Porpidia Lichen

Kilka plech na piaskowcu

Kamusznik siny, krążniczka sina (Porpidia tuberculosa (Sm.) Hertel & Knoph) – gatunek grzybów z rodziny krążniczkowatych (Lecideaceae)^[1]. Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów^[2].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Porpidia, Lecideaceae, Lecideales, Lecanoromycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi^[1].

Niektóre synonimy nazwy naukowej^[3]:

Nazwy polskie według opracowania W. Fałtynowicza^[2].

Charakterystyka

Plecha skorupiasta, b bardzo cienka lub nieco tylko zgrubiała, o barwie białawej, popielatoszarej lub niebieskoszarej, czasami o zielonawym odcieniu. Zazwyczaj posiada czarne przedplesze. Powierzchnia popękana lub areolkowana. Izydiów brak, licznie natomiast występują koliste, białawe urwistki. Hymenium ma grubość 100-125(140) μm i tylko w najwyższej części ma oliwkową barwę, poza tym jest bezbarwne. Reakcje barwne: miąższ I + fioletowoniebieski, UV + niebieskawy^[4].

Zazwyczaj wytwarza owocniki w postaci apotecjów, czasami jednak ich brak. Mają kolisty lub nieregularny kształt i rozmiar 1-2(3) mm. Tarczki apotecjów są czarne, nagie lub niebiesko przyprószone, płaskie lub nieco wypukłe, a brzeżki cienkie, również czarne, trwałe lub zanikające. W jednym worku powstaje po 8 jednokomórkowych askospor o rozmiarach 12-21 × 6-13 μm^[4].

Plecha zawiera glony protokokkoidalne Trebouxia i Chlorococcum pełniące rolę fotobionta. Brak cefalodiów. Plecha wytwarza kwasy porostowe, m.in. kwas nortstiktowy, kwas stiktowy, kwas konfluentynowy^[5].

Występowanie i siedlisko

Występuje głównie we wschodniej części Ameryki Północnej i w Europie. Poza tymi głównymi rejonami występowania opisano jeszcze występowanie tego gatunku w Czadzie w Afryce Środkowej oraz na Falklandach^[6]. W Polsce gatunek pospolity w górach i rzadki na niżu^[4].

Rośnie na skałach krzemianowych i piaskowcach^[4], według innych źródeł także na drobnych kamieniach oraz na korze drzew, pniach, gałęziach^[5].

Przypisy