Xenacoelomorpha[1] is een stam van kleine en zeer eenvoudige diertjes, die de Xenoturbellida en Acoelomorpha groepeert. Het zijn eenvoudige in het water levende organismen, die geen coeloom (embryonale secundaire lichaamsholte) hebben. De stam is gebaseerd op morfologische synapomorfieën[2] en later nog eens bevestigd door fylogenetische analyses van moleculaire gegevens.[1][3] Xenacoelomorpha zijn een zustergroep van de Nephrozoa aangezien ze de Bilateria in twee groepen verdelen.
De Xenacoelomorpha bezitten een eenvoudig zenuwstelsel. In sommige gevallen worden de zenuwen samengeperst tot zenuwbundels op verschillende plaatsen in het lichaam. Bovendien hebben Xenacoelomorpha een epidermaal zenuwstelsel, dat wil zeggen dat de zenuwen dicht tegen de huid gelegen zijn.[4] Ze bezitten nooit hersenen.
Sommige Xenacoelomorphen (de Xenoturbellida en Nemertodermatida) missen een typisch stomatogastrisch systeem, met andere woorden ze hebben geen echte darm. Acoela daarentegen hebben wel darmen.
Het evenwichtsorgaan statocyst is aanwezig in alle Xenacoelomorpha, hetzij met verschillende ultrastructuren.[5]
Xenacoelomorpha hebben een grootte van 100 µm - 4 cm.
Buiten een paar uitzonderingen, leven alle Xenacoelomorpha in zoutwater, zoals in zeeën en oceanen.
Men was voor een lange tijd niet zeker van de plaats van Xenacoelomorpha in het dierenrijk. Sommige wetenschappers formuleerde dat deze een zustergroep was van alle overblijvende Bilateria (ook wel Nephrozoa)[6][7], terwijl anderen zeiden dat het een groep was in de Deuterostomata.[8] Nu is het dus met zekerheid een zustergroep van de Nephrozoa.
