dcsimg

Bjirkemûzen ( Western Frisian )

provided by wikipedia emerging languages

De bjirkemûzen (wittenskiplike namme: Sicista) foarmje in skaai fan 'e klasse fan 'e sûchdieren (Mammalia), it skift fan 'e kjifdieren (Rodentia), de famylje fan 'e jerboä's (Dipodidae) en de lyknammige ûnderfamylje fan 'e bjirkemûzen (Sicistinae) dy't mar ien skaai telt. Ta dit skaai hearre 13 soarten lytse kjifdieren dy't sterk op mûzen lykje, mar dat gjin echte mûzen binne. Bjirkemûzen ûnderskiede har troch in lange sturt en tige lange efterpoaten, dêr't se opmerklike fier mei springe kinne. Se komme foar yn Jeraazje. De bekendste soarte út it skaai is de (gewoane) bjirkemûs (Sicista betulina), dy't û.m. yn Denemark en Noard-Fryslân libbet, mar net yn 'e Benelúks.

Soarten

Boarnen, noaten en referinsjes

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia auteurs en redakteuren

Bjirkemûzen: Brief Summary ( Western Frisian )

provided by wikipedia emerging languages

De bjirkemûzen (wittenskiplike namme: Sicista) foarmje in skaai fan 'e klasse fan 'e sûchdieren (Mammalia), it skift fan 'e kjifdieren (Rodentia), de famylje fan 'e jerboä's (Dipodidae) en de lyknammige ûnderfamylje fan 'e bjirkemûzen (Sicistinae) dy't mar ien skaai telt. Ta dit skaai hearre 13 soarten lytse kjifdieren dy't sterk op mûzen lykje, mar dat gjin echte mûzen binne. Bjirkemûzen ûnderskiede har troch in lange sturt en tige lange efterpoaten, dêr't se opmerklike fier mei springe kinne. Se komme foar yn Jeraazje. De bekendste soarte út it skaai is de (gewoane) bjirkemûs (Sicista betulina), dy't û.m. yn Denemark en Noard-Fryslân libbet, mar net yn 'e Benelúks.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia auteurs en redakteuren

Вак тычканнар ( Tatar )

provided by wikipedia emerging languages

Вак тычканнар (лат. Sicista) — кимерүчеләр отрядының тычкансыманнар гаиләсенә караган җәнлек.

Характеристикасы

Гәүдә озынлыгы 5-7,7 см, авырлыгы 25 г чаклы. Йоны кыска, төсе җирәнсу-көрәннән алып көлсу-сорыга кадәр, аркасы буйлап буй кара сызык үтә. Борыны очлы, күзе кече, колагы овал, кара-көрән яки көрән, читләреннән саргылт каймалы. Арткы аягы алгысыннан 2 тапкыр диярлек озынрак. Койрыгы 8,5—10 см, алгыр, кыска каты төк белән капланган.

Үрчүе

Җенси яктан 1 елда өлгерә. Гадәттә, елына 1 тапкыр 4-6 бала тудыра. 2-3 ел яши. Эңгердә, төнлә, көн азагында шулай ук көндез дә актив. Кышын йокыга тала.

Туклануы

Бөҗәк һәм аларның курчаклары, үрмәкүч сыманнар һ.б. вак умырткасызлар, үсемлекнең чәчкәсе, миләш һәм орлыгы белән туклана.

Таралуы

Урман вак тычканы агач тамыры арасындагы бушлыкта, агач куышына, черек агач төбендә яши, кайвакыт туфракта кыска эннәр казый; дала зонасыннан башка Башкортстан республикасының бөтен биләмәсендә субасар әрәмәлектә, урман аланында очрый; дала вак тычканы — вак кимерүчеләрнең ташландык эннәрендә, Башкортстанның Җаек аръягындагы далаларында һәм болыннарында тереклек итә. 14 төре билгеле. Башкортстанда урман вак тычкан һәм дала вак тычканы тереклек итә.

Кеше өчен зарары

Вак тычкан йогышлы авырулар (талпан энцефалиты, туляремия һ. б.) таратучы.

Искәрмәләр

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Википедия авторлары һәм редакторлары

Вак тычканнар: Brief Summary ( Tatar )

provided by wikipedia emerging languages

Вак тычканнар (лат. Sicista) — кимерүчеләр отрядының тычкансыманнар гаиләсенә караган җәнлек.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Википедия авторлары һәм редакторлары

Ваҡ сысҡандар ( Bashkir )

provided by wikipedia emerging languages

Ваҡ сысҡандар (лат. Sicista) — кимереүселәр отрядының ялман сысҡан һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған заты.

Ҡылыҡһырлама

Кәүҙә оҙонлоғо 5—7,7 см, ауырлығы 25 г тиклем. Йөнө ҡыҫҡа, төҫө ерәнһыу-көрәндән алып ҡуңырһыу-һороға тиклем, арҡаһы буйлап буй ҡара һыҙат үтә. Башы осло моронло, күҙе бәләкәй, ҡолағы овал, ҡара‑көрән йәки ҡара‑ҡуңыр, ситтәренән һарғылт ҡаймалы. Артҡы аяғы алғыһынан 2 тапҡырға тиерлек оҙонораҡ. Ҡойроғо 8,5—10 см, эләктереүсән, ҡыҫҡа ҡаты төк м-н ҡапланған.

Үрсеүе

Енси яҡтан 1 йылда өлгөрә. Ғәҙәттә, йылына 1 тапҡыр 4—6 бала тыуҙыра. 2—3 йыл йәшәй. Эңерҙә, төндә, көҙ аҙағында шулай уҡ көндөҙ ҙә әүҙем. Ҡышын йоҡоға тала.

Туҡланыуы

Бөжәк һәм уның балағорттары, үрмәксе һымаҡтар һ.б. ваҡ умыртҡаһыҙҙар, үҫемлектең сәскәһе, емеше һәм орлоғо м-н туҡлана.

Таралыуы

Урман ваҡ сысҡаны ағас тамыры араһындағы бушлыҡта, ағас ҡыуышында, серегән ағас төбөндә йәшәй, ҡайһы берҙә тупраҡта ҡыҫҡа өңдәр ҡаҙый; дала зонаһынан башҡа республиканың бөтә биләмәһендә һыубаҫар әрәмәлегендә, урман һыҙатында осрай; дала ваҡ сысҡаны — ваҡ кимереүселәрҙең ташландыҡ өңдәрендә, Башҡортостандың Урал аръяғы далаларында һәм болондарында тереклек итә. 14 төрө билдәле. Башҡортостанда урман ваҡ сысҡан һәм дала ваҡ сысҡаны тереклек итә.

Кеше өсөн зарары

Ваҡ сысҡан инфекцион ауырыуҙарҙы (талпан энцефалиты, туляремия һ. б.) таратыусы.

Һылтанмалар

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors

Ваҡ сысҡандар: Brief Summary ( Bashkir )

provided by wikipedia emerging languages

Ваҡ сысҡандар (лат. Sicista) — кимереүселәр отрядының ялман сысҡан һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған заты.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors