĕш чĕппи тухсан ăна аçи хăйпе пĕрле ертсе çӳрет. Иккĕмĕшĕ тухсан çемйипе пĕрле çӳреççĕ. Нимĕнле апат та тиркемеççĕ. Кăнтăрла апатланаççĕ, каçхине хăрах ура çине тăрса канаççĕ. Ташлама питĕ юратаççĕ. Ташланă вăхăтра темле хускану та тăвать, çулçăсене, туратсене, чул катăкĕсене çӳлелле ывăтать. Тăрна мăшăрĕсем мĕн виличченех пĕрле пурнаççĕ.
Пирĕн тăрăхри шурлăхлă вырăнсене ака уйăхĕнче вĕçсе килет, авăн-юпа уйăхĕсенче кăнтăралла çул тытать.
Тăрнасен йышĕ пирĕн тăрăхра пысăк мар.
Тогоруу (лат. Grus grus, мөн саарал тогоруу эсвэл евразийн тогоруу гэж нэрлэнэ) гэж Тогорууны багт хамаарах том биетэй, урт хөл ба хүзүүтэй шувуудыг хэлнэ. Дэлхий дээр 4 төрөлд хамаарах 15 зүйл тогоруу тохиолддог. Монгол оронд нэг төрлийн 6 зүйл тогоруу бий. Төстэй харагдах дэглий зэрэг шувуудаас тогорууны ялгарах онцлог нь нисэх үедээ хүзүүгээ эвхдэггүй. Антарктик болон Өмнөд Америкаас бусад бүх тивд оршин амьдардаг.
.jpg)
.jpg)
Museum specimen - Haapajarvi, Finland
Тогоруу (лат. Grus grus, мөн саарал тогоруу эсвэл евразийн тогоруу гэж нэрлэнэ) гэж Тогорууны багт хамаарах том биетэй, урт хөл ба хүзүүтэй шувуудыг хэлнэ. Дэлхий дээр 4 төрөлд хамаарах 15 зүйл тогоруу тохиолддог. Монгол оронд нэг төрлийн 6 зүйл тогоруу бий. Төстэй харагдах дэглий зэрэг шувуудаас тогорууны ялгарах онцлог нь нисэх үедээ хүзүүгээ эвхдэггүй. Антарктик болон Өмнөд Америкаас бусад бүх тивд оршин амьдардаг.
Һоро торна — ҡаҙҙан ҙурыраҡ, оҙон аяҡлы һәм муйынлы ҙур ҡош.
Парлашып йәшәйҙәр. Яҙлы — көҙлө туптарға берегәләр. Муйынын һәм аяҡтарын һуҙып оса. Дөйөм төҫө һоро. Түбәһе, тамағы, муйынының аҫ яғы, аяҡтары ҡара, елкәһе яланғас, ҡыҙыл төҫтә. Күҙҙәре лә ҡыҙыл. Башҡа ҡоштар менән бутау мөмкин түгел. Тауышы яңғырауыҡлы һәм көйлә: «трой — рооҡ». Күсмә ҡош. Һирәк осрай. [1]
Батҡаҡлы һаҙлыҡтарҙа, болонда, күл буйҙарында йәшәй. Ерҙә оялай.
Көрән һәм һоро таптар менән сыбарланған 2-3 бөртөк һарғылт көрән йәки йәшкелт йомортҡаһы була. Баҡыу ваҡыты 28-31 көн. Аталы — инәле алмашлар баҫалар. Себештәре йомортҡанан сыҡҡанда уҡ бәпкә йөндәре менән ҡапланған була, шуға күрә ояларын ташлайҙар, инәләренә эйәреп йөрөп үҫәләр. 65-70 көндә ысын ҡауырһындары үҫеп етә.
Тәлмәрйендәр, кеҫәрткеләр, йыландар, бөжәктәр, үлән орлоҡтары, иген менән туҡлана.
Һоро торна — ҡаҙҙан ҙурыраҡ, оҙон аяҡлы һәм муйынлы ҙур ҡош.
क्रौंच (अंगरेजी: Common crane, बै॰:Grus grus) चिरइन के एगो प्रजाति बाटे।
Flock in flight
Individual in flight
Adults and immatures at Keoladeo National Park, India
In flight at Israel ha-Hula
Common cranes at Hula Valley in Israel
Common crane in flight
Juvenile in flight
Common crane
ID composite
लक्ष्मण सारस नेपालमा पाइने एक प्रकारको चराको नाम हो । यसलाई अङ्ग्रेजीमा कमन क्रेन (Common Crane) भनिन्छ ।
उडिरहेका चराको बथान
उडिरहेको लक्ष्मण सारस
वयस्क तथा बचेराहरू
इजरायलमा उडिरहेका चराको बथान
Museum specimen - Haapajarvi, Finland
लक्ष्मण सारस नेपालमा पाइने एक प्रकारको चराको नाम हो । यसलाई अङ्ग्रेजीमा कमन क्रेन (Common Crane) भनिन्छ ।
सामान्य क्रौंच किंवा कुलंग (इंग्लिश:Eastern Common Crane; हिंदी:कुरुंच, कुंज, कूर्च; संस्कृत:क्रौञ्च, पुष्कर, प्राच्य क्रौञ्च, लक्ष्मण; गुजराती:करकरो, कुंज; तेलुगू:कूलम, कूलंग, कोलंग कोंग) हा एक पाणपक्षी आहे.
हा पक्षी दिसायला सारसासारखा असतो परंतु आकाराने लहान, डोळे, गळा आणि मानेवरचा रंग काळा असतो. याच्या डोळ्यांपासून गळ्याखाली जाणारी रुंद पट्टी पांढरी असते, तर मानेमागचा रंग पांढरा असतो. कपाळाच्या खालच्या भागावर तांबडा डाग असतो. सर्व पंख आणि शेपटींच्या पिसांचा रंग काळा असून पाय काळे असतात. उदी रंगाच्या केसांसारख्या बारीक पिसांनी शेपटी झाकलेली असते. नर आणि मादी दिसायला सारखेच असतात.
ते पाकिस्तान आणि उत्तर भारत तसेच बंगाल, महाराष्ट्र आणि आंध्र प्रदेश भागात हे हिवाळी पाहुणे असतात. पॅलिआर्क्टिक भागात मे-जून या काळात यांची वीण होते.
हे पक्षी सरोवरे, नद्या, शेतीचा प्रदेश आणि भातशेती अश्या ठिकाणी आढळतात.
सामान्य क्रौंचचे नांदूर मध्यमेश्वर अभयारण्यातील चित्र
सामान्य क्रौंच
सामान्य क्रौंच किंवा कुलंग (इंग्लिश:Eastern Common Crane; हिंदी:कुरुंच, कुंज, कूर्च; संस्कृत:क्रौञ्च, पुष्कर, प्राच्य क्रौञ्च, लक्ष्मण; गुजराती:करकरो, कुंज; तेलुगू:कूलम, कूलंग, कोलंग कोंग) हा एक पाणपक्षी आहे.
हा पक्षी दिसायला सारसासारखा असतो परंतु आकाराने लहान, डोळे, गळा आणि मानेवरचा रंग काळा असतो. याच्या डोळ्यांपासून गळ्याखाली जाणारी रुंद पट्टी पांढरी असते, तर मानेमागचा रंग पांढरा असतो. कपाळाच्या खालच्या भागावर तांबडा डाग असतो. सर्व पंख आणि शेपटींच्या पिसांचा रंग काळा असून पाय काळे असतात. उदी रंगाच्या केसांसारख्या बारीक पिसांनी शेपटी झाकलेली असते. नर आणि मादी दिसायला सारखेच असतात.
કુંજ એ એક ભારતીય ઉપખંડમાં જોવા મળતું પક્ષી છે. આને ગુજરાતીમાં "કુંજ્ડી" પણ કહેવાય છે. આ પક્ષીની ખાસિયત એ છે કે તે પ્રાયઃ જૂથમાં ઉડે છે. અને ઉડતી વખતે તેઓ તેમના સમૂહનો આકાર અંગ્રેજીના અક્ષર V જેવો બનાવીને બનાવીને ઉડે છે. સવારે અને સાંજે તેમના સમૂહો આકાશમાં આવા અંગ્રેજીના અક્ષર V ના આકારે ઉડતા જોવા મળે છે. ઉડતા ઉડાતા તેઓ અવાજ કરતા હોય છે. કુંજ અને કરકરો વચ્ચે ઓળખાણમાં થાપ ન ખવાઇ જાય તેનું ધ્યાન રાખવું.
Wikimedia Commons hää bilen of filmer tu: 
Wikispecies hää en artiikel tu: 
.jpg)
_(cropped).jpg)
.jpg)
.jpg)
_(cropped).jpg)
-_Immatures_at_Bharatpur_I_IMG_5656.jpg)
_(cropped).jpg)
-_Adults_%26_Immatures_at_Bharatpur_I_IMG_5659.jpg)
.jpg)
.jpg)
_at_Sultanpur_I_Picture_076.jpg)
_(cropped).jpg)
-_Adults_%26_Immatures_at_Bharatpur_I_IMG_5659.jpg)
_at_Sultanpur_I_Picture_076.jpg)
_(cropped).jpg)
-_Adults_%26_Immatures_at_Bharatpur_I_IMG_5659.jpg)
.JPG)
|last૧= ignored (મદદ); Check date values in: |accessdate=, |year= (મદદ) કુંજ એ એક ભારતીય ઉપખંડમાં જોવા મળતું પક્ષી છે. આને ગુજરાતીમાં "કુંજ્ડી" પણ કહેવાય છે. આ પક્ષીની ખાસિયત એ છે કે તે પ્રાયઃ જૂથમાં ઉડે છે. અને ઉડતી વખતે તેઓ તેમના સમૂહનો આકાર અંગ્રેજીના અક્ષર V જેવો બનાવીને બનાવીને ઉડે છે. સવારે અને સાંજે તેમના સમૂહો આકાશમાં આવા અંગ્રેજીના અક્ષર V ના આકારે ઉડતા જોવા મળે છે. ઉડતા ઉડાતા તેઓ અવાજ કરતા હોય છે. કુંજ અને કરકરો વચ્ચે ઓળખાણમાં થાપ ન ખવાઇ જાય તેનું ધ્યાન રાખવું.
