dcsimg

Saging ( Cebuano )

provided by wikipedia emerging languages

Ang Saging (Musaceae)[1] maoy pamilya sa mga tanom nga bulak. Ang Musaceae kay sakop sa matang nga Zingiberales, klase nga tanom nga bulak, division nga Magnoliophyta, ug ginharian nga tanom.[1] Ang pamilya nga Musaceae pagsakop 79 kaliwatan, segun Catalogue of Life[1].

Ang saging ang sagad nga ngalan sa prutas ug sa usa ka herbaciouas nga tanom sa mga genus Musa ug Ensete nga nagahatag sa sagad nga prutas nga kalan-onon. Lumad kini sa tropikal nga dapit sa Habagatang sidlakan nga bahin sa Asya ug Awstralya. Sa pagkakaron, kini ang kinadaghana'g uma sa kinatibuk-an nga katropikohan.

Ang tanom sa saging kay gikan sa pamilya Musaceae. Gipatubo kini mahitungod sa ilang bunga, ug sa panatsa, isip dayang-dayang nga tanom. Tungod kay ang saging taas, pabarog, ug maingon nga lig-on, kanunay silang masaypan isip mga kahoy, sanglit ang kamatooran kay ang nagabarong nga puno-an kay gitawag nga pseudostem, nga nagpasabot og "mini nga puno-an", nga sa uban nga specie kay mo-abot sa gitas-on nga 2-8 m, nga adunay dahon nga mo-abot og 3.5 m sa gitas-on. Matag psuedostem kay makahimo og usa ka pundok sa dilaw, berde ug pula sa dili pa malaya ug ilisdan og lain nga pseudostem.

Ang prutas nga saging motubo sa nagbitay nga tipon nga gitawag og bulig, o giila sa komersyo isip banana stem, ug makatimbang og 30-50 kg. Ang bunga kay mokabat og 125 g, diin ang 75% kay tubig ug ang 25% kay mga uga nga matang. Matag usa ka bunga kay adunay nag-amping nga panit nga naa'y unoron ug makaon nga sulod. Kasagaran, ang bunga kay aduna'y daghan nga hilo (gitawag og phloem bundles) nga anaa nahimutang sa tunga sa panit ug sa makaon nga bahin sa saging, ug mao'y kasagaran nga makuha inig tangtang sa panit. Ang saging kay mao'y husto nga kuhaanan sa vitamin B6, vitamin C, ug potassium.

Ang saging kay gipatubo sa kuwang-kuwang 107 ka mga kanasuran. [1] Sa tanyag nga pag-ila ug sa komersyo, ang "saging" kay kasagaran nagpasabot sa humok ug tam-is nga panghimagas nga kaonon nga hilaw. Ang saging nga adunay gahi-on ug aporon nga bunga kay gitawag og plantains, ug kasagaran lutoon kaysa kaonon nga hilaw. Mahimo usab ipa-uga ug kan-on ang saging. Ang pina-uga nga saging kay mahimo usab duk-dukon aron mahimo'ng harina sa saging.

Bisan ang mga ihas nga mga klase kay dagha'g dako ug gahi nga liso, tanan nga mga saging nga gamitonon sa pagkaon kay wala'y liso. Gibahin ang saging isip dessert bananas (kon saging nga dilaw ug hinog kung kalan-on) o isip green cooking bananas. Hapit tanan sa mga saging nga gipagawas kay dessert types; apan, 10-15% lang sa produksyon ang ipagawas, diin ang United States ug ang European Union ang mga pangulong mamalitay.

Ang kladogram matud sa Catalogue of Life mao[1]:

Zingiberales Musaceae

Ensete



Musa




Cannaceae



Costaceae



Heliconiaceae



Lowiaceae



Marantaceae



Strelitziaceae



Zingiberaceae



Ang mga gi basihan niini

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 Bisby F.A., Roskov Y.R., Orrell T.M., Nicolson D., Paglinawan L.E., Bailly N., Kirk P.M., Bourgoin T., Baillargeon G., Ouvrard D. (red.) (2011). Species 2000 & ITIS Catalogue of Life: 2011 Annual Checklist.. Species 2000: Reading, UK.. Retrieved on 24 september 2012.

Gikan sa gawas nga tinubdan

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Mga tagsulat ug editor sa Wikipedia