Apis és un gènere d'himenòpters de la família dels àpids que inclou les abelles productores de mel o abelles mel·líferes. Cal destacar que les abelles sense agulló o meliponines també són abelles mel·líferes, encara que no pertanyen al gènere Apis. El gènere Apis és l'únic membre actualment existent dins la tribu Apini.
Pel tipus de niu podem dividir-les en dos grups:
Les abelles mel·líferes del gènere Apis comprenen 9 espècies:
El gènere Apis sens dubte té el seu centre d'origen evolutiu a Àsia i és la Línia de Wallace la que ha deixat fauna, notablement diferent a cada costat, tot i la proximitat geogràfica i la relativa similitud climàtica, reflecteix històries evolutives separades. La línia passa entre les illes de Bali i Lombok, a l'est de Java; continua entre Borneo, que queda a l'oest, i les Cèlebes i passa al sud de Filipines. Al nord-oest de la línia la fauna és la característica del Sud-est asiàtic; al sud-est és l'austroasiàtica, que s'estén sobre Nova Guinea, Austràlia i molts arxipèlags del Pacífic sud occidental. Entre 1854 i 1862, Alfred Russel Wallace, va viatjar per Insulindia (els arxipèlags del Sud-est Asiàtic) recollint espècimens. Wallace va recollir les seves experiències en el llibre L'arxipèlag malai, publicat l'any 1869. Una aportació senyalada i duradora d'aquest període és un límit biogeogràfic molt precís que separa regions florísticament i faunísticament molt diferenciades. En aquests viatges Wallace va tenir l'oportunitat de col·lectar una Megachile pluto, que és l'abella més gran del món. Estudis recents adjudiquen a la pujada i la baixada del nivell del mar, en alguns casos amb diferències de fins a 160 metres, durant el Plistocè, la causa de l'especiació. D'allà es va dispersar pel continent ocupant primer Àsia, Àfrica i després Europa.
L'abella ha estat usada per l'ésser humà com a símbol degut a la seva vida en comunitat. Per això en diversos tractats sobre sociologia o política s'ha comparat la societat amb un rusc on cadascú té assignada una funció.[1] El seu vol ha estat estudiat com a exemple de sistema de comunicació no verbal, per contraposar-lo al llenguatge humà o els sons emesos per altres animals.
La dinastia Merovíngia va usar l'abella com a emblema, símbol que va ser recuperat per Napoleó per atorgar-se legitimitat històrica. Aquest emblema feia al·lusió a la resurrecció o vida eterna, creença hereva de la mitologia micènica i oriental, on l'abella feia de pont entre el món terrestre i l'altre.
Les abelles s'associen sobretot amb la mel, per tant envolten tot allò relacionat amb la dolçor. En aquest sentit han aparegut com a metàfora per referir-se als poetes, envoltant donzelles en l'art o com a marca publicitària. Igualment s'associen a la primavera, per això sovint estan presents a representacions gràfiques de flors. Com a atribut iconogràfic, acompanyen els sants Joan Crisòstom i Ambròs de Milà.
Apis és un gènere d'himenòpters de la família dels àpids que inclou les abelles productores de mel o abelles mel·líferes. Cal destacar que les abelles sense agulló o meliponines també són abelles mel·líferes, encara que no pertanyen al gènere Apis. El gènere Apis és l'únic membre actualment existent dins la tribu Apini.
Pryf sydd yn cynhyrchu mêl yw'r wenynen fêl. Mae dyn yn cadw gwenyn ers o leiaf 4 mil o flynyddoedd ers i'r Eifftiaid eu cadw. Mae gwenyn mêl yn casglu neithdar a'i storio mewn lloches tebyg i nyth - fel ffynhonnell bwyd, yn arbennig yn y gaeaf. Er hwylustod i gasglu'r mêl mae dyn yn rhoi cwch gwenyn iddynt ymgartrefu ynddo. Gwenynwr yw rhywun sydd yn cadw a gofalu am y gwenyn mêl a'r cychod.
Mewn trefedigaeth gwenyn mae un mamwenynen, sef brenhines y drefedigaeth sydd yn dodwy wyau a channoedd o wenyn gormes, sef gwenyn gwrywol, ond mae llawer mwy o weithwyr. Fel arfer, mae rhwng 40,000 ac 80,000 o wenyn yn byw mewn cwch gwenyn yn ystod yr haf, ond llawer llai yn ystod y gaeaf. Mae gwenyn yn cydweithio wrth hel mêl a chredir eu bod yn defnyddio "dawns" i nodi lleoliad blodau llawn neithdar i'r gwenyn eraill.
Mae gan y wenynen golyn a gallant bigo, ond fel arfer gwnant hynny'n unig pan gredant eu bod dan fygythiad.
Mae gwenyn yn peillio planhigion sydd yn blodeuo a cheir ardaloedd ble mae'r gwenynwyr yn gosod cychod gwenyn ger planhigion masnachol er mwyn gwneud yn siwr fod y gwenyn yn gwneud eu gwaith.
Defnyddir mêl i roi blas ar fwyd. Mae blas mêl yn dibynnu ar y blodau o gwmpas cwch wenyn.
Mae'r wenynen weithgar yn cynhyrchu cŵyr gwenyn i aeiladu'r crwybr cŵyr. Defnyddir cŵyr gwenyn i gynhyrchu canhwyllau a chŵyr dodrefn er engraifft.
Mae gwenyn yn un o ryfeddodau natur sy'n ennyn ein cywreinrwydd. Ceir un o'r cyfeiriadau cynharaf atynt yn y Gymraeg yn y gerdd fytholegol Cadair Taliesin:
Pan yw dien gwlith
a llad gwenith
a gwlith gwenyn
anglud ac ystor.
Llyfr Taliesin, 32.6-7, wedi'i ddiweddaru ychydig).
Yn fuan iawn yn hanes y ddynoliaeth daeth dyn i werthfawrogi mêl gwyllt fel ffordd o felysu bwyd a hefyd, yn ddiwedarach, i wneud y ddiod gadarn gyntaf (yng ngogledd Ewrop), sef medd. Credid mai 'bwyd y duwiau' oedd mêl oherwydd na wyddai neb sut y'i cynhyrchid.[1]
Yn yr Oesoedd Canol credai Cristnogion fod yna gysylltiad uniongyrchol rhwng gwenyn, Paradwys a phechod dyn, fel mae awdur Llyfr Cyfnerth yn esbonio: 'Bonhedd gwenyn o baradwys pan yw ac o achaws pechawt dyn y doethant odyno ac y dodes Duw y rat arnunt; ac wrth hynny ny ellir canu efferen heb y cwyr'.[2] Credid bod gwenyn yn moliannu Crist yn blygeiniol ar fore'r Nadolig.[3] Ond mae gwreiddiau'r goel Gristnogol i'w cael mewn traddodiad paganaidd hŷn. Yn ardal Abergele ar ddiwedd y 19 ganrif, yn ôl y bardd T. Gwynn Jones, gelwid 'crŵn gwenyn a chacwn a mân wybed eraill... yn "ganu'r Tylwyth Teg". Ymhen blynyddoedd, deuthum i wybod ei fod yn hysbys yn Iwerddon wrth enw tebyg, "ceol sidhe", canu'r Tylwyth Teg.'[4] Naturiol, felly, oedd cyffelybu'r beirdd i wenyn. Mae Dafydd Nanmor yn cyfeirio at y beirdd a ymdyrrai i lys Rhys o'r Tywyn 'i gannu fel mêl gwenyn'[5] Dywed Tudur Aled fod y Glêr (mân-feirdd neu feirdd crwydrol) yn heidio fel gwenyn i lys y Deon Cyffin: 'Nid amlach gwenyn i'r glyn no'r Glêr'[6] Credid bod gwenyn yn rhoddi rhagfynegiad o farwolaeth y penteulu naill ai drwy farw yn y cwch gwenyn neu gilio ohono.[7] Credid hefyd fod yna gysylltiad rhwng gwenyn a chorff Abel, brawd Cain, fel yn yr englyn hwn gan Bleddyn Ddu:
Cwning cân nwsing. Cywion isel - cainc,
Cyrff ifainc craff afel;
Cnwd o wybed cnawd Abel,
Cario maen' y cwyr a'r mêl. [8]
Roedd yn arferiad (ac efallai ei bod yn parhau) mewn rhai mannau yng Nghymru, pan fyddai rhywun yn marw i weddill y teulu fynd 'i ddweud wrth y gwenyn'.
Arferid cadw cychod gwenyn, o wneuthuriad gwellt wedi ei blethu, mewn gwagle wedi ei neilltuo ar eu cyfer mewn waliau ar ffermydd. Mae nifer o adfeilion ger hên ffermdy yng Nghoed Glanrafon, GNG Coedydd Maentwrog.
Mi fu William Linnard yn ysgrifennu am furiau gwenyn yng nghyffiniau Maentwrog yn yr wythdegau. Yr oedd fferm o’r enw Mur Gwenyn ym Mhrenteg.[9] Mae "Mur Gwenyn" arall yn y Fachwen, Arfon.
Defnyddid cychod pren i gadw gwenyn mêl yn ddiweddarach fel y dengys y llun hwn 20ed ganrif gynnar o hen ffermdy’r Barcdy ger Talsarnau, Meirionnydd lle gwelir cychod gwenyn yn y cefndir (de uchaf).
Bu cynnwrf mawr yn Heol Watling, Llanrwst, Mehefin 18 2010 wrth i gannoedd ar gannoedd o wenyn heidio. Rhaid oedd gofyn am gymorth arbenigwr lleol.[10]
Cofnododd Griffith Thomas o ardal Rhiw, Pen Llŷn, yn ei ddyddiadur bod “gwenyn yn codi o gwch Penarfynydd heddiw” y 10 Gorffennaf 1914, ac wedyn 27 Mehefin 1914, 6ed Gorffennaf 1914, 21 Mehefin 1914[www.rhiw.com]
Dyma’r dyddiadau eraill a gofnododd y gwenyn yn codi: 1 Gorffennaf 1915, 23 Gorffennaf 1916, 1 Awst 1916, 5 Awst 1916.[www.rhiw.com]
Onid oedd y dyddiad “codi” yn Llanrwst yn 2010 yn gynnar o’i gymharu â dyddiadau Griffith Thomas? Meddai'r gwenynwr Paul Williams: “Mae'r tywydd yn arwain at heidio yn anuniongyrchol. Gwn am wenyn yn Llanfachreth sydd wedi heidio yn y dyddiau d'wytha hefyd [21 Mehefin 2010]. Y prif gyfnod heidio ydi diwedd y gwanwyn/dechrau'r haf.”[11]
Pryf sydd yn cynhyrchu mêl yw'r wenynen fêl. Mae dyn yn cadw gwenyn ers o leiaf 4 mil o flynyddoedd ers i'r Eifftiaid eu cadw. Mae gwenyn mêl yn casglu neithdar a'i storio mewn lloches tebyg i nyth - fel ffynhonnell bwyd, yn arbennig yn y gaeaf. Er hwylustod i gasglu'r mêl mae dyn yn rhoi cwch gwenyn iddynt ymgartrefu ynddo. Gwenynwr yw rhywun sydd yn cadw a gofalu am y gwenyn mêl a'r cychod.
Včela Apis je rod blanokřídlého hmyzu. Charakteristickým projevem rodu včela je stavba díla z vosku vyprodukovaného vlastní voskovou žlázou.
Nadčeleď včely (Apoidea) tvoří celkem sedm čeledí. Z nich šest v sobě zahrnuje samotářské včely druhově velmi rozmanité. Jen na území Česka a na Slovensku žije 609 druhů včel samotářek. Sedmou čeleď představuje čeleď včelovití (Apidae), do níž patří včela medonosná, čmeláci a tropické bezžihadlé včely.
Rod Apis je rozdělen do tří podrodů
V systematizaci druhů rodu včela dochází stále k novým objevům. Následující tabulka je určená k rychlé orientaci především v platném českém názvosloví (např.: včela indická je často užívaný, ale nesprávný, český název pro druh včela východní (poddruh) indická (Apis cerana indica) . Sloupec „synonyma“ v tabulce označuje latinské ekvivalenty, které nevyhovují Mezinárodním pravidlům zoologické nomenklatury a nemají se už používat.
podrod VČELY Apis sensu stricto druh poddruh synonyma, poznámky VČELA MEDONOSNÁ
Obrázky, zvuky či videa k tématu včela ve Wikimedia Commons
Včela Apis je rod blanokřídlého hmyzu. Charakteristickým projevem rodu včela je stavba díla z vosku vyprodukovaného vlastní voskovou žlázou.
Denne artikel henviser til alle ægte honningbier; for den "almindelige" tamme honningbi, se honningbi. Honningbier er, i modsætning til den brodløse bi, bier der er medlem af slægten Apis, der hovedsagelig er kendetegnet ved produktionen og opbevaringen af honning, samt konstruktionen af kolonistader af voks. Honningbier er de eneste nulevende medlemmer af tribus Apini, alle i slægten Apis. I øjeblikket anerkendes kun syv arter af honningbier, med samlet set 44 underarter,[1] omend der historisk set er blevet anerkendt mellem seks og elleve arter. Honningbier repræsenterer kun en lille brøkdel af de omtrent 20.000 kendte biarter. Nogle andre typer beslægtede bier producerer og opbevarer honning, men kun medlemmer af slægten Apis er ægte honningbier. Studiet af honningbier kendes som melittologi.
Den mest udbredte art af honningbier, den europæiske honningbi, omtales i daglig tale blot som "honningbien".
Honningbier er, i modsætning til den brodløse bi, bier der er medlem af slægten Apis, der hovedsagelig er kendetegnet ved produktionen og opbevaringen af honning, samt konstruktionen af kolonistader af voks. Honningbier er de eneste nulevende medlemmer af tribus Apini, alle i slægten Apis. I øjeblikket anerkendes kun syv arter af honningbier, med samlet set 44 underarter, omend der historisk set er blevet anerkendt mellem seks og elleve arter. Honningbier repræsenterer kun en lille brøkdel af de omtrent 20.000 kendte biarter. Nogle andre typer beslægtede bier producerer og opbevarer honning, men kun medlemmer af slægten Apis er ægte honningbier. Studiet af honningbier kendes som melittologi.
Den mest udbredte art af honningbier, den europæiske honningbi, omtales i daglig tale blot som "honningbien".
Die Honigbienen (Apis) sind eine Gattung aus der Familie der Echten Bienen (Apidae). Die Gattung umfasst je nach taxonomischer Auffassung sieben bis zwölf staatenbildende Arten, von denen die meisten nur in Asien heimisch sind.
Für die weltweite Imkerei hat die Westliche Honigbiene die größte Bedeutung; in vielen asiatischen Ländern wird auch die dort ursprünglich vorkommende Östliche Honigbiene in einfachen Klotzbeuten oder Höhlungen von Mauern gehalten.[1] Diese beiden Arten brüten im Schutz von Höhlen und konnten sich dadurch sehr weit aus den tropischen Regionen heraus in gemäßigtere Klimazonen ausbreiten, wodurch sich insbesondere bei der Westlichen Honigbiene regional verschiedene Unterarten herausgebildet haben. Eine natürliche Grenze der Besiedelung wird oft durch Gebirge oder Inseln gebildet.
Daneben gibt es die wild lebenden Arten mit frei hängenden Nestern, die in bescheidenem Umfang zur Honiggewinnung genutzt werden, vor allem die Riesenhonigbiene und die Zwerghonigbiene – dies wird als Honigjagd bezeichnet.
Die Gattung umfasst kleine bis moderat große Arten, mit Körperlängen zwischen 7 und 19 Millimeter. Sie sind im Umriss relativ langgestreckt und moderat dicht behaart, unter Einschluss der ebenfalls behaarten Komplexaugen. Bei den Arbeiterinnen tragen die Mandibeln weder Zähne noch Kiele. Wie bei den Königinnen sind ihre Klauen gespalten, zwischen ihnen sitzt ein Arolium als Haftpolster auf glatten Oberflächen. Die Tibien der Hinterbeine tragen keine Sporne, sie sind, wie das erste Tarsenglied, bei den Weibchen als Sammeleinrichtung für Pollen erweitert und bilden ein Körbchen (Corbicula) aus (Körbchensammler). Typisch für die Gattung ist vor allem ein Merkmal des Flügelgeäders. Die Radialzelle des Vorderflügels ist sehr langgestreckt, etwa viermal so lang wie ihr Abstand zur Spitze des Flügels, ihre Spitze (Apex) abgerundet. Das Flügelmal (Pterostigma) ist schmal und unauffällig. Die Genitalien der Männchen (Drohnen genannt) sind schwach sklerotisiert und im Aufbau vereinfacht, stark vergrößert ist der im Inneren des Aedeagus liegende Endophallus.[2]
Wie in der biologischen Systematik üblich, werden die Arten der Gattung Apis nach morphologischen Merkmalen unterschieden. Wichtige Merkmale zur Unterscheidung der Arten sind, neben der Körpergröße, das Flügelgeäder (insbesondere das Vorhandensein oder Fehlen eines Fortsatzes der Media im Geäder des Hinterflügels) und Färbungsmerkmale (vgl.[3][4]). Wichtig bei der konkreten Artansprache der nicht domestizierten Arten ist auch die Verbreitung, da viele der Arten nicht gemeinsam (sympatrisch) im selben Gebiet vorkommen.
Innerhalb der Arten der Gattung Apis werden darüber hinaus lokale Unterarten abgegrenzt (diese wurden früher, der Terminologie bei den Haustieren folgend, als Rassen bezeichnet, diese Bezeichnungen sind in vielen, auch neueren Werken noch enthalten). Diese Unterscheidung ist ggf. wichtig, da, insbesondere bei den Arten mit großem Verbreitungsgebiet, sich lokale Einheiten nicht nur morphologisch, sondern auch in ihrer Biologie unterscheiden). Unterarten sind in der Zoologie definiert als lokale Untereinheiten, die unterschiedliche Verbreitungsgebiete besitzen, die sich nicht (oder nur in einer schmalen Hybridzone randlich) überlappen sollen. Die Abgrenzung eine Lokalpopulation als Unterart ist also immer, zumindest teilweise, willkürlich, je nachdem wie bestimmte lokale feststellbare Unterschiede gewichtet werden. Die Bienenkundler sind aber überein gekommen, nur solche Lokalformen als Unterarten zu definieren, die auch substantielle biologische Unterschiede aufweisen. Die Lokalpopulation selbst ist dabei eine natürliche, auch genetisch abgrenzbare Einheit. Willkürlich ist aber die Entscheidung, ob diese auch taxonomisch, also im Rang einer Unterart, gefasst werden soll. Da die lokalen Gruppen (Unterarten, früher Rassen genannt) sich untereinander stark ähneln und teilweise in ihren Merkmalen weit überlappen, ist im Regelfall ihre Unterscheidung anhand einzelner Differentialmerkmale unmöglich. Daher wurden morphometrische Indices entwickelt, bei denen zahlreiche Merkmale am Einzeltier gemessen und nach einer komplexen Formel zu einem Index verrechnet werden. Dadurch ist es im Regelfall möglich, Individuen anhand zahlreicher synchron erfasster Merkmale einer Unterart zuzuweisen, bei denen jedes Einzelmerkmal keine Differenzierung ermöglichen würde.[5] Erste morphometrische Formeln wurden bereits 1912 eingeführt, die heutige Methodik wurde durch den Bienenkundler Friedrich Ruttner entwickelt. Morphometrische Methoden werden vor allem zur Abgrenzung der Unterarten eingesetzt, seltener werden sie auch zu Unterscheidung von Arten verwendet, etwa der sehr ähnlichen Apis dorsata und Apis laboriosa (Untergattung Megapis).[6]
Nach dem in der Biologie weit verbreiteten biologischen Artkonzept des Evolutionsbiologen Ernst Mayr sollten "gute" Arten nicht miteinander kreuzbar sein, während Unterarten fruchtbaren Nachwuchs erzeugen können. Allerdings sind inzwischen zahlreiche unvollkommen separierte Arten mit noch unvollkommenen Isolationsmechanismen bekannt, die die Anwendung in der Praxis erschweren. In der Gattung Apis sind, durch Ruttner experimentell nachgewiesen, die westliche und die östliche Honigbiene, trotz morphologischer Ähnlichkeit, nicht miteinander kreuzbar, während die östliche Honigbiene A. cerana und Apis koschevnikovi Hybride ausbilden können. Bei gemeinsam (sympatrisch) vorkommenden Bienenarten wurde als wichtigster isolierender Faktor die Tageszeit der Paarung ermittelt: Jede der Arten paart sich bevorzugt zu einer anderen Tageszeit, so dass es kaum zu falschen Begegnungen kommen kann.[7] Zur Kreuzung zwischen Unterarten kommt es in der Natur fast nur dann, wenn diese vom Menschen, meist für die Imkerei, in ein fremdes Verbreitungsgebiet transportiert worden sind. Die Imkerei hat seit etwa 1850 massiv weltweit in die Populationsdynamik der Westlichen Honigbiene eingegriffen,[8], siehe auch Geschichte der Imkerei. Heute sind aber bei der Westlichen Honigbiene künstliche Gebrauchskreuzungen wie die Buckfastbiene weithin üblich.
Der amerikanische Entomologe und Hymenopteren-Spezialist Michael S. Engel hat 1999[9] die bisherige taxonomische Literatur ausgewertet und dabei 178 nominale Arten in der Gattung Apis (nach moderner Auffassung) berücksichtigt. Seiner Ansicht nach sind davon nur sieben Arten, die sich auf drei Untergattungen verteilen, gerechtfertigt. Spätere Bearbeiter haben auf dem Werk von Engel als Grundlage aufgebaut, aber zwei der von ihm synonymisierten Arten wieder eingesetzt, so dass heute überwiegend von neun Arten der Gattung ausgegangen wird.[10] Der Status von drei weiteren Arten ist umstritten.
Zu der traditionellen Morphometrie ist als moderne Disziplin die molekulare Phylogenomik hinzugetreten, bei der verschiedene Arten anhand homologer Gene oder DNA-Sequenzen unterschieden werden. Dabei wurde die Gliederung der Gattung Apis in drei Untergattungen und das traditionelle phylogenetische Konzept weitgehend bestätigt. Nathan Lo und Kollegen[11] schlagen anhand genetischer Daten vor, die Unterarten Apis dorsata breviligula von Luzon und Apis cerana indica aus Südindien, und möglicherweise auch Apis dorsata binghami von Sulawesi, zusätzlich als eigene Arten aufzufassen. Die Datengrundlage ist aber unklar, so dass weitere Untersuchungen erforderlich sind.
Untergattung Megapis Ashmead. Die „Riesen-Honigbienen“
Untergattung Apis s. str. Die höhlennistenden Bienen
Untergattung Micrapis Ashmead. Die „Zwerg-Honigbienen“
Die Gattung wird, wegen ihrer morphologischen Sonderstellung, als einzige (monotypisch) in eine Tribus Apini gestellt. Nach heutiger Kenntnis gehört sie zu den Körbchensammlern, einer monophyletischen Artengruppe, die außerdem die Hummeln, die Prachtbienen und die Stachellosen Bienen umfasst. Ihre weitere Verwandtschaft bilden dann die südamerikanischen Gattungen Centris und Epicharis.[12][13] Direkte Schwestergruppe der Apini sind möglicherweise die Prachtbienen. Auch einige Arten der stachellosen Bienen werden als Honiglieferanten genutzt.
Fossilien, die der Gattung Apis zugeschrieben werden, liegen aus dem Oligozän und Miozän aus Europa, Asien und, überraschenderweise auch Nordamerika[14], und damit außerhalb des rezenten natürlichen Verbreitungsgebiets der Gattung, vor. Einige der besten Funde stammen aus der Fossillagerstätte Randecker Maar.[15] Es wurden, meist aufgrund von Details der Flügeladerung, zahlreiche Arten beschrieben[16][9], darunter Apis henshawi Cockerell und Apis armbrusteri Zeuner, die in ihrer Morphologie teilweise sehr den rezenten Apis cerana und Apis mellifera ähneln. Eine mögliche Erklärung wäre, dass zumindest in Europa jeweils nur eine Art der Gattung lebte, die aber morphologisch recht variabel war. Die fossilen Arten der Gattung ähneln den rezenten Arten sehr stark, so dass angenommen werden kann, dass die Gattung über viele Millionen Jahre morphologisch nahezu unverändert blieb.
Die Honigbienen (Apis) sind eine Gattung aus der Familie der Echten Bienen (Apidae). Die Gattung umfasst je nach taxonomischer Auffassung sieben bis zwölf staatenbildende Arten, von denen die meisten nur in Asien heimisch sind.
Für die weltweite Imkerei hat die Westliche Honigbiene die größte Bedeutung; in vielen asiatischen Ländern wird auch die dort ursprünglich vorkommende Östliche Honigbiene in einfachen Klotzbeuten oder Höhlungen von Mauern gehalten. Diese beiden Arten brüten im Schutz von Höhlen und konnten sich dadurch sehr weit aus den tropischen Regionen heraus in gemäßigtere Klimazonen ausbreiten, wodurch sich insbesondere bei der Westlichen Honigbiene regional verschiedene Unterarten herausgebildet haben. Eine natürliche Grenze der Besiedelung wird oft durch Gebirge oder Inseln gebildet.
Daneben gibt es die wild lebenden Arten mit frei hängenden Nestern, die in bescheidenem Umfang zur Honiggewinnung genutzt werden, vor allem die Riesenhonigbiene und die Zwerghonigbiene – dies wird als Honigjagd bezeichnet.
L'Apa (o abba) (Apis) hè un generu d'insettu suciale, chì face parte di a famiglia di l'Apidae.
U generu Apis cumprende quattru spezie :
Accade chì l'apa fussi mintuvata in a cultura è a litteratura corsa. Per esempiu:
Apis (del latin) l'è un jener de insets soçai de la fameia Apidae. L'è l'uneg jener de la tribuu Apini. Ind el parlar comun i esemplar è ciamads ava, aviga o avigg.
I specie i produx una granda quantitaa de mel, e do de qeste i pœl vesser levade de l'om: l'Apis mellifera e l'Apis cerana. La prima l'è spantegada in tuts i continents (manc i zone artige e antartige), e l'è l'unega cognossida in Europa.
Ol jener al g'ha dent 27 specie:[1]
Apis (del latin) l'è un jener de insets soçai de la fameia Apidae. L'è l'uneg jener de la tribuu Apini. Ind el parlar comun i esemplar è ciamads ava, aviga o avigg.
I specie i produx una granda quantitaa de mel, e do de qeste i pœl vesser levade de l'om: l'Apis mellifera e l'Apis cerana. La prima l'è spantegada in tuts i continents (manc i zone artige e antartige), e l'è l'unega cognossida in Europa.
Honnigimmen (Apis) sünd Insekten ut de Böverfamilie vun de Immen (Apoidea). Dat Geslecht ümfaat negen Aarden. Dor kaamt acht vun ut Asien.
Wenn de Lüde vun „Immen“ snackt oder ok vun „Honnigimmen“, denn meent se tomeist bloß de verscheden Rassen vun de Westliche Honnigimm. De is tohuse in Europa, man hüdigendags weert se vun Imkers över de ganze Welt hen holen un tücht. In veel Länner in Asien befaat sik de Imkers avers ok noch mit de Ööstliche Honnigimm, de dor an un for sik ehre Heimat hett. De warrt in holten Blöck oder in Muerlöcker holen. Bavenhen weert ok noch wille Immen bruukt, wenn dat üm Honnig geiht. Sünnerlich de Resenhonnigimm un de Dwarghonnigimm speelt bi düsse so nömmte „Honnigjagd“ (honey hunting) en Rull. Bi de Kliffhonnigimm besteiht vunwegen düsse Jagd de Gefohr, dat se utrott’ weern kann.
An un for sik gifft dat bi de Honnigimmen den Unnerscheed twuschen Aarden, de in Höhlen bröden doot (Ööstliche un Westliche Honnigimme) un anners wecke, de boot Nester, de free an’e Luft bummelt (Resenhonnigimme, Dwarghonnigimme). Vunwegen dat de Nester dör de Höhlen schuult weern, konnen sik düsse Aarden ut de Tropen ok heel wiet rut in Zonen mit matig Klima utbreden. Dor hefft sik denn verscheden Rassen utbillt, je na de Gegend.
Dat Geslecht „Apis“ is ok dat eenzige Geslecht vun de Unnerfamilie vun de Apinae.
. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons. Honnigimmen (Apis) sünd Insekten ut de Böverfamilie vun de Immen (Apoidea). Dat Geslecht ümfaat negen Aarden. Dor kaamt acht vun ut Asien.
Wenn de Lüde vun „Immen“ snackt oder ok vun „Honnigimmen“, denn meent se tomeist bloß de verscheden Rassen vun de Westliche Honnigimm. De is tohuse in Europa, man hüdigendags weert se vun Imkers över de ganze Welt hen holen un tücht. In veel Länner in Asien befaat sik de Imkers avers ok noch mit de Ööstliche Honnigimm, de dor an un for sik ehre Heimat hett. De warrt in holten Blöck oder in Muerlöcker holen. Bavenhen weert ok noch wille Immen bruukt, wenn dat üm Honnig geiht. Sünnerlich de Resenhonnigimm un de Dwarghonnigimm speelt bi düsse so nömmte „Honnigjagd“ (honey hunting) en Rull. Bi de Kliffhonnigimm besteiht vunwegen düsse Jagd de Gefohr, dat se utrott’ weern kann.
An un for sik gifft dat bi de Honnigimmen den Unnerscheed twuschen Aarden, de in Höhlen bröden doot (Ööstliche un Westliche Honnigimme) un anners wecke, de boot Nester, de free an’e Luft bummelt (Resenhonnigimme, Dwarghonnigimme). Vunwegen dat de Nester dör de Höhlen schuult weern, konnen sik düsse Aarden ut de Tropen ok heel wiet rut in Zonen mit matig Klima utbreden. Dor hefft sik denn verscheden Rassen utbillt, je na de Gegend.
Dat Geslecht „Apis“ is ok dat eenzige Geslecht vun de Unnerfamilie vun de Apinae.
Tekst üüb Öömrang Hönangimen (Apis) san en skööl faan insekten uun't famile faan a imen (Apidae).
Hönangimen (Apis) san en skööl faan insekten uun't famile faan a imen (Apidae).
Lachiwa (familia Apidae) nisqakunaqa, Misk'i ch'uspi nisqapas huk palamakunam, wach'inwan ancha nanaqta wach'iq. Lachiwakunaqa tuktukunata sisachaspa lachiwa misk'itam pallan, qirisankunata mikhuchinapaq. Chayrayku runam misk'i lachiwakunata lachiwa misk'ita ruranapaq llamk'achin.
Misk'i lachiwa (Apis mellifera) nisqaqa waki palamam: Huk mama lachiwap wawankuna huk lachiwa wakitam ruran. Lachiwaqa hutk'u sach'akunapi, imaymana hutk'ukunapi mapawan wasichakun tukuy lachiwa wakipaq q'isantam. Mama lachiwallap runtunkunamanta t'uqyaq qirisakunaqa kuru hinam. Llamk'aq lachiwakuna qirisakunata lachiwa misk'iwan mikhuchin.
Lachiwa (familia Apidae) nisqakunaqa, Misk'i ch'uspi nisqapas huk palamakunam, wach'inwan ancha nanaqta wach'iq. Lachiwakunaqa tuktukunata sisachaspa lachiwa misk'itam pallan, qirisankunata mikhuchinapaq. Chayrayku runam misk'i lachiwakunata lachiwa misk'ita ruranapaq llamk'achin.
Misk'i lachiwa (Apis mellifera) nisqaqa waki palamam: Huk mama lachiwap wawankuna huk lachiwa wakitam ruran. Lachiwaqa hutk'u sach'akunapi, imaymana hutk'ukunapi mapawan wasichakun tukuy lachiwa wakipaq q'isantam. Mama lachiwallap runtunkunamanta t'uqyaq qirisakunaqa kuru hinam. Llamk'aq lachiwakuna qirisakunata lachiwa misk'iwan mikhuchin.
Aquila chrysaetos Classìfica scintìfica Regnu Animalia Divisioni Arthropoda Classi Insecta Òrdini Hymenoptera Famigghia Apidae Gèniri Apis 
La lapa (o apa) è nu nzettu alatu nicu di culuri brunu duratu, c'havi nu puncigghiuni, ca campa 'n sucitati nummarusi, si nùtrica dû pòllini dî ciura e pruduci lu meli e la cira. La lapa putenti ca cumanna l'àutri lapi si chiama "lapa mastra", mentri ca lu màsculu dâ lapa si chiama lapuni
Lu gèniri Apis cumprenni quattru speci:
La lapa (o apa) è nu nzettu alatu nicu di culuri brunu duratu, c'havi nu puncigghiuni, ca campa 'n sucitati nummarusi, si nùtrica dû pòllini dî ciura e pruduci lu meli e la cira. La lapa putenti ca cumanna l'àutri lapi si chiama "lapa mastra", mentri ca lu màsculu dâ lapa si chiama lapuni
Medonosna pčela ili pčela medarica (lat. Apis) rod je opnokrilaca (Hymenoptera). To su vrlo razvijeni insekti, a nastali su na području Afrike, Evrope i Bliskog istoka; pa se dijele na afričke, orijentalne i evropske podvrste. Ljudi su oduvjek bili fascinirani pčelama i nađeni su mnogi historijski izvori koji govore upravo o ovim malim bićima.
Budući da pripada člankonošcima, tijelo pčele građeno je od hitina i sastoji se od glave, prsa i zatka. Na prsima su tri para nogu i dva para tankih krila. Kad pčela poleti, krila se spoje pa joj je lakše letjeti. Pčele lete od cvijeta do cvijeta, i skupljaju biljni nektar i pelud, te ga nose u košnicu. Usta su joj građena od dva dijela: prednji dio kojim grize i stražnji dio koji je zapravo rilce pomoću kojeg pčela usisava tekućinu. Na nogama ima košaricu, tj. udubljenje s dlačicama gdje sprema nektar.
Medonosna pčela ili pčela medarica (lat. Apis) rod je opnokrilaca (Hymenoptera). To su vrlo razvijeni insekti, a nastali su na području Afrike, Evrope i Bliskog istoka; pa se dijele na afričke, orijentalne i evropske podvrste. Ljudi su oduvjek bili fascinirani pčelama i nađeni su mnogi historijski izvori koji govore upravo o ovim malim bićima.
Budući da pripada člankonošcima, tijelo pčele građeno je od hitina i sastoji se od glave, prsa i zatka. Na prsima su tri para nogu i dva para tankih krila. Kad pčela poleti, krila se spoje pa joj je lakše letjeti. Pčele lete od cvijeta do cvijeta, i skupljaju biljni nektar i pelud, te ga nose u košnicu. Usta su joj građena od dva dijela: prednji dio kojim grize i stražnji dio koji je zapravo rilce pomoću kojeg pčela usisava tekućinu. Na nogama ima košaricu, tj. udubljenje s dlačicama gdje sprema nektar.
Nyuki-asali ni aina za nyuki wa kabila Apini katika familia Apidae ambao hutengeneza asali na kuiweka katika sega za nta.
Nyuki-asali hufugwa sana kila mahali duniani lakini wengine wanaishi porini na asali yao hukusanywa kwa kuvunja mizinga yao. Katika Afrika kwa jumla sehemu ya asali bado inatokana na nyuki asali wa porini lakini ufugaji nyuki unaendelea kupanuka.
Nyuki-asali ni wadudu wa kijamii maana yake wanaishi katika makundi si peke yao kama aina nyingine za nyuki. Wanajenga sega ya nta ndani ya mzinga wa nyuki na humu hutunza asali yao.
Kuna aina tatu za nyuki ndani ya kundi hili nao ni:
Asiatic honey bee
Giant honey bee
Red dwarf honey bee
Makala hii kuhusu mdudu fulani bado ni mbegu. Nyuki-asali ni aina za nyuki wa kabila Apini katika familia Apidae ambao hutengeneza asali na kuiweka katika sega za nta.
Nyuki-asali hufugwa sana kila mahali duniani lakini wengine wanaishi porini na asali yao hukusanywa kwa kuvunja mizinga yao. Katika Afrika kwa jumla sehemu ya asali bado inatokana na nyuki asali wa porini lakini ufugaji nyuki unaendelea kupanuka.
Ang mga kulisap na pukyot o pukyutan (Ingles: honeybee; pangalang pang-agham: Apis ) ay isa lamang sa mga grupo ng mga bubuyog na nakalilikha ng mga pulot o pulot-pukyutang (Ingles: honey) nakakain ng tao o oso at iba pang mga hayop. Tinatawag na anila o anilan (Ingles: honeycomb) ang salasalabat na pagkit na nasa loob ng bahay-laywan o bahay-pukyutan, ang bahay ng mga pukyutan.[1]
Ang mga bubuyog na pukyutan ay kilala rin sa mga katawagang anilan o laywan, bagaman sinasabing isang uri ng pukyutan ang laywan.[1]
Ang lathalaing ito na tungkol sa Kulisap ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa nito.
Ang mga kulisap na pukyot o pukyutan (Ingles: honeybee; pangalang pang-agham: Apis ) ay isa lamang sa mga grupo ng mga bubuyog na nakalilikha ng mga pulot o pulot-pukyutang (Ingles: honey) nakakain ng tao o oso at iba pang mga hayop. Tinatawag na anila o anilan (Ingles: honeycomb) ang salasalabat na pagkit na nasa loob ng bahay-laywan o bahay-pukyutan, ang bahay ng mga pukyutan.
Ang mga bubuyog na pukyutan ay kilala rin sa mga katawagang anilan o laywan, bagaman sinasabing isang uri ng pukyutan ang laywan.
Tawon undhuhan utawa tawon madu ya iku jinis tawon kang bisa ngasilaké madu, ya iku kulawarga tawon saka génus Apis. Hasil utama kang dimanpangatake déning manungsa saka kéwan iki ya iku madu, polen, royal jelly lan lilin malam kanggo mbathik saka talane. Saka udakara 20.000 spésies tawon, mung jinis tawon saka génus Apis iki kang bisa ngasilaké madu sajati kang cacahé ana udakara 7 spésies.
Tawon undhuhan urip nggrombol ana susuhe kang wujud lembaran-lembaran tala, kang duwé bolongan-bolongan cilik segi-enem papan nyimpen larvane, polen lan madu.
Tawon undhuhan wis maewu taun sengaja diingu déning manungsa amarga ngasilaké madu, kang munpangan kanggo pangan lan tamba lelara. Mula-mulane omah tawon digawé wujud gronggongan saka lemah, kayu, watu utawa nam-naman. Ing Jawa uga dibudidayakake nganggo sigaran glugu kang dikrowak aran glodhogan. Kanthi cara tradhisional iki tawon disediani papan gawé tala, nanging mung wujud sedia papan durung ana pangaturan kang trep.
Banjur ana wong kang duwé kawruh pambudidaya tawon undhuhan kaya ta nganggo Metode Langstroth (?)
Tawon undhuhan utawa tawon madu ya iku jinis tawon kang bisa ngasilaké madu, ya iku kulawarga tawon saka génus Apis. Hasil utama kang dimanpangatake déning manungsa saka kéwan iki ya iku madu, polen, royal jelly lan lilin malam kanggo mbathik saka talane. Saka udakara 20.000 spésies tawon, mung jinis tawon saka génus Apis iki kang bisa ngasilaké madu sajati kang cacahé ana udakara 7 spésies.
Tawon undhuhan urip nggrombol ana susuhe kang wujud lembaran-lembaran tala, kang duwé bolongan-bolongan cilik segi-enem papan nyimpen larvane, polen lan madu.
Tizizwa n tamment (assaɣ usnan: Apis) d tawsit n tzizwa tettwassen n ufares d tuffra n tamment d usnulfu d tiski (lebni) n teɣrasin seg wadus
Llan-t waṭas n telmas id isuffuɣen tamment, maca yessefk ad yili deg tiẓri d akken llan-t yakk deg yiwet n twacult umi qqaren Apis mellifera
Tizizwa n tamment (assaɣ usnan: Apis) d tawsit n tzizwa tettwassen n ufares d tuffra n tamment d usnulfu d tiski (lebni) n teɣrasin seg wadus
Llan-t waṭas n telmas id isuffuɣen tamment, maca yessefk ad yili deg tiẓri d akken llan-t yakk deg yiwet n twacult umi qqaren Apis mellifera
मौरी (वा मधुकर) एपिस वंशजको सदस्य हो, जसलाई महको उत्पादन र सञ्चयका लागि चिनिन्छ । यिनिहरूले पहेँलो मैन प्रयोग गरी टिकाउ गुण (चाका) बनाउँछन् भने त्यहीँ मह उत्पादन समेत गर्दछन् । २१औँ सताब्दीको प्रारम्भमा मौरीका कुल सात प्रजाति भेटिए भने ४४ उपप्रजाति भेटिए,[१] यद्दपी मधुकरका सात देखि एघार प्रजाति ऐतिहाँसिक रूपमा भेटिएका छन् । मह उत्पादनको लागि चिनिने सबैभन्दा उत्तम प्रजाति पश्चिमी मधुकर हो जसलाइ बालीहरूको परागसेचन र मह उत्पादनका लागि घार बनाएर पाल्ने गरिन्छ । मौरीका कुल २०,००० प्रजातिमध्ये मह दिने मौरी सानो सङ्ख्यामा छन् ।[२]मौरी एक किसिमको कीरा हो । यसले विभिन्न फूलको रस संकलन गरी मह लगाउने गर्दछ । मौरीलाई मेहनती जीवको रूपमा चिनिन्छ ।
मौरी पालन अथवा एपिकल्चर (apiculture) एपि ल्याटिन शव्द बाट आएको हो, जसको अर्थ मौरीको रेखदेख भन्ने बुझिन्छ । मौरी राख्ने बाकसलाई अङ्ग्रेजीमा एपियारी भनिन्छ ।
संसारमा मौरीका प्रजातिहरू २०००० भन्दा बढी छन ।
मौरी (वा मधुकर) एपिस वंशजको सदस्य हो, जसलाई महको उत्पादन र सञ्चयका लागि चिनिन्छ । यिनिहरूले पहेँलो मैन प्रयोग गरी टिकाउ गुण (चाका) बनाउँछन् भने त्यहीँ मह उत्पादन समेत गर्दछन् । २१औँ सताब्दीको प्रारम्भमा मौरीका कुल सात प्रजाति भेटिए भने ४४ उपप्रजाति भेटिए, यद्दपी मधुकरका सात देखि एघार प्रजाति ऐतिहाँसिक रूपमा भेटिएका छन् । मह उत्पादनको लागि चिनिने सबैभन्दा उत्तम प्रजाति पश्चिमी मधुकर हो जसलाइ बालीहरूको परागसेचन र मह उत्पादनका लागि घार बनाएर पाल्ने गरिन्छ । मौरीका कुल २०,००० प्रजातिमध्ये मह दिने मौरी सानो सङ्ख्यामा छन् ।मौरी एक किसिमको कीरा हो । यसले विभिन्न फूलको रस संकलन गरी मह लगाउने गर्दछ । मौरीलाई मेहनती जीवको रूपमा चिनिन्छ ।
मौरी पालन अथवा एपिकल्चर (apiculture) एपि ल्याटिन शव्द बाट आएको हो, जसको अर्थ मौरीको रेखदेख भन्ने बुझिन्छ । मौरी राख्ने बाकसलाई अङ्ग्रेजीमा एपियारी भनिन्छ ।
Wikispeciesप्रकार टॅक्सॉन पासून वेगळे आहे 
अधिकार नियंत्रण 
मधमाशी हा एपिस प्रजातीमधील मध गोळा करणारा एक कीटक आहे. ’हनी बी’ (en:Honey Bee) या नावाने ओळखणाऱ्या गटामध्ये गांधील माशी, आणि कुंभारीण माशा मोडतात. पण मधमाश्या मात्र बारा महिने, समूहाने मेणाचे पोळे बनवून त्यात मध साठवतात. अपिनी जमातीतील एपिस या प्रजातीमध्ये सात जातीच्या मधमाश्या असून एकूण चव्वेचाळीस उपजाती आहेत. बी गटामध्ये वीस हजाराहून कीटक आहेत. यातील काहीं मध साठवतात. पण फक्त एपिस (en:Apis_(genus)) या प्रजातीमधील माश्यांना शास्त्रीय दृष्ट्या मधमाश्या म्हणून ओळखले. त्या खूप चावतात.
(फिलिपाइन्स सहितच्या दक्षिण आणि आग्नेय आशियामध्ये मधमा्श्यांची उत्पत्ती झाली असावी असा अंदाज आहे. एक अपवाद सोडून इतर सर्व मधमाश्यांची उत्पत्ती एकाच मूळ मधमाशीपासून झाली असे [[वर्गीकरण शास्त्र] सांगते. एपिस फ्लोरिया आणि एपिस ॲंचड्रेनिफॉर्मिस या दोन्ही मधमाश्यांंचा उगम एकच आहे. इओसीन आणि ऑलिगोसीन कालखंडाच्या काठावर युरोपमध्ये मधमाशीचे जीवाश्म सापडले आहेत. तरीही याचा अर्थ युरोपमध्ये मधमाशीचा उगम झाला आहे असा काढता येत नाही. त्या ठिकाणी मधमाश्या होत्या एवढाच अर्थ त्यातून निघतो. या भागातील आणखी काहीं जीवाश्मांचा अभ्यास अजून चालू आहे. एपिस निआर्टिका नावाच्या मधमाशीचा जीवाश्म नेवाडामध्ये सापडलेला आहे. त्याचा काळ एक कोटी चाळीस लाख वर्षापूर्वीचा आहे.
मधमाशीच्या जवळचे इतर कीटक बंबल बी आणि नांगीरहित बी. थोड्या फार प्रमाणात या माश्यासुद्धा समूह वृत्तीने राहतात. समूह वृत्तीने राहणारे सर्वच कीटक एका पूर्वज कीटकाचे वंशज असावेत. एपिस या प्रजातीमधील एक पोळे तयार करणाऱ्या मधमाश्या प्राथमिक जाती असाव्यात. यापासून पुढे खडकांच्या खबदाडीमध्ये अनेक समांतर पोळी तयार करणाऱ्या प्रगत माश्या तयार झाल्या. अशा माश्या पाळणे अधिक सुलभ आहे.
मधमाश्यांपासून मध मिळतो याचे ज्ञान ऐतिहासिक काळापासून आहे. मेण आणि मध ही उत्पादने मिळवण्यासाठी दोन मधमाश्यांच्या जाती माणसाळवल्या गेल्या त्यामध्ये एपिस मॅलिफेरा या इजिप्शियन पिरॅमिड बांधण्याच्या काळापासून माणसाळल्याची नोंद आहे. (इजिप्शियन चित्रामध्ये मधमाश्यांचे पोळे आणि त्यापासून मध मिळविल्याचे दिसते). त्यांच्या मूळ वसतिस्थानापासून दूरवर एपिस मॅलिफेरा नेल्या गेल्या.
एपिस फ्लोरिया आणि एपिस ॲंड्रेनिफॉर्मिस या दोन्ही मधमाश्यांच्या जाती एपिस प्रजातीच्या मिक्रॅपिस या उपप्रजातीमधील आहेत. या मधमाश्या लहान उघडे पोळे झुडुपावर तयार करतात. त्यांची नांगी लहान आकाराची असून माणसाला चावल्यास त्याच्या त्वचेमध्ये फार खोलवर जात नाही. त्यांचे पोळे संरक्षणाची फार काळजी न करता हाताळता येते. या दोन्ही जाती परस्परापासून भिन्न दिसत असल्या तरी त्यांचा उगम एकाच पूर्वज जातीपासून झालेला आहे (sympatrically). मूळ पूर्वज जाति भौगोलिक कारणाने भिन्न झाल्यानंतर त्यांच्या दोन जाती झाल्या असाव्यात (allopatric speciation). त्यानंतर त्यांचा विस्तार झाला. एपिस फ्लोरिया विस्तृत क्षेत्रामध्ये पसरलेली आहे. तर एपिस ॲंड्रेनिफॉर्मिस अधिक हल्लेखोर आहे. एपिस फ्लोरियापासून अधिक मध मिळवला जातो. एपिस फ्लोरियाची वंशावळ चाळीस लाख वर्षांपासून असल्याचे सिद्ध झाले आहे.
उपप्रजाती मेगापिस मध्ये फक्त एका जातीची नोंद आहे. उंच झाडावर , कड्यावर, किंवा उंच इमारतीवर एक किंवा अनेक पोळी बांधणारी ही जात अत्यंत आक्रमक आहे. यांच्या पोळ्यामधील मध अधूनमधून माणूस काढण्याचा प्रयत्न करतो. उत्तेजित झाल्यानंतर माणसावर केलेल्या हल्ल्याने माणूस मधमाशांच्या दंशाने मृत्युमुखी पडतो.
या प्रजातीमध्ये तीन-चार जाती आहेत. बोर्निओमधील एपिस कोशेव्निकोव्ही ही इतर मधमाशीपासून वेगळी आहे. गुहेमध्ये राहणाऱ्या मूळ मधमाशीपासून हिची उत्पत्ती झाली. एपिस सेराना ही दक्षिण आणि पूर्व आशियामधील मूळ मधमाशी. एपिस मॅलिफेराप्रमाणे लहान आकाराची ही मधमाशी पोळ्यामध्ये सांभाळली जाते. बोर्निओमधील एपिस सेराना न्युलुएन्सिस आणि एपिस निग्रोसिंक्टा या फिलिपाईन्समधील मधमाश्या यांचा नेमका संबंध काय ते अजून समजायचे आहे. नव्या संशोधनानुसार या वेगळ्या जाती आहेत. एपिस सेराना याचा उगम एका जातीपासून झाला नसल्याची शक्यता आहे.
एपिस मॅलिफेरा ही मधमाश्यांची जात आता पाळीव झाली आहे. या मधमाशीच्या जनुकीय आराखड्याचा पूर्ण अभ्यास झाला आहे. उष्ण पूर्व आफ्रिकेमध्ये याची उत्पत्ती झाली. उत्तर युरोप आणि पूर्वेकडे आशियामधून ती चीनमध्ये पसरली. या मधमाशीस युरोपियन, पश्चिमेकडील किंवा कॉमन मधमाशी म्हणतात. या मधमाशीच्या अनेक उपजाती आहेत. त्या स्थानिक भौगोलिक हवामानाप्रमाणे बदलल्या आहेत. या माशीपासून बकफास्ट बी नावाची संकरित मधमाशी तयार केलेली आहे. स्थानपरत्वे वर्तन, रंग आणि शरीररचना यामध्ये उपजातींमध्ये बदल आढळतो.
एपिस मधमाशीचा उगम थोडा अनिश्चित असला तरी मायोसीन काळाच्या शेवटी मूळ मधमाशीपासून ही जात वेगळी झाली असा सिद्धान्त मांडला जातो. गुहेमधील मधमाश्या या पूर्व आफ्रिका आणि पूर्व आशिया या दोन्हीमधील वाळवंटीकरणाचा परिणाम आहे असे समजले जाते. वाळवंटीकरणामुळे वृक्ष नाहीसे झाले, पोळे बांधण्यासाठी आवश्यक झाडे नाहीशी झाल्याने दोन्ही वेगळ्या झालेल्या समूहांमधील जनुक संक्रमण थांबले. शेवटच्या हिमयुगाचा आणि प्रारंभीच्या प्लाइस्टोसीन काळातील हा परिणाम आहे. हजारो वर्षापासून केलेल्या मधमाशी पालनामुळे पश्चिम युरोपियन मधमाशीमध्ये उत्क्रांतीचा वेग वाढला.
अमेरिकेमध्ये एकही मुळची मधमाशी नाही. १६२२मध्ये युरोपियन वसाहतीबरोबर एपिस मेलिया मॅलिफेरा ही गडद रंगाची मधमाशी अमेरिकेत आणली. या पाठोपाठ इटलीमधून एपिस मेलिया लिग्विस्टिका आणि इतर मधमाश्या आणल्या गेल्या. वसाहतीबरोबर मधमाशीवर अवलंबून असलेली पिके लावली गेली. सध्या अमेरिकेत वन्य मधमाश्या म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या मधमाश्या कॉलनीमधील बाहेर पडलेल्या मधमाश्या आहेत. गवताळ मैदानात त्या मोठ्या वेगाने वसाहतींबरोबर पसरल्या. कित्येक वर्षे रॉकी पर्वत ओलांडणे त्याना शक्य झाले नव्हते. १९५०च्या सुमारास मधमाश्या जहाजांतून कॅलिफोर्नियामध्ये दाखल झाल्या.
आफ्रिकन मधमाश्या किलर बी असे नाव आहे. युरोपियन मधमाश्या आणि आफ्रिकेतील एपिस मेलिफेरा स्कुटेलाटा यांच्या संकरातून या मधमाशीची उत्पत्ती झाली. स्वभावत: या कधीही हल्ला करण्याच्या स्थितीमध्ये असतात. या सहसा रोगाना बळी पडत नाहीत. अपघाताने ब्राझीलमध्ये यांचा उगम झाला. उत्तर अमेरिकेत त्या पसरल्या. त्यांचा उद्रेक एवढा भयंकर होता की काहीं ठिकाणी त्या त्रासदायक ठरल्या. थंडीस त्या फारसा प्रतिकार करू शकत नसल्याने शीत प्रदेशात त्या टिकाव धरू शकल्या नाहीत. त्या उत्तम मध गोळा करतात. त्यामुळे ब्राझीलमधील मधुमक्षिका पालनासाठी त्या उत्तम आहेत.
एपिस मेलिफेरा आणि एपिस सेरेना इंडिका या दोन मधमाश्या मधुमक्षिका पालन करणार्यांमध्ये प्रसिद्ध आहेत. आधुनिक काळातील मधमाश्या या एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी, जेथे परागीभवन हमखास करण्याची गरज आहे, तेथे घेऊन जाण्यासाठी योग्य आहेत. अश्यामुळे उत्पादन अधिक मिळते. कर्नाटक राज्यामध्ये सूर्यफूल शेतीमध्ये मधमाश्यांच्या पेट्या व्यापारी तत्त्वावर ठरावीक भाडे घेऊन ठेवल्या जातात. शेतीव्यतिरिक्त हा जोड धंदा होऊ शकतो.
पाश्चिमात्य मधुमक्षिका पालन उद्योगामध्ये एक धोका सध्या उत्पन्न झाला आहे. वरवर पाहता एकाएकी मधमाश्यांची संख्या कमी होते. आणि एक पोळे टिकवून ठेवण्यासाठी जेवढ्या मा्श्यांची आवशकता आहे त्याहून कमी माश्या राहिल्या म्हणजे पोळेच नाहीसे होते. २००७मध्ये तीस ते सत्तर टक्के मधमाश्यांची पोळी नाहीशी झाली. अपुरी प्रथिने, शेती करण्यामधील काहीं बदल किंवा अनिश्चित हवामान अशी याची तीन कारणे सांगितली जातात. उत्तर अमेरिकेत सुद्धा मधमाश्यांची संख्या एवढी कमी आतापर्यंत कधीच झालेली नव्हती. या प्रकारास ‘कॉलनी कोलॅप्स डिसऑर्डर’ असे नाव मिळाले. हा प्रकार नवा आहे की इतर बाह्य घटकामुळे झाला याचा अभ्यास अजून अपूर्ण आहे. पण हे एक लक्षण (सिंड्रोम) असून आजार नाही असे दिसते. जसे इस्रायली अक्यूट परजीवी विषाणूमुळे इस्राईल मध्ये मधमाश्या जवळजवळ संपल्या. २००९मध्ये झालेल्या संशोधनामध्ये मधमाश्यांमधील प्रथिन निर्मितीसाठी एकच जनुक कारणीभूत आहे असे सिद्ध झाले. मधमाश्यांमधील प्रथिननिर्मितीसाठी डिसिट्रिव्हिरिडी जातीचा विषाणू मधमाशीमधील रायबोसोम मधील जनुकीय यंत्रणेवर परिणाम करतो असे दिसले आहे.
मोबाईल टॉवर्समधून निघणाऱ्या विद्युतचुंबकीय लहरी हे मधमाश्यांची संख्या कमी होण्यामागील प्रमुख कारण मानले जाते. विद्युतचुंबकीय लहरी मधमाश्यांच्या शरीरात असलेल्या 'चुंबकीय रडार'वर परिणाम करतात. त्यामुळे दिशाहीन झालेल्या माशा गोंधळून जातात व पोळ्यापर्यंत पोहोचत नाहीत.
समूहाने राहणाऱ्या कीटकापैकी एक मधमाशी. अशा प्राण्यांना eusocial असे म्हणण्याची पद्धत आहे. सुझान बात्रा यानी ही संज्ञा दिली..[१]. याचा मराठीमध्ये “ समूह सहजीवन वृत्ती” असे म्हणता येईल. समूहाने पिढ्यान्पिढ्या राहताना या गटाएवढे सामूहिक वर्तन जनुकीय पातळीपर्यंत पोहोचले आहे. एका वसाहतीमध्ये एक राणी माशी, ऋतुमानाप्रमाणे थोडे नर आणि सतत बदलता राहणारा कामकरी माश्यांचा समूह अशी पोळ्याची रचना असते. जातीप्रमाणे पोळ्याच्या राणी, नर, आणि कामकरी माश्यांची संख्या बदलते. पण या श्रेणीमध्ये सहसा बदल होत नाही. सामान्यपणे सर्व पोळ्यामधील समान गोष्टी खालीलप्रमाणे-
१. कामकरी माश्या राणीमाशीनेने घातलेली अंडी मेणाने बनवलेल्या कोठड्यामध्ये ठेवतात. कोठड्या बनविण्याचे काम कामकरी माश्यांचे असते. एका कोठडीत एकच अंडे ठेवले जाते. राणी माशी शुक्रगाहिकेमधील [[शुक्रजंतू]पासून अंडे फलित करू शकते. कामकरी माश्या आणि राणी माशी फलित अंड्यांपासून तर नर अफलित अंड्यांमधून निपजतात. नर एकगुणित गुणसूत्राचे, तर राणी आणि कामकरी माशा द्विगुणित गुणसूत्रांच्या असतात. अंड्यातून बाहेर पड्लेल्या अळ्याना कामकरी माश्या प्रारंभी रॉयल जेली खायला घालतात. नंतरच्या काळात अंळ्याना फक्त मध आणि परागकण खायला घातले जातात. ज्या अळीला फक्त रॉयल जेलीच्या खाद्यावर ठेवलेले असते त्यापासून राणी माशी तयार होते. अनेक वेळा कात टाकल्यानंतर अळी स्वतःभोवती कोश तयार करते.
२. कामकरी माश्यांच्या कार्याच्या विभागणीचा विस्तृत अभ्यास झालेला आहे. नव्या कामकरी माश्या पोळे स्वच्छ ठेवण्याचे आणि अंड्यांतून बाहेर आलेल्या अळ्याना खायला घालण्याचे काम करतात. नव्या कामकरी माश्यांच्या शरीरात असलेल्या ग्रंथीनी रॉयल जेली बनविण्याचे काम थांबविल्यानंतर त्या पोळ्यामधील नव्या कोठड्या बांधण्यास मेण तयार करतात. कामकरी माश्यांचे वय जसे अधिक होईल तसे त्यांचे काम बदलत जाते. मेण बनविण्याचे काम जमेनासे झाल्यावर त्या मध गोळा करणे आणि परागकण आणणे, पोळ्याचे रक्षण करणे अशी कामे करतात. आयुष्याच्या शेवटपर्यंत त्या मध आणि पराग गोळा करण्याच्या कामाव्यतिरिक्त काहीं काम करीत नाहीत.
३. कामकरी माश्या अन्न गोळा करतात. ठरावीक प्रकारच्या “वॅगल डान्स”च्या सहाय्याने त्या परस्पराना अन्न आणि पाणी कोठल्या दिशेला आणि किती लांब आहे हे सांगतात. अन्न पोळ्याच्या जवळ असेल तर वर्तुळाकार डान्स आणि लांबवर असेल तर वॅगल डान्स अशी त्यांची संदेशवहनाची पद्धत आहे. मधमाश्यांच्या “डान्स लॅंग्वेज” च्या अभ्यासास कार्ल व्हॉन फ्रिश्च या ऑस्ट्रियामधील संशोधकास १९७३ साली फिजिऑलॉजी आणि मेडिसीनमधील नोबेल पुरस्कार देण्यात आला. एपिस मेलिफेरा या मधमाशीवर त्यानी हा अभ्यास केला होता.
४. अन्न गोळा करून आणलेल्या माष्यांकडून ते पोळ्यात नेण्यासाठी नव्याने कामाला लागलेल्या माश्यांसाठी वेगळ्या पद्धतीचे “थरथराट नृत्य”, ट्रेम्बल डान्स केला जातो.
५. नवी राणी मधमाशी पोळ्यापासून दूरवर उड्डाण करून अनेक नर माशांशी मैथुन करून आपल्या शुक्रकोशिकेमध्ये शुक्रजंतू साठवून ठेवते. मिथुनानंतर नर माशीचा मृत्यू होतो. साठवलेल्या शुक्रजंतूपासून फलित अंडे घालायचे की अफलित हे राणी माशी नेमके कसे ठरविते हे नीटसे समजले नाही.
६. मधमाश्या या बाराही महिने समूहाने मेणाचे पोळे बनवून त्यात मध साठवतात. मधाचे पोळे हा राणीमाशी, अनेक कामकरी माश्या आणि थोडे नर यांचा एकत्रित समूह म्हणून अस्तित्वात असतो. एकदा नव्या राणी माशीचे फलन झाले म्हणजे पोळ्यातील कामकरी माश्या आणि राणीमाशी नवे पोळे बांधायला बाहेर पडतात. नव्या पोळ्याची जागा कामकरी माशानी आधीच शोधून ठेवलेली असते. नव्या जागेवर आल्या आल्या त्या नव्या पोळ्यासाठी मेणाच्या कोठड्या बांधायला घेतात. त्याच वेळी नव्या कामकरी माश्यांचे उत्पादन चालू होते. सामूहिक कीटकसृष्टीमध्ये असे वर्तन इतर जातीमध्ये आढळत नाही.
मधमाश्यांमधील एका वेगळ्या प्रकाराच्या नांगी नसलेल्या माश्या राणी माशी येण्याआधीच पोळे बांधून तयार ठेवतात.
दहा सेल्सियसपेक्षा कमी तापमानास मधमाश्या उडणे थांबवतात आणि पोळ्याच्या मध्यवर्ती भागावर गोळा होतात. थंडीमध्ये एकत्र येण्याच्या या प्रकारामुळे आणि टप्प्याटप्प्याने केलेल्या हालचालीमुळे राणी माशीभोवतीचे तापमान २७ सेंटिग्रेडपर्यंत ठेवले जाते. या तापमानास राणी माशी अंडी घालू शकत नाही. पोळ्याचे तापमान 34 अंशापर्यंत वाढल्यानंतर राणी आणखी एकदा अंडी घालण्यास प्रारंभ करते. कामकरी माशा सतत पोळ्याच्या आतील भागाकडून बाहेरील भागाकडे फिरत राहिल्याने कोणत्याही माशीस असह्य थंडीस तोंड द्यावे लागत नाही. मधमाश्या गोळा झालेल्या समूहाच्या बाह्य कडेचे तापमान ८-९ सेंटिग्रेड असते. बाहेरील तापमान जेवढे थंड तेवढे एकत्र आलेल्या माश्यांचे थर वाढत जातात. थंडीच्या दिवसात माशा साठवून ठेवलेला मध शरीराचे तापमान टिकवून ठेवण्यासाठी वापरतात. सतत खर्च केलेल्या मधामुळे पोळ्याचे वजन कमी होत जाते. थंडीच्या तीव्रतेनुसार तीस ते सत्तर टक्के मध खर्च केला जातो.
एपिस कुलातील माश्या विविध फुलातील मध गोळा करतात. त्याचबरोबर अनेक फुलांचे परागीभवन मधमाश्यांमुळे होते. एपिस मेलिफेरा परागीभवनासाठी उपयुक्त ठरली आहे. व्यावसायिक पद्धतीने एपिस मेलिफेराच्या वसाहती पिकामध्ये फुले येण्याच्या काळात ठेवल्यास उत्पन्नामध्ये तीस टक्केवाढ दिसली आहे. अब्जावधी डॉलरचे कार्य मधमाश्या मोफत करीत असतात.
मध हे फुलामधील मधुरसावर शरीरातील विकरांची प्रक्रिया होऊन पोळ्यातील कोठड्यामध्ये साठवून ठेवलेला अन्न साठा आहे. माणूस एपिस प्रजातीच्या सर्व मधमाश्यांच्या पोळ्यातील मधाचा वापर अनेक वर्षे करीत आलेला आहे. एपिस मेलिफेरा आणि एपिस सेरेना या मधमाश्यांच्या पोळ्यातील मधाचे व्यापारी उत्पादन घेतले जाते.
मेण: ठरावीक वयाच्या कामकरी माश्यांच्या पोटावरील खंडामधून मेण तयार होते. या मेणाचा पोळ्यामध्ये नव्या कोठड्या तयार करणे, ज्या कोठड्यामध्ये अंडी साठवून ठेवली आहेत त्यांची तोंडे बंद करणे आणि पोळ्याची दुरुस्ती करणे यासाठी होतो. मेणापासून सौंदर्यप्रसाधने बनविली जातात.
कामकरी मधमाशीच्या पायावर असलेल्या पराग पिशवीमध्ये परागकण साठवून पोळ्यामध्ये आणले जातात. अंड्यांमधून बाहेर पडलेल्या अळ्यांना प्रथिनांचा स्रोत म्हणून पराग खायला दिले जातात. एपिस मेलिफेरा आणि एपिस सेरेना यांच्या पोळ्यामधील पराग गोळा करून त्यांचा वापर अन्नाबरोबर केला जातो.
पोळे बांधणाऱ्या मधश्याशा झाडाच्या ढोलीमध्ये झाडाच्या रेझिनपासून प्रोपोलिस नावाचा एक चिकट द्रव बनवतात. याच्या सहाय्याने पोळे झाडाला चिकटवले जाते. पोळ्याला पडलेल्या भेगा बुजवण्यासाठी प्रोपोलिस वापरले जाते. ज्या झाडावर मुंग्या आहेत त्यांचा उपद्रव पोळ्यास होऊ नये यासाठी पोळ्याजवळ येण्याच्या मार्गात प्रोपोलिस पसरून ठेवले म्हणजे मुंग्या या चिकट द्रवावर अडकून पोळ्यापर्यंत येत नाहीत. प्रोपोलिसपासून काहीं सौंदर्यप्रसाधने बनविली जातात.
समूहाने राहणाऱ्या सर्व कामकरी मधमाश्या पोळ्यास उपद्रव देणार्याला दंश करून पोळ्याचे रक्षण करतात. हल्ला करताना पोळ्यातील सर्व कामकरी माश्यांना फेरॅमोन जातीच्या गंध द्रव्याच्या सहाय्याने सूचना दिली जाते. त्यामुळे एकाच वेळी सर्व कामकरी माश्या उपद्रव करणार्यावर हल्ला करतात. कामकरी माशीच्या पोटाच्या शेवटी असलेल्या दोन वक्र काट्यांच्या स्वरूपात असलेला अवयव म्हणजे मधमाशीची नांगी. नांगीच्या तळाशी असलेल्या विषग्रंथीभोवती स्नायू असतात. हल्लेखोराच्या शरीरात नांगी घुसवताना विषग्रंथीमधून विष बाहेर येते. पण दंश केल्यानंतर नांगी हल्लेखोराच्या शरीरातच राहते. नांगी शरीराच्या बाहेर पडल्यामुळे नंतर कामकरी माशीचा मृत्यू होतो.
मधमाशीची नांगी आणि त्यावरील वक्र काटे पृष्ठवंशी प्राण्यांचापासून मधाचे आणि स्वतःचे संरक्षण करण्यासाठी उत्क्रांत झाले असावे असे वाटते. कारण नांगीस असलेल्या काट्यामुळे त्वचेमध्ये अडकलेली नांगी उपटून बाहेर निघते. राणी मधमाशीच्या परस्परावरील हल्ल्याच्या वेळी राणी माशीची नांगी हत्यारासारखे काम करते. एपिस सेरेना मधमाशीचा इतर कीटकांचा प्रतिकार करण्याची पद्धत वेगळी आहे. आपल्या पोळ्यावर दुसऱ्या कीटक आल्याचे दिसताच सर्व कामकरी माशा आगांतुक कीटकाच्या अंगावर धावून जातात. कामकरी माशांचे स्नायू जोराने थरथरतात. अशा थरथराटामुळे आगांतुक कीटकाभोवतीचे तापमान एवढे वाढते की आगांतुक कीटकाचे मरण ओढवते. याआधी फक्त वाढलेल्या तापमानामुळे आगांतुक कीटक मृत्यू पावतो असे वाटत होते. नव्या संशोधनानुसार आगांतुक कीटकाभोवती तापमानाबरोबर कार्बन डायऑक्साईडचे प्रमाण कमालीचे वाढल्याचे आढळून आले आहे. वाढलेल्या तापमानामुळे आणि ऑक्सिजनच्या कमतरतेमुळे कीटक मरण पावतो. पोळ्यामध्ये आलेली नवखी राणी किंवा निकामी झालेल्या राणीचा याच पद्धतीने निकाल लावला जातो. या प्रकारास मधमाश्या पाळणारे बॉलिंग द क्वीन असे म्हणतात.
विविध रासायनिक पदार्थ आणि गंधावर मधमाशीचे संप्रेषण अवलंबून आहे. राणी माशीच्या शरीरातून बाहेर सोडल्या जाणाऱ्या गंधामुळे कामकरी माश्या आपले पोळे शोधून काढतात. एका पोळ्यातील मधमाश्या दुसऱ्या पोळ्यात गेल्यास त्यांची हत्या होते. राणी माशीचे आपल्या पोळ्यातील सर्व माश्यांवर पूर्ण नियंत्रण असते.
मधामाशीला ६ पाय व २ पंख असतात.
आकाराने जाड,खुप केसाळ म्हणजेच मधमाश्याचा कुटुंबातील नर होय.
मधमाशी हा एपिस प्रजातीमधील मध गोळा करणारा एक कीटक आहे. ’हनी बी’ (en:Honey Bee) या नावाने ओळखणाऱ्या गटामध्ये गांधील माशी, आणि कुंभारीण माशा मोडतात. पण मधमाश्या मात्र बारा महिने, समूहाने मेणाचे पोळे बनवून त्यात मध साठवतात. अपिनी जमातीतील एपिस या प्रजातीमध्ये सात जातीच्या मधमाश्या असून एकूण चव्वेचाळीस उपजाती आहेत. बी गटामध्ये वीस हजाराहून कीटक आहेत. यातील काहीं मध साठवतात. पण फक्त एपिस (en:Apis_(genus)) या प्रजातीमधील माश्यांना शास्त्रीय दृष्ट्या मधमाश्या म्हणून ओळखले. त्या खूप चावतात.
मधुमक्खी कीट वर्ग का प्राणी है। मधुमक्खी से मधु प्राप्त होता है जो अत्यन्त पौष्टिक भोजन है। यह संघ बनाकर रहती हैं। प्रत्येक संघ में एक रानी, कई सौ नर और शेष श्रमिक होते हैं। मधुमक्खियाँ छत्ते बनाकर रहती हैं। इनका यह घोसला (छत्ता) मोम से बनता है। इसके वंश एपिस में 7 जातियां एवं 44 उपजातियां हैं।मधुमक्खी नृत्य के माध्यम से अपने परिवार के सदस्यों को पहचान करती हैं।
जंतु जगत में मधुमक्खी ‘आर्थोपोडा’ संघ का कीट है। विश्व में मधुमक्खी की मुख्य पांच प्रजातियां पाई जाती हैं। जिनमें चार प्रजातियां भारत में पाई जाती हैं। मधुमक्खी की इन प्रजातियों से हमारे यहां के लोग प्राचीन काल से परिचित रहे हैं। इसकी प्रमुख पांच प्रजातियां हैं :
यह आकार में सबसे छोटी और सबसे कम शहद एकत्र करने वाली मधुमक्खी है। शहद के मामले में न सही लेकिन परागण के मामले में इसका योगदान अन्य मधुमक्खियों से कम नहीं है। इसके शहद का स्वाद कुछ खट्टा होता है। आयुर्वेदिक दृष्टि से इसका शहद सर्वोत्तम होता है क्योंकि यह जड़ी बूटियों के नन्हें फूलों, जहां अन्य मधुमक्खियां नहीं पहुंच पाती हैं, से भी पराग एकत्र कर लेती हैं।
इसे देश के अलग-अलग हिस्सों में अलग-अलग नाम से जाना जाता है। उत्तर भारत में ‘भंवर’ या ‘भौंरेह’ कहते हैं। दक्षिण भारत में इसे ‘सारंग’ तथा राजस्थान में ‘मोम माखी’ कहते हैं। ये ऊंचे वृक्षों की डालियों, ऊंचे मकानों, चट्टानों आदि पर विषाल छत्ता बनाती हैं। छत्ता करीब डेढ़ से पौने दो मीटर तक चौड़ा होता है। इसका आकार अन्य भारतीय मधुमक्खियों से बड़ा होता है। अन्य मधुमक्खियों के मुकाबले यह शहद भी अधिक एकत्र करती हैं। एक छत्ते से एक बार में 30 से 50 किलोग्राम तक शहद मिल जाता है। स्वभाव से यह अत्यंत खतरनाक होती हैं। इसे छेड़ देने पर या किसी पक्षी द्वारा इसमें चोट मार देने पर यह दूर-दूर तक दौड़ाकर मनुष्यों या उसके पालतू पषुओं का पीछा करती हैं। अत्यंत आक्रामक होने के कारण ही यह पाली नहीं जा सकती। जंगलों में प्राप्त शहद इसी मधुमक्खी की होती है।
यह भी भंवर की तरह ही खुले में केवल एक छत्ता बनाती है। लेकिन इसका छत्ता छोटा होता है और डालियों पर लटकता हुआ देखा जा सकता है। इसका छत्ता अधिक ऊंचाई पर नहीं होता। छत्ता करीब 20 सेंटीमीटर लंबा और करीब इतना ही चौड़ा होता है। इससे एक बार में 250 ग्राम से लेकर 500 ग्राम तक शहद प्राप्त हो सकता है।
इसे ग्रामीण क्षेत्रों में मधुमक्खी की प्रजातियां ‘सतकोचवा’ मधुमक्खी कहते हैं। क्योंकि ये दीवारों या पेड़ों के खोखलों में एक के बाद एक करीब सात समानांतर छत्ते बनाती हैं। यह अन्य मधुमक्खियों की अपेक्षा कम आक्रामक होती हैं। इससे एक बार में एक-दो किलोग्राम शहद निकल सकता है। यह पेटियों में पाली जा सकती है। साल भर में इससे 10 से 15 किलोग्राम तक शहद प्राप्त हो सकती है।
इसका विस्तार संपूर्ण यूरोप, अमेरिका, ऑस्ट्रेलिया और अफ्रीका तक है। इसकी अनेक प्रजातियां जिनमें एक प्रजाति इटैलियन मधुमक्खी (Apis mellifera lingustica) है। वर्तमान में अपने देश में इसी इटैलियन मधुमक्खी का पालन हो रहा है। सबसे पहले इसे अपने देश में सन् 1962 में हिमाचल प्रदेश में नगरौटा नामक स्थान पर यूरोप से लाकर पाला गया था। इसके पश्चात 1966-67 में लुधियाना (पंजाब) में इसका पालन शुरू हुआ। यहां से फैलते-फैलते अब यह पूरे देश में पहुंच गई है। इसके पूर्व हमारे देश में भारतीय मौन पाली जाती थी। जिसका पालन अब लगभग समाप्त हो चुका है।
परागणकारी जीवों में मधुमक्खी का विषेष महत्त्व है। इस संबंध में अनेक अध्ययन भी हुए हैं। सी.सी. घोष, जो सन् 1919 में इम्पीरियल कृषि अनुसंधान संस्थान में कार्यरत थे, ने मधुमक्खियों की महत्ता के संबंध में कहा था कि यह एक रुपए की शहद व मोम देती है तो दस रुपए की कीमत के बराबर उत्पादन बढ़ा देती है। भारतीय कृषि अनुसंधान संस्थान, नई दिल्ली में कुछ फसलों पर परागण संबंधी परीक्षण किए गए। सौंफ में देखा गया कि जिन फूलों का मधुमक्खी द्वारा परागीकरण होने दिया गया उनमें 85 प्रतिशत बीज बने। इसके विपरीत जिन फूलों को मधुमक्खी द्वारा परागित करने से रोका गया उनमें मात्र 6.1 प्रतिशत बीज ही बने थे। यानी मधुमक्खी, सौंफ के उत्पादन को करीब 15 गुना बढ़ा देती है। बरसीम में तो बीज उत्पादन की यह बढ़ोत्तरी 112 गुना तथा उनके भार में 179 गुना अधिक देखी गई। सरसों की परपरागणी 'पूसा कल्याणी' जाति तो पूर्णतया मधुमक्खी के परागीकरण पर ही निर्भर है। फसल के जिन फूलों में मधुमक्खी ने परागीकृत किया उनके फूलों से औसतन 82 प्रतिशत फली बनी तथा एक फली में औसतन 14 बीज और बीज का औसत भार 3 मिलिग्राम पाया गया। इसके विपरीत जिन फूलों को मधुमक्खी द्वारा परागण से रोका गया उनमें सिर्फ 5 प्रतिशत फलियां ही बनीं। एक फली में औसत एक बीज बना जिसका भार एक मिलिग्राम से भी कम पाया गया। इसी तरह तिलहन की स्वपरागणी किस्मों में उत्पादन 25-30 प्रतिशत अधिक पाया गया। लीची, गोभी, इलायची, प्याज, कपास एवं कई फलों पर किए गए प्रयोगों में ऐसे परिणाम पाए गए।
एक साथ रहने वाली सभी मधुमक्खियां एक मौनवंश (कॉलोनी) कहलाती हैं। एक मौनवंश में तीन तरह की मधुमक्खियां होती हैं : (1) रानी, (2) नर तथा (3) कमेरी।
एक मौनवंश में हजारों मधुमक्खियां होती हैं। इनमें रानी (क्वीन) केवल एक होती है। यही वास्तव में पूर्ण विकसित मादा होती है। पूरे मौनवंश में अंडे देने का काम अकेली रानी मधुमक्खी ही करती है। यह आकार में अन्य मधुमक्खियों से बड़ी और चमकीली होती है जिससे इसे झुंड में आसानी से पहचाना जा सकता है।
मौसम और प्रजनन काल के अनुसार नर मधुमक्खी (ड्रोन) की संख्या घटती-बढ़ती रहती है। प्रजनन काल में एक मौनवंष में ये ढाई-तीन सौ तक हो जाते हैं जबकि विपरीत परिस्थितियों में इनकी संख्या शून्य तक हो जाती है। इनका काम केवल रानी मधुमक्खी का गर्भाधान करना है। गर्भाधान के लिए यद्यपि कई नर प्रयास करते हैं जिनमें एक ही सफल हो पाता है।
किसी मौनवंश में सबसे महत्त्वपूर्ण मधुमक्खियां कमेरी (वर्कर) ही होती हैं। ये फूलों से रस ले आकर शहद तो बनाती ही हैं साथ-साथ अंडे-बच्चों की देखभाल और छत्ते के निर्माण का कार्य भी करती हैं।
मधुमक्खी कीट वर्ग का प्राणी है। मधुमक्खी से मधु प्राप्त होता है जो अत्यन्त पौष्टिक भोजन है। यह संघ बनाकर रहती हैं। प्रत्येक संघ में एक रानी, कई सौ नर और शेष श्रमिक होते हैं। मधुमक्खियाँ छत्ते बनाकर रहती हैं। इनका यह घोसला (छत्ता) मोम से बनता है। इसके वंश एपिस में 7 जातियां एवं 44 उपजातियां हैं।मधुमक्खी नृत्य के माध्यम से अपने परिवार के सदस्यों को पहचान करती हैं।
মৌ-মাখি এবিধ সন্ধিপদী প্ৰাণী। সমাজ পাতি বাস কৰা মৌ-মাখিবোৰক পৃথিৱীৰ সকলো ঠাইতে পোৱা যায়। ইহঁতে ফুলে ফুলে ৰস বিচাৰি উৰি ফুৰে। শৰীৰৰ গঠন আৰু কামৰ দিশৰ পৰা এইবোৰক উচ্চস্তৰৰ পতংগ ৰূপে জনা যায়। ইহঁতে মৌবাহ সাজি থাকে। এই মৌবাহবোৰক মৌচাক বোলা হয়। পৰাগৰেণু আৰু ফুলৰ ৰসৰপৰা ইহঁতে সুস্বাদু মৌজোল তৈয়াৰ কৰে।
মৌ-মাখি তিনি প্ৰকাৰৰ পোৱা যায়:
কৰ্মী মৌ-ৰ শৰীৰৰ পিছঅংশত এডাল বিষধৰ শুং থাকে আৰু ই ইয়াক মাত্ৰ এবাৰহে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে। ৰাণী মৌৰ শৰীৰটো এডাল শুং থাকে আৰু ই ইয়াক কেইবাৰু ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে। পুং মৌ-ৰ শৰীৰত কোনো শুং নাথাকে।
নিষিক্ত কণীৰপৰা কৰ্মী মৌ বা মাইকী মৌ-ৰ জন্ম হয়। ই দেখাত ক'লা আৰু মুগা বৰণৰ। ইহঁতৰ কাম হ'ল ফুলৰ পৰা ফুলৰ পৰাগৰেণু আৰু ৰস সংগ্ৰহ কৰি মৌজোল তৈয়াৰ কৰা। পোৱালী আৰু ৰাণী মৌ-মাখিৰ আলপৈচান ধৰাৰ উপৰিও বাহটোৰ সকলো যাবতীয় কাম কৰ্মী মৌ-মাখিয়ে কৰে। কৰ্মী মৌ-মাখিয়ে খাদ্যৰ উৎস বিচাৰি বহু দূৰলৈকে ভ্ৰমণ কৰে আৰু ঘূৰি আহি বিশেষ প্ৰকাৰৰ নাচ সংগী মৌ-ৰ আগত প্ৰৰ্দশন কৰে। খাদ্যৰ উৎস ওচৰত হ'লে খৰকৈ গোল গোলকৈ ঘূৰি ঘূৰি, খাদ্যৰ উৎস অলপ দূৰত হ'লে (৮০ মিটাৰমান) শৰীৰৰ কেৱল পিচফালৰ অংশ লৰাই আৰু খাদ্যৰ উৎস বহু দূৰত হ'লে লাহে লাহে নাচ প্ৰদৰ্শন কৰে। ইয়াৰ দ্বাৰাই কৰ্মী মৌয়ে খাদ্যৰ উৎসৰ বিষয়ে সংগী মৌক অৱগত কৰে।
ৰাণীজনীৰ দেহাটো লাহি আৰু দীঘলীয়া (১৫-২০ মিলিমিটাৰমান)। আনবোৰ মৌ-মাখিৰ পৰা ৰাণীজনীক সহজে চিনিব পাৰি। পেটৰ অংশ দীঘলীয়া আৰু ক্ৰমান্নয়ে জোঙা। ঠেং আৰু পাখিবোৰ চুটি। পলু অৱস্হাত থাকোতেই কৰ্মী মৌবোৰে স্বাহ্যবান পলু এটাক ৰাণীৰ বাবে নিৰ্বাচিত কৰি উলিয়াই আৰু পলু অৱস্হাৰ পৰাই বিশেষ আলপৈচান আৰু খাদ্য যোগানেৰে টনকিয়াল কৰি তোলে। এনেকৈয়ে এই বিশেষ মৌ-জনী অন্যবোৰ মৌ-ৰপৰা পৃথক হৈ প্ৰজনন ক্ষমতাসম্পন্ন হৈ ৰাণী মৌ-লৈ পৰিবৰ্তীত হয়। এজনী ৰাণী মৌৱে এদিনত প্ৰায় ২০০০টা কণী পাৰে আৰু কেৱল ৰাণী মৌৱেহে কণী পাৰিব পাৰে। সাধাৰণতে এবাহ মৌ-ত এজনীহে ৰাণী থাকে।
অনিষিক্ত কণীৰপৰা পুং মৌৰ জন্ম হয়। এইবিধ মৌ-মাখি ১৫-১৭ মিলিমিটাৰমান দীঘল। দেখাত দেহাটো মজবুত আৰু বহল। ইয়াৰ বৰণ ক'লা। ইহঁত একেবাৰে এলেহুৱা। মৌবাহৰ বাবে কোনো কাম ইহঁতে নকৰে। যৌন সংগমৰ সময়ত পুং মৌৰ শৰীৰৰ এটা অংশ (endophallus) ৰাণী মৌৰ শৰীৰত সংলগ্ন হৈ থাকি আহে। সেয়ে যৌন সংগমৰ অলপ সময়ৰ পাছেত পুং মৌ-টোৰ মৃত্যু হয়।
কৰ্মী মৌ
পুং মৌ
ৰাণী মৌ
মৌ-ৰ জীৱন ক্ৰম
মৌ-মাখি এবিধ সন্ধিপদী প্ৰাণী। সমাজ পাতি বাস কৰা মৌ-মাখিবোৰক পৃথিৱীৰ সকলো ঠাইতে পোৱা যায়। ইহঁতে ফুলে ফুলে ৰস বিচাৰি উৰি ফুৰে। শৰীৰৰ গঠন আৰু কামৰ দিশৰ পৰা এইবোৰক উচ্চস্তৰৰ পতংগ ৰূপে জনা যায়। ইহঁতে মৌবাহ সাজি থাকে। এই মৌবাহবোৰক মৌচাক বোলা হয়। পৰাগৰেণু আৰু ফুলৰ ৰসৰপৰা ইহঁতে সুস্বাদু মৌজোল তৈয়াৰ কৰে।
ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਕੀਟ ਵਰਗ ਦਾ ਪ੍ਰਾਣੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਸ਼ਹਿਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਅਤਿਅੰਤ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਭੋਜਨ ਹੈ। ਮਧੂ ਮੱਖੀਆਂ ਸੰਘ ਬਣਾਕੇ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਰ ਇੱਕ ਸੰਘ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਣੀ ਅਤੇ ਕਈ ਸੌ ਨਰ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਕਾਮੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਮਧੁਮੱਖੀਆਂ ਛੱਤਾ ਬਣਾਕੇ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਹ ਛੱਤਾ ਮੋਮ ਨਾਲ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਖ਼ਾਨਦਾਨ ਏਪਿਸ ਵਿੱਚ 7 ਜਾਤੀਆਂ ਅਤੇ 44 ਉਪਜਾਤੀਆਂ[1] ਹਨ ਇੱਕ ਮਧੂ-ਮੱਖੀ ਦੇ ਛੱਤੇ 'ਚ 20 ਤੋਂ 60 ਹਜ਼ਾਰ ਤੱਕ ਮਧੂ-ਮੱਖੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ | ਮੱਖੀਆਂ ਦੇ ਛੱਤੇ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਮੱਖੀਆਂ ਨੇ ਤਰਤੀਬਵਾਰ ਕੀਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਮੱਖੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸ਼ਹਿਦ ਦੀਆਂ ਮੱਖੀਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਪੜਾਅ ਆਉਂਦੇ ਹਨ- ਅੰਡਾ, ਲਾਰਵਾ, ਪਿਉਪਾ ਅਤੇ ਮੱਖੀ। ਮੱਖੀਆਂ ਦੇ ਛੇ ਲੱਤਾਂ ਅਤੇ ਦੋ ਜੋੜੇ ਖੰਭ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਮੱਖੀਆਂ ਦੇ ਦੋ ਢਿੱਡ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਇੱਕ ਖਾਣੇ ਲਈ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਫੁੱਲਾਂ ਤੋਂ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ ਰਸ ਸਾਂਭਣ ਲਈ। ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਪੰਜ ਅੱਖਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਦੋ ਵੱਡੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਮੱਥੇ ਉੱਤੇ ਤਿੰਨ ਛੋਟੀਆਂ ਅੱਖਾਂ। ਇਹ 24 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਉੱਡਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਨੱਚ ਕੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਆਪਣੇ ਖੰਭ ਇੱਕ ਸੈਕਿੰਡ ਵਿੱਚ 200 ਤੋਂ 230 ਵਾਰ ਫਰਕਾਉਂਦੀਆਂ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਸੁੰਘਣ ਸ਼ਕਤੀ ਮਨੁੱਖ ਨਾਲੋਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਗੁਣਾ ਤੇਜ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਦ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਰੱਖਿਆਤਮਕ ਤੱਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਇਸ ਵਿੱਚ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪੁਦੀਨੇ ਦੇ ਪੱਤੇ ਤੇ ਨਹੀਂ ਬੈਠਦੀਆਂ। ਮੱਖੀਆਂ ਦੋ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਹਨ ਮਾਦਾ ਅਤੇ ਨਰ। ਮਾਦਾ ਦੋ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਹਨ ਰਾਣੀ ਮੱਖੀ ਅਤੇ ਕਾਮਾ ਮੱਖੀ ਅਤੇ ਨਰ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦੇ ਡ੍ਰੋਨਗ਼।
ਜਦੋਂ ਕਾਮਾ ਮੱਖੀ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਤੇ ਤਾਜ਼ੇ ਫੁੱਲ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇਹ ਖੁਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਨੱਚਣ ਲਗਦੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਸੰਗੀਤਮਈ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਕੱਢਦੀਆਂ ਹਨ। ਫੁੱਲਾਂ ਉੱਤੇ ਤਰੇਲ ਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਆਪਣੇ ਪਰਾਂ ਨਾਲ ਉਡਾ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਛੱਤੇ 'ਚ ਇਕੱਠੇ ਰਸ ਤੋਂ ਸ਼ਹਿਦ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਈ ਮਧੂ-ਮੱਖੀਆਂ ਉਸ ਦੀ ਰਖਵਾਲੀ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕੁਝ ਮਧੂ-ਮੱਖੀਆਂ ਕਈ ਨਵਜਨਮੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੀਆਂ ਖੋਜਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਸਿੱਧ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਮਧੂ-ਮੱਖੀ ਕਾਫੀ ਚਲਾਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮਧੂ-ਮੱਖੀਆਂ ਦੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਆਪਣੀ ਲੋੜ ਤੋਂ 45 ਕਿਲੋ ਵੱਧ ਸ਼ਹਿਦ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
தேனீக்கள் ஆறுகால்கள்(orthropods) கொண்ட பறக்கும் சிறு பூச்சி இனத்தில் ஒன்றாகும். இவை பூவில் இருந்து பூந்தேனை உறிஞ்சி சேகரித்து தேனடையில் தேனாக சேகரித்து வைக்கின்றன.
இவை ஈ பேரினத்தில் ஒரு வகை ஆகும். ஈ பேரினத்தில் இன்று ஏறத்தாழ 20,000 வகைகள் அறியப்பட்டுள்ளன. அவற்றுள் ஏழு இனங்கள்தான் தேனீக்கள் ஆகும். இந்த தேனீக்களில் மொத்தம் 44 உள்ளினங்கள் உள்ளன. அறிவியலில் தேனீக்கள் ஏப்பிடே (Apidae) என்னும் குடும்பத்தில், ஏப்பிஸ் (Apis) என்னும் இனத்தைச் சேர்ந்தவை.
தேனீக்கள் பெருங்கூட்டமாக, தேனடை என்னும் ஆயிரக்கணக்கான அறுகோண அறைகள் கொண்ட கூடு கட்டி, அதில் தேனை சேகரித்து வாழ்கின்றன். தேனீக்கள் தமது உடலில் இருந்து வெளியேற்றும் மெழுகால் இந்தக் கூடுகள் அமைக்கப்படுகின்றன.
தேனீக்கள் ஏறக்குறைய ஒரு லட்சம் கிலோ மீட்டர் வரை பயணிக்கும் திறனைக் கொண்டதாகும். தேனீக்கள் ஏன் தேனை சேமித்து வைக்கின்றன? என்ற கேள்விக்கு விடை தேடிச் சென்றால் நமக்குக் கிடைக்கும் பதில் மலர்கள் பூக்காத உணவு உற்பத்திக்கு வழியே இல்லாத குளிர் காலத்திற்காக இவைகளால் முன் கூட்டியே சேகரிக்கப்படும் பாதுகாப்பு நடவடிக்கைதான் தேன் சேகரிப்பு ஆகும். தேனீக்கள் மணிக்கு 40 கிலோ மீட்டர் வேகத்தில் பறக்கும் ஆற்றல் பெற்றதாகும். ஒரு வருடத்தில் இவைகளினால் கூட்டிற்கு 450 கிலோ எடையுடைய மலரின் குளுகோஸ், மரங்களிலிருந்து கொண்டு வரப்படும் புரொபோலிஸ் என்னும் பிசின், நீர் மற்றும் மகரந்தம் கொண்டு வரப்படுகின்றன என்று சொன்னால் ஒரு கூட்டில் வேலைக்காரத் தேனீக்களின் பங்களிப்பு என்னவென்பதை நம்மால் உணர முடிகின்றது. இவை இவ்வளவு தொலைவிலிருந்து சேகரித்து வரும் மலரின் குளுகோஸ் ஏறக்குறைய ஒரு பவுன்டு எடையுடைய தேனை உற்பத்தி செய்ய போதுமானதாகும். இவை முதலில் கூட்டை விட்டு வெளியில் சென்று மலர்களின் உள்ளே இருக்கும் மலரின் மதுவை(nectar) உறிஞ்சி உட்கொள்கின்றன. பின்னர் மலரின் மகரந்தத்தையும் சேகரித்து திரும்பி கூட்டிற்கு வருகின்றன. திரும்பிய உடன் மகரந்தத் தூளை நேரடியாக அறைக் கூட்டில் இட்டு சீல் வைக்கின்றன. இந்த மகரந்தத் தூள் நிறைய புரதம் மற்றும் தாதுத் பொருட்கள் நிறைந்ததாகும். மேலும் இவற்றில் 10 க்கு மேற்பட்ட அமினோ அமிலங்கள் உள்ளன. இதைத் தேனுடன் கலந்து லார்வாக்களுக்கு கொடுக்கின்றன. பின்னர் கூட்டை பராமரிக்கும் தேனீக்களின் வாயில் இவை வயிற்றிலிருந்து வெளிகொணர்ந்த தேனை கொடுக்கின்றன. இவை ஒரு துளி தேனை வெளியேற்ற 50 முறை வயிற்றிலிருந்த கக்குகின்றன. இவை வெளியில் ஏதேனும் புதிய மலர் பகுதிகள் கண்டுபிடிக்கப்பட்டால் அவற்றை துல்லியமாக ஒரு வித்தியாசமான நடன அசைவின் மூலம் மற்ற தேனீக்களுக்கு தெரிவிக்கின்றன.
வரலாற்றில் தொல்லுயிர் எச்சங்களில் தேனீக்கள் சுமார் 35 மில்லியன் ஆண்டுகளுக்கு முன்னர் இருந்ததாகத் தெரிகின்றது. இத்தொல்லுயிர் எச்சங்கள் ஐரோப்பாவில் கிடைத்திருந்தாலும், தேனீக்கள் பெரும்பாலும் கிழக்கு ஆசியாவில் இருந்து தோன்றியதாக அறிவியல் அறிஞர்கள் கருதுகின்றனர். மாந்தர்கள் கி.மு 4000 ஆண்டுகளிலேயே தேனீக்கள் வளர்த்து தேன் உற்பத்தி செய்தார்கள் என்றும் [1] கி.மு.1500-2000 [2][3] என்றும் பல்வேறு கணிப்புகள் உள்ளன
தேனீக்கள் பூவுக்குப் பூ சென்று மகரந்தத்தை (பூந்துகள்) சேகரிக்கையில், அவற்றை ஒரு பூவிலிருந்து இன்னொரு பூவுக்கு கடத்துவதால், பூக்களிடையே சூலுற (கருவுற) உதவுகின்றது. இதனால் சில மரஞ்செடிகள் காய்த்து விதையிட்டு இனம் பெருக்குவதில் தேனீக்களின் பங்கும் இருக்கிறது. இதனை பூந்துகள் சேர்க்கை (மகரந்தச்சேர்க்கை) என்பர்.
உலகில் தேனீக்களால் நிகழும் பொருளியல் ஈட்டம் பில்லியன் டாலர் கணக்கில் இருக்கும். அமெரிக்காவில் மட்டும் ஆண்டொன்றுக்கு 94 மில்லியன் கிலோ கிராம் தேன் உற்பத்தி செய்கிறார்கள் (1985 ஆம் ஆண்டுக் கணக்கு) [4], கனடாவில் ஆண்டொன்றுக்கு ஏறத்தாழ 34 மில்லியன் கிலோ கிராம் தேன் உற்பத்தி செய்கின்றார்கள் [5]
தேனீக்களின் வாழ்க்கை முறையும் சற்று வேறுபாடானது. இவை கூட்டமாய் ஓரினமாய் இணைந்து வாழ்கின்றன. இவைகளை குமுகப் பூச்சியினம் என்பர். ஒரு கூட்டத்திற்கு ஒரு பெண் தேனீ தான் அரசியாக இருக்கின்றது. அதனைச் சுற்றி ஏறத்தாழ 1000 ஆண் தேனீக்கள் இனப்பெருக்கதிற்காக மட்டுமே உள்ளன. இவைதவிர பணிசெய்ய பெண் தேனீக்கள் 50,000-60,000 வரை இருக்கும். பணிசெய் தேனீக்களின் வாழ்நாள் 28 முதல் 35 நாட்கள் ஆகும். தேனீயை சுறுசுறுப்பு, கூட்டு முயற்சி, தலைமைக்கு கட்டுப் படுதல் போன்றவற்றிற்கு உதாரணமாய் கூறுவார்கள்.
இராணித் தேனீ மற்ற தேனீக்களைக் காட்டிலும் பெரியதாக இருக்கும். இவை 16 மி.மீ நீளம் முதல் 20 மி.மீ நீளம் வரை இருக்கும். இவை 16 நாட்களுக்குப் பிறகு முழு வளர்சியடைந்து கூட்டிலிருந்து வெளி வந்து கிட்டத்தட்ட ஒரு கிழமையில் வெளியே பறந்து சூழலை அறிமுகப்படுத்திக் கொள்ளும். இது அறிமுகப் பறப்பு (Orientation flight) எனப்படும். அதன்பிறகு விரைவில் கலவிப்பறப்பை (nuptial flight or mating flight) மேற்கொள்ளும். கலவிப் பறப்பின்போது ஏறக்குறைய 10 முதல் 18 ஆண் தேனீக்களுடன் கலவி கொள்கின்றது. தரை மட்டத்திலிருந்து, 65-100 அடி உயரத்தில் பறந்த நிலையிலேயே ஆண் தேனீக்களுடன் கலவி கொள்கின்றது[6]. இயக்குநர் Markus Imhoof என்பவரால் தயாரிக்கப்பட்ட More Than Honey எனப்படும் விவரணப்படத்தில் இந்த கலவிப்பறப்பு மிகவும் அருகில் தெளிவாகக் காட்டுகின்றது[7] இராணித்தேனியின் அடையாளம்:
அதன் மூலம் மில்லியன் கணக்கான ஆண் உயிர் அணுக்களை பெற்றுக் கொள்கின்றது. அதன் பின்னர் அவை இறக்கும் காலம் வரை உறவில் ஈடுபடுவதில்லை. அவை ஆண் ஈக்களிடமிருந்து பெற்ற அந்த உயிரணுக்களைக் கொண்டே அது இறக்கும் காலம் வரை முட்டையிட்டுக் கொண்டிருக்கும். இனப்பெருக்கத்தில் ஈடுபட்டதன் பின்னர் 10 நாட்கள் கழித்து முட்டையிட ஆரம்பிக்கின்றது. ஒரு இராணித் தேனீ ஒரு நாளைக்கு 1500 முதல் 3000 முட்டைகளையும் வருடத்திற்கு இரண்டு லட்சம் முட்டை வரையிலும் இடக்கூடிய திறன் பெற்றதாகும்.
இவை இடைவிடாது பணியில் ஈடுபடுவதால் இவற்றிற்கு ஓய்வு என்பதே இல்லை என்று சொல்லுமளவிற்கு பணியில் ஈடுபடுகின்றது. இராணித் தேனீயின் உணவுத் தேவையை கவனிப்பதற்கென்றே 5 முதல் 10 தேனீக்கள் வரை அமர்த்தப்படுகின்றன. 20 முட்டை வரை இட்டதன் பின்னர், முட்டை இட்ட களைப்புத் தீர ஒரு முறை இவற்றிற்கு ஆகாரம் அளிக்கப்படுகின்றது.
இவை தங்கள் இறுதி காலத்தில் கிழப் பருவமெய்தி முட்டையிடும் தகுதியை இழந்துவிடுகின்றன. இதை அறிந்த உடன் வேலைக்காரத் தேனீக்கள் புதிய இராணித் தேனீயை உருவாக்கும் முயற்சியில் துரிதமாக இறங்கிவிடுகின்றன. புதிய இராணித் தேனீயை உருவாக்க அறை விரைவாக பழுது பார்க்கப்படுகின்றது. கடைசி நேரத்தில் இடப்பட்ட முட்டைகள் சில தேர்ந்தெடுக்கப்பட்டு இராணித் தேனீயை உருவாக்க கட்டப்பட்ட பெரிய அறைகளில் முட்டைகள் வைக்கப்பட்டு, விரைவில் பொரித்து வெளிவர ஆவன செய்யப்படுகின்றது.
ஆண் தேனீ பொதுவாக செயலற்ற நிலையில் பெரும்பகுதி நேரத்தைக் கழிக்கக் கூடியதாகும். ஒரு கூட்டில் இவற்றின் எண்ணிக்கை நூற்றுக் கணக்கில் அமைந்திருக்கும். இவை தேன் சேகரிக்க வெளியில் செல்வதுமில்லை. தங்கள் கூட்டிற்கு ஆபத்து வரும் போது அவற்றைக் காக்கும் பொருட்டு எதிரியை கடிக்கும் திறனையும் பெற்றிருக்கவில்லை. ஏனெனில் இவற்றிற்கு கொடுக்கு அமைப்பு இல்லை.
இவற்றிற்கு கூட்டிற்குள் எந்தத் தகுதியும் இல்லை என்பதை இவை உணர்ந்து நடந்து கொள்கின்றன. இவை தங்கள் உணவுத் தேவை மற்றும் பாதுகாப்புத் தேவைக்கு வேலைக்காரத் தேனீக்களைச் சார்ந்து வாழ்கின்றன.
தேனீக்களின் நடனம்:
தேனீக்களின் கூடு கட்டும் நிலைகள், கூட்டினை இடம்பெயர்த்தல் என்பது எறும்பினை ஒத்தது. எறும்புகள் வேதியியல் முகர்ச்சி மூலம் தங்களுக்குள் பேசிக்கொள்கிறது. மாறாக தேனீக்கள் நடனம் மூலம் தங்களுக்குள் கருத்துப்பரிமாற்றம் செய்து கொள்கின்றன.
இடம்பெயர முதலில் ஒரு இடத்தை வேவுபார்க்கும் வேலைக்காரத்தேனீ உகந்த இடத்தை நடந்து அளக்கிறது. அதற்கு முன் பலவித இடங்களை தேர்ந்தெடுக்கிறது. பிறகே அதனை அளக்கிறது. அத்தகவல்களை, பிற வேலைக்காரத்தேனிக்களின் குழுவிடம் நடனம் மூலம் தெரிவிக்கிறது. அவை பறந்து சென்று, புதிய இடத்தைக் கண்டுணரந்து, கூட்டிலுள்ள பிற தேனிக்களிடம் நடனம் மூலம் தெரிவிக்கிறது.
இறுதியாக கூட்டிலுள்ள பல்லாயிரக்கணக்கானத்தேனிக்கள் ஒருசில நிமிடங்களில் புதிய இடத்திற்கு இடம் பெயர்ந்து விடுகிறது. இத்தகைய துல்லியமான இடம் பெயர்ப்பு நிகழ்வு நடனம் மூலமே நிகழ்கிறது.
புதிதாகப் பொரித்து வெளிவரும் இராணித் தேனீக்களுடன் இனப்பெருக்கத்தில் ஈடுபட்டு உயிர் விடுவதே இந்த ஆண் தேனீக்களின் செயலாகும். இந்த ஒரு இனப்பெருக்கக் காரணத்திற்காகவே இவை மற்றவைகளினால் சகித்துக் கொள்ளப்படுகின்றன.
இவை பறந்த வண்ணம் இராணித் தேனீயுடன் இனப் பெருக்கத்தில் ஈடுபட்டவுடன் இவற்றின் சிறகுகள் உதிர்ந்து கீழே விழுந்து இறந்துவிடுகின்றன. மேலும் சில பொழுது இவற்றின் சோம்பேறித் தனத்திற்கு பரிசாகக் கூட்டில் உணவு பற்றாக் குறை ஏற்படும் போது பலவந்தமாக, நிர்க்கதியாக கூட்டை விட்டு வெளியேற்றப்பட்டு பட்டினியால் சாகடிக்கப்படுகின்றன. இதன் காரணத்தாலேயே இவை 'சோம்பேறிகள்' என்றும் அழைக்கப்படுகின்றன.
மலரின் மது தேனீக்களினால் உறிஞ்சி உட்கொள்ளப்பட்டு பின்னர் அவற்றின் வயிற்றிலிருந்து வெளிவருவதுதான் இனிய நலன் பயக்கும் தேன் ஆகும். முட்டையிட்டு சந்ததிப் பெருக்கம் செய்ய இயலாத மலட்டுப் பெண் தேனீக்களே வேலைக்காரத் தேனீக்கள் ஆகும். இவைதான் அதிசய ஆற்றலும் தகவமைப்பும் பெற்று விளங்கக் கூடியவை. இந்த வேலைக்காரத் தேனீக்களால்தான் கூட்டில் இருக்கும் இராணித் தேனீ, குடம்பிகள் மற்றும் ஆண் தேனீக்களுக்கு உணவு அளிக்கப்படுகின்றது.
இவற்றின் உள்ளுறுப்புகளில் ஒன்றான மெழுகு சுரப்பியிலிருந்து (wax gland) சுரக்கும் மெழுகைக் கொண்டுதான் கூடுகள் கட்டப்படுகின்றன. மேலும் இவற்றின் வயிற்றில் அமைந்த தேன் பைகளினால் (honey sac) மலரின் குளுகோஸ் வேதியியல் மாற்றத்துக்கு உட்பட்டு தேனாக மாற்றப்படுகின்றது. மேலும் இவற்றின் பின்புறக் கால்களில் அமைந்த மகரந்தக் கூடை என்னும் உறுப்பின் மூலம் மகரந்தச் சேகரிப்பும் இவற்றைக் கொண்டு நடைபெறுகின்றது.
கூட்டின் வெப்ப நிலையை குறைக்கவும் தேவையின் போது குளிர் காலங்களில் கூட்டில் வெப்ப நிலையை ஏற்படுத்துவதும், எதிரிகள் தங்கள் கூட்டைத் தாக்க வரும் போது தங்கள் கொடுக்கினால் எதிரியைக் கொட்டி பாதுகாக்கவும் செய்கின்றன. இவை ஒரு முறை எதிரியை கொட்டியவுடன் இறந்து விடுகின்றன. இவற்றின் கொடுக்கு அதனுடைய விசப் பையுடன் இணைந்து இருப்பதனால் கொட்டும் போது அதன் கொடுக்கு எதிரியின் உடலில் குத்தப்பட்டு அங்கேயே தங்கிவிடுவதனால் அவற்றுடன் இணைக்கப்பட்ட விசப் பையின் வாய் சிதைந்து விசம் எதிரியின் உடலில் பரவி, உயிரிழக்கக் காரணமாக அமைந்து விடுகின்றது. தங்கள் கூட்டைக் காக்கும் போராட்டத்தில் இவை உயிரைத் தியாகம் செய்கின்றன.
2007 ஆம் ஆண்டில் செய்த ஆய்வின்[8] பயனாக எதனால் ஒரு தேனீயானது பெரிதும் மாறுபட்ட ஓர் அரசித் தேனீயாக மாறுகின்றது என்று கண்டு அறிந்துள்ளனர். புழுநிலையில் (larva, லார்வா) உள்ள தேனீக்கள் உணவு உட்கொள்ளும்பொழுது ராப்பாமிசின் அடைவி (Target of Rapamycin, TOR) என்னும் ஒரு நொதியத்தால் உருமாற்றம் பெற்று ஒரு தேனீ அரசித் தேனீயாக வளர்ச்சி பெறுகின்றது என்று அறிந்துள்ளனர். இந்த ராப்பாமைசின் அடைவி (TOR) என்னும் நொதியமானது உணவில் உள்ள ஊட்டச்சத்தை உணர்ந்து உடல்வளர்ச்சியை கட்டுப்படுத்தும் ஒரு பொருள் ஆகும். இந்த ராப்பாமைசின் அடைவி நொதியமானது அரசித் தேனீயில் அதிகம் இருப்பதையும், அந்த நொதியத்தைத் தடுத்துவிட்டால் புழுநிலையில் உள்ள தேனீ வெறும் பணித்தேனீயாக மட்டுமே வளர்ச்சி கொள்வதையும் கண்டு பிடித்துள்ளனர்.
தேனீயின் கூடு வேலைக்காரத் தேனீக்களின் உள்ளுறுப்புகளில் ஒன்றான மெழுகு சுரப்பியிலிருந்து சுரக்கும் மெழுகைக் கொண்டு கட்டப்படுகின்றது. இதுவே மனிதர்களின் பல பயன்பாட்டிற்கு உதவும் தேன் மெழுகு ஆகும். இவற்றின் கூடு பொதுவாக மரங்கள், மலைக் குகை, மனிதர்கள் எளிதில் அடைய முடியாத கட்டிடத்தின் முடுக்கு, பொந்துகள் போன்றவற்றில் கட்டப்பட்டிருக்கும்.
இவற்றின் கூட்டு அறை மிக சரியாக அறுகோண வடிவத்தில் அமைந்துள்ளது. கலைப் பொருட்களை நாம் எப்படி நேர்த்தியாக செய்வோமோ அந்த அளவிற்கு மிக நேர்த்தியாக, பார்க்க இரசனை அளிக்கக் கூடிய முறையிலே தேனீக்கள் கூட்டைக் கட்டுகின்றன. கணித ரீதியாக அறுகோண வடிவம் என்பது அதிக எடையைத் தாங்கும் அமைப்பாகும். இராணித் தேனீயின் குடம்பி அறை மட்டும் நிலக்கடலையின் வடிவிலும் மற்றவற்றைக் காட்டிலும் சற்றுப் பெரியதாகவுமிருக்கும். கூட்டின் மேற்பகுதியில் தேன் சேமிப்பு அறை அமைந்துள்ளது. இவற்றின் அறைச்சுவற்றின் தடிமன் ஒரு அங்குலத்தில் ஆயிரத்தில் இரண்டு பகுதி உடையதாயிருக்கும். இவை இந்த அளவிற்கு மெல்லியதாக இருப்பினும் அவை அதன் எடையைக் காட்டிலும் 25 மடங்கு எடையைக் தாங்கக் கூடிய திறன் உடையதாயிருக்கும். இவற்றின் கூடு முழுதும் இத்தகைய துளை அறைகளை கொண்டதாயிருக்கும். நாட்கள் கூடக் கூட இவற்றின் கூட்டின் அளவும் பெரியதாகிக் கொண்டே செல்கின்றது.
ஒரு நல்ல ஆரோக்கியமான கூட்டில் 80 ஆயிரம் முதல் ஒரு இலட்சம் தேனீக்கள் வரை இருக்கும். இத்தகைய பிரம்மாண்டமான எண்ணிக்கையில் இருப்பினும் கூட இவற்றிற்கிடையே எந்த விதமான நிர்வாகக் கோளாறுகளோ அல்லது குளறுபடிகளோ வருவதில்லை. ஒரு நல்ல கூட்டின் சுற்றளவு 3 மீட்டர் வரை கூட இருக்கும்.
இவற்றின் கூடு அதிகமான தேனீக்களின் எண்ணிக்கையினால் ஏற்படும் அதிக படியான எடையால் விழுந்து விடாமல் இருப்பதற்காக வேலைக்கார தேனீக்கள் மரங்களின் பிசினைக் கொண்டு, அவற்றில் சில நொதியங்களைச் சேர்த்து புரொபோலிஸ் என்னும் பிசின் போன்ற பொருளைக் கொண்டு உறுதியாக ஒட்டப்படுகின்றது. மேலும் இவற்றைக் கொண்டு கூடுகளில் ஏற்படும் விரிசல் போன்ற பழுதுகளைச் சரி செய்யப்படுகின்றன.
கிழக்குலகத்தேனீ . Apis Cerana
மேற்குலகத்தேனீ . Apis mellifera
பெருந்தேனீ -Apis dorsata
இந்திய சிறுந்தேனீ - Apis florea
தேனீயின் தலைப்புறம்
தேனீயின் பின்புறம்
தேனீயின்இறகுகள்
வளரும் தேனீக்கள்
தேனீயை சுறுசுறுப்பு, கூட்டு முயற்சி, தலைமைக்கு கட்டுப்படுதல் போன்றவற்றிற்கு உதாரணமாய் கூறுவார்கள்.
முட்டை இடுவது ஒன்றே அரசித்தேனீயின் முக்கியமான பண்பாகும். அரசித்தேனீயானது மெழுகால் அறைகள் கட்டுவது தேனை சேகரிப்பது போன்ற பணிகளை செய்யாது. அரசித் தேனீ இல்லையென்றால் மற்ற பணிசெய் தேனீகள் மிகவும் குழம்பிப்போய், தமது கட்டுக்கோப்பான சேர்ந்து வாழும் பண்பை இழக்கின்றன. அரசித் தேனீயானது, பணி செய்யாவிட்டாலும், எல்லாத் தேனீக்களையும் ஈர்த்து ஓர் ஒழுங்கில் இருக்க உதவுகின்றது.
பல்வேறு நோய்களைத் தீர்க்கும் அருமருந்தாக தேன் விளங்குகிறது. (குறிப்புகள் தேவை)
தேனீக்களிலிருந்து கிடைக்கும் பலவிதமான பயன்களைக் கருதி தேனீக்களை செயற்கையாக பானைகள் வைத்து அல்லது கூடுகள் அமைத்து வளர்க்கும் முறையே தேனீ வளர்ப்பு எனப்படுகின்றது. இங்கே தேனீக்கள் தங்கியிருந்தாலும், அவை சுதந்திரமாக வெளியே சென்று, தேன், மகரந்தச் சேகரிப்பில் ஈடுபடுவதனால், தாவர இனப்பெருக்கத்தில் தமது பங்கை வழங்குவதுடன், தேனீக்களால் சேகரிக்கப்படும் மேலதிக தேன் மக்களின் பயன்பாட்டுக்கு வருகின்றது.
அண்மைய காலங்களில் பெருந்தொகையாக தேனீக்கள் அழிந்துவருவது கண்டு பிடிக்கப்பட்டுள்ளது. முக்கியமாக ஐரோப்பாவிலும், வட அமெரிக்காவிலும் தேனீக்களின் எண்ணிக்கை மிக விரைவாக குறைந்து வருவதாக தேனீ வளர்ப்பவர்களும், அறிவியலாளர்களும், சூழலியலாளர்களும், சில அரசியல்வாதிகளும் குரல் கொடுத்து வருகின்றனர்[9]. இதற்கு பல காரணங்கள் கூறப்பட்டு வருகின்றன. தேனீக்கள் தாவரங்களின் இனப்பெருக்கத்திற்கு உதவும் மகரந்தச்சேர்க்கையில் முக்கியமான பங்களிப்பை வழங்குவதால், மனிதர்களின் உணவுச் சங்கிலி யில் தேனீக்கள் முக்கிய பங்கை ஆற்றுகின்றன. எனவே தேனீக்களின் அழிவு பலவகை பயிர்கள், பழவகைகள் உற்பத்தியில் வீழ்ச்சியை ஏற்படுத்தும் என்பதனால், இது மிகவும் அவதானத்தில் கொள்ள வேண்டிய பிரச்சனைகளில் ஒன்றாக கருதப்படுகின்றது.
"பின், நீ எல்லாவிதமான கனிகளின் மலர்களிலிருந்தும் உணவருந்தி உன் இறைவன் (காட்டித் தரும்) எளிதான வழிகளில் (உன் கூட்டுக்குள்) ஒடுங்கிச் செல்" (என்றும் உள்ளுணர்ச்சி உண்டாக்கினான்). அதன் வயிற்றிலிருந்து பலவித நிறங்களையுடைய ஒரு பானம் (தேன்) வெளியாகிறது அதில் மனிதர்களுக்கு (பிணி தீர்க்க வல்ல) சிகிச்சை உண்டு. நிச்சயமாக இதிலும் சிந்தித்துணரும் மக்களுக்கு ஓர் அத்தாட்சி இருக்கிறது.(16:69)
கிறித்தவர்களும் யூதர்களும் திருநூலாகப் போற்றுகின்ற திருவிவிலியத்தில் தேன் மற்றும் தேனீ பற்றிய குறிப்புகள் பல உள்ளன. அவற்றுள் ஒரு சில கீழே தரப்படுகின்றன:
தேனீக்கள் ஆறுகால்கள்(orthropods) கொண்ட பறக்கும் சிறு பூச்சி இனத்தில் ஒன்றாகும். இவை பூவில் இருந்து பூந்தேனை உறிஞ்சி சேகரித்து தேனடையில் தேனாக சேகரித்து வைக்கின்றன.
இவை ஈ பேரினத்தில் ஒரு வகை ஆகும். ஈ பேரினத்தில் இன்று ஏறத்தாழ 20,000 வகைகள் அறியப்பட்டுள்ளன. அவற்றுள் ஏழு இனங்கள்தான் தேனீக்கள் ஆகும். இந்த தேனீக்களில் மொத்தம் 44 உள்ளினங்கள் உள்ளன. அறிவியலில் தேனீக்கள் ஏப்பிடே (Apidae) என்னும் குடும்பத்தில், ஏப்பிஸ் (Apis) என்னும் இனத்தைச் சேர்ந்தவை.
తేనెటీగలనేవి ఒక రకమైన తుమ్మెదలు. ఆర్థికపరంగా మానవులకు సహాయపడుతున్న ఉత్పాదక కీటకాలు. ఇవి పూలనుండి మకరందాన్ని సేకరించి తేనెపట్టులో ఉంచి తేనెగా మారుస్తాయి. ఇవి సంతానోత్పత్తి కోసం తేనెపట్టును ఏర్పరచుకొంటాయి.
తేనెటీగల సహనివేశం సాధారణంగా ఒక రాతికిగాని, భవనానికి చెందిన కమానుకుగాని లేదా చెట్టుకు చెందిన శాఖకు తేనెపట్టును నిర్మిస్తాయి. ఒక్కొక్క సహనివేశంలో దాదాపు 50,000 తేనెటీగలు ఉంటాయి. ఒక్కొక్క తేనెపట్టులో మైనంతో చేసిన షడ్భుజాకారపు కక్ష్యలు అనేకం ఉంటాయి. ఇవి రెండు రకాలు: 1. తేనెను, పుప్పొడి రేణువులను నిల్వ ఉంచేవి. 2. పిండ సంరక్షణకు ఉపయోగపడేవి. ఇవికాక రాణీ ఈగ కోసం పెద్ద కక్ష్య ఒకటి ఉంటుంది. పిండ రక్షణ కక్ష్యలో అండాలుంటాయి. తేనె పుప్పొడి రేణువులు పిండదశలకు ఆహారం. పిండదశలనుండి కొత్త ప్రౌఢ ఈగలొస్తాయి. ఒక తేనెటీగల సహనివేశంలో మూడు రకాల ఈగలుంటాయి. 1. రాణి ఈగలు, 2. డ్రోన్ లు, 3. కూలి ఈగలు. రాణి ఈగ (queen bee) : ఒక్కొక్క తేనెపట్టు (beehive) లో ఒక రాణి ఈగ ఉంటుంది.ఒకవేళ, పొరపాటున రెండు రాణి ఈగలు ఉంటే, ఒకటి మరో దానిని చంపేస్తుంది. రాణి ఈగలు ఒక రకమైన రసాయనాన్ని ఉత్పత్తిచేస్తాయి. అది కూలి ఈగలు (worker bees) సంతానోత్పత్తిపరమైన అభివృద్ధి (sexual development) చెందకుండా నిరోధిస్తుంది. తేనెటీగ యొక్క జీవిత చక్రము ( lifecycle) : 1.రాణి ఈగ, దినమంతా గదులను పర్యవేక్షించడం, గుడ్లను పెట్టడం చేస్తుంది.అది రోజుకు 2000 వరకు గుడ్లను పెడుతుంది. 1-2 రోజుల తరువాత డింభకాలు (larvae) బయటికి వస్తాయి. 2.కూలి ఈగలు డింభకాలకు తేనె, పుప్పొడి, రాయల్ జెల్లీ (royal jelly) ని అందిస్తాయి. రాయల్ జెల్లీని ఎక్కువగా త్రాగిన డింభకాలు, రాణి ఈగలుగా మారుతాయి. 5 వ రోజుకు డింభకాలు తమ చుట్టూ, ఒక గట్టి పొరను అల్లుకుంటాయి.కూలి ఈగలు గదిని మైనంతో మూసివేస్తాయి. 3.మూడు వారాలలో తేనెటీగ గదిని బద్దలు కొట్టి, బయటకు వచ్చేస్తుంది.
తేనెపట్టులను చూపించే వీడియో ="http://www.youtube.com/v/i6r_QGbJgg0&hl=en&fs=1">http://www.youtube.com/v/i6r_QGbJgg0&hl=en&fs=1" ]
తేనెటీగలనేవి ఒక రకమైన తుమ్మెదలు. ఆర్థికపరంగా మానవులకు సహాయపడుతున్న ఉత్పాదక కీటకాలు. ఇవి పూలనుండి మకరందాన్ని సేకరించి తేనెపట్టులో ఉంచి తేనెగా మారుస్తాయి. ఇవి సంతానోత్పత్తి కోసం తేనెపట్టును ఏర్పరచుకొంటాయి.
తేనెటీగల సహనివేశం సాధారణంగా ఒక రాతికిగాని, భవనానికి చెందిన కమానుకుగాని లేదా చెట్టుకు చెందిన శాఖకు తేనెపట్టును నిర్మిస్తాయి. ఒక్కొక్క సహనివేశంలో దాదాపు 50,000 తేనెటీగలు ఉంటాయి. ఒక్కొక్క తేనెపట్టులో మైనంతో చేసిన షడ్భుజాకారపు కక్ష్యలు అనేకం ఉంటాయి. ఇవి రెండు రకాలు: 1. తేనెను, పుప్పొడి రేణువులను నిల్వ ఉంచేవి. 2. పిండ సంరక్షణకు ఉపయోగపడేవి. ఇవికాక రాణీ ఈగ కోసం పెద్ద కక్ష్య ఒకటి ఉంటుంది. పిండ రక్షణ కక్ష్యలో అండాలుంటాయి. తేనె పుప్పొడి రేణువులు పిండదశలకు ఆహారం. పిండదశలనుండి కొత్త ప్రౌఢ ఈగలొస్తాయి. ఒక తేనెటీగల సహనివేశంలో మూడు రకాల ఈగలుంటాయి. 1. రాణి ఈగలు, 2. డ్రోన్ లు, 3. కూలి ఈగలు. రాణి ఈగ (queen bee) : ఒక్కొక్క తేనెపట్టు (beehive) లో ఒక రాణి ఈగ ఉంటుంది.ఒకవేళ, పొరపాటున రెండు రాణి ఈగలు ఉంటే, ఒకటి మరో దానిని చంపేస్తుంది. రాణి ఈగలు ఒక రకమైన రసాయనాన్ని ఉత్పత్తిచేస్తాయి. అది కూలి ఈగలు (worker bees) సంతానోత్పత్తిపరమైన అభివృద్ధి (sexual development) చెందకుండా నిరోధిస్తుంది. తేనెటీగ యొక్క జీవిత చక్రము ( lifecycle) : 1.రాణి ఈగ, దినమంతా గదులను పర్యవేక్షించడం, గుడ్లను పెట్టడం చేస్తుంది.అది రోజుకు 2000 వరకు గుడ్లను పెడుతుంది. 1-2 రోజుల తరువాత డింభకాలు (larvae) బయటికి వస్తాయి. 2.కూలి ఈగలు డింభకాలకు తేనె, పుప్పొడి, రాయల్ జెల్లీ (royal jelly) ని అందిస్తాయి. రాయల్ జెల్లీని ఎక్కువగా త్రాగిన డింభకాలు, రాణి ఈగలుగా మారుతాయి. 5 వ రోజుకు డింభకాలు తమ చుట్టూ, ఒక గట్టి పొరను అల్లుకుంటాయి.కూలి ఈగలు గదిని మైనంతో మూసివేస్తాయి. 3.మూడు వారాలలో తేనెటీగ గదిని బద్దలు కొట్టి, బయటకు వచ్చేస్తుంది.
Ła ava (o au) ła xé un baùto partegnente al xènare Apis.
Apis el xé un xènare de baùti sociałi de ła fameja de łe Apidae. Do de łe specie conprendeste rento a sto xènare łe pol èsar slevae da l'on, overo Apis mellifera e Apis cerana.
Sēo hunigbēo is landbūendlicu pīe þe is oft gefreoðod, gefeormod, and geferod fram bēoceorlum.
Hunigbēon sind underdǣl bēona þe feallaþ in þǣm Hāda Hymenoptera and Underhāda Apocrita. Of þǣm ymbe 20,000 cūðum cynnum bēona, sind endleofen cynn ƿiþinnan þǣm cynde Apis, þāra eall cennaþ and hordiaþ hunig be sumum dǣle. Fēoƿer cynn ƿǣron getilod stǣrlīce oþþe hlōðiaþ huniges fram menniscum: Apis mellifera (Ƿesterne hunigbēo), Apis florea (Dƿeorfhunigbēo/lȳtlu bēo), Apis cerana, and Apis dorsata. Hīe ƿǣron getemod forhƿǣga siþþan þā Egyptisce pyramidas ƿǣron getimbrod.
Uruyuki (ubuke: Inzuki; izina ry’ubumenyi mu kilatini: Apis ) ni udusimba tw’inigwahabiri tutagira amagufwa turangwa n’umubiri ugizwe n’ibice bitatu byuzuzanya aribyo; umutwe, ugaragaraho uduhembe tubiri tuzifasha guhuririza ibirukikije, amaso manini abiri azifasha kureba, n’umunwa. Mu muzinga hashobora kubamo ingabo 1500 kandi zikagaburirwa n’intazi. Akamaro kazo ni ako kwimya urwiru gusa, kandi urwimije urwiru ruhita rupfa. Ingabo ntiziryana, si byiza ko ziba nyinshi mu muzinga kuko zirya ubuki kandi zidakora.
Uruyuki ni agakoko gato kaguruka gakora ubuki.
Amoko y’inzuki azwi cyane ni ayo mu bwoko bwa Apis mellifica, Apis dorsata, Apis florea na Apis cerana. Cyakora inzuki zikunze gukoreshwa mu buvumvu ni izo mu bwoko bwa Apis mellifica, nazo zikaba zigabanyijemo ibice byinshi, ukurikije uturere zigenda zibonekamo. Muri zo hari:
Muri izo nzuki zose, iziboneka mu Rwanda ni izitwa Apis mellifica adansoni, n’ubwo nta bushakashatsi bwakozwe muri urwo rwego. Hari ubundi bwoko bw’inzuki bita mu kinyarwanda ubuhura (mellipona depressives). Izo nzuki ntizigira urubori, nta n’ubwo zubaka ibinyagu, ahubwo zishyira ubuki mu bihuku by’imiswa, mu binogo byafukutse mu biti, cyangwa mu myenge igenda isigara mu nkuta z’amazu.
Inzuki zibaho ari umuryango urimo inzuki za ngombwa kandi ziziranye. Ziba zikuriwe n’urwiru. Urwiru rurangwa n’ubunini bwarwo, ruba ari rwo rwonyine rw’urugore rubyara kandi rwima inshuro imwe. Rwibikamo intanga-ngabo, zizahura n’intanga-ngore rufite. Rurama imyaka ine kandi rutera amagi ibihumbi bibiri (2000) ku munsi, ntiruryana rugaburirwa n’impashyi , igikoma cy’urwiru (gelée royale). Iyo rushaje rutera amagi make bigatuma inzuki ziba nke mu muzinga, icyo gihe ruvanwa mu muzinga maze impehe zisigaye zikirerera urundi. Ni byiza kurusimbura nibura buri myaka ibiri (2) kandi bigakorwa mu gihe gitangira izuba.Urwiru rushobora kororerwa hanze y’umuzinga rukazashyirwamo nyuma. Inziru 2 ntizibana mu muzinga, zirarwana kugeza rumwe rupfuye.
Mu muzinga hashobora kubamo ingabo 1500 zikagaburirwa n’impashyi. Akamaro kazo ni ukwimya urwiru, gusa urwimije ruhita rupfa, Ingabo ntiziryana iyo ari nyinshi mu muzinga si byiza kuko zirya ubuki kandi zidakora. Akenshi urwiru rushaje rubyara ingabo nyinshi, hari ubwo impashyi zanga kuzigaburira zikazirukana cyangwa zikazica. Mu ntangiriro z’igihe cy’izuba gusa nibwo urwiru rutera amagi avamo ingabo.
Gusa abantu bakunda cyane ubuki kubera ukuntu buryoha cyane. Ariko nanone ibikomoka ku nzuki byose bifitye abantu akamaro kubera ko bivura indwara nyinshi.
Abanditsi b’ibitabo bavuga ko ubworozi bw’inzuki ari umwuga umaze igihe kinini cyane uzwi. Hari bamwe bemeza ko hashize imyaka miliyoni eshanu inzuki zibayeho ku isi, abandi bavuga ko babonye ibisigazwa by’inzuki zabayeho imyaka 3600 mbere y’ivuka rya Yezu; bamwe ndetse bemeza ko hari amoko y’inzuki yororerwaga mu Misiri imyaka 2600 mbere y’ivuka rya Yezu. Ahagana mu kinyejana cya 16 nibwo bamwe mu bagoronome Olivier w’i Sennes yatangiye kwita ku nzuki mu gitabo cye yise Theatre d’agriculture et menages des champs. Nyuma y’aho, ubworozi bw’inzuki bwafashe imyaka myinshi kugira ngo bugere uko tubuzi ubu. Muri icyo gihe Padiri mukuru w’i Carlsmark muri silesie yahimbye umutiba wa kijyambere ufite amakaderi, bashobora gukura mu mutiba bakayasubizamo nta kibazo. Cyakora uwo mutiba wagiye usubirwamo na Langstroth ariwe wahimbye umutiba wa kijyambere wanitiriwe izina rye, ubu ukaba warageze n’iwacu i Rwanda. Hari n’abandi bagize ibyo bagenda bongeraho, nk’uwitwa Dadant, Layens n’abandi.
Ubworozi bw’inzuki bwagaragaje ko bushobora guteza imbere ababukora, bubushyizemo imbaraga, ariko cyane cyane bitaye ku buryo bwo guhakura ubuki bufite isuku kandi butarimo umwotsi.
Mu rwego rwo gufasha abari muri uyu mwuga no kuwuhindura kugira ngo ujye uzanira inyungu abawukora, muri 2008 Leta yafashaije kugura imitiba 9,000 igenewe kugezwa ku bavumvu. Leta kandi yabafashije gushyiraho urwego rw’igihugu ruhuza abavumvu (Conseil National pour la Sauvegarde des Abeilles), kugira ngo babone uko bazajya bungurana ibitekerezo kuri uyu mwuga no ku masoko bakoherezaho ubuki basaruye.
Muri iyi myaka itanu ishize, umusaruro w’ubuki ukaba wiyongera ku buryo bushimishije. Figure 12 irerekana uburyo umusaruro w’ubuki wiyongereye kuva kuri toni 550 muri 2000 kugeza kuri toni 1600 muri 2007.[1]
Uruyuki (ubuke: Inzuki; izina ry’ubumenyi mu kilatini: Apis ) ni udusimba tw’inigwahabiri tutagira amagufwa turangwa n’umubiri ugizwe n’ibice bitatu byuzuzanya aribyo; umutwe, ugaragaraho uduhembe tubiri tuzifasha guhuririza ibirukikije, amaso manini abiri azifasha kureba, n’umunwa. Mu muzinga hashobora kubamo ingabo 1500 kandi zikagaburirwa n’intazi. Akamaro kazo ni ako kwimya urwiru gusa, kandi urwimije urwiru ruhita rupfa. Ingabo ntiziryana, si byiza ko ziba nyinshi mu muzinga kuko zirya ubuki kandi zidakora.
Uruyuki ni agakoko gato kaguruka gakora ubuki.
A honey bee (also spelled honeybee) is a eusocial flying insect within the genus Apis of the bee clade, all native to mainland Afro-Eurasia.[1][2] After bees spread naturally throughout Africa and Eurasia, humans became responsible for the current cosmopolitan distribution of honey bees, introducing multiple subspecies into South America (early 16th century), North America (early 17th century), and Australia (early 19th century).[1]
Honey bees are known for their construction of perennial colonial nests from wax, the large size of their colonies, and surplus production and storage of honey, distinguishing their hives as a prized foraging target of many animals, including honey badgers, bears and human hunter-gatherers. Only eight surviving species of honey bee are recognized, with a total of 43 subspecies, though historically 7 to 11 species are recognized. Honey bees represent only a small fraction of the roughly 20,000 known species of bees.
The best known honey bee is the western honey bee, (Apis mellifera), which was domesticated for honey production and crop pollination. The only other domesticated bee is the eastern honey bee (Apis cerana), which occurs in South, Southeast, and East Asia. Only members of the genus Apis are true honey bees,[3] but some other types of bees produce and store honey, and have been kept by humans for that purpose, including the stingless bees belonging to the genus Melipona and the Indian stingless or dammar bee Tetragonula iridipennis. Modern humans also use beeswax in making candles, soap, lip balms and various cosmetics, as a lubricant and in mould-making using the lost wax process.
The genus name Apis is Latin for "bee".[4][5] Although modern dictionaries may refer to Apis as either honey bee or honeybee, entomologist Robert Snodgrass asserts that correct usage requires two words, i.e. honey bee, as it is a kind or type of bee, whereas it is incorrect to run the two words together, as in dragonfly or butterfly, because the latter are not flies,[6] and have no connection with dragons or butter. Honey bee, not honeybee, is the listed common name in the Integrated Taxonomic Information System, the Entomological Society of America Common Names of Insects Database, and the Tree of Life Web Project.[7][8][9]
Honey bees appear to have their center of origin in South and Southeast Asia (including the Philippines), as all the extant species except Apis mellifera are native to that region. Notably, living representatives of the earliest lineages to diverge (Apis florea and Apis andreniformis) have their center of origin there.[2]
The first Apis bees appear in the fossil record at the Eocene-Oligocene boundary (34 mya), in European deposits. The origin of these prehistoric honey bees does not necessarily indicate Europe as the place of origin of the genus, only that the bees were present in Europe by that time. Few fossil deposits are known from South Asia, the suspected region of honey bee origin, and fewer still have been thoroughly studied.
No Apis species existed in the New World during human times before the introduction of A. mellifera by Europeans. Only one fossil species is documented from the New World, Apis nearctica, known from a single 14 million-year-old specimen from Nevada.[10]
The close relatives of modern honey bees – e.g., bumblebees and stingless bees – are also social to some degree, and social behavior is considered to be a trait that predates the origin of the genus. Among the extant members of Apis, the more basal species make single, exposed combs, while the more recently evolved species nest in cavities and have multiple combs, which has greatly facilitated their domestication.
While about 20,000 species of bees exist,[11] only eight species of honey bee are recognized, with a total of 43 subspecies, although historically seven to 11 species are recognized:[12] Apis andreniformis (the black dwarf honey bee); Apis cerana (the eastern honey bee); Apis dorsata (the giant honey bee); Apis florea (the red dwarf honey bee); Apis koschevnikovi (Koschevnikov's honey bee); Apis laboriosa (the Himalayan giant honey bee); Apis mellifera (the western honey bee); and Apis nigrocincta (the Philippine honey bee).[13]
Honey bees are the only extant members of the tribe Apini. Today's honey bees constitute three clades: Micrapis (the dwarf honey bees), Megapis (the giant honey bee), and Apis (the western honey bee and its close relatives).[12][14]
Most species have historically been cultured or at least exploited for honey and beeswax by humans indigenous to their native ranges. Only two species have been truly domesticated: Apis mellifera and Apis cerana. A. mellifera has been cultivated at least since the time of the building of the Egyptian pyramids, and only that species has been moved extensively beyond its native range.[15]
Apis florea and Apis andreniformis are small honey bees of southern and southeastern Asia. They make very small, exposed nests in trees and shrubs. Their stings are often incapable of penetrating human skin, so the hive and swarms can be handled with minimal protection. They occur largely sympatrically, though they are very distinct evolutionarily and are probably the result of allopatric speciation, their distribution later converging.
Given that A. florea is more widely distributed and A. andreniformis is considerably more aggressive, honey is, if at all, usually harvested from the former only. They are the most ancient extant lineage of honey bees, maybe diverging in the Bartonian (some 40 million years ago or slightly later) from the other lineages, but do not seem to have diverged from each other a long time before the Neogene.[14] Apis florea have smaller wing spans than its sister species.[16] Apis florea are also completely yellow with the exception of the scutellum of workers, which is black.[16]
Two species are recognized in the subgenus Megapis. They usually build single or a few exposed combs on high tree limbs, on cliffs, and sometimes on buildings. They can be very fierce. Periodically robbed of their honey by human "honey hunters", colonies are easily capable of stinging a human being to death if provoked.
Eastern Apis species include three or four species, including A. koschevnikovi, Apis nigrocincta, and A. cerana. The genetics of the western honey bee (A. mellifera) are unclear.
Koschevnikov's honey bee (Apis koschevnikovi) is often referred to in the literature as the "red bee of Sabah"; however, A. koschevnikovi is pale reddish in Sabah State, Borneo, Malaysia, but a dark, coppery color in the Malay Peninsula and Sumatra, Indonesia.[19] Its habitat is limited to the tropical evergreen forests of the Malay Peninsula, Borneo and Sumatra and they do not live in tropical evergreen rain forests which extend into Thailand, Myanmar, Cambodia and Vietnam.[19]
Apis nigrocincta is a cavity-nesting species. The species has rust-colored scapes, legs, and clypeuses, with reddish-tan hair color that covers most of the body.[20]
Apis cerana, the eastern honey bee proper, is the traditional honey bee of southern and eastern Asia. One of its subspecies, the Indian honey bee (A. c. indica), was domesticated and kept in hives in a fashion similar to A. mellifera, though on a more limited, regional scale.
It has not been possible yet to resolve its relationship to the Bornean honey bee A. c. nuluensis and Apis nigrocincta from the Philippines to satisfaction; some researchers argue that these are indeed distinct species, but that A. cerana as defined is still paraphyletic, consisting of several separate species,[14] though other researchers argue cerana is a single monophyletic species.[21]
A. mellifera, the most common domesticated[22] species, the first domestication before 2600BC,[23] and was the third insect whose genome was mapped. It seems to have originated in eastern tropical Africa and spread from there to Europe and eastwards into Asia to the Tian Shan range. It is variously called the European, western, or common honey bee in different parts of the world. Many subspecies have adapted to the local geographic and climatic environments; in addition, breeds such as the Buckfast bee have been bred. Behavior, color, and anatomy can be quite different from one subspecies or even strain to another.[24]
A. mellifera phylogeny is the most enigmatic of all honey bee species. It seems to have diverged from its eastern relatives only during the Late Miocene. This would fit the hypothesis that the ancestral stock of cave-nesting honey bees was separated into the western group of East Africa and the eastern group of tropical Asia by desertification in the Middle East and adjacent regions, which caused declines of food plants and trees that provided nest sites, eventually causing gene flow to cease.[24]
The diversity of A. mellifera subspecies is probably the product of a largely Early Pleistocene radiation aided by climate and habitat changes during the last ice age. That the western honey bee has been intensively managed by humans for many millennia – including hybridization and introductions – has apparently increased the speed of its evolution and confounded the DNA sequence data to a point where little of substance can be said about the exact relationships of many A. mellifera subspecies.[14]
Apis mellifera is not native to the Americas, so it was not present when the European explorers and colonists arrived. However, other native bee species were kept and traded by indigenous peoples.[25] In 1622, European colonists brought the German honey bee (A. m. mellifera) to the Americas first, followed later by the Italian honey bee (A. m. ligustica) and others. Many of the crops that depend on western honey bees for pollination have also been imported since colonial times. Escaped swarms (known as "wild" honey bees, but actually feral) spread rapidly as far as the Great Plains, usually preceding the colonists. Honey bees did not naturally cross the Rocky Mountains; they were transported by the Mormon pioneers to Utah in the late 1840s, and by ship to California in the early 1850s.[26]
Africanized honey bees (known colloquially as "killer bees") are hybrids between European stock and the East African lowland subspecies A. m. scutellata; they are often more aggressive than European honey bees and do not create as much of a honey surplus, but are more resistant to disease and are better foragers.[27] Accidentally released from quarantine in Brazil, they have spread to North America and constitute a pest in some regions. However, these strains do not overwinter well, so they are not often found in the colder, more northern parts of North America. The original breeding experiment for which the East African lowland honey bees were brought to Brazil in the first place has continued (though not as originally intended). Novel hybrid strains of domestic and re-domesticated Africanized honey bees combine high resilience to tropical conditions and good yields. They are popular among beekeepers in Brazil.
Tribe Apini Latreille[28]
Genus Apis Linnaeus (sensu lato)
As in a few other types of eusocial bees, a colony generally contains one queen bee, a female; seasonally up to a few thousand drone bees, or males;[29] and tens of thousands of female worker bees. Details vary among the different species of honey bees, but common features include:
Honey bee eggs shown in opened wax cells
Eggs and larvae
Drone pupae
.jpg)
Emergence of a European dark honey bee (A. m. mellifera)
In cold climates, honey bees stop flying when the temperature drops below about 10 °C (50 °F) and crowd into the central area of the hive to form a "winter cluster". The worker bees huddle around the queen bee at the center of the cluster, shivering to keep the center between 27 °C (81 °F) at the start of winter (during the broodless period) and 34 °C (93 °F) once the queen resumes laying. The worker bees rotate through the cluster from the outside to the inside so that no bee gets too cold. The outside edges of the cluster stay at about 8–9 °C (46–48 °F). The colder the weather is outside, the more compact the cluster becomes. During winter, they consume their stored honey to produce body heat. The amount of honey consumed during the winter is a function of winter length and severity, but ranges in temperate climates from 15 to 50 kilograms (33 to 110 lb).[30] In addition, certain bees, including the western honey bee as well as Apis cerana, are known to engage in effective methods of nest thermoregulation during periods of varying temperature in both summer and winter. During the summer, however, this is achieved through fanning and water evaporation from water collected in various fields.[31] [32]
Of all the honey bee species, only A. mellifera has been used extensively for commercial pollination of fruit and vegetable crops. The scale of these pollination services is commonly measured in the billions of dollars, credited with adding about 9% to the value of crops across the world. However, despite contributing substantially to crop pollination, there is debate about the potential spillover to natural landscapes and competition between managed honey bees and many of the ~20,000 species of wild pollinators.[33]
Species of Apis are generalist floral visitors, and pollinate many species of flowering plants, but because of their "generalized" nature, they often do so inefficiently. Without specialized adaptations for specific flowers, their ability to reach pollen and nectar is often limited. This combined with their behavioural flexibility may be why they are the most commonly documented pollen thieves.[34] Indeed, for plant species with more specialized pollinators, experiments show that increased honeybee visitation can actually reduce pollination, both where honey bees are non-native[35] and even where they are native.[36] What's more, their tendency to visit all species in a given area means that the pollen they carry for any one species is often very diluted. As such, they can provide some pollination to many plants, but most plants have some native pollinator that is more effective at pollinating that species.[37] When honey bees are present as an invasive species in an area, they compete for flowers with native pollinators, which can actually push out the native species.[38]
Western honey bees are often described as essential to human food production, leading to claims that without their pollination humanity would starve or die out.[39][40] Apples, blueberries and cherries, for example, are 90 percent dependent on honeybee pollination.[41] Albert Einstein is sometimes misquoted as saying "If bees disappeared off the face of the earth, man would only have four years left to live".[42] Einstein did not say this and there is no science to support this prediction.[43]
Many important crops need no insect pollination at all. The ten most important crops,[44] comprising 60% of all human food energy,[45] fall into this category: plantains are sterile and propagated by cuttings, as are cassava; potatoes, yams, and sweet potatoes are root vegetables propagated by tubers; soybeans are self-pollinated; and rice, wheat, sorghum, and maize are wind-pollinated, as are most other grasses.[46]
No crops originating in the New World depend on the western honey bee (Apis mellifera) at all, as the bee is an invasive species brought over with colonists in the last few centuries. Tomatoes, peppers, squash, and all other New World crops evolved with native pollinators such as squash bees, bumble bees and other native bees. The stingless bees mentioned by Jefferson are distant relatives of the honey bees, in the genus Melipona.
Honey bees obtain all of their nutritional requirements from a diverse combination of pollen and nectar. Pollen is the only natural protein source for honey bees. Adult worker honey bees consume 3.4–4.3 mg of pollen per day to meet a dry matter requirement of 66–74% protein.[47] The rearing of one larva requires 125-187.5 mg pollen or 25-37.5 mg protein for proper development.[47] Dietary proteins are broken down into amino acids, ten of which are considered essential to honey bees: methionine, tryptophan, arginine, lysine, histidine, phenylalanine, isoleucine, threonine, leucine, and valine. Of these amino acids, honey bees require highest concentrations of leucine, isoleucine, and valine, however elevated concentrations of arginine and lysine are required for brood rearing.[48] In addition to these amino acids, some B vitamins including biotin, folic acid, nicotinamide, riboflavin, thiamine, pantothenate, and most importantly, pyridoxine are required to rear larvae. Pyridoxine is the most prevalent B vitamin found in royal jelly and concentrations vary throughout the foraging season with lowest concentrations found in May and highest concentrations found in July and August. Honey bees lacking dietary pyridoxine were unable to rear brood.[48]
Pollen is also a lipid source for honey bees ranging from 0.8% to 18.9%.[47] Lipids are metabolized during the brood stage for precursors required for future biosynthesis. Fat-soluble vitamins A, D, E, and K are not considered essential but have shown to significantly improve the number of brood reared.[47] Honey bees ingest phytosterols from pollen to produce 24-methylenecholesterol and other sterols as they cannot directly synthesize cholesterol from phytosterols. Nurse bees have the ability to selectively transfer sterols to larvae through brood food.[47]
Nectar is collected by foraging worker bees as a source of water and carbohydrates in the form of sucrose. The dominant monosaccharides in honey bee diets are fructose and glucose but the most common circulating sugar in hemolymph is trehalose which is a disaccharide consisting of two glucose molecules.[49] Adult worker honey bees require 4 mg of utilizable sugars per day and larvae require about 59.4 mg of carbohydrates for proper development.[47]
Honey bees require water to maintain osmotic homeostasis, prepare liquid brood food, and to cool the hive through evaporation. A colony's water needs can generally be met by nectar foraging as it has high water content. Occasionally on hot days or when nectar is limited, foragers will collect water from streams or ponds to meet the needs of the hive.[50]
The only domesticated species of honey bee are A. mellifera and A. cerana, and they are often maintained, fed, and transported by beekeepers. In Japan, where A. mellifera is vulnerable to local hornets and disease, the Japanese honey bee A. cerana japonica is used in its place. Modern hives also enable beekeepers to transport bees, moving from field to field as the crop needs pollinating and allowing the beekeeper to charge for the pollination services they provide, revising the historical role of the self-employed beekeeper, and favoring large-scale commercial operations. Bees of various types other than honey bees are also domesticated and used for pollination or other means around the world, including Tetragonula iridipennis in India, the blue orchard bee for tree nut and fruit pollination in the United States, and a number of species of Bombus (bumblebees) for pollination in various regions globally, such as tomatoes, which are not effectively pollinated by honey bees.[51]
Primarily in places where western honey bees were imported by humans, periodic collapses in western honey bee populations have occurred at least since the late 19th century.[52] Starting in the first decade of the 21st century, abnormally high die-offs (30–70% of hives) of western honey bee colonies have occurred in North America. This has been dubbed "colony collapse disorder" (CCD) and was at first unexplained.[53] It seems to be caused by a combination of factors rather than a single pathogen or poison, possibly including neonicotinoid pesticides[54] or Israeli acute paralysis virus.[55]
Acarapis woodi (or "tracheal mites") are parasitic mites which live and reproduce in adult bees' tracheae, or respiratory tubes, piercing the tube walls with their mouthparts to feed on haemolymph. To infest new hosts, the mites must find newly emerged bees; after three days, the bristles (setae) guarding the spiracles are firm enough to prevent the mites' entry into the tracheae. Mite infestations are known as acarine, and have been called "Isle of Wight disease".[56]
Larval stages of the moth G. mellonella parasitize both wild and cultivated honey bees, in particular Apis mellifera and Apis cerana. Eggs are laid within the hive, and the larvae that hatch tunnel through and destroy the honeycombs that contain bee larva and their honey stores. The tunnels they create are lined with silk, which entangles and starves emerging bees. Destruction of honeycombs also result in honey leaking and being wasted. Both G. mellonella adults and larvae are possible vectors for pathogens that can infect bees, including the Israeli acute paralysis virus and the black queen cell virus.[57]
To manage the mite, temperature treatments are possible, but also distorts wax of the honeycombs. Chemical fumigants, particularly CO2, are also used.[57]
Varroa mites are arguably the biggest threat to honey bees in the United States. These mites invade hives and reproduce by laying eggs on pupa. The hatching mites eat away at the pupa, causing deformities as well as spreading disease. If not detected and treated early on, the mite population may increase to such an extent that the hive will succumb to the diseases and deformities caused by the mites.
Mite treatment is accomplished by several methods, including treatment strips and acid vaporization.
Honey is the complex substance made when bees ingest nectar, process it, and store the substance into honey combs.[58] All living species of Apis have had their honey gathered by indigenous peoples for consumption. A. mellifera and A. cerana are the only species that have had their honey harvested for commercial purposes.
Worker bees of a certain age secrete beeswax from a series of exocrine glands on their abdomens.[59] They use the wax to form the walls and caps of the comb. As with honey, beeswax is gathered by humans for various purposes such as candle making, waterproofing, soap and cosmetics manufacturing, pharmaceuticals, art, furniture polish and more.[60]
Bees collect pollen in their pollen baskets and carry it back to the hive.[61]
Worker bees combine pollen, honey and glandular secretions and allow it to ferment in the comb to make bee bread. The fermentation process releases additional nutrients from the pollen and can produce antibiotics and fatty acids which inhibit spoilage.[62] Bee bread is eaten by nurse bees (younger workers) which produce the protein-rich royal jelly needed by the queen and developing larvae in their hypopharyngeal glands. In the hive, pollen is used as a protein source necessary during brood-rearing. In certain environments, excess pollen can be collected from the hives of A. mellifera and A. cerana. The product is used as a health supplement. It has been used with moderate success as a source of pollen for hand pollination.
Bee brood – the eggs, larvae or pupae of honey bees – is nutritious and seen as a delicacy in countries such as Indonesia,[63] Mexico, Thailand, and many African countries; it has been consumed since ancient times by the Chinese and Egyptians.[a][65][66]
Adult wild honeybees are also consumed as a food in parts of China, including Yunnan. According to a worker at a Yunnan-based specialty restaurant, the bees are best served "deep-fried with salt and pepper", and they are "naturally sweet and tasty". Kellie Schmitt of CNN described the dish as one of "Shanghai's weirdest foods".[67]
Propolis is a resinous mixture collected by honey bees from tree buds, sap flows or other botanical sources, which is used as a sealant for unwanted open spaces in the hive.[68] Propolis may cause severe allergic reactions and have adverse interactions with prescription drugs in some individuals.[69] Propolis is also used in wood finishes, and gives a Stradivarius violin its unique red color.[70]
Royal jelly is a honey bee secretion used to nourish the larvae.[71] It is marketed for its alleged but unsupported claims of health benefits.[72][73] On the other hand, it may cause severe allergic reactions in some individuals.[74]
Honey bees have three castes: drones, workers, and queens.[75][76] Drones are male, while workers and queens are female.[76]
Drones are typically haploid, having only one set of chromosomes, and primarily exist for the purpose of reproduction.[76] They are produced by the queen if she chooses not to fertilize an egg or by an unfertilized laying worker. There are rare instances of diploid drone larvae. This phenomenon usually arises when there are more than two generations of brother-sister mating.[77] Sex determination in honey bees is initially due to a single locus, called the complementary sex determiner (csd) gene. In developing bees, if the conditions are that the individual is heterozygous for the csd gene, they will develop into females. If the conditions are so that the individual is hemizygous or homozygous for the csd gene, they will develop into males. The instances where the individual is homozygous at this gene are the instances of diploid males.[78] Drones take 24 days to develop, and may be produced from summer through to autumn, numbering as many as 500 per hive.[76] They are expelled from the hive during the winter months when the hive's primary focus is warmth and food conservation.[76] Drones have large eyes used to locate queens during mating flights. They do not defend the hive or kill intruders, and do not have a stinger.[79]
Workers have two sets of chromosomes.[80] They are produced from an egg that the queen has selectively fertilized from stored sperm. Workers typically develop in 21 days. A typical colony may contain as many as 60,000 worker bees.[76] Workers exhibit a wider range of behaviors than either queens or drones. Their duties change with age in the following order (beginning with cleaning out their own cell after eating through their capped brood cell): feed brood, receive nectar, clean hive, guard duty, and foraging.[76][79] Some workers engage in other specialized behaviors, such as "undertaking" (removing corpses of their nestmates from inside the hive).[79]
Workers have morphological specializations, including the pollen basket (corbicula),[81] abdominal glands that produce beeswax, brood-feeding glands, and barbs on the sting. Under certain conditions (for example, if the colony becomes queenless), a worker may develop ovaries.
Worker honey bees perform different behavioural tasks that cause them to be exposed to different local environments.[82][83] The gut microbial composition of workers varies according to the landscape and plant species they forage, such as differences in rapeseed crops,[82] and with different hive tasks, such as nursing or food processing.[83]
Queen honey bees are created when worker bees feed a single female larva an exclusive diet of a food called "royal jelly".[76][79] Queens are produced in oversized cells and develop in only 16 days; they differ in physiology, morphology, and behavior from worker bees. In addition to the greater size of the queen, she has a functional set of ovaries, and a spermatheca, which stores and maintains sperm after she has mated. Apis queens practice polyandry, with one female mating with multiple males. The highest documented mating frequency for an Apis queen is in Apis nigrocincta, where queens mate with an extremely high number of males with observed numbers of different matings ranging from 42 to 69 drones per queen.[84] The sting of queens is not barbed like a worker's sting, and queens lack the glands that produce beeswax. Once mated, queens may lay up to 2,000 eggs per day.[79] They produce a variety of pheromones that regulate behavior of workers, and helps swarms track the queen's location during the swarming.[79]
When a fertile female worker produces drones, a conflict arises between her interests and those of the queen. The worker shares half her genes with the drone and one-quarter with her brothers, favouring her offspring over those of the queen. The queen shares half her genes with her sons and one-quarter with the sons of fertile female workers.[85] This pits the worker against the queen and other workers, who try to maximize their reproductive fitness by rearing the offspring most related to them. This relationship leads to a phenomenon known as "worker policing". In these rare situations, other worker bees in the hive who are genetically more related to the queen's sons than those of the fertile workers will patrol the hive and remove worker-laid eggs. Another form of worker-based policing is aggression toward fertile females.[86] Some studies have suggested a queen pheromone which may help workers distinguish worker- and queen-laid eggs, but others indicate egg viability as the key factor in eliciting the behavior.[87][88] Worker policing is an example of forced altruism, where the benefits of worker reproduction are minimized and that of rearing the queen's offspring maximized.
In very rare instances workers subvert the policing mechanisms of the hive, laying eggs which are removed at a lower rate by other workers; this is known as anarchic syndrome. Anarchic workers can activate their ovaries at a higher rate and contribute a greater proportion of males to the hive. Although an increase in the number of drones would decrease the overall productivity of the hive, the reproductive fitness of the drones' mother would increase. Anarchic syndrome is an example of selection working in opposite directions at the individual and group levels for the stability of the hive.[89]
Under ordinary circumstances the death (or removal) of a queen increases reproduction in workers, and a significant proportion of workers will have active ovaries in the absence of a queen. The workers of the hive produce a last batch of drones before the hive eventually collapses. Although during this period worker policing is usually absent, in certain groups of bees it continues.[90]
According to the strategy of kin selection, worker policing is not favored if a queen does not mate multiple times. Workers would be related by three-quarters of their genes, and the difference in relationship between sons of the queen and those of the other workers would decrease. The benefit of policing is negated, and policing is less favored. Experiments confirming this hypothesis have shown a correlation between higher mating rates and increased rates of worker policing in many species of social hymenoptera.[91]
For Apis mellifera, Queens are the central reproducers among their colonies. Reproduction takes place around the calendar, but may come to a half in the late fall due to falling temperatures. If a colony does not have a Queen or she is unable to reproduce, Workers are able to lay unfertilized eggs that may develop into males. The Queens, however, do not reach this point immediately. Typically, it takes a queen 16 days to reach the point of adulthood, with an additional week for them to begin developing and laying eggs.[92] To begin the process of reproduction in a honeybee colony, workers begin to produce queen larvae while simultaneously finding a place to create a new hive.[92] The queen larvae will then hatch at the old hive, and the queens will fight one another until there is only a single queen left to begin reproducing.[92]
Once a queen matures and is ready to begin reproducing, she will begin making flights to orient herself with the idea of mating in free flight and finding mates before actually beginning to mate. Queens that are ready to mate take between 1 and 6 flights across multiple consecutive days, called nuptial flights.[93] During these flights, queens find mates by counting the spermatozoa in each of her potential mates before choosing to mate with them or not. Over the course of their nuptial flights, queens engage with multiple mates and have little control over the number of times they do so.[92]
The process of queens engaging with their mates is widely understood because the process takes place in free flight, so it is difficult to observe despite various advances in technology and observation techniques. It begins with drones flying in the same area where they know the queen will soon arrive, waiting for her to join them.[94] When the queen arrives, she is crowded immediately by the drones who are eager to mate with her. The drones receive a signal from the queen that her "sting chamber" is open, which induces the drones to mate with her and bring forward their physical contact which warrants reproduction. A successful drone clasps onto the queen and releases seminal fluid and spermatozoa into the queen's vagina.[95] After this process is complete, the drone typically remains inside of the queen, which is indicative of the drone's desire to deter other drones from engaging with the queen and reproducing.[96] This behavior also indicates that if the drone blocks other drones from mating with the queen, it will allow the mating drone to fertilize a greater number of the queen's eggs.[97] If the drone does not remain within the queen and removes itself from her, the drone is able to reproduce again with slim chances. Finally, the drone will die after mating with the queen, whether within minutes or hours after reproduction is complete.
All honey bees live in colonies where the workers sting intruders as a form of defense, and alarmed bees release a pheromone that stimulates the attack response in other bees. The different species of honey bees are distinguished from all other bee species by the possession of small barbs on the sting, but these barbs are found only in the worker bees.[98]
The sting apparatus, including the barbs, may have evolved specifically in response to predation by vertebrates, as the barbs do not usually function (and the sting apparatus does not detach) unless the sting is embedded in fleshy tissue. While the sting can also penetrate the membranes between joints in the exoskeleton of other insects (and is used in fights between queens), in the case of Apis cerana japonica, defense against larger insects such as predatory wasps (e.g. Asian giant hornet) is usually performed by surrounding the intruder with a mass of defending worker bees, which vibrate their muscles vigorously to raise the temperature of the intruder to a lethal level ("balling").[99] Previously, heat alone was thought to be responsible for killing intruding wasps, but recent experiments have demonstrated the increased temperature in combination with increased carbon dioxide levels within the ball produce the lethal effect.[100][101] This phenomenon is also used to kill a queen perceived as intruding or defective, an action known to beekeepers as 'balling the queen', named for the ball of bees formed.
Defense can vary based on the habitat of the bee. In the case of those honey bee species with open combs (e.g., A. dorsata), would-be predators are given a warning signal that takes the form of a "wave" that spreads as a ripple across a layer of bees densely packed on the surface of the comb when a threat is perceived, and consists of bees momentarily arching their bodies and flicking their wings.[102] In cavity dwelling species such as Apis cerana, Apis mellifera, and Apis nigrocincta, entrances to these cavities are guarded and checked for intruders in incoming traffic. Another act of defense against nest invaders, particularly wasps, is "body shaking", a violent and pendulum like swaying of the abdomen, performed by worker bees.[103]
A 2020 study of Apis cerana in Vietnam found that they use feces and even human urine to defend their hives against raids by hornets (Vespa soror), a strategy not replicated by their European and North American counterparts,[104] though collection and use of feces in nest construction is well-known in stingless bees.[105][106]
The stings of honey bees are barbed and therefore embed themselves into the sting site, and the sting apparatus has its own musculature and ganglion which keep delivering venom even after detachment.[107] The gland which produces the alarm pheromone is also associated with the sting apparatus. The embedded stinger continues to emit additional alarm pheromone after it has torn loose; other defensive workers are thereby attracted to the sting site. The worker dies after the sting becomes lodged and is subsequently torn loose from the bee's abdomen. The honey bee's venom, known as apitoxin, carries several active components, the most abundant of which is melittin,[108] and the most biologically active are enzymes, particularly phospholipase A2.[109]
Honey bee venom is under laboratory and clinical research for its potential properties and uses in reducing risks for adverse events from bee venom therapy,[110] rheumatoid arthritis,[111] and use as an immunotherapy for protection against allergies from insect stings.[112] Bee venom products are marketed in many countries, but, as of 2018, there are no approved clinical uses for these products which carry various warnings for potential allergic reactions.[113]
With an increased number of honey bees in a specific area due to beekeeping, Western honey bees (as an invasive species) and native wild bees often have to compete for the limited habitat and food sources available,[114] and Western honey bees may become defensive in response to the seasonal arrival of competition from other colonies, particularly Africanized bees which may be on the offence and defence year round due to their tropical origin.[115]
Honey bees are known to communicate through many different chemicals and odors, as is common in insects. They also rely on a sophisticated dance language that conveys information about the distance and direction to a specific location (typically a nutritional source, e.g., flowers or water). The dance language is also used during the process of colony fission, or swarming, when scouts communicate the location and quality of nesting sites.[116]
The details of the signalling being used vary from species to species; for example, the two smallest species, Apis andreniformis and A. florea, dance on the upper surface of the comb, which is horizontal (not vertical, as in other species), and worker bees orient the dance in the actual compass direction of the resource to which they are recruiting.
Carniolan honey bees (Apis mellifera carnica) use their antennae asymmetrically for social interactions, with a strong lateral preference to use their right antennae.[117][118]
There has been speculation as to honey bee consciousness.[119] While honey bees lack the parts of the brain that a human being uses for consciousness like the cerebral cortex or even the cerebrum itself, when those parts of a human brain are damaged, the midbrain seems able to provide a small amount of consciousness. Honey bees have a tiny structure that appears similar to a human midbrain, so if it functions the same way they may possibly be able to achieve a small amount of simple awareness of their bodies.
The bee was used as a symbol of government by Emperor Napoleon I of France.[120] Both the Hindu Atharva Veda[121] and the ancient Greeks associated lips anointed with honey with the gift of eloquence and even of prescience. The priestess at Delphi was the "Delphic Bee".
The Quran has a Sura (chapter) titled "The Bee". It is named after honey bees, and contains a comparison of the industry and adaptability of honey bees to the industry of man.[122]
And your Lord taught the honey bee to build its cells in hills, on trees, and in (men's) habitations; Then to eat of all the produce (of the earth), and find with skill the spacious paths of its Lord: there issues from within their bodies a drink of varying colours, wherein is healing for men: verily in this is a Sign for those who give thought.[123][Quran 16:68]
In ancient Egyptian mythology, honey bees were believed to be born from the tears of the Sun God, Ra.[124]
A community of honey bees has often been employed by political theorists as a model of human society, from Aristotle and Plato to Virgil.[125][126] Honey bees, signifying immortality and resurrection, were royal emblems of the Merovingians. The state of Utah is called the "Beehive State", the state emblem is the beehive, the state insect is the honey bee, and a beehive and the word "industry" appear on both the state flag and seal.[127]
A coloured dot applied by a beekeeper identifies a queen Western honey bee
Western honey bee foragers loaded with pollen on the hive landing board
Eastern honey bee (A. cerana) in Hong Kong
Giant honey bee (A. dorsata)
Western honey bee visiting flowers
A colony of giant honey bees (A. dorsata) on their comb
Western honey bee on rock rose (Cistus) in Oakland, California
Western honey bee collecting pollen from turnip blossoms in Eastern Oklahoma
.jpg)
A predator, the green bee-eater
A wild colony in Chandigarh
.jpg)
_on_Tribulus_terrestris_W_IMG_1020.jpg)
.jpg)
_on_Tribulus_terrestris_W_IMG_1020.jpg)
.jpg)
{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link) A honey bee (also spelled honeybee) is a eusocial flying insect within the genus Apis of the bee clade, all native to mainland Afro-Eurasia. After bees spread naturally throughout Africa and Eurasia, humans became responsible for the current cosmopolitan distribution of honey bees, introducing multiple subspecies into South America (early 16th century), North America (early 17th century), and Australia (early 19th century).
Honey bees are known for their construction of perennial colonial nests from wax, the large size of their colonies, and surplus production and storage of honey, distinguishing their hives as a prized foraging target of many animals, including honey badgers, bears and human hunter-gatherers. Only eight surviving species of honey bee are recognized, with a total of 43 subspecies, though historically 7 to 11 species are recognized. Honey bees represent only a small fraction of the roughly 20,000 known species of bees.
The best known honey bee is the western honey bee, (Apis mellifera), which was domesticated for honey production and crop pollination. The only other domesticated bee is the eastern honey bee (Apis cerana), which occurs in South, Southeast, and East Asia. Only members of the genus Apis are true honey bees, but some other types of bees produce and store honey, and have been kept by humans for that purpose, including the stingless bees belonging to the genus Melipona and the Indian stingless or dammar bee Tetragonula iridipennis. Modern humans also use beeswax in making candles, soap, lip balms and various cosmetics, as a lubricant and in mould-making using the lost wax process.
Mielabelo (Apis) estas genro de kolonia, flugkapabla insekto el la familio de abeledoj (Apidae) (kiu apartenas al subordo Apokritoj, al ordo Himenopteroj). La abeloj estis jam hejmigitaj en la epoko de la egiptiaj piramid-konstruoj.
La mielabelo vivas en kolonio, nome abelsvarmo, kiu somere nombras ĝis ĉ 50.000 abelojn. La kolonio konsistas dum la granda parto de la jaro ĉefe el femaloj: el t.n. reĝino (kiu sole la ovojn demetas — ĝis 2.000 tage) kaj el sterilaj laboristinoj, kiuj la nektaron kolektas kaj prilaboras por ricevi mielon, la larvojn flegas kaj protektas la abelujon. Sed somere ili bredas ĝis ĉirkaŭ 2.000 masklajn abelojn (virabelo).
La reĝino pariĝas kun virabeloj, kiuj mortas post la nupto, ĉar la reĝino forŝiras generilojn de virabelo post transdono de semo. Kiam somere la kvanto de la kolektita mielo malpliiĝas, la virabelojn oni forpelas el la abelujo. La virabeloj estiĝas en partenogenezo el nefekundigitaj ovoloj (ovoj) en la sekvonta printempo.
Nur la nutrado de la larvoj decidas pri tio, kio evoluas el la larvo: reĝino aŭ laboristinoj. La larvo de la estonta reĝino ricevas la plej bonan nutraĵon, la t.n. reĝinan ĵeleon. En majo aperas la novaj reĝinoj, kiuj kun parto de la kolonio elsvarmas por establi novan kolonion (abelbredistoj povas uzi rimedojn por kontroli eliron de svarmoj kaj ankaŭ neebligi ĝin).
La abeloj konstruas ĉelaron el vakso, en kiuj ili bredas siajn idojn kaj deponas la mielon. La mielo estas kolektita el la nektaroj de la floroj aŭ (malpli ofte) el sekreciaĵoj de plantoj.
Poste en siaj mallongaj vivoj la laboristinoj kolektas polenon, kiun ili transportas kiel globojn kungluitajn sur malantaŭaj kruroj (v. foton)
La 80% de la plantoj estas abelpolenataj, kio montras iliajn gravecojn. Krom tio ili estas bredobestoj pro la mieloj kaj vaksoj. La afero pri bredado de abeloj nomiĝas kiel abelbredado, tiuj homoj kiuj profesie okupiĝas pri ĉi tio nomiĝas kiel abelbredistoj. Por la abelbredistoj finiĝas la jaro en aŭgusto, kiam ili bone ennutras la abelojn por ke ili bone travintrumu. Ju pli bone la abelkolonio travintrumas, des pli forta ĝi estas printempe por kolekti la mielon. Dum lastaj jardekoj la mielabelo estas minacata fare de mielakaro. Tiu ĉi parazito estis enportata fare de sciencistoj kaj ĝi respondecas pri formorto de tutaj kolonioj.
La pikilo de la abelo estas ekipita per ŝtokoj (ŝpatoj), kiuj ankriĝas en la mola haŭto (ekz de la homo) kaj tiel la pikilo elŝiriĝas el la korpo de la mielabelo, kaŭzante ties morton. (Se la piko atingas alian insekton, la pikilo ne ankriĝas en ties kitina surfaco.
Por la interkomunikado de la abeloj servas la t.n. abela danco (pri tiu temo vidu ankaŭ Karl von Frisch).
Famas la hungara akacia mielo, kaj en Francio la lavenda mielo en Provenco kaj tiu de kolzo pli norde. Multaj landoj havas siajn famajn abelbredajn regionojn.
Mielabelo (Apis) estas genro de kolonia, flugkapabla insekto el la familio de abeledoj (Apidae) (kiu apartenas al subordo Apokritoj, al ordo Himenopteroj). La abeloj estis jam hejmigitaj en la epoko de la egiptiaj piramid-konstruoj.
Apis es un género de himenópteros ápidos que incluye las abejas productoras de miel o abejas melíferas. Cabe destacar que las abejas sin aguijón o meliponinos también son abejas melíferas, miembros de la misma subfamilia que el género Apis, Apinae.
Por el tipo de nido de cría podemos dividirlas en dos grupos:
El género Apis incluye 7 o 9 especies según la clasificación:[1]
Lista incompleta
El género Apis parece tener su origen en el sur y sudeste de Asia, incluyendo las Filipinas. Todas las especies actuales, excepto Apis mellifera son nativas de esta región. Los representantes vivientes de los primeros linajes en divergir, (Apis florea y Apis andreniformis) tienen su centro de dispersión en esta región.[3]
Las primeras abejas fósiles Apis aparecen en el límite Eoceno-Oligoceno (hace 34 millones de años) en depósitos europeos. El origen de estas abejas prehistóricas no indica que el lugar de origen del género sea Europa, solo que ya estaban presentes en esa región en esa época. Se conocen muy pocos depósitos fósiles y están muy poco estudiados, así que la falta de fósiles no es de extrañar.
No había especies de Apis en el Nuevo Mundo antes de la introducción de la abeja doméstica a Norte América por los europeos comenzando en el siglo XVII. Solamente un fósil está documentado en el Nuevo Mundo Apis nearctica, conocido por un solo ejemplar de 14 millones de años de antigüedad, encontrado en el estado de Nevada.[4]
Apis es un género de himenópteros ápidos que incluye las abejas productoras de miel o abejas melíferas. Cabe destacar que las abejas sin aguijón o meliponinos también son abejas melíferas, miembros de la misma subfamilia que el género Apis, Apinae.
See artikkel räägib loomade perekonnast; ajakirja kohta vaata artiklit Mesilane (ajakiri); perekonnanime kohta vaata Mesilane (perekonnanimi); Meelis Friedenthali romaani kohta vaata Mesilased (romaan). Mesilane (Apis) on kiletiivaliste seltsi mesilaslaste sugukonda kuuluv putukate perekond.
Mesilasi on neli liiki:
Meemesilane on üks vähestest kodustatud putukatest. Mesilaste kasvatamist nimetatakse mesinduseks. Kodustatuna peetakse meemesilast ja india mesilast. Neid kasvatatakse mee saamiseks. Mesilastelt saadakse ka mesilasvaha ja mesilasmürki.
Mesilased on kõige olulisemad õistaimede tolmeldajad. Nad toituvad nektarist ja õietolmust ning ronivad neid otsides õitesse, kus õietolm neile külge jääb. Selle õietolmu kannavad nad üle järgmistesse õitesse, toimetades sel viisil risttolmlemist.[1] Inimene on osadele mesilasliikidele õpetanud taimeõitesse kandma kahjurite biotõrjevahendeid eesmärgiga suurendada saaki ning kaitsta vilju ja mesilasi mürgistuse eest.[2]
Mesilased kaaluvad 120–300 milligrammi. Mesilaste tootlikkuse tõstmiseks varustatakse tarusid suhkruvee ja siirupiga ning aretatakse suurema tootlikkusega tõuge.[3]
Ühismesilastest on tuntuim kodumesilane, keda kasvatatakse tarudes. Mesilased ehitavad sinna kärjed. Kärjekannudesse varuvad nad mett ja töödeldud õietolmu suira. Seal kasvab ka haue: munad, vastsed ja nukud. Peres on harilikult üks mesilasema, 15–17 tuhat töömesilast ja ajuti 200–2000 isamesilast ehk leske.
Lesed arenevad viljastamata munadest, muud mesilased viljastatud munadest. Vastseid toidavad töömesilased peanäärmenõrega, mida nimetatakse mesilaspiimaks, ning mee, vee ja suira seguga. Mesilasema vastne saab piima kogu vastsejärgu kestel, isa- ja töömesilasevastsed ainult kolmel esimesel päeval.
Töömesilane kasvab valmikuks 21 päevaga. Töömesilased teevad kõiki peres vajalikke töid: ühed söödavad vastseid ja ema, teised eritavad vaha ja ehitavad sellest kärgi, kolmandad puhastavad, valvavad ja tuulutavad pesa, teevad taruvaiguga kärjekannud pisikuvabaks ja sulevad sellega seinalõhesid, neljandad koguvad õietolmu ja nektarit ning paigutavad need suira ja meena kärgedesse. Töömesilane elab suvel keskmiselt 4–5 nädalat, talvel kauem.
Minevikus arvati, et mesilased teevad pärast nukust väljumist kogu valmikuperioodi jooksul kindlat tööd, kuid see osutus ekslikuks. Mesilasi märgistades selgus, et mesilastel esineb ealine polüetism. Valmikuelu esimestel päevadel puhastab mesilane vanu kärjekanne ja silub neid läikima. 4 päeva vanuselt hakkab ta suiraga toitma täiskasvanud vastseid. 8 päeva vanuselt on tal arenenud toitepiima eritavad näärmed ja ta hakkab toitma ema, noori vastseid või emavastseid. Hiljem hakkab ta sööda vastuvõtjaks. Ühed võtavad toitu vastu korjemesilastelt lendla juures, teised kannavad seda kärjekannudesse hoiule. Vastuvõtjana töötab mesilane nädal aega. Pärast seda hakkab ta prahikoristajaks või teiste mesilaste puhastajaks. 12–18 päeva vanuselt saavutavad tööliste vahanäärmed suurima arengu ja sel ajal tegelevad nad kärgede ehitamisega sedamööda, kuidas neil vaha eritub ja koguneb. Pärast seda, kui neil arenevad mürginäärmed, hakkavad nad lendla juures valvuriteks. Ja alles elu lõpul hakkavad nad lendama. Siiski algab ettevalmistus selleks varem. Noored mesilased lendavad aeg-ajalt taru lähedale ja püsivad õhus paigal, hoides alati pead taru suunas. Korjemesilasena töötab mesilane üksnes väikese osa oma elust: suvistel meemesilastel on see 6 nädalast vaid mõnikümmend tundi. Liigiti on mesilaste eluperioodide kestus pisut erinev, aga üldine seaduspära ja tööülesannete täitmise järjestus on neil kõigil ühesugune.[4]
Mesilasema paaritub kord elus, pulmalennu ajal, ja muneb seejärel 4–5 aastat pesast lahkumata. Tööst ema osa ei võta. Leskede ainus ülesanne on emaga paarituda. Nad elavad lühikest aega, sügisel töömesilased hävitavad nad.
Rikkaliku korjepaiga leidnud mesilane teatab sellest teistele "tantsuga". Tantsud jagunevad kaheks: ringtants ja vibav tants. Ringtants teatab tarulähedase korjemaa olemasolust.[5] Vibava tantsuga näitab mesilane, millise nurga all päikese suhtes peab tarust välja lendama, tagakeha vibreerimine signaliseerib korjetaimede kaugust tarust.[6] Mesilaste kommunikatsiooni on uurinud näiteks Austria teadlane Karl von Frisch.[7]
Hariliku sibulataime õiesarika õitsemise ajal võivad taimi külastada mesilased, kes koguvad oma järglaste kasvatamiseks sibulanektarit.
Mõnedel sibulasortidelt, näiteks 'Bessonovi' kogutud nektar võib mesilastel seedehäireid põhjustada.[8]
Mesilane (Apis) on kiletiivaliste seltsi mesilaslaste sugukonda kuuluv putukate perekond.
Apis Apidae familiako intsektu himenopteroen genero bat da. Haren barnean sartzen dira benetako erle eztigileak. Aipatzekoa da eztenik gabeko erleak ere (Meliponini leinukoak) eztigileak direla, baina ez direla Apis generokoak. 20.000 erle-espezie inguru daude, baina Apis generokoak zazpi espezie baino ez dira (historikoki, sei eta hamaika espezie artean sartu izan dira generoan), eta 44 subespezie.
Habia-motaren arabera, bi taldetan sailkatzen dira:
Hauek dira espezieak:
Espezietzat hartu izan dira, halaber, bi hauek:
Baina subespezietzat hartzen dira sailkapen berrietan: Apis cerana nuluensis, Borneokoa, eta Apis dorsata laboriosa, Himalaiakoa.
Apis Apidae familiako intsektu himenopteroen genero bat da. Haren barnean sartzen dira benetako erle eztigileak. Aipatzekoa da eztenik gabeko erleak ere (Meliponini leinukoak) eztigileak direla, baina ez direla Apis generokoak. 20.000 erle-espezie inguru daude, baina Apis generokoak zazpi espezie baino ez dira (historikoki, sei eta hamaika espezie artean sartu izan dira generoan), eta 44 subespezie.
Hunajamehiläiset (Apis) on pistiäisiin kuuluva suku.
Sukuun kuuluvat Animal Diversity Webin mukaan seuraavat lajit:[2]
Hunajamehiläiset (Apis) on pistiäisiin kuuluva suku.
Apis (mot latin signifiant apis « abeille ») est un genre qui regroupe sept à neuf espèces d'insectes sociaux de la famille des Apidés (Apidae) et de la sous-famille des Apinae. C'est le seul genre de la tribu des Apini.
Ces espèces produisent du miel en quantité notable ; ce genre regroupe donc les espèces qui sont principalement exploitées pour l'apiculture. Les membres de ce genre sont communément désignés par le terme abeilles, quoique ce terme puisse désigner aussi les taxons supérieurs Apoidea, Apidae et Apinae. Il existe d'autres espèces d'abeilles à miel en dehors du genre Apis, qui produisent du miel en très petites quantités.
L’apidologie est la spécialité de l'entomologie qui traite des abeilles domestiques.
La classification des abeilles pourrait encore évoluer (avec notamment le programme Bee-Barcode of Life [1]). On détermine généralement trois sous-genres :
Certaines variétés sont considérées comme domestiques.
On appelle parfois l'abeille « mouche à miel » bien qu'elle ne soit pas du tout une mouche, d'un point de vue scientifique (diptères).
Comme tous les insectes, le corps de l'abeille est divisé en trois parties :
Des études montrent que de nombreux insectes bougent les ailes en un mouvement continu et large, de 145 à 165 degrés, environ 200 fois par seconde. En revanche, les abeilles dessinent des arcs plus restreints, d'environ 90 degrés, et doivent donc compenser par une fréquence plus élevée, jusqu'à 240 battements par seconde, soit presque le double de ce que leur taille laisserait prévoir[2].
Les abeilles utilisent la position du soleil ainsi que le champ magnétique terrestre pour naviguer. Leurs yeux sont sensibles à la lumière polarisée[3] ce qui leur permet de situer le soleil même quand il est voilé par des nuages. Il a été observé que les abeilles cessent de voler et tombent au sol à la suite d'une baisse soudaine de luminosité[4].
La biométrie des abeilles est l'étude de leurs différents caractères physiques afin de déterminer leur race. Cette étude n'aurait pas été nécessaire il y a quelques siècles, les différentes races d'abeilles étant réparties géographiquement, mais l'hybridation volontaire ou non, due à la pratique de l'apiculture en tant qu'élevage a perturbé cette répartition.
La reine est le seul individu femelle fertile de la colonie. Elle provient d’un œuf fécondé, identique à celui d'une ouvrière, mais pondu dans une cellule spéciale, la cellule royale. La larve sera nourrie exclusivement de gelée royale et c'est ce régime, et lui seul, qui lui permettra de devenir une reine.
Les ouvrières sont des femelles stériles, dont le fonctionnement ovarien est bloqué, là aussi, par la quantité d'hormones émise par la reine. Ce sont les individus les plus nombreux de la colonie, plus de quarante mille en général. Une ouvrière d'hiver vit quelques mois et une ouvrière d'été quelques semaines seulement. Les ouvrières fournissent la nourriture pour toute la colonie.
Les mâles, appelés aussi faux bourdons, parfois connus sous le nom d'abeillauds ou de drones[5], sont de plus grande taille que les femelles, et ils sont élevés du printemps au début de l’été.
Ils ont des yeux qui comportent 7000 facettes. Ils ne participent pas à la récolte du nectar ou du pollen, ayant une langue trop courte pour butiner les fleurs. Ils n'ont pas de dard, et sont donc sans défense. Ils ne sécrètent pas de cire d'abeille, de venin ou de gelée royale. Selon la race, on en compte environ 2500 par colonie, ils proviennent du développement d'ovules non fécondés : ils sont donc haploïdes, et n'ont pas de père. Ils ne sortent habituellement que pour la période de reproduction.
Leur rôle principal est la fécondation des jeunes reines, lors du vol nuptial mais ils sont également chargés de s'occuper de la ventilation au sein de la ruche. Ceux qui parviennent à s’accoupler à une reine meurent peu de temps après. Quant aux autres faux bourdons, les ouvrières cessent, à la fin de l’été, de nourrir ces bouches inutiles et, de plus en plus affaiblis à mesure que l’automne approche, ils finissent par être rejetés de la ruche et par mourir, épuisés.
L'œuf fécondé est pondu par la reine au fond d’une cellule. Il éclot trois ou quatre jours après la ponte. La larve est d’abord nourrie avec de la gelée royale, liquide sécrété par les glandes nourricières des ouvrières, puis d'un mélange de pollen et de miel. Dix jours après la ponte, la larve a fini sa croissance et devient nymphe, la cellule est close d'un opercule de cire. La nymphe s’enveloppe d’un cocon. 21 jours plus tard, une jeune abeille sort enfin de sa cellule, elle a sa taille et son aspect définitifs. Trois semaines environ se sont écoulées depuis la ponte.
Selon Paleobiology Database ou Fossilworks, les six espèces fossiles, n'appartenant pas à un sous genre, s'établissent à [6] :
Selon Paleobiology Database ou Fossilworks, les sous-genres s'établissent à[6] :
L’observation de nombreux faits et phénomènes liés à la vie des abeilles montre que leur organisation obéit à des principes d’économie sans faille.
Quelques exemples :
Dans une cavité naturelle ou dans une ruche, toute la vie de la colonie s'articule autour de la reine. Une colonie sans reine est condamnée à disparaître (elle peut élever une jeune larve particulièrement afin d'en faire une nouvelle reine) ; cependant, une reine seule ne peut rien, car elle est incapable d'assurer l'élevage des larves. Par sa présence, la reine empêche le comportement de construction d'alvéoles royales et bloque le fonctionnement ovarien des ouvrières. Dans le cas de la mort de la reine, les ovaires de certaines ouvrières (appelées ouvrières pondeuses), dont les phéromones de la reine empêchaient jusque-là le développement, par «castration chimique», vont commencer à produire des œufs; mais, comme ce sont des femelles non fécondées, leurs œufs ne donneront que des mâles (c'est un cas particulier de parthénogenèse). On aura donc une ruche «bourdonneuse» qui finira par mourir en l'absence de nouvelle reine. La nouvelle reine pourra voir le jour, lorsque les ouvrières érigeront des cellules royales.
Les abeilles produisent du miel grâce au nectar qu'elles récoltent sur les fleurs ou au miellat sécrété par les pucerons sur les arbres. Pour cela, elles le portent dans leurs jabots en attendant d'atteindre la ruche. Elles récoltent également du pollen, de la propolis et de l'eau.
Les grains de pollen s'accumulent sur tout son corps. Principalement au cours du vol, la butineuse utilise sa « brosse à pollen » (série de poils rigides sur la face inférieure du métatarse de la patte postérieure) pour les racler sur la corbeille à pollen (petite cuvette sur le fémur de la patte postérieure). Avec sa bouche, elle humecte le pollen de quelques gouttes de nectar régurgitées pour fabriquer une pelote de pollen bien collante stockée dans sa corbeille[7]
Au sein d'une colonie, il y a répartition du travail, et les différentes activités sont effectuées par des ouvrières d'âges différents. Au cours de sa vie, une ouvrière change de tâche.
En été, la vie d'une ouvrière est brève, de cinq à six semaines, et elle occupe les postes suivants au cours de sa vie :
Les colonies les plus prospères se reproduisent par essaimage. Au début du printemps, quelques cellules à reine sont édifiées, d'une forme différente de celle des cellules d'ouvrières. Peu de temps avant la naissance des reines, l’ancienne reine quitte la ruche avec la moitié des effectifs de toutes les catégories d’ouvrières pour former un essaim. Au moment du départ, toutes les ouvrières se sont gavées le jabot de provisions, et ont moins tendance à piquer : un essaim est donc généralement inoffensif, et le reste en principe tout le temps de son voyage. Avec le premier essaim partira la reine fécondée. L'essaim cherchera à trouver un autre abri pour établir sa ruche ou, plus rarement en créera une ex nihilo sur les branches d'un arbre, sur une falaise…
Dans la ruche, la première reine qui naît tue immédiatement toutes ses rivales, qui sont encore dans leurs cellules, sauf dans les colonies très importantes, où les abeilles doivent préserver les jeunes reines afin d'essaimer encore deux fois. Il ne peut en effet y avoir qu’une reine par colonie. Une semaine plus tard, elle effectue son premier vol nuptial.
Une colonie peut produire, entre le début du printemps et le début de l’été, jusqu’à trois essaims, ils sont dits respectivement primaire, secondaire et tertiaire.
La communication revêt une importance particulière chez les insectes sociaux, elle est un facteur de cohésion et de coordination des actions du groupe. Les abeilles communiquent par contacts antennaires, par voie chimique via des phéromones émises par la reine et par des danses qui permettent aux ouvrières de se renseigner entre elles sur les sources de nourriture.
Il s'agit d'une communication chimique qui assure la cohésion de la structure familiale de la colonie. La reine émet des phéromones royales qui sont transmises à toutes les ouvrières par l'intermédiaire de contacts de leurs antennes, et par les échanges de nourriture. Celles-ci régulent le comportement des ouvrières et bloquent leur fonction ovarienne.
Au moment de l'essaimage, la reine ne produit pas suffisamment de phéromones par rapport au nombre d'ouvrières. Certaines se mettent à construire quelques alvéoles royaux, plus grands, et vont nourrir la larve uniquement de gelée royale, ce qui provoque le développement d'une ou plusieurs jeunes reines. La première éclose tue les autres larves de reine en développement. Si deux reines éclosent en même temps, elles se combattent à mort. La survivante entreprend quelques jours plus tard son vol nuptial, et se fait féconder par les faux bourdons. C'est en général la vieille reine qui quitte la colonie, avec une partie des ouvrières, pour former un essaim.
La glande de Nassanov produit une phéromone aux fonctions multiples. Elle sert à marquer l’entrée de la ruche, ou un lieu intéressant comme une source de nectar, une source d’eau, ou un lieu d’arrêt provisoire lors de l’essaimage. Pour diffuser la phéromone, les abeilles exposent leur abdomen et ventilent en battant des ailes. L’odeur de la phéromone guide les autres ouvrières.
La reine émet un nombre important de phéromones ayant un rôle capital dans la vie de la colonie. Elles ont plusieurs origines: on distingue celles produites par les glandes mandibulaires, les glandes abdominales, et celles émises par l’extrémité des pattes. La phéromone mandibulaire est constituée de cinq composés qui ne sont actifs qu’ensemble.
La phéromone mandibulaire est répartie sur tout le corps de la reine par contact avec les ouvrières. Elle est rapidement dispersée dans la ruche par échange de nourriture, contact entre individus et par sa volatilité. Le rôle principal de la phéromone mandibulaire est d’inhiber l’élevage royal: lorsque la reine vieillit, et que sa production de phéromone mandibulaire diminue, ou lorsqu’elle meurt, les ouvrières construisent des cellules royales en vue de son remplacement.
Les contacts d'antennes et des déplacements appelés «danses» jouent un grand rôle dans la communication entre ouvrières au sein d'une colonie, et leur permettent d'exploiter au mieux les ressources en nourriture de leur environnement. La découverte de nourriture est d'abord le fait de quelques butineuses. Une butineuse qui a trouvé une source de nourriture intéressante est capable, à son retour, d'informer les autres abeilles sur la nature et la localisation de sa découverte. Cette transmission d'informations élaborées sur le milieu est l'une des caractéristiques remarquables de la vie sociale des abeilles à miel.
Exemple : «La danse en huit»
C'est au cours des échanges de nourriture qu'interviennent principalement les contacts antennaires. Le nectar collecté par une butineuse est placé dans son jabot social. Une fois rentrée à la colonie, une butineuse est capable de régurgiter son nectar et de le transmettre à une autre abeille, c'est la trophallaxie; ces échanges sont très fréquents. L'abeille solliciteuse déplace l'une de ses antennes entre les mandibules de la donneuse, puis étend sa langue. La donneuse répond à la sollicitation par des mouvements d'antennes bien précis et régurgite des gouttes de nectar. Par d'autres mouvements d'antennes, elle indique la fin de l'échange.
La danse des abeilles désigne le système de communication animale par lequel des abeilles butineuses ou exploratrices (en moyenne 5 à 25 % des butineuses qui sont les plus âgées, les plus expérimentées, les autres étant des réceptrices attendant le signal de l'éclaireuse) transmettent aux réceptrices restées dans la colonie la distance et la direction de la source de nourriture où elles peuvent obtenir le nectar et le pollen des fleurs nécessaires à la production de miel. Au cours de ces danses, elles émettent avec les ailes un son particulier et transmettent l'odeur du nectar dont elles veulent communiquer leur position. Les réceptrices restent en contact avec la danseuse. Ces danses exécutées sur les rayons d'alvéoles sont d'autant plus vives, et de longue durée, que le nectar est abondant et riche en sucre, renseignant également sur les plantes qui cessent d'être productives et sur celles qui le deviennent. Alertées, les abeilles jusque-là inactives s'envolent à la recherche de cette nourriture. Grâce à ces mécanismes de communication, les colonies peuvent s'adapter et localiser efficacement les sources de nourriture disponibles.
C'est à l'éthologue autrichien Karl von Frisch (1886 - 1982), dans son ouvrage Vie et mœurs des abeilles, que l'on doit la description de ce qu'il nomme « langage des abeilles » et la compréhension des « danses » des abeilles. Ces découvertes de Karl von Frisch poursuivies par son élève Martin Lindauer ont pu être confirmées en 1986, à l'aide d'un robot miniature capable d'exécuter cette danse des abeilles.
L'utilisation de fleurs artificielles, délivrant une solution sucrée et odoriférante, a permis de mettre en évidence la mémoire olfactive des abeilles. L'odeur mémorisée permet à la butineuse de s'orienter sélectivement vers les fleurs sur lesquelles elle a précédemment trouvé de la nourriture. Au cours de la journée, les abeilles et les bourdons apprennent à mieux exploiter les fleurs qu'ils butinent. En revanche, leur mémoire décroît pendant la nuit. Cette amnésie présente un avantage: les fleurs ayant une vie courte, le souvenir trop persistant de ce qui n'est plus, pourrait inhiber, chez les ouvrières, la recherche de nouvelles fleurs.
De même, les abeilles peuvent utiliser leur mémoire olfactive afin de ne pas reconsommer le nectar de fleurs toxiques qui les a rendues malades[8].
Les abeilles possèdent de remarquables capacités cognitives rapportées à la taille de leur cerveau. Elles sont capables d’apprendre différents concepts abstraits. Elles peuvent maîtriser des idées comme les relations spatiales (par exemple : au-dessus / au-dessous) ou des différences de couleurs, de tailles[9]. Certaines études montrent que les abeilles sont capables de compter jusque approximativement cinq[10],[11],[12]. Elles sont capables de distinguer certaines couleurs. Cette vision des couleurs chez les abeilles mellifères a été découverte il y a déjà 100 ans par Karl von Frisch[13]. On sait également depuis peu que les abeilles sont capables de différencier et de reconnaître les visages humains[14].
Lorsqu'il fait chaud, les abeilles d'été ventilent la ruche en se plaçant aux entrées et en vibrant des ailes et vont chercher de l'eau qu'elles déposent dans la ruche et dont l'évaporation a un effet refroidissant. Lorsqu'il fait froid, elles se mettent à frissonner par contraction de leur abdomen, produisant de la chaleur qui réchauffe la colonie. En hiver, par températures négatives, la colonie des abeilles d'hiver (à la différence des abeilles d'été, elles restent dans la ruche[15]) se resserre, formant une grappe de la taille d'un ballon de football, la température atteignant la température optimale de 33–36 °C au centre (idéale pour les œufs, larves, pupes et nymphes sténothermes), de 10 à 15 °C à la périphérie (en dessous les abeilles meurent). Cette stratégie de groupe des abeilles est une adaptation comportementale à la thermorégulation[16],[17].
Les abeilles produisent du miel, de la cire pour construire les alvéoles, de la gelée royale pour nourrir les jeunes reines, ainsi que de la propolis qui, une fois mastiquée, sert à colmater les ouvertures et à isoler la ruche.
Le miel est élaboré par l’abeille à partir de substances sucrées qu’elle récolte dans la nature. Le miel est pour les abeilles, une réserve de nourriture pour les périodes climatiques défavorables, saison sèche pour les Apis dorsata ou l'hiver pour les Apis mellifera. Les principales sources d’approvisionnement sont le nectar, qui est produit par le nectaire des plantes à fleurs (angiospermes), et le miellat, qui est une excrétion produite par des insectes suceurs comme le puceron, la cochenille ou le metcalfa à partir de la sève des arbres. Du fait de leur anatomie et en particulier de la longueur de leur trompe, les abeilles domestiques ne peuvent récolter le nectar que sur certaines fleurs, celles-ci sont dites mellifères. Le nectar des fleurs sert à attirer les insectes pollinisateurs, qui assurent ainsi leur fécondation.
La composition des nectars varie avec les plantes qui les produisent, ils sont composés principalement de glucides tels que saccharose, glucose, fructose et d’eau. Leur teneur en eau peut être importante, jusqu’à 90 %. Les miellats sont plus riches en mélézitose.
L’élaboration du miel commence dans le jabot de l’ouvrière, pendant son vol de retour vers la ruche. L’invertase, une enzyme de la famille des diastases, est ajoutée, dans le jabot, au nectar. Il se produit alors une réaction chimique, l’hydrolyse du saccharose qui donne du glucose et du fructose.
Arrivée dans la ruche, l’abeille butineuse régurgite le nectar à une receveuse (trophallaxie), qui régurgitera et ré-ingurgitera ce nectar riche en eau, ce qui a pour effet d'ajouter encore des enzymes, et de commencer à déshydrater cette ébauche de miel, qui doit encore être déshydraté pour prolonger la longueur de sa conservation. Pour cela, la butineuse le dépose en fines couches sur la paroi des alvéoles. Les ouvrières ventileuses entretiennent un courant d’air dans la ruche qui provoque l’évaporation de l’eau. Lorsque sa teneur en eau atteint 17 à 22 %, le miel est à maturité ; il est alors emmagasiné dans d’autres alvéoles qui seront operculés quand ils seront remplis.
La gelée royale est le produit de sécrétion du système glandulaire céphalique, glandes hypo-pharyngiennes et glandes mandibulaires, des abeilles ouvrières, entre le cinquième et le quatorzième jour de leur existence, ouvrières qui portent alors le nom de nourrices. C’est une substance blanchâtre aux reflets nacrés, à consistance gélatineuse, chaude et de saveur acide mais légèrement sucrée, qui constitue la nourriture exclusive:
Les abeilles produisent juste la quantité nécessaire à l’élevage du couvain et elles n’en font pas de provision.
La gelée royale contient en moyenne :
On y trouve également des vitamines (la gelée royale est le produit naturel connu le plus riche qui soit en vitamine B5), des oligo-éléments, de l’acétylcholine (jusqu’à 1 mg/g), des facteurs antibiotiques particulièrement actifs sur les proteus et escherichia coli B (plus connu sous le nom de colibacille).
Les alvéoles sont construites en cire.
L’origine du mot propolis est associée au grec pro qui veut dire «devant, en avant de», et polis «la cité». Cette matière est utilisée comme un mortier pour réduire ou ajuster la dimension des ouvertures de la ruche en fonction des conditions climatiques.
La propolis désigne toute une série de substances résineuses, gommeuses et balsamiques, de consistance visqueuse, recueillies par les abeilles sur certaines parties de végétaux, essentiellement les bourgeons et les écorces de certains arbres, substances qu’elles rapportent à la ruche et qu’elles modifient vraisemblablement en partie par l’apport de certaines de leurs propres sécrétions, cire et sécrétions salivaires principalement.
Dans la ruche, la propolis a de multiples usages. C’est un mortier qui sert au colmatage, à l’étanchéité de la ruche, au renforcement de rayons ou parties défectueuses de la ruche. C’est un vernis aseptisant déposé en fine couche à l’intérieur des cellules avant la ponte de la reine, ou pour lisser les parois intérieures de la ruche. Elle sert aussi à momifier les animaux intrus et morts trop gros pour être évacués par les abeilles évitant ainsi leur décomposition.
La propolis contient également beaucoup d’autres éléments comme des acides organiques, de très nombreux flavonoïdes, des oligo-éléments, de nombreuses vitamines.
Les abeilles sont touchées par le déclin des populations d'insectes pollinisateurs observé depuis la seconde moitié du XXe siècle dans les pays industrialisés. Une importante surmortalité des abeilles est constatée au niveau mondial depuis le milieu des années 1980. Ce phénomène peut être attribué à des agents biologiques (prédation, parasites, champignons, bactéries, virus) ou chimiques (produits phytosanitaires), à la diminution de la biodiversité florale par la monoculture intensive ou encore à de mauvaises pratiques apicoles[18].
En France, la loque américaine et la nosémose sont des maladies dites légalement contagieuses, soumises à des prescriptions légales sous le contrôle des services vétérinaires.
En 2007, dix-huit virus affectant le genre Apis étaient connus, les plus répandus étant les virus des ailes déformées, du couvain sacciforme, du Cachemire, de la paralysie aiguë, de la paralysie chronique et le black queen cell virus[19].
L'apparition à caractère invasif en 2004 en France du frelon asiatique provoque une certaine inquiétude chez les apiculteurs[25]. Cette espèce est un prédateur virulent des abeilles et le comportement défensif de l'abeille européenne Apis mellifera est peu efficace, contrairement à celui de l'asiatique Apis cerana. Celle-ci forme en effet une grappe d'abeilles autour de l'agresseur dans le but de le tuer par hyperthermie. On observe un comportement analogue chez Apis mellifera cypria contre le frelon oriental, mais ayant pour effet l'asphyxie du frelon[26].
Les produits phytosanitaires peuvent causer aux abeilles des intoxications aiguës provoquant des mortalités massives, mais aussi avoir des effets sublétaux affaiblissant les colonies.
Au cours des années 2000, les substances actives que sont l'imidaclopride, le fipronil et le thiamethoxam, utilisées comme insecticides systémiques en enrobage de semences, ont été mises en cause dans le problème de surmortalité des abeilles. Depuis 2004 et à la suite de ces polémiques, l'utilisation d'insecticides pendant les périodes de floraison est réglementée[27] et plusieurs produits ont été partiellement ou totalement interdits.
L'abeille joue un rôle important dans la nature à travers la pollinisation, un rôle particulièrement rappelé depuis les craintes de disparition de l'espèce exprimées au milieu des années 2000[28].
Consommatrices de pollen et de nectar, les abeilles participent au transport du pollen des fleurs qu'elles visitent et assurent ainsi la pollinisation de nombreuses espèces de plantes à fleurs sauvages ou cultivées. Elles sont particulièrement utiles dans les vergers ou même parfois pour assurer la pollinisation dans des cultures sous serres. Étant des insectes, elles sont parfois sensibles aux traitements phytosanitaires utilisés pour lutter contre certains ravageurs. À ce titre, leur bonne ou mauvaise santé peut être considérée comme un bon témoin de la qualité des pratiques agricoles et de leurs conséquences sur le milieu naturel.
« Si l'abeille venait à disparaître, l'homme n'aurait plus que quatre années à vivre ». Cette citation attribuée à tort à Albert Einstein (elle a été inventée par un journaliste) illustre l'interdépendance des espèces. L'ensemble des pollinisateurs (essentiellement les insectes mais aussi certains mammifères et oiseaux) assurent la reproduction de 80 % des espèces végétales, parmi lesquelles se trouvent près de 35 % des ressources alimentaires mondiales.
La piqûre d'abeille est généralement sans danger, mais certaines personnes peuvent présenter une intolérance au venin[29] de l'abeille ; cette intolérance peut aller jusqu'au choc anaphylactique et peut donc causer la mort. En cas de doute et symptôme important, ne pas hésiter à consulter un médecin.
Le venin de l'abeille, ou apitoxine, est un mélange de molécules qui contient plusieurs toxines dont la mélittine, la tértiapine et l'apamine, ainsi que des enzymes telles que la phospholipase A2, la carboxylesterase 6 et des protéases à sérine.
Après la piqûre, l'abeille, ayant laissé son dard planté sur son « agresseur », meurt ; en effet, lors de la désolidarisation du dard de l'abeille, cette opération entraîne un déchirement interne de l'abdomen.
En essayant de retirer le dard, il ne faut surtout pas presser la glande venimeuse, car cela a pour effet d'injecter le venin.
Le jus d'oignon (oignon fraîchement coupé) est assez efficace contre les piqûres d'abeilles[30].
Plonger la partie blessée dans du vinaigre pendant 30 minutes permet aussi une très nette diminution de la douleur et du gonflement.
La méthode la plus efficace, et d’approcher une source de chaleur intense (briquet, bougie...) de la piqûre et de maintenir une dizaine de secondes, et de le répéter une à deux fois en veillant tout de même à ne pas brûler la peau. En effet le venin étant composé de protéines, celles-ci sont dénaturées par la chaleur et ne provoquent peu ou plus de réaction allergique. Ce procédé est d'autant plus efficace s'il est appliqué très rapidement.
La piqûre d'abeille peut aussi être utilisée pour l'apithérapie.
D'autre part, l'abeille secrète une cétone, la 2-heptanone (2-H), de ses glandes mandibulaires lorsqu'elle emploie ses mandibules pour mordre. Cette molécule agit comme un anesthésique envers les petits arthropodes (larves de petites teignes, varroa) qui, lorsqu'ils sont mordus par l'abeille, sont endormis pendant quelques minutes, lui permettant alors de s'en débarrasser[31],[32].
L'abeille est comme la fourmi parfois utilisée comme modèle, ou pour tester des modèles. Des chercheurs américains ont proposé[33] d'utiliser l'abeille comme modèle en épidémiologie humaine, non pour simuler une maladie en particulier, mais pour mieux prospectivement comprendre certains phénomènes de diffusion de maladies infectieuses ou environnementales en tenant compte des niveaux de diversité génétique, la densité et de promiscuité de population, et des mécanismes de leur rétrocontrôle, à des coûts raisonnables. En effet les colonies d'abeilles ont certains points communs avec les populations humaines ; diversité génétique, densité de population, sensibilité à certaines maladies ou à des agents chimiques. Chaque reine s'étant accouplée avec une trentaine de mâles, plus de 30 patrilignées constituent une même ruche. On peut étudier une colonie dans un réseau de quelques ruches à quelques centaines de ruches. Les abeilles circulent (jusqu'à 7 km de leur ruche) et certaines ruches sont régulièrement déplacées par les apiculteurs. On pourrait ainsi modéliser l'équivalent d'une grande famille à plusieurs grandes villes. Les ruches sont naturellement en interaction avec ces arthropodes, bactéries, champignons et virus pathogènes. Les ruches sont manipulables à des coûts bien moindres que les lignées de rongeurs. Comme l'homme, l'abeille affiche différents mécanismes de défense contre la maladie (dont la fièvre en cas d'infection), l'utilisation d'antibiotiques, et l'élimination des cadavres. Mieux comprendre les comportements hygiéniques des apiculteurs, mais aussi des abeilles (rôle de la propolis et du miel) pourrait aider à mieux modéliser certains problèmes touchant l'Homme, même si les réponses physiologiques des abeilles sont très différentes de celles de l'homme.
L'abeille est un symbole de royauté depuis l'Égypte ancienne. C'est devenu un motif récurrent en héraldique. Napoléon Bonaparte a aussi repris ce symbole lorsqu'il est devenu empereur.
Une histoire de la mythologie grecque raconte qu'un jour, les abeilles d'Aristée, fils d'Apollon, étaient toutes mortes. Amoureux de la Dryade Eurydice, il fut cause de sa mort, en la poursuivant le jour de ses noces avec Orphée : comme elle fuyait devant lui, la malheureuse n'aperçut pas sous ses pieds un serpent caché dans les hautes herbes. Pour la venger, les nymphes, ses compagnes, firent périr toutes les abeilles d'Aristée. Sa mère Cyrène, dont il implora le secours afin de réparer cette perte, le mena consulter Protée, dont il apprit la cause de son infortune, et reçut ordre d'apaiser les mânes d'Eurydice par des sacrifices expiatoires. Docile à ses conseils, Aristée, ayant immédiatement immolé quatre jeunes taureaux et autant de génisses, en vit sortir une nuée d'abeilles qui lui permirent de reconstituer ses ruches.
On peut aussi citer Melissa, une abeille ayant aidé le très jeune Zeus à se nourrir en adoucissant le goût du lait de la chèvre Amalthée grâce à son miel.
Les parents de la petite Margherita Manchini, baptisée la veille, doivent aller à la récolte. La mère de celle-ci pose alors le berceau de sa fille sous un arbre environnant. Alors qu'un de leurs collègues revient, blessé par sa faux, il aperçoit le berceau infesté d'abeilles. Il essaie alors de les repousser et s'aperçoit que les insectes apportent miraculeusement du miel dans la bouche du bébé, sans lui faire le moindre mal. C'est alors que la blessure dont il a été victime guérit, elle aussi, miraculeusement.
De nos jours, l'abeille est devenu l'un des symboles des écosystèmes. En particulier, la disparition constatée des différentes espèces d'abeilles de par le monde est souvent reprise pour représenter la fragilité des écosystèmes.
Apis (mot latin signifiant apis « abeille ») est un genre qui regroupe sept à neuf espèces d'insectes sociaux de la famille des Apidés (Apidae) et de la sous-famille des Apinae. C'est le seul genre de la tribu des Apini.
Ces espèces produisent du miel en quantité notable ; ce genre regroupe donc les espèces qui sont principalement exploitées pour l'apiculture. Les membres de ce genre sont communément désignés par le terme abeilles, quoique ce terme puisse désigner aussi les taxons supérieurs Apoidea, Apidae et Apinae. Il existe d'autres espèces d'abeilles à miel en dehors du genre Apis, qui produisent du miel en très petites quantités.
L’apidologie est la spécialité de l'entomologie qui traite des abeilles domestiques.
An bheach Eorpach agus 3 speiceas eile. Cruthaíonn sí sochaí ilbhliantiúil le máthair áil amháin, na céadta ladrann agus 50,000-80,000 beach oibre. Beireann máthair an áil suas le 3,000 ubh, ceann in aghaidh gach cill chéarach sa chíor meala. Toirchíonn na ladrainn máithreacha nua le linn a n-eitiltí pósta. Tóraíonn na beacha oibre foráiste, glanann an choirceog, tugann bia do na larbhaí, agus déanann gach gnó eile is gá. Ní dhéanann coilíneachtaí geimhriú ach maireann tríd an ngeimhreadh ar mhil is pailin stóráilte.
Is síol ainmhí é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid.
Medonosna pčela ili pčela medarica (lat. Apis) rod je opnokrilaca (Hymenoptera). To su vrlo razvijeni kukci, a nastali su na području Afrike, Europe i Bliskog istoka pa se dijele na afričke, orijentalne i europske podvrste. Ljudi su oduvijek bili fascinirani pčelama i nađeni su mnogi povijesni izvori koji govore upravo o ovim malim bićima. Tako su na primjer Egipćani mislili da su pčele nastale iz suza Ra-boga Sunca, a Grci su pričali da su pčele čuvale Zeusa dok je bio mali i hranile ga medom.
Budući da pripada člankonošcima, tijelo pčele građeno je od hitina i sastoji se od glave, prsa i zatka. Na prsima su tri para nogu i dva para tankih krila. Kad pčela poleti, krila se spoje pa joj je lakše letiti. Pčele lete od cvijeta do cvijeta i skupljaju biljni nektar i pelud te ga nose u košnicu. Usta su joj građena od dva dijela : prednji dio kojim grize i stražnji dio koji je zapravo rilce pomoću kojeg pčela usisava tekućinu. Na nogama ima košaricu, tj. udubljenje s dlačicama gdje sprema nektar.
Pet očiju iznad usta, služe pčeli za raspoznavanje nekih boja dok neke druge ne može vidjeti. Naime, ona vidi samo plavu i žutu, ali i ultraljubičastu koju čovjek ne može vidjeti.
Unatoč lošim očima, pčele su uspjele razviti izvanredno osjetilo njuha. Pomoću mirisa pčele se međusobno razlikuju jer svaka zajednica ima drugačiji miris. Osjetilne stanice njuha smještene su na vrhu ticala. Znanstvenici su pokusima utvrdili da pčelama osjetilo okusa nije veoma razvijeno jer one skupljaju slatku otopinu i kada nema dobar okus. Zadak se sastoji od devet kolutića i na njemu su voskovne žlijezde koje izlučuju tvar za izgradnju saća. Zadak završava nazubljenim žalcem koji je za pčelu zapravo jedina obrana. Nakon uboda pčela žalac ne može izvući pa se on otkine, a ona ugiba. Najotrovniji sastojak otrova ispuštenog pri ubodu je melitin i vrlo je opasan za ljude koji su na njega alergični. Pčelinja je zajednica jedna od najorganiziranijih društava u prirodi. Vrlo je slična ljudskom društvu u Srednjem vijeku - ima kraljicu i njene podanike. Zapravo, u pčelinjoj zajednici se nalazi tri vrste pčela : matica, radilica i trut.
2006. godine je objavljen genetski zapis medonosne pčele apis mellifera. Pčela je tako treći kukac čiji je gen u cijelosti dešifriran, nakon mušice, komarca. Unutar DNK pčele znanstvenici su otkrili iznenađujuće sličnosti i veze pčela sa sisavcima i čovjekom. Poput ljudi pčele su na Europski kontinent prešle iz Afrike. Razdijelile su se u dvije genetski odvojene populacije. Otkriveno je da po pčelinjemu biološkom satu koji nose u sebi pčele više sličie sisavcima nego muhama. Taj sat regulira brojne aktivnosti uključujući navigaciju, određivanje vremena kao i pčelinji plesni jezik koji se koristi za obavještavanje o izvorima nalazišta hrane. Znanstvenici sa Sveučilišta Illinoisa utvrdili su 36 gena mozga medonosne pčele, od kojih su 33 bila već poznata otprije. U priopćenju navode da pčela ima oko 10.000 gena manje od komarca ili mušice. U pčela je više gena koji određuju miris, ali manje onih koji utvrđuju okus.
Broj pčela izletnica koje prikupljaju hranu, vodu, propolis te ostalo potrebno za razvoj i održanje zajednice razlikuje se i ovisi o ukupnom broju pčela u zajednici.
Veličina zajednice Broj izletnica Udio u zajednici 15.000 2.300 15% 20.000 5.000 25% 25.000 7.500 30% 40.000 20.000 50% 50.000 30.000 60% 60.000 39.000 65%Prema gornjim podacima možemo zaključiti da broj izletnica ne raste srazmjerno broju pčela u zajednici.
Kada nastupe zimski dani pčelama osigurajte mir u košnici i izbjegavajte svako nepotrebno uznemiravanje pčela.
Kod uznemiravanja pčela zimi one će reagirati uzimanjem dodatnih zaliha hrane. Time nepotrebno opterećuju probavne organe, pa nerijetko od toga i mnoga društva stradaju. Ako ste dobro i ispravno uzimili svoje pčelinje zajednice, što vam je i dužnost, nema potrebe za uznemiravanjem pčela. Ako niste, to više nećete moći ispraviti zimi, pa onda opet ne dirajte košnice nepotrebno. Vaše eventualne manje propuste pčele su ispravile same, a svaki veći propust znači najčešće gubitak zajednice. Vaš jedini i neizbježni zimski zadatak je briga o osiguranju mira pčelinjaku i eventualno čišćenje leta nakon zimskih padalina, poput snijega. Snijeg čistimo samo s leta košnice kako bismo omogućili ulaz svježeg zraka u košnicu. Sa same košnice snijeg ne treba čistiti jer služi kao dodatni prirodni izolator košnice. Povremeno prije nego temperature porastu ispred košnica na snijeg nabacajte malo slame ili nečega sličnoga da pčele na pročisnom letu ne slijeću na hladan snijeg što za njih može biti kobno.
Uzimljavanje pčela svake godine izaziva nelagodu pčelara: hoće li pčele prezimiti ili ne, hoće li one koje prezime biti dovoljno snažne za brz proljetni razvoj do prve ozbiljnije pčelinje paše. Važno je da se u zimu ulazi s dovoljno jakim zajednicama. Slabe zajednice u klupku troše previše hrane i energije za proizvodnju topline pa ih prije zime treba spojiti sa zdravim i jakim pčelinjim zajednicama ili sa srednje jakima, kako bismo dobili jednu jaku zajednicu. Velika većina pčelara koji su zajednice uzimili bar i jednu zimu zna da su jaka zajednica, dovoljno hrane i prozračnost košnice važni elementi za dobro i pravilno uzimljavanje.
Vlažan zrak bolje provodi toplinu od suhog, pčele samo posredno griju košnicu grijući klupko, hladan zrak ulazi kroz sve otvore košnice a ponajviše na samo leto koliko god ga mi smanjili... Sve su to činjenice koje ne treba zaboraviti prilikom uzimljavanja pčelinjih zajednica. Mnogi pčelari griješe ako prilikom utopljavanja košnica prije nadolazeće zime praktički onemoguće cirkulaciju zraka u košnici. Pravilno uzimljena košnica mora imati cirkulaciju zraka gotovo kao i ljeti. Samo utopljavanje košnice bitno je i dolazi do izražaja tek kada matica sredinom ili potkraj siječnja počinje zalijegati prva jajašca. Tada dodatna izolacija smanjuje učinak razlika između nižih noćnih i viših dnevnih temperatura.
Zimsko klupko ranije formiraju slabije zajednice sa manjim brojem pčela. Stoga bilježimo da se klupko formira:
U samome zimskom klupku bilježimo temperature 9-10°C na periferiji klupka i 20-30°C u sredini zimskoga pčelinjeg klupka.
Rojenje je zapravo dijeljenje jedne u dvije nove i međusobno potpuno neovisne zajednice. Rojenje je prirodni nagon pčela u njihovoj borbi za održanjem vrste. Samo rojenje jednim dijelom vjerojatno potječe od nagona za seljenjem koje susrećemo još i danas u pojedinih kukaca. Da bi se pčele pokrenule u rojevno stanje potrebni su neki od preduvjeta kao što su: pogodna temperatura i medenje medonosnog bilja.
U normalnoj pčelinjoj zajednici živi i radi tri vrste pčela koje razlikujemo prema spolu, izgledu, obliku, veličini i radnim zadacima. To su matica, trut i radilica.
Matica je jedina spolno zrela ženka u pčelinjem društvu, čiji je zadatak nošenje jaja i time briga o društvu, kao i držanje pčelinjeg društva u košnici putem feromona koje luči. Iz oplođenih jaja se razvijaju ženke (radilice ili matice), dok se iz neoplođenih razvijaju mužjaci (trutovi). Jedno pčelinje društvo može imati samo jednu maticu. Ukoliko se izleže više matica, doći će do podjele društva prirodnim rojenjem. Maticu oplođavaju trutovi. Tokom života matica izleće iz košnice samo jednom, pri parenju, i izuzetno ako dođe do rojenja. Oplođena matica polaže jaja u ćelije saća. Radiličke ćelije su uže te dok nosi jaja joj ćelija stisne tijelo i aktivira spolne organe, Trutovske ćelije su široke i nema aktivacije pojedinih hormona i nastaje trut. Iz najvećeg broja jaja izlegu se radilice, iz malog broja jaja izlegu se trutovi, a iz nekoliko posebno ugrađenih matičnjaka izlegu se matice. Matica se rađa iz oplođenog jajeta, a da li će opstati zavisi do prehrane. Dnevno matica može položiti od 2500 do 5000 jaja. Matica se, od pčele radilice, razlikuje i po izgledu. Njezino tijelo je mnogo šire, noge su duže, a leđa bez dlačica. Na zadnjim nogama ona nema korpice za odlaganje cvjetnog praha (kao radilice) i oblik žalca je drugačiji nego kod radilice. Matica se u košnici kreće u pravcu kretanja Sunca. Ujutro je na istočnom djelu košnice, u podne je između središnjih ramova, a navečer na zapadnoj strani.
Maticu zovu i kraljicom pčelinjaka, ali i ona se za taj položaj mora izboriti. Naime, nakon 16 dana iz oplođenog jajašca ona se izleže i prvi joj je zadatak naći sve ostale matice u matičnjaku i ubiti ih prije nego se izlegnu. Nakon petog dana od kada se matica izlegla ona izlazi na orjetancijske letove iz košnice radi pripreme za oplodnju - ovaj dio života matice nazivamo sazrijevanje matice. Matica se nakon sazrijevanja pari s nekoliko trutova občno između 20 i 50 trutova, ali oni ne prežive jer ostavlja svoje cijele spolne organe u tijelu matice. Sam čin oplodnje se odvija u zraku nekoliko dana uzastopce a u jednom danau sparivanje se vrši najviše sa 20 trutova. Nakon oplodnje matica postaje stroj za polaganje jajašaca i uvijek je okružena radilicama koje ju hrane i čuvaju. Matica koja je sparena sa malim brojem trutova ima u spermateci mali broj spermija te je pčele kao takvu vrlo brzo zamjene sa novom.
U pčelarstvu radi lakšeg raspoznavanja i snalaženja pčelinja matica se označava bojom. Boje su međunarodno prihvaćene radi lakšeg snalaženja prilikom trgovine. Matice se označuju bijelom, žutom, crvenom, zelenom i plavom bojom. Svaka boja je oznaka za određenu godinu.
Budući da se pčele mogu kupiti i u drugim državama, međunarodno je prihvaćen sustav obilježavanja matica bojama, a u svrhu lakšeg određivanja njihova godišta. Primjer: 2003. matica se označavala crvenom bojom, 2005. označavala se plavom itd.
Broj kojim završava godina Boja označavanja matice 1 ili 6 2 ili 7 3 ili 8 4 ili 9 5 ili 0Trut je mužjak pčele i razvoj njegove jedinke traje najduže (do 24 dana - 3 dana embrijske faze, 7 dana ličinka, 10 dana kukuljica).[1] Može poživjeti dva mjeseca. Vrlo je velik i ne može se sam hraniti već ga hrane radilice. Kad dosegne spolnu zrelost izlazi na prvi let. Obično se svi trutovi okupe na jednom mjestu u zraku gdje dođe i matica. Samo će ju najbrži od njih oploditi i on tada ugiba. Ponekad ako nema hrane za cijelu zajednicu, radilice izbacuju preostale trutove van iz košnice nakon oplodnje. U suprotnom trutovi ostaju i svojom veličinom griju ostale pčele.
Radilica je također ženka, ali sa zakržljalim jajnicima. Ona u nedostatku matice može također polagati jajašca, ali iz njih s obzirom da su neoplođena izlježu samo trutovi.
U košnici svaka pčela obavlja svoj posao ovisno o starosti pa se razlikuju:
U Hrvatskoj autohtona pčela je siva pčela ( Apis mellifera carnica. U starijoj literaturi se nalazi i pod imenom kranjska pčela. To je jedna od najvažnijih pasmina sive pčele. One su također specifične po tome što među svim pčelama imaju najdulje rilce na ustima (do 6,7mm).
Pčela je, iako mala, vrlo razvijen kukac, a nastala je na području Afrike, Europe i Bliskog istoka, pa se stoga i dijeli na afričke, orijentalne i europske podvrste. Pripada člankonošcima, tijelo pčele građeno je od hitina i sastoji se od glave, prsa i zatka. Na prsima su tri para nogu i dva para tankih krila.
Pčela ima tri para nogu koje joj služe za kohanje, čišćenje tijela i sakupljanje cvjetnog praha koji zahvaljujući građi stražnjih nogu unosi u košnicu. Svaka noga kod pčele drži se prsiju pomoću prvog članka - kuka ili coxa. Na kuk se nastavlja bedreni valjak - trochanter.
Prednji par nogu pčeli služi za održavanje i čišćenje tijela. Prilikom čišćenja ticala pčela ga stavlja u polukružni izrez prednje noge koji je oblikom i veličinom prilagođen upravo za tu namjenu. Samo ticalo provuče i na taj ga način očisti.
I na pčelinjim srednjim nogama nalaze se dlačice za sakupljanje cvjetne peludi. Na samom kraju goljenice srednje noge nalazi se izraštaj koji joj služi za dohvat drugih nogu i skidanje cvjetnog praha sa stražnjih nogu koje zatim stavlja u otvore saća.
Stražnji je par nogu kod pčele najrazvijeniji i za pčelu najvažniji. On ima dobro razvijen kuk zvan coxa i u odnosu na ostale noge ima duplo razvijeniju goljenicu i prvi članak. Sama goljenica u donjem dijelu ima udubljenje u kojem pčele prenose pelud u košnicu.
Prilikom hoda pčela održava ravnotežu na taj način da istovremeno opterećuje prvu i zadnju nogu jedne i srednju nogu suprotne strane. Pčela može hodati po hrapavim i potpuno glatkim površinama i to bez obzira na njihov položaj. Za hod po hrapavim površinama služi se šiljatim čaporcima dok joj za hod po glatkim površinama služe jastučići.
Grafikon prikazuje razvojni put pčele od jajašca do odrasle jedinke.
Nakon što matica položi jajašca u ćelije saća, pčele radilice (kućne pčele) odabirom vrste i količine hrane određuju iz kojeg će se jajašca izleći radilica ili matica, dok se trutovi izlegu iskljućivo iz neoplođenh jajašaca.
Pčele imaju najvažniju ulogu u oprašivanju cvjetova jer su najbrojniji oprašivači na zemlji. Medonosnim pčelama je med zaliha za duge zimske mjesece kada cvijeće ne cvijeta i stoga ne proizvodi biljne sokove. To je jedini kukac koji - naravno: nesvjesno - proizvodi hranu koju jedu i ljudi. U veoma dobro razvijenim zajednicama nalazi se ukupno 50.000 - 80.000 pčela što ovisi o košnici, a svoje zadatke obavljaju ovisno o starosti. Mlade pčele do 21 dana života uglavnom se brinu oko izgradnje saća, čišćenja košnica, hranjenja ličinki iz kojih će se izlječi novi naraštaji pčelinje zajednice u kojoj žive. Pretpostavlja se da trećina ljudske hrane ovisi o oprašivanju koje čine pčele. Većina pčela ima elektrostatski naboj koji povećava apsorpciju peludi. Pelud i nektar tvore masu koja je najčešće viskozna, ali može i biti kruta. Ta masa je sferoidnog oblika te pohranjena u male ćelije u kojima se i jajašca nalaze.
Poput svih živih bića na zemlji i medonosne pčele mogu oboljevati od raznih bolesti. Neke bolesti pčela zbog njihove posebne osjetljivosti izravan su pokazatelj na stanje u okolišu. Tako bolesti medonosnih pčela dijelimo na:
Mjere suzbijanja svode se na nemogućnost ulaska miševa u košnicu – sužavanje leta, postavljane češljeva, postavljenje zatrovanih mamaca u pčelinjaku.
U intenzivnoj poljoprivrednoj proizvodnji zaštitna se sredstva upotrebljavaju u velikim količinama. Zaštita bilja od bolesti i štetočina predstavlja jednu od osnovnih agrotehničkih mjera u postizanju visokih prinosa. Pod pojmom pesticida (sredstava za zaštitu bilja) podrazumijeva se čitav niz kemijskih preparata koji se koriste za suzbijanje štetnih mikrooganizama, kukaca, nematoda, ptica, glodavaca i korova.
Trovanja pčela:
Prema opasnosti za pčele sredstva za zaštitu bilja se dijele u četiri skupine:
Siva pčela medarica
Pčele na ulazu košnice
Pčela medarica na maslačku
Pčela medarica na maslačku
"Ples" pčela služi kao nepogrešiva obavijest ostalim pčelama o pronalasku medonosnog bilja
Medonosna pčela ili pčela medarica (lat. Apis) rod je opnokrilaca (Hymenoptera). To su vrlo razvijeni kukci, a nastali su na području Afrike, Europe i Bliskog istoka pa se dijele na afričke, orijentalne i europske podvrste. Ljudi su oduvijek bili fascinirani pčelama i nađeni su mnogi povijesni izvori koji govore upravo o ovim malim bićima. Tako su na primjer Egipćani mislili da su pčele nastale iz suza Ra-boga Sunca, a Grci su pričali da su pčele čuvale Zeusa dok je bio mali i hranile ga medom.
Budući da pripada člankonošcima, tijelo pčele građeno je od hitina i sastoji se od glave, prsa i zatka. Na prsima su tri para nogu i dva para tankih krila. Kad pčela poleti, krila se spoje pa joj je lakše letiti. Pčele lete od cvijeta do cvijeta i skupljaju biljni nektar i pelud te ga nose u košnicu. Usta su joj građena od dva dijela : prednji dio kojim grize i stražnji dio koji je zapravo rilce pomoću kojeg pčela usisava tekućinu. Na nogama ima košaricu, tj. udubljenje s dlačicama gdje sprema nektar.
Pet očiju iznad usta, služe pčeli za raspoznavanje nekih boja dok neke druge ne može vidjeti. Naime, ona vidi samo plavu i žutu, ali i ultraljubičastu koju čovjek ne može vidjeti.
Unatoč lošim očima, pčele su uspjele razviti izvanredno osjetilo njuha. Pomoću mirisa pčele se međusobno razlikuju jer svaka zajednica ima drugačiji miris. Osjetilne stanice njuha smještene su na vrhu ticala. Znanstvenici su pokusima utvrdili da pčelama osjetilo okusa nije veoma razvijeno jer one skupljaju slatku otopinu i kada nema dobar okus. Zadak se sastoji od devet kolutića i na njemu su voskovne žlijezde koje izlučuju tvar za izgradnju saća. Zadak završava nazubljenim žalcem koji je za pčelu zapravo jedina obrana. Nakon uboda pčela žalac ne može izvući pa se on otkine, a ona ugiba. Najotrovniji sastojak otrova ispuštenog pri ubodu je melitin i vrlo je opasan za ljude koji su na njega alergični. Pčelinja je zajednica jedna od najorganiziranijih društava u prirodi. Vrlo je slična ljudskom društvu u Srednjem vijeku - ima kraljicu i njene podanike. Zapravo, u pčelinjoj zajednici se nalazi tri vrste pčela : matica, radilica i trut.
Lebah madu mencakup sekitar tujuh spesies lebah dalam genus Apis, dari sekitar 20.000 spesies yang ada. Saat ini dikenal sekitar 44 subspesies. Mereka memproduksi dan menyimpan madu yang dihasilkan dari nektar bunga. Selain itu mereka juga membuat sarang dari malam, yang dihasilkan oleh para lebah pekerja di koloni lebah madu.
Lebah madu yang ada di alam Indonesia adalah A. andreniformis, A. cerana dan A. dorsata, serta khusus di Kalimantan terdapat A. koschevnikovi.
Lebah madu telah di kenal oleh manusia sejak zaman budaya-budaya kuno beberapa ribu tahun yang lalu.
Dalam Islam, Al Qur'an menempatkan secara istimewa lebah madu menjadi sebuah judul yaitu An Nahl (Lebah Madu). Dalam salah satu ayatnya (Surah An Nahl ayat 68-69 tertulis: Dan Tuhanmu mewahyukan kepada lebah: Buatlah sarang-sarang di bukit-bukit, di pohon-pohon kayu dan di tempat-tempat yang dibuat oleh manusia. Kemudian makanlah dari tiap-tiap (macam) buah-buahan dan tempuhlah jalan Tuhanmu yang telah di mudahkan. Kemudian dari perut lebah itu keluar minuman (madu) yang bermacam-macam warnanya, di dalamnya terdapat obat yang menyembuhkan bagi manusia. Sesungguhnya pada yang demikian itu terdapat tanda (kebesaran Tuhan) bagi orang-orang yang berpikir.
Pembudidayaan lebah madu yang kini populer berasal dari kawasan Laut Tengah (Afrika Utara, Eropa selatan dan Asia Kecil) yang selanjut menyebar ke seluruh wilayah dunia. Bangsa Mesir Kuno membuat corong dari tanah liat sebagai sarang lebah, kemudian dari keranjang anyaman. Di Afrika lebah madu dipelihara dalam bongkahan kayu berbentuk silinder dan sarang tersebut digantung di pohon. Bangsa Rusia sebagai pengembang lebah madu secara modern, malahan disebut sebagai daerah lahan madu. Rusia mulai mengembangkan peternakan madu sejak abad ke 10 hingga kini secara besar-besaran. Mereka yang menemukan sarang lebah madu yang bisa dipindah-pindahkan, teknik tersebut diperkenalkan oleh Peter Prokovich (1775-1850).
Lebah madu mencakup sekitar tujuh spesies lebah dalam genus Apis, dari sekitar 20.000 spesies yang ada. Saat ini dikenal sekitar 44 subspesies. Mereka memproduksi dan menyimpan madu yang dihasilkan dari nektar bunga. Selain itu mereka juga membuat sarang dari malam, yang dihasilkan oleh para lebah pekerja di koloni lebah madu.
Lebah madu yang ada di alam Indonesia adalah A. andreniformis, A. cerana dan A. dorsata, serta khusus di Kalimantan terdapat A. koschevnikovi.
Hunangsbý (fræðiheiti: Apis) eru ættkvísl býflugna sem einkennast af því að þær gera sér fjölær býflugnabú úr vaxi þar sem þær safna hunangi. Sjö tegundir hungangsbýa eru nú viðurkenndar og 44 undirtegundir. Áður voru tegundirnar taldar vera 6-11 talsins. Þekktasta hunangsbýið er vestræna alibýflugan sem er alin sem húsdýr til að framleiða hunang og vax og til að frjóvga nytjajurtir. Hunangsbý eru aðeins lítið brot af þeim 20.000 tegundum sem teljast til býflugna. Sumar skyldar tegundir býflugna af öðrum ættkvíslum framleiða líka hunang þar á meðal broddlausar býflugur en aðeins flugur af ættkvíslinni Apis teljast sönn hunangsbý. Býflugnafræði er undirgrein skordýrafræði sem fæst við rannsóknir á býflugum.
Ættkvíslarnafnið Apis er Latína fyrir "bý".[1]
Litningafjöldinn í þremur greinum býflugna er: Micrapis 2N = 16, Megapis 2N = 16, and Apis 2N = 32. Drónar allra tegunda hafa 1N litningafjölda. Genamengi Apis hefur verið kortlagt.
Apis florea og Apis andreniformis eru smáar býflugur frá Suður- og Suðaustur-Asíu. Þær gera smá berskjölduð bú í trjám og runnum. Stingir þeirra ná yfirleitt ekki í gegn um mannshúð, svo meðhöndlun þeirra þarfnast bara lágmarks varnarbúnaðs. Þær eru fornastar af núverandi býflugum, kannski ólíkar Bartonian (um 40 milljón árum síðan eða aðeins seinna) öðrum stofnum, en virðast ekki hafa aðgreinst frá hvor öðrum í langan tíma fyrir Neogene.[2] Apis florea have smaller wing spans than its sister species.[3] Apis florea er einnig al gular nema vinnubý sem eru með svartan skjöld (scutellum).[3]
Ein tegund er viðurkennd í undirættkvíslinni Megapis. Hún byggir vanalega staka eða fáar berar plötur hátt í trjám, á klettum, og stundum byggingum. Þær geta verið mjög árásargjarnar og geta auðveldlega stungið fólk til bana.
Þetta eru þrjár eða fjórar tegundir. Hin rauða Koschevnikovs bý (Apis koschevnikovi) frá Borneo. Apis cerana, austræna hunangsbýið, er hefðbundin hunangsfluga Suður- og Austur-Asíu, höfð í búum svipað og A. mellifera, þó í miklu minna mæli og staðbundnara. Enn er óljóst með undirtegundirnar A. c. nuluensis og Apis nigrocincta. Nýjustu greiningarnar/kenningarnar eru að þetta séu sjálfstæðar tegundir, og að A. cerana sé jafnvel undirættkvisl.[2]
A. mellifera, algengasta ræktaða tegundin, var þriðja skordýrið til að vera með genamengið kortlagt. Þær virðast hafa orðið til í Austur-Afríku og breiðst út þaðan til Norður-Evrópu og austur til Asíu til Tien Shan-fjallakeðjunnar. Margar undirtegundir hafa aðlagast að svæðisbundnum aðstæðum og veðurfari; að auki, blendingar svo sem Buckfast bý, hafa verið ræktuð. Hegðun, litur og lögun geta verið breytileg frá einni undirtegund (eða afbrigði) til annarrar.
Apis mellifera er ekki innfædd í Ameríku, svo hún var ekki til þar er fyrstu Evrópubúarnir komu þangað. Hinsvegar voru aðrar býflugnategundir haldnar hjá innfæddum.[6] Um 1622 komu Evrópskir innflytjendur með alibýflugur (A. m. mellifera) til Ameríku, og fljótlega þar á eftir með undirtegundina (A. m. ligustica) auk annarra. Margar ræktunarjurtir sem treysta á býflugur(Apis) hafa einnig verið fluttar inn síðan á nýlendutímanum. Villisvermir breiddust hratt út að sléttunum miklu, yfirleitt á undan innflytjendunum. Býflugurnar komust ekki af sjálfsdáðum yfir Klettafjöllin; þær voru flutt af Mormónum.[7] til Utah eftir 1840, og með skipi til Kaliforníu um 1850. [[File:Honey Bee takes Nectar.JPG|thumb|Býfluga sýgur blómasafa úr blómi og frjókorn klístrast við búkinn í Tansaníu
Tvær tegundir hunangsflugna, A. mellifera og A. cerana indica, eru oft ræktaðar til nytja.
[[File:Birth of black bee (Apis mellifera mellifera).jpg|thumb|"Fæðing" brúnnar alibýflugu (A. m. mellifera)]]
Eins og hjá flestum félagsskordýrum, inniheldur bú eina drottningu(frjótt kvendýr); árstíðabundið allt að nokkur þúsund drónar(frjóir karlar);[8] og tugi þúsunda ófrjórra kvenkyns vinnuflugna.
Á kaldari svæðum, hætta býflugurnar fæðuleit þegar hitinn fer niður fyrir 10°C og safnast saman í miðju búsins til að mynda vetrarþyrpingar (enska: "winter cluster"). Vinnubýin safnast saman í kring um drottninguna, og skjálfa (til hitamyndunar) til að halda miðjunni við 27°C hita við upphaf vetrar og hækka í 34°C þegar hún byrjar aftur að verpa. Vinnubýin skiptast á að vera við miðjuna og jaðar svo engu þeirra verði of kalt. Við jaðar þyrpingarinnar fer hitinn niður í 8 - 9°C. Þeim mun kaldara sem verður, þeim mun þéttari verður þyrpingin. Um veturinn borða þær hunangið til að viðhalda líkamshitanum. Magn hunangs sem þær þurfa fer eftir lengd og hörku vetrar, en þörfin á tempruðum svæðum er frá 15-50 kg..[9] Að auki, eru sumar tegundir, þar á meðal alibýflugur auk Apis cerana, færar um hitastjórnun að sumri eins og vetri.[10]
Tegundir Apis eru ósérhæfðir frjóvgarar, og frjóvga margar tegundir plantna, en alls ekki allar plöntur. Af öllum býflugum er það aðeins A. mellifera sem hefur verið notuð í atvinnuskyni við frævun ræktunarplantna. Verðmæti þessarar þjónustu er talin hlaupa á milljörðum dollara. Býflugur safna 66 lb (um 1,8 kg) af frjókornum á ári, á búið. [11]
Hunang er flókinn vökvi sem er myndaður úr blómasafa og sætuefni frá plöntum (stundum í gegn um blaðlýs) og trjám, sem er safnað saman, umbreyttur, og geymdur í búinu sem forði. Allar núlifandi tegundir af Apis hafa verið afrændar af mönnum til neyslu, þó að til framleiðslu hafa aðeins A. mellifera og A. cerana verið nýttar að marki. Hunang hefur stundum líka verið tekið frá býflugum af öðrum ættkvíslum. Til að sækja eitt gramm þurfa þær 50 ferðir. Að baki 1 kg af hunangi liggja 15 milljón flugstundir eða 20 milljón blómaheimsóknir.
Nektar, vökvi með hátt gildi súkrósa, myndast í sérstökum kirtlum plantna nefndum "nectaries" á ensku. Hann er mikilvæg orkuuppsprettu fyrir býflugur.
Vinnubý á vissum aldri mynda vaxið í sérstökum kirtlum á afturbol. Þær nota vaxið til að mynda veggi og hólf rammanna. Eins og með hunangið er vaxið til ýmissa nota fyrir manneskjur.
Býflugur safna frjókornum í sérstaka vasa á leggjum og bera í búið. Í búinu, er frjókornið nýtt sem prótein uppspretta. Við sumar aðstæður er hægt að safna aukafrjókorni úr búum A. mellifera og A. cerana. Það er notað til heilsubótar.
Vinnubý blanda saman frjókornum, hunangi og efni úr kirtlum (þeirra) og láta það gerjast í römmunum til að mynda býbrauð. Brauðið er étið af vinnuflugum (3-11 daga) sem síðan mynda svonefnt drottningarhunang sem drottningin og lirfur neyta.
Propolis eða býflugnalím er gert úr trjásafa og balsam og resín. Þær tegundir af býflugum sem gera sér bú í holum trjám nota propolis til að fylla í rifur í búinu. Apis florea nota propolis til að verjast maurum með því að þekja greinina sem búið hangir úr og búa til klístraðan varnargarð. Propolis er notað af mönnum sem heilsubót á ýmsan veg, og einnig notað í snyrtivörur.
Hunangsbý keppa við Bombus hortorum, humlutegund, vegna þess að þær afla fanga á sömu stöðum, á móti kemur að humlurnar eru á ferðinni að morgni, meðan hunangsbýin eru á ferðinni seinni partinn.[12]
Vitað er að býflugur eiga samskipti með mörgum mismunandi efnum og lyktarefnum, eins og er algengt hjá skordýrum, en þær nota sérhæfða hegðun sem virkar eins og dans til að tjá sig um gæði og gerð mataruppsprettu, og hvar hún er staðsett. Breytilegt er á milli tegunda hvernig þær tjá sig.
Hunangsbý (fræðiheiti: Apis) eru ættkvísl býflugna sem einkennast af því að þær gera sér fjölær býflugnabú úr vaxi þar sem þær safna hunangi. Sjö tegundir hungangsbýa eru nú viðurkenndar og 44 undirtegundir. Áður voru tegundirnar taldar vera 6-11 talsins. Þekktasta hunangsbýið er vestræna alibýflugan sem er alin sem húsdýr til að framleiða hunang og vax og til að frjóvga nytjajurtir. Hunangsbý eru aðeins lítið brot af þeim 20.000 tegundum sem teljast til býflugna. Sumar skyldar tegundir býflugna af öðrum ættkvíslum framleiða líka hunang þar á meðal broddlausar býflugur en aðeins flugur af ættkvíslinni Apis teljast sönn hunangsbý. Býflugnafræði er undirgrein skordýrafræði sem fæst við rannsóknir á býflugum.
Apis Linnaeus, 1758 è un genere di insetti sociali della famiglia Apidae. È l'unico genere della tribù Apini. Due delle specie comprese nel genere possono essere allevate dall'uomo ovvero Apis mellifera e Apis cerana.
Apis mellifera, diffusa in tutti i continenti a esclusione delle zone artiche e antartiche, è l'unica conosciuta in Europa. Apis dorsata risiede in particolar modo in India e nel Sud-Est asiatico, non è una specie domestica, ha la particolarità di costruire il favo aperto ed è di dimensioni ragguardevoli, tanto da meritarsi il nome di ape gigante dell'India. Nelle stesse zone prolifera Apis cerana di dimensioni però più contenute, che ha il suo habitat in Medio ed Estremo Oriente, in particolare in Afghanistan, Pakistan, India, Siberia, Cina e Giappone.
Il genere comprende 27 specie:[1]
Lo stesso argomento in dettaglio: Apicoltura e Sindrome dello spopolamento degli alveari. Oltre al ruolo diretto nella produzione del miele, l'ape è un indicatore biologico della qualità dell'ambiente e attualmente rappresenta una delle emergenze ecologiche in corso. Il maggior produttore di miele è l'Argentina che ha ridotto del 27% le sue 75.000 tonnellate annue. In Italia nel 2007 sono morte il 50% delle api, persi 200.000 alveari e 250 milioni di euro nel settore agricolo[2].
Le api muoiono per varie cause, non sempre del tutto identificate: cause ambientali, mutamento climatico, la varroa e altri antagonisti naturali, l'uso indiscriminato dei fitofarmaci. Gli alveari si spopolano per il fenomeno del CCD (Colony Collapse Disorder). In vari paesi, i regolamenti fitosanitari e le autorizzazioni all'uso dei fitofarmaci impongono, da decenni, vincoli ai trattamenti fitoiatrici al fine di tutelare l'attività delle api e degli insetti pronubi in generale. Uno dei vincoli di maggiore ricorrenza per molti principi attivi è il divieto di eseguire trattamenti, anche non insetticidi, nel corso della fioritura.
L'ape, emblema dell'operosità, è fin dai tempi antichi un insetto simbolico in miti, leggende e religioni, noto certamente già dalla preistoria per la propria utilità. Si ha notizia da pitture murali rinvenute nella Cueva de la Araña, presso Bicorp, provincia di Valencia (Spagna), che già nel periodo magdaleniano[3] l'uomo sfruttava le api per trarne il miele.[4]
Nella mitologia greca erano considerate messaggere delle Muse per la loro sensibilità ai suoni,[5] ma anche il simbolo del popolo obbediente al suo re.[6] Quando, secondo la leggenda, Zeus bambino fu nascosto dalla madre Rea in una grotta del monte Ida a Creta per sottrarlo al padre Crono che voleva divorarlo, fu nutrito, oltre che dal latte della capra Amaltea, da un miele prodotto dalle api locali.
Essendo il miele nell'antichità l'unica fonte di zucchero, l'ape, sua produttrice, era tenuta in alta considerazione. A ciò, probabilmente, è dovuta la sua connessione al tema della bugonia, ovvero dell'origine della vita - in questo caso lo sciame - da carcasse di animali sacrificati, di solito buoi, come indica il nome, ma anche leoni. Gli episodi più noti sono narrati da Virgilio nelle Georgiche (IV, 528,-558), ripreso da Ovidio nei Fasti (I, 363-380), e dall'Antico Testamento (Giudici, 14,14).
Particolarmente considerata era l'organizzazione dell'alveare, descritta con ammirazione da Plinio il Vecchio[7] e presa a paragone per la sua laboriosità dallo stesso Cicerone.[8] L'ape era anche simbolo del coraggio, per la sua determinazione nell'attaccare gli aggressori,[9] e della verginità.[10] Anche Virgilio esalta la purezza delle api «… che non si abbandonano all'amore, non si infiacchiscono nei piaceri e non conoscono né l'unione dei sessi, né i dolorosi sforzi del parto.»[11] e Plutarco afferma che le api puntano il loro pungiglioni contro chi è schiavo dei piaceri del sesso.[12] Non stupisce quindi che anche l'iconologia cristiana abbia considerato molto positivamente la figura simbolica dell'ape. San Francesco di Sales paragona, nel suo Traité de l'amour de Dieu, l'anima dell'uomo nel corso della sua vita terrestre ad un'ape[13], paragone già formulato nel testo Vitis mystica, attribuito a San Bernardo[13] e ripreso da Rudolf Steiner,[13] mentre Dante paragona le anime degli angeli alle api:
«sì come schiera d'api che s'infiora / una fiata e una si ritorna / là dove il suo laboro s'insapora»
(Dante Alighieri, Divina Commedia, Paradiso, XXXI, 7-9)Questa immagine anima-ape era presente anche presso gli antichi egizi, secondo l'egittologo francese Alexandre Moret.[14]
Come simbolo viene utilizzato in Massoneria per indicare l'operosità laboriosa di tutti i Fratelli.[15]
In araldica troviamo le api inserite nel blasone dell'Abbazia di Nôtre Dame de Melleray (dipartimento della Sarthe), così come fecero molti altri abati e badesse,[16] mentre tre api campeggiano su sfondo azzurro nello stemma dei Barberini, riprese nella famosa fontana del Bernini a Roma, scolpita su richiesta di Papa Urbano VIII (Maffeo Barberini) e oggi posta all'angolo di Piazza Barberini con Via Veneto.
Tuttavia le api hanno ispirato anche una simbologia negativa: nell'Antico Testamento si trova in Isaia che le api sono assimilate alle mosche quali insetti fastidiosi, dei quali il Signore annuncia un'invasione,[17] pronosticando con questo un'invasione assira,[18] così come ne i Salmi;[19] mentre Eucherio di Lione, dopo averle lodate, le porta a paragone di persone malvagie ed iraconde che, come le api «…hanno il miele in bocca ed il pungiglione nascosto nella coda. […] parlando infatti nutrono con un dolce miele e in pari tempo feriscono con il pungiglione.»[20]
Nell'album di Marco Masini Il giardino delle api (2005), contenente l'omonimo brano, le api sono elemento allegorico.
Apis Linnaeus, 1758 è un genere di insetti sociali della famiglia Apidae. È l'unico genere della tribù Apini. Due delle specie comprese nel genere possono essere allevate dall'uomo ovvero Apis mellifera e Apis cerana.
Apis mellifera, diffusa in tutti i continenti a esclusione delle zone artiche e antartiche, è l'unica conosciuta in Europa. Apis dorsata risiede in particolar modo in India e nel Sud-Est asiatico, non è una specie domestica, ha la particolarità di costruire il favo aperto ed è di dimensioni ragguardevoli, tanto da meritarsi il nome di ape gigante dell'India. Nelle stesse zone prolifera Apis cerana di dimensioni però più contenute, che ha il suo habitat in Medio ed Estremo Oriente, in particolare in Afghanistan, Pakistan, India, Siberia, Cina e Giappone.
Vide etiam paginam discretivam: Apis (discretiva)
Apis est genus insectorum familiae Apidarum. Plerumque distinguuntur quattuor species:
Haec stipula ad insectum spectat. Amplifica, si potes! Vide etiam paginam discretivam: Apis (discretiva)
Apis est genus insectorum familiae Apidarum. Plerumque distinguuntur quattuor species:
Apis mellifera (antiquitate apis tantum), est in Europa et Africa vernacula, amplius in Americam et Australiam alios continentes introducta, est praecipua species ad edendum mel educata; qua in apicultura uti ergo decet. Apis cerana, in Asia endemica, in multis agris educata est. Apis dorsata Apis florea, cuius mel collectum est in colonis indomitis; quaedam varietates cicures habentur.Medusbites jeb medus bites (Apis) ir vienīgā medusbišu cilts (Apini) ģints. Medusbišu galvenā pazīme ir medus ražošana un uzkrāšana, lai gan tās nav vienīgās bites, kas uzkrāj medu. Medusbišu ģints mūsdienās tiek sadalīta 7 sugās, kas savukārt iedalās 44 pasugās.[1]
Medusbites jeb medus bites (Apis) ir vienīgā medusbišu cilts (Apini) ģints. Medusbišu galvenā pazīme ir medus ražošana un uzkrāšana, lai gan tās nav vienīgās bites, kas uzkrāj medu. Medusbišu ģints mūsdienās tiek sadalīta 7 sugās, kas savukārt iedalās 44 pasugās.
Lebah madu ialah subset lebah dalam genus Apis, dibezakan terutamanya dengan penghasilan dan simpanan madu dan pembinaan koloni sarangnya yang sempurna daripada lilin lebah. Hanya lebah madu merupakan ahli yang masih hidup dalam puak Apini, semua dalam genus Apis. Sekarang ini, terdapat hanya tujuh spesies lebah madu dikenalpasti dengan jumlah 44 subspesies,[1] walaupun sejarahnya, kira-kira daripada enam hingga sebelas spesies telah dikenal pasti. Lebah madu mewakili hanya pecahan kecil daripada kira-kira 20,000 spesies lebah yang dikenali. Beberapa jenis lebah bersaudara menghasilkan dan menyimpan madu, namun hanya ahli dalam genus Apis merupakan lebah madu sebenar.
Lebah madu sebagai satu kumpulan nampaknya berpusat awalan di Asia Tenggara dan Asia Tenggara (termasuk Filipina), kerana semua kecuali satu (i.e. Apis mellifera), daripada spesies yang wujud adalah berasal dari rantau berkenaan, terutama sekali spesies maujud yang paling berplesiomorfi (Apis florea dan Apis andreniformis) berpusat awalan di sana.[2]
Lebah-lebah Apis yang terawal muncul dalam rekod fosil pada sempadan Eosen–Oligosen (23-56 juta tahun dahulu) dalam mendapan Eropah. Asal-usul lebah madu prasejarah ini tidak semestinya menunjukkan bahawa genus ini berasal dari Eropah, sebaliknya hanya kebetulan ia wujud di situ ketika itu. Terdapat sebilangan kecil mendapan fosil yang diketahui di Asia Selatan, iaitu yang dipercayai sebagai asal-usul lebah madu, apalagi makin kurang pula yang telah dikaji secara menyeluruh.
Tiada spesies Apis yang wujud di Dunia Baru pada zaman manusia sebelum Apis melifera dibawa masuk oleh pendatang Eropah. Hanya terdapat satu spesies fosil yang didokumenkan dari Dunia Baru, iaitu Apis nearctica yang diketahui daripada satu spesimen yang berusia 14 juta tahun dari Nevada.[3]
Saudara terdekat lebah madu moden, misalnya kumbang dengung dan lebah tukang, juga lebih kurang bersifat sosial, dan tabiat bersosial ini membayangkan sifat berplesiomorfi yang mendahului asal-usul genus ini. Di kalangan ahli-ahli Apis yang wujud, spesies-spesies yang lebih asasi menghasilkan indung madu yang tunggal dan terdedah, manakala spesies yang lebih baru berevolusi pula bersarang dalam rongga yang lebih tertutup dan membuat berbilang indung, dan inilah yang amat memudahkan pembelajinakan lebah madu berkenaan.
Kebanyakan spesies lebah madu sepanjang zaman telah dikulturkan ataupun setidak-tidaknya dieksploitasi demi madu dan lilin lebah oleh manusia yang tinggal setempat dengan kawasan semula jadinya. Hanya dua spesies lebah madu yang benar-benar dibela jinak; salah satunya (Apis mellifera) paling lewat sejak zaman pembinaan piramid Mesir, dan hanya spesies itulah yang ditaburkan secara luas menjangkau kawasan asalnya.
Lebah madu masa kini terdiri daripada tiga klad.[1][4]
Biasanya, lebah jantan hanya mewarisi separuh jumlah kromosom berbanding lebah betina, iaitu lazimnya 16 kromosom haploid berbanding 32 kromosom diploid.[5] Lebah jantan lahir daripada telur yang tidak disenyawakan, oleh itu hanya membawa DNA ratu lebah yang mengeluarkan telurnya, iaitu cuma ada ibu. Lebah buruh dan ratu pula lahir daripada telur tersenyawa, oleh itu mempunyai ibu dan bapa sekali. Pembezaan jantina dikawal oleh suatu partenogenesis yang terubah suai. Alel seks lebah adalah polimorf, asalkan wujudnya dua varian yang berbeza, lahirnya lebah betina. Jika kedua-dua alel seks adalah seiras, lahir pula lebah jantan diploid yang mandul dan tiada sengat, dan oleh itu perlu disingkirkan selepas menetas.[5]
Ratu lebah biasanya mengawan dengan berbilang ekor lebah matang. Selepas itu, ia bertelur dan mensenyawakan telur-telurnya dengan sperma yang disimpan dalam spermateka. Memandangkan bilangan alel seks adalah terhad (kira-kira 18 diketahui dalam Apis), maka besar kebarangkaliannya bahawa ratu akan mengawan dengan lebah jantan yang mempunyai alel-alel seks yang serias dengan salah satu alel seks pada ratu itu. Oleh itu, adalah kebiasaan bagi ratu lebah untuk menghasilkan sebilangan telur lebah jantan diploid. [5]
Apis florea dan Apis andreniformis merupakan lebah madu kecil yang berasal dari Asia selatan dan tenggara. Ia membina sarang yang amat kecil dan terbuka di atas pokok dan pokok renek. Sengatnya biasanya tidak mampu menembusi kulit manusia, maka sarang dan kerumun lebah boleh ditangani tanpa memakai banyak kelengkapan perlindungan. Lazimnya, dua spesies tersebut didapati hidup secara simpatri tetapi amat berbeza dari segi evolusi dan mungkin merupakan hasil penspesiesan alopatri, kemudian taburannya kemudian bertemu. Memandang A. florea tertabur lebih luas sementara A. andreniformis agak lebih langsang, maka sebarang madu yang diperoleh daripada lebah Micrapis hanya daripada A. florea. Micrapis merupakan keturunan lebah madu yang paling lama, barangkali mencapah keluar daripada keturunan yang lain pada zaman Bartonia (kira-kira 40 juta tahun dahulu), tetapi sendirinya sekian lama tidak bercapah sebelum Neogen.[4]
Hanya ada satu spesies yang dikenali dalam subgenus Megapis. Biasanya, ia membina indung yang terbuka pada dahan pokok tinggi, cenuram, ataupun bangunan. Lebah Megapis amat garang dan mampu menyengat seorang manusia sampai mati jika diganggu.
Terdapat tiga atau empat spesies Apis timur. Lebah Koschevnikov (Apis koschevnikovi) yang kemerahan dari Borneo menonjol sekali; barangkalinya ia bersusur galur daripada pengkolonian terawal lebah madu yang bersarang dalam gua di pulau tersebut. Apis cerana, iaitu lebah madu Timur sejati, merupakan lebah madu tradisional di Asia tenggara dan timur yang diternak dalam sarang yang serupa dengan Apis mellifera, cuma secara agak kecilan dan tertumpu pada kawasan tertentu. Masih belum dapat dipastikan hubungan yang memuaskan antara Apis cerana dengan Apis cerana nuluensis dari Borneo dan Apis nigrocincta dari Filipina; hipotesis terkini adalah bahawa spesies-spesies ini nyata berbeza tetapi A. cerana tetap parafili, iaitu terdiri daripada beberapa spesies yang diyakini.[4]
Apis mellifera, iaitu spesies yang paling banyak dibela jinak, merupakan serangga ketiga yang dipetakan genomnya. Barangkalinya ia berasal dari kawasan tropika timur Afrika dan tersebar dari situ ke Eropah Utara dan juga ke arah timur sampai Asia di banjaran Tien Shan. Ia dikenali sebagai lebah madu Eropah, Barat atau biasa. Terdapat pelbagai subspesies yang telah menyesuaikan diri dengan persekitaran geografi dan iklim setempat, dan tidak lupa juga dibiakbakakan strain-strain kacukan seperti lebah Buckfast. Kelakuan, warna dan anatomi adalah agak berbeza antara subspesies ataupun strain.
Dari segi filogeni, inilah spesies lebah madu yang paling sukar difahami dengan jitu. Nampaknya ia hanya mencapah daripada saudara-saudara Timurnya ketika Miosen Akhir. Capahan ini serasi dengan hipotesis bahawa leluhur lebah madu yang bersarang dalam gua ini telah berpecah kepada kelompok Barat di Afrika Timur dan kelompok Timur di Asia tropika, kesan daripada penggurunan di Timur Tengah dan kawasan-kawasan berdekatan, yang menyebabkan kemerosotan tumbuhan dan pokok sebagai sumber makanan yang turut menyediakan tapak bersarang, dan oleh itu mematahkan aliran gen. Kepelbagaian subspesies ini mungkin merupakan hasil suatu radiasi pada zaman Pleistosen Awal yang didorong oleh perubahan iklim dan habitat ketika Zaman Air Batu yang terdahulu. Penggiatan lebah madu Barat secara intensif oleh kaum manusia sejak ribuan tahun dahulu – termasuk pengacukan dan pemindahan – nampaknya telah mempercepat lagi evolusinya sambil mengelirukan data jujukan DNA sehingga kekurangan fakta kukuh yang menghuraikan dengan tepat hubungan sesama kebanyakan spesies A. mellifera.[4]
Apis mellifera bukan hidupan asli benua Amerika, oleh itu ia tidak terdapat di situ sebelum ketibaan pendatang Eropah. Bagaimanapun, terdapat juga spesies lebah madu asli yang diternak dan diperdagangkan oleh kaum orang asli Amerika.[7] Pada tahun 1622, pihak penjajah Eropah membawa masuk lebah gelap (A. m. mellifera) ke benua Amerika, disusuli oleh lebah Itali (A. m. ligustica) dan lain-lain. Kebanyakan hasil tanaman yang bergantung pada lebah madu untuk pendebungaan telah juga diimport sejak zaman penjajahan. Kerumun lebah yang terlepas (iaitu lebah "liar" atau sebenarnya jalang) tersebar cepat sejauh Dataran Besar sehingga mendahului para penjajah. Lebah madu tidak dapat menyeberangi Banjaran Rocky dengan sendiri; ia diangkut oleh kaum peneroka Mormon ke Utah pada akhir 1840-an;[8] diangkut dengan kapal ke California pada awal 1850-an.
Lebah diafrikakan (juga dikenali dengan jolokan "lebah pembunuh") merupakan kacukan lebah madu Eropah dan salah satu subspesies asal Afrika iaitu A. m. scutellata. Lebah kacukan ini lazimnya lebih langsang dan hasil madunya tidak setanding dengan lebah madu Eropah, tetapi ia juga lebih kalis penyakit dan lebih rajin mencari makanan.[9] Kacukan lebah yang dicipta di Brazil secara tidak sengaja ini[10] telah merebak ke serata benua Amerika dan dianggap sebagai haiwan perosak di sesetengah kawasan. Bagaimanapun, lebah diafrikakan jarang terdapat di kawasan utara Amerika Utara kerana ia tidak begitu tahan dengan musim sejuk.[11] Lebah yang berbahaya ini digemari di Afrika Tengah kerana lebih berhasil berbanding lebah madu Eropah dalam iklim tropika.[12]
Dalam satu-satu koloni terdapat tiga kasta lebah yang setiapnya mempunyai tugas berbeza iaitu
Kasta Tugas Lebah pekerja (workers) Kasta ini penting kerana tugas utamanya ialah mengumpul nektar (madu) dan debunga. Tugasan lain yang dilakukannya termasuk menyediakan jeli raja untuk makanan ratu dan anak-anak lebah, membersihkan haif, membina kom, mengawal haif dan lain-lain. Koloni yang baik mengandungi lebih daripada 85% lebah pekerja. Lebah jantan (drone) Lebah jantan diperlukan hanya untuk proses pengawanan dengan ratu sahaja. Ia tidak mencari makanan dan akan mati setelah mengawan dengan ratu. Peratusan lebah jantan dalam koloni sangat kecil. Ratu (queen) Tugas utamanya ialah mengeluarkan telur. Terdapat hanya seekor sahaja ratu di dalam satu-satu koloni. Ia mengawan dengan lebah jantan di udara. Ratu mempunyai hormon yang dapat mengawal keseluruhan aktiviti koloni lebah. Ratu yang baik ialah yang dapat mengeluarkan telur yang banyak dalam jangka waktu panjang.Apis koschevnikovi
Apis mellifera
Apis nigrocincta
Apis nuluensis
Apis binghami
Apis breviligula
Apis dorsata
Apis florea
Apis laboriosa
Sepertimana beberapa jenis lebah eusosial yang lain, sesebuah koloni lazimnya terdiri daripada seekor ratu lebah iaitu lebah betina yang subur; beberapa ribu lebah jantan yang subur;[13] dan ribuan lagi lebah pekerja betina yang mandul. Terdapat perbezaan sesama spesies lebah madu, tetapi semuanya berkongsi ciri-ciri yang berikut:
Spesies-spesies Apis merupakan pengunjung bunga yang generalis, iaitu mendebungakan sebilangan besar tetapi bukan semua jenis tumbuhan. Di kalangan semua spesies lebah, hanya Apis mellifera yang dimanfaatkan secara meluas untuk tujuan pendebungaan tumbuhan secara komersil.
Madu ialah bahan kompleks yang diperbuat daripada nektar dan mendapan manis dari tumbuh-tumbuhan yang dikumpul, diubah suai dan disimpan dalam indung madu oleh lebah madu sebagai sumber makanan koloni. Semua spesies Apis yang wujud dikumpul madunya oleh kaum orang asli untuk dimakan, tetapi hanya madu buatan Apis mellifera dan Apis cerana yang dimanfaatkan secukupnya untuk tujuan komersil. Adakalanya madu juga dikumpul oleh manusia dari sarang lebah tukang.
Lebah pekerja yang mencapai usia tertentu merembeskan lilin lebah dari serantaian kelenjar pada abdomennya. Lilin ini digunakan untuk membentuk dinding dan pelitup indung. Seperti dengan madu, lilin madu juga dikumpul oleh manusia untuk pelbagai tujuan.
Lebah mengumpul debunga ke dalam bekas debunga lalu membawanya kembali ke sarang. Dalam sarang itu, debunga dijadikan sumber protein yang perlu untuk anak-anak lebah. Dalam pesekitaran tertentu, debunga lebihan boleh dikumpul dari sarang A. mellifera dan A. cerana untuk dijadikan suplemen kesihatan.
Propolis atau pelekat lebah diperbuat daripada resin, balsam dan sap pokok. Spesies-spesies lebah madu yang bersarang dalam rongga pokok menggunakan propolis untuk menutupi rekahan pada sarang. Lebah Apis florea menggunakan propolis sebagai pertahanan daripada ancaman semut dengan menyaluti dahan pokok yang mana tergantungnya sarang untuk membentuk parit yang melekit. Propolis digunakan oleh manusia sebagai suplemen kesihatan dan juga bahan kosmetik.
Semua lebah madu tinggal dalam koloni di mana lebah pekerja boleh menyengat penceroboh sebagai langkah pertahanan, dan lebah-lebah yang ditakutkan merembeskan feromon yang merangsang serangan balas oleh lebah-lebah yang lain. Semua spesies lebah madu berbeza dengan semua spesies lebah yang lain (dan semua Hymenoptera yang lain) kerana memiliki duri kecil pada sengatnya, tetapi duri ini hanya terdapat pada lebah pekerja. Sengat itu dan pundi bisanya juga dibentuk khas agar mudah mencabut diri dari badan selepas menyengat (autotomi), apalagi anggota sengat itu mempunyai perototan dan ganglion tersendiri yang membolehkannya untuk terus menyalurkan bisa selepas terputus. Lebah pekerja itu mati selepas sengatnya terputus dari badannya. Seperti hidupan-hidupan yang lain, lebah memberikan amaran sebelum menyerang. Bagi sesetengah spesies lebah madu liar, amaran ini berbentuk 'gelombang' yang meriakkan lebah-lebah yang berkumpul di seluruh indung apabila ancaman dikesan, yang mana lebah-lebah itu melengkungkan badan sambil mengibas-ngibas sayapnya.[14]
Anggota yang kompleks ini, termasuk duri pada sengat itu, dianggap berevolusi terutamanya sebagai balasan kepada pemangsaan oleh vertebrata, kerana duri itu biasanya tidak berfungsi (dan anggota sengat itu tidak terputus) melainkan sengat itu terkena tisu berotot. Biarpun sengat itu boleh juga menembusi sendi rangka luar yang anjal pada apendej serangga lain (dan oleh itu digunakan dalam pertempuran sesama ratu lebah), namun bagi pertahanan Apis cerana terhadap serangga lain seperti tebuan pemangsa, pertahanan ini biasanya dilakukan dengan mengepung musuh dengan sekerumun lebah pekerja yang menggetar-getarkan ototnya dengan cukup kuat sehingga memanaskan musuh itu sampai mati.[15] Dahulunya, bahawa haba itu sahaja disangka memadai untuk membunuh tebuan musuh, tetapi uji kaji terkini telah menunjukkan bahawa kenaikan suhu itu perlu diiringi dengan kenaikan tahap karbon dioksida dalam bebola untuk memanaskan musuh itu.[16][17] Fenomena ini juga digunakan untuk membunuh ratu lebah yang dilihat seperti menceroboh atau cacat.
Hanya dua spesies lebah madu, A. mellifera dan A. cerana indica, yang paling banyak dijaga, disuap, dan diangkut oleh penjaga lebah. Sarang lebah (haif) moden juga membolehkan penjaga lebah untuk mengangkut lebah dari tempat ke tempat untuk membantu pendebungaan hasil tanaman serta menggalakkan perusahaan menternak lebah secara besar-besaran.
Bagi penternak lebah madu, mereka memeriksa haif sekurang-kurangnya seminggu sekali. Pemeriksaan koloni di lapangan bertumpu kepada:
Masyarakat India (menerusi Atharva Veda)[18] dan Yunani purba mengaitkan bibir yang disaduri madu dengan anugerah kepetahan dan juga sifat terus mata. Pendeta wanita di Delphi digelar "Lebah Delphi".
Komuniti lebah madu sering digunakan oleh para ahli teori sepanjang sejarah sebagai model masyarakat manusia:
"Gambaran ini terlintas di fikiran Aristotle dan Plato; Virgil[19] dan Seneca; Erasmus dan Shakespeare; Marx dan Tolstoy."[20]
Lebah madu selaku lambang keabadian dan kebangkitan semula dijadikan jata diraja Merovingian, dan dibangkitkan semula oleh Napoleon.[21] Lebah juga merupakan lambang kebangsawanan Barberini.
_on_Tribulus_terrestris_W_IMG_1020.jpg)
_on_Tribulus_terrestris_W_IMG_1020.jpg)
_on_Tribulus_terrestris_W_IMG_1020.jpg)
.jpg)
.JPG)
|access-date= memerlukan |url= (bantuan) Lebah madu ialah subset lebah dalam genus Apis, dibezakan terutamanya dengan penghasilan dan simpanan madu dan pembinaan koloni sarangnya yang sempurna daripada lilin lebah. Hanya lebah madu merupakan ahli yang masih hidup dalam puak Apini, semua dalam genus Apis. Sekarang ini, terdapat hanya tujuh spesies lebah madu dikenalpasti dengan jumlah 44 subspesies, walaupun sejarahnya, kira-kira daripada enam hingga sebelas spesies telah dikenal pasti. Lebah madu mewakili hanya pecahan kecil daripada kira-kira 20,000 spesies lebah yang dikenali. Beberapa jenis lebah bersaudara menghasilkan dan menyimpan madu, namun hanya ahli dalam genus Apis merupakan lebah madu sebenar.
Honingbijen (Apis) zijn een geslacht van insecten uit de familie bijen (Apidae), behorend tot de orde vliesvleugeligen (Hymenoptera). Honingbijen kenmerken zich door hun productie en opslag van honing en de bouw van nesten uit bijenwas. Er zijn zeven erkende soorten honingbijen, met 44 ondersoorten. Historisch zijn er zes tot elf erkende soorten. Honingbijen vertegenwoordigen een fractie van de 20.000 bekende soorten bijen.
De naam 'honing'bijen is enigszins verwarrend omdat er vele andere bijen zijn die honing produceren, zoals de bekende hommels uit het geslacht Bombus. Er bestaan ook andere bijensoorten die honing produceren, maar alleen bijen die tot het geslacht Apis behoren worden gezien als 'echte' honingbijen.
Tot dit ondergeslacht behoren de meeste honingbijen. Het ondergeslacht omvat drie oostelijke soorten, en een Europese.
Dit ondergeslacht telt twee soorten van relatief kleine honingbijen, welke voorkomen in Zuid en Zuidoost-Azië. Ze maken doorgaans kleine, onbeschutte nesten. Hun angels zijn doorgaans niet in staat de menselijke huid te doorboren, dus men kan ze zonder al te veel beschermende kleding benaderen. Soorten binnen dit ondergeslacht zijn:
Dit ondergeslacht telt slechts 1 erkende soort, de reuzenhoningbij (Apis dorsata), met een aantal ondersoorten. Deze bijen maken nesten in bomen, aan rotswanden en soms aan gebouwen. Ze kunnen erg agressief zijn, en zijn in staat mensen te doden met hun steken.
Zie Geafrikaniseerde honingbij voor het hoofdartikel over dit onderwerp. Honingbijen (Apis) zijn een geslacht van insecten uit de familie bijen (Apidae), behorend tot de orde vliesvleugeligen (Hymenoptera). Honingbijen kenmerken zich door hun productie en opslag van honing en de bouw van nesten uit bijenwas. Er zijn zeven erkende soorten honingbijen, met 44 ondersoorten. Historisch zijn er zes tot elf erkende soorten. Honingbijen vertegenwoordigen een fractie van de 20.000 bekende soorten bijen.
De naam 'honing'bijen is enigszins verwarrend omdat er vele andere bijen zijn die honing produceren, zoals de bekende hommels uit het geslacht Bombus. Er bestaan ook andere bijensoorten die honing produceren, maar alleen bijen die tot het geslacht Apis behoren worden gezien als 'echte' honingbijen.
Honningbier (Apis) er ei slekt insekt i familien Apidae (bier og humler), dei lagar honning. I Noreg finst berre arten europeisk honningbie, Apis mellifera.
Honningbier (Apis) er ei slekt insekt i familien Apidae (bier og humler), dei lagar honning. I Noreg finst berre arten europeisk honningbie, Apis mellifera.
Honningbier (Apis) er en slekt av årevinger som hører til familien langtungebiene. De er særlig ettertraktet for sin fremstilling av honning, og for pollinering. I Norge er verdien av honningproduksjon og pollinering av frukt, bær, oljevekster, m.m. anslått til henholdsvis 100 mill. og 150 mill. kr pr. år; hertil kommer pollinering av ville planter[1].
Forskere inndeler gruppen i opptil elleve arter. De to artene som man først og fremst tenker på i forbindelse med birøkt er europeisk honningbie (Apis mellifera) og den asiatiske Apis cerana.
Honningbier er eusosiale og lever i et samfunn som har en komplisert og effektiv sosial struktur. Det har mange likhetstrekk med andre samfundsdannende arter innenfor årevingene, som stikkvepser, maur og humler.
Eggene legges av én fruktbar hunn eller dronning. De fleste utklekkede biene utvikles til ufruktbare hunner som kalles arbeidere. I svermen er det også en rekke hanner, eller droner.
Biene i en sverm kommuniserer med hverandre ved hjelp av feromoner.
Tradisjonelt har man delt honningbiene inn i fire arter, A. mellifera (= A. mellifica), A. cerana, A. florea og A. dorsata. Man har i de senere tiår begynt å skille ut flere arter fra de tre sistnevnte. A. florea og lignende arter omfatter de såkalte dvergbiene. A. dorsata og lignende arter omfatter de såkalte kjempebiene.
Honningbier (Apis) er en slekt av årevinger som hører til familien langtungebiene. De er særlig ettertraktet for sin fremstilling av honning, og for pollinering. I Norge er verdien av honningproduksjon og pollinering av frukt, bær, oljevekster, m.m. anslått til henholdsvis 100 mill. og 150 mill. kr pr. år; hertil kommer pollinering av ville planter.
Forskere inndeler gruppen i opptil elleve arter. De to artene som man først og fremst tenker på i forbindelse med birøkt er europeisk honningbie (Apis mellifera) og den asiatiske Apis cerana.
Honningbier er eusosiale og lever i et samfunn som har en komplisert og effektiv sosial struktur. Det har mange likhetstrekk med andre samfundsdannende arter innenfor årevingene, som stikkvepser, maur og humler.
Eggene legges av én fruktbar hunn eller dronning. De fleste utklekkede biene utvikles til ufruktbare hunner som kalles arbeidere. I svermen er det også en rekke hanner, eller droner.
Biene i en sverm kommuniserer med hverandre ved hjelp av feromoner.
L'avija[1] a l'é na bòja sossial a gucion dl'órdin dj'imenòter, dla famija dj'avidje. A comprend quatr ëspece: apis dorsata, apis florea, apis indica, apis mellifica. Costa-sì a l'é spantià an manera particolar për l'anlevament, n'atività praticà fin dai temp pì antich: notissie sicure dij prim anlevament a armonto al 2600 aGC, euvra dj'egissian.
Spece sìmij a l'avija a son l'avija boscatera (xilocopa violacea) e l'avija muradris (chalicodoma muraria).
Vàire spece d'avije a son plose e an chèiche part ëd sò còrp ij pluch a formo ëd ramificassion o piume. Ij làver e la massëlla a son dësvlupà an forma 'd tromba për tiré fòra ël giuss dle fior. A argionzo n'andi an vòl ëd 13,5 chilòmeter a l'ora.
J'avije a s-ciàiro nen ël color ross.
A vivo an colònie e a fàbrico amel e sira. An dzorpì che për coste produssion, tuta la famija dj'avidje a l'é amportanta për soa fonsion ëd polinisassion.
J'avije a vivo an sossietà polimòrfe e motobin popolà, constituìe da tre qualità d'esse: fomne drùe (argin-e), fomne stérij (ovriere) e mas-cc drù (pecc, o avije sërvaje).
Ël ni (buss) a l'é ëd sòlit ficà ant ij përtus dij bion. A l'é constituì da 'd seuj ëd sira verticaj (stòrse, o cotej) butà an pian paralej e formà da 'd cambrin-e prismàtiche esagonaj, rangià an doe serie butà fond contra fond; a l'é fabricà da j'avije ovriere con la sira esprimùa da j'avije mideme antrames dij piat al fond ëd la pansa. J'euv dj'avije a son posà an dij cambrin sìngoj, minca buss a na conten vàire milen-e. Ansema a l'euv a l'é posà assè 'd mangé për nurì la larva fin-a a lë sfarfalament. Le larve a son bòrgne, sensa piòte, a forma ëd verm.
J'avije a mangio giuss e farin-a dle fior; për le larve, prima ëd dejne, ël giuss a l'é argorgà tanme amel. L'amel a l'é goernà ant le cambrin-e dël buss, stopà con na nata ëd sira.
Minca ni a conta na sola argin-a, vàire milen-e d'ovriere e pòchi mas-cc.
L'argin-a a l'é na fumela feconda, longa anviron 2 centim e a l'ha 'n còrp a fus. As cobia mach na vira, 5 o 6 di apress soa nàssita, a la fin dël vòl nussial durant ël qual a l'é argionzùa da 'n sol mas-cc. Ël cobiament as compiss an vòl e ël giuss dël mas-cc a l'é goernà an na spermateca a pòsta, an manera da podèj serve për tuta la vita dla fumela, ch'a l'é ëd sinch o ses agn. L'argin-a a peul fé 'dcò 3000 euv al di ant la stagion giusta (prima-istà): da j'euv fecondà a nassran dle fumele; da coj nen fecondà, ch'as dësvlupo për partenogénesi a nassran dij mas-cc. Le dimension ëd le cambrin-e a detèrmino ël sess ëd le larve, an përmetend o pa la fecondassion ëd j'euv. Ël travaj ëd l'argin-a a l'é mach col ëd fé j'euv, e a l'é nurìa e protegiùa da j'ovriere.
Ij pecc a son tëgg e plos. A l'han na testa gròssa, dj'euj gròss componù da 13.000 facëtte convergent an sël vértes (na bon-a vista a l'é pressiosa për esse l'ùnich a argionze la fumela durant ël vòl nussial), ujèt frontaj, compless bocal pòch dësvlupà, ale longhe, sot dla pansa ariondà da darera. A l'han nen ëd gucion, ëd giàndole sirìpare nì ëd dispositiv cujeur. Ij pecc ch'a fecondo j'argin-e a meuiro sùbit dòp përchè na part dij sò òrgo genitaj a resta piantà ant ël còrp dla fumela.
Nen bon a fé un qualsëssìa travaj, nì a cheuje ël giuss e la farin-a dle fior, apress ij perìod dl'arcòlta e dël gité ij pecc a son taparà via dal buss e soens massà da j'ovriere.
J'ovriere a son pì cite; a l'han giàndole ëd tòssi e gucion, ch'a deriva da na trasformassion dl'ovopositor e a l'é dovrà tanme òrgo ëd difèisa. Cand, apress avèj mordù, l'avija a së slontan-a, ël gucion a resta piantà ant ël còrp ëd la vìtima, an artenend ëdcò ij darié segment e part ëd le ventraje dël fond ëd la pansa; a l'é për sòn che l'avija mutilà soens a meuir. La pontura dj'avije a pròvoca ant l'òm un fòrt dolor localisà, ma na sìngola pontura ëd sòlit a l'é nen pericolosa. Tutun an chèiche përson-e sensibilisà da ponture precedente a peulo manifestesse 'd gròsse reassion ëd natura alérgica ch'a pròvoco n'argonfiament an corëspondensa ëd la glòta e parèj l'aria a peul pì nen intré ant le vie respiratòrie, an ëmnand a 'n sofocament mecànich mortal. Ëdcò le ponture tute ansema ëd vàire avije an sn'istessa përson-a a peulo avèj dle brute conseguense.
Ël tòssi dj'avije a l'é constituì ëd na mës-ciura complicà d'eva (88%), protein-e, sùcher, grass, enzima e d'àutri component. A l'é dovrà ant ij soen ëd l'artrite reumàtica.
J'ovriere a son ëstérij përchè soe overe a son nen dësvlupà bin. Le piòte darera dl'avija ovriera a son echipagià con ramassëtte e cavagnëtte, ij dispositiv për cheuje e trasporté la farin-a dle fior; j'ovriere a l'han ëdcò ëd giàndole ch'a esprimo la sira butà ant la part sota dla pansa e ëd giàndole dzor-serebraj dont l'espression a constituiss ël mangé dle larve. N'àutr òrgo caraterìstich ëd l'ovriera a l'é la borsa amelaria, anté che ël giuss dle fior e j'àutre sostanse sucrin-e (dont le sostanse esprimùe da j'àfid, ëd sòlit responsàbij dël savor e dël përfum particolar dle qualità pì apressià) a son trasformà an amel për mojen d'enzima particolar.
L'atività dj'ovriere a l'é tant sostnùa che d'istà a duro an vita mach sinch o ses ësman-e, antant che cole nassùe ant l'otonn a rivo a passé l'invern.
Si l'argin-a a ven a manché, j'ovriere giovo ch'a l'abio arseivù n'alimentassion rica an asòt (póer dle fior) a peulo avèj n'angrossament progressiv dj'overe ch'a rivo fin-a a la produssion d'euv.
La nurission dla nià, la polissìa e la ventilassion dël buss, la trasformassion final dël giuss dle fior an amel a son ël travaj dj'avije giovo, fin-a ai quatòrdes o quìndes di d'età; fin-a ai vint di, j'avije a fan ël travaj ëd difèisa dël buss e cole ch'a dzorvivo, giumaj a l'età mura (foragere o butinatris) a cheujo giuss, farin-a dle fior, pròpoli e eva.
Cand ël buss a ven a esse tròp popolà, j'ovriere a fàbrico j'ansidit cambrin reaj. Le larve ch'a nasso da j'euv posà an costi stansin a son nurìe mach a papa real, visadì na qualità special d'amel rich ëd vitamin-e e d'àutri prinsipi ativ. An conseguensa ëd cost tratament ëspecial, da se larve as dësvlupo ëd fumele feconde, visadì d'avije argin-e; coste-sì, pen-a sfarfalà, a ancamin-o a combate antra 'd lor findi a che a-i na resta viva mach un-a, ch'a dventrà la neuva argin-a. La veja argin-a a bandon-a ël buss con mità ëd soa popolassion e a va a sërché un pòst bon për fondé un neuv bugnon.
Ël zoòlogh Karl von Frisch a l'ha fàit vëdde che cand l'avìa butinatris a l'ha trovà na zòna bondosa 'd farin-a dle fior, për esempi un pra fiorì, a smon a soe cambrada j'andicassion pr'argionzla, an fasend an sla stòrsa na sòrt ëd dansa. As trata 'd n'esempi tìpich ëd comunicassion animal.
La dansa sircolar a signala la presensa ëd giuss assè davzin-a (nen pì che sent méter). Si la locassion dël mangé a l'é leugna, l'avìa a lo comùnica con na dansa sbilaucià, o dansa dla pansa: l'avìja a dissegna, an dansand, un semisercc e, dlongh apress, socroland la pansa, a percor na linia reta, ch'a sara ël semisercc; peui a descriv në scond semisercc, ma an sens contrari al precedent e a la fin torna na linia reta, paralela a cola 'd prima. Pì ël camp ëd giuss a l'é leugn, pì la dansa a l'é meusia.
La comunicassion a travers dla dansa a l'é ëdcò dovrà durant ël gité, cand j'avije esploratris a devo comuniché la posission d'un leu adat a acheuje na neuva colònia e ëdcò sò giudissi ansima a 'l pòst.
L'art ëd l'òm a l'é soens anspirasse a j'avije: già da l'época cretèisa coste a j'erò pijà coma tema ornamental.
L'avija a l'é na bòja sossial a gucion dl'órdin dj'imenòter, dla famija dj'avidje. A comprend quatr ëspece: apis dorsata, apis florea, apis indica, apis mellifica. Costa-sì a l'é spantià an manera particolar për l'anlevament, n'atività praticà fin dai temp pì antich: notissie sicure dij prim anlevament a armonto al 2600 aGC, euvra dj'egissian.
Spece sìmij a l'avija a son l'avija boscatera (xilocopa violacea) e l'avija muradris (chalicodoma muraria).
Vàire spece d'avije a son plose e an chèiche part ëd sò còrp ij pluch a formo ëd ramificassion o piume. Ij làver e la massëlla a son dësvlupà an forma 'd tromba për tiré fòra ël giuss dle fior. A argionzo n'andi an vòl ëd 13,5 chilòmeter a l'ora.
J'avije a s-ciàiro nen ël color ross.
A vivo an colònie e a fàbrico amel e sira. An dzorpì che për coste produssion, tuta la famija dj'avidje a l'é amportanta për soa fonsion ëd polinisassion.
Hasło w Wikisłowniku
Pszczoła (Apis) – rodzaj z rodziny pszczołowatych (Apidae).
Apis mają długość ciała od 7-8 mm do 16-18 mm. Ubarwienie o różnej intensywności – od jednolicie czarnego i ciemnobrązowego do żółtego i czerwonopomarańczowego. Skrzydła specyficznie użyłkowane, wyróżnia je charakterystyczne pólko radialne na przednim skrzydle – ogranicza je zaokrąglona żyłka, która nieco odstaje od krawędzi skrzydła. Pszczoły widzą promieniowanie ultrafioletowe.
Wszystkie gatunki należące do rodzaju Apis żyją w zorganizowanych społeczeństwach. Budują z czystego wosku pionowe plastry z obustronnie ułożonymi komórkami, służącymi do wychowu czerwi i przechowywania pokarmu. Osobniki dorosłe i larwy odżywiają się nektarem, spadzią oraz pyłkiem kwiatowym. Zakładają duże kolonie (rodziny pszczele), zależnie od gatunku liczące od kilku do 20-80 tysięcy osobników. Życie rodzin jest koordynowane za pośrednictwem feromonów, regularnych zmian aktywności gruczołów, porozumiewania się za pomocą tańców i wydawania dźwięków. Występuje tu polimorfizm i polietyzm wiekowy. Doskonale wypracowały sposób regulacji temperatury w gnieździe, co pozwala rodzinom pszczelim na uniezależnienie się w dużej mierze od warunków zewnętrznych, dzięki czemu w klimacie chłodnym mogą przeżyć długie i surowe zimy całe kolonie, a nie tylko pojedyncze osobniki w stanie hibernacji, jak np. u trzmieli.
Rodzaj pszczoła (Apis) obejmuje cztery gatunki:
Żyją obecnie dziko na terenie Azji, Afryki i Ameryki Południowej, a pszczoła miodna i pszczoła wschodnia zostały udomowione.
Wszystkie gatunki pszczół należące do plemienia Apini (i rodzaju Apis) wytwarzają miód. Gatunkiem najbardziej ekspansywnym jest pszczoła miodna żyjąca w Europie, gdzie została udomowiona, a także w Afryce, Ameryce, Australii i Nowej Zelandii, do których to miejsc została sprowadzona. Pozostałe trzy gatunki pszczół miodnych to gatunki azjatyckie.
Jednymi z największych naturalnych wrogów pszczoły są szerszenie (Vespa)[potrzebny przypis][2]. Potrafią całą gromadą[potrzebny przypis] atakować siedliska pszczół, niszcząc gniazdo i zjadając larwy. Początkowo wysyłają zwiadowcę, który ma za zadanie zlokalizować gniazdo. Pszczoły potrafią jednak bronić się przed tymi drapieżcami. Otaczają szerszenia, który przybywa do kolonii, tworząc zwartą kulę. Znajdujący się w środku napastnik ginie po 10 minutach na skutek przegrzania, ponieważ maksymalna temperatura, jaką może wytrzymać, to 46 °C, natomiast pszczoły przetrzymują ponad 47 °C. W 2009 roku odkryto, że związek z tym procesem ma również dwutlenek węgla, wytwarzany przez pszczoły[3].
W ostatnim czasie obserwuje się zwiększone wymieranie pszczół, głównie na terenie USA i Europy Zachodniej (CCD). Prawdopodobną przyczyną wymierania jest stosowanie pestycydów w czasie kwitnięcia roślin. Badania prowadzone na dużą skalę w USA wskazują, że CCD może być powiązane z takimi zjawiskami jak[4]:
Opublikowany pod koniec stycznia 2011 roku artykuł w brytyjskim dzienniku „The Independent”[6] przedstawia wyniki badań przeprowadzonych przez francuskie laboratorium z Awinionu. Naukowcy twierdzą, że przyczyną masowego wymierania owadów w wielu krajach świata jest imidakloprid – składnik środków owadobójczych produkowanych przez firmę Bayer CropScience, którymi zaprawia się nasiona roślin (m.in. buraków, kukurydzy, ale też warzyw). Owadobójcza substancja wpływa na układ nerwowy owadów, prowadząc do ich dezorientacji i śmierci[7].
Pszczoła (Apis) – rodzaj z rodziny pszczołowatych (Apidae).
Apis mają długość ciała od 7-8 mm do 16-18 mm. Ubarwienie o różnej intensywności – od jednolicie czarnego i ciemnobrązowego do żółtego i czerwonopomarańczowego. Skrzydła specyficznie użyłkowane, wyróżnia je charakterystyczne pólko radialne na przednim skrzydle – ogranicza je zaokrąglona żyłka, która nieco odstaje od krawędzi skrzydła. Pszczoły widzą promieniowanie ultrafioletowe.
Wszystkie gatunki należące do rodzaju Apis żyją w zorganizowanych społeczeństwach. Budują z czystego wosku pionowe plastry z obustronnie ułożonymi komórkami, służącymi do wychowu czerwi i przechowywania pokarmu. Osobniki dorosłe i larwy odżywiają się nektarem, spadzią oraz pyłkiem kwiatowym. Zakładają duże kolonie (rodziny pszczele), zależnie od gatunku liczące od kilku do 20-80 tysięcy osobników. Życie rodzin jest koordynowane za pośrednictwem feromonów, regularnych zmian aktywności gruczołów, porozumiewania się za pomocą tańców i wydawania dźwięków. Występuje tu polimorfizm i polietyzm wiekowy. Doskonale wypracowały sposób regulacji temperatury w gnieździe, co pozwala rodzinom pszczelim na uniezależnienie się w dużej mierze od warunków zewnętrznych, dzięki czemu w klimacie chłodnym mogą przeżyć długie i surowe zimy całe kolonie, a nie tylko pojedyncze osobniki w stanie hibernacji, jak np. u trzmieli.
Rodzaj pszczoła (Apis) obejmuje cztery gatunki:
Apis cerana Fabr. – pszczoła wschodnia Apis dorsata Fabr. – pszczoła olbrzymia Apis florea Fabr. – pszczoła karłowata Apis mellifica L., syn. Apis mellifera L. – pszczoła miodnaŻyją obecnie dziko na terenie Azji, Afryki i Ameryki Południowej, a pszczoła miodna i pszczoła wschodnia zostały udomowione.
Wszystkie gatunki pszczół należące do plemienia Apini (i rodzaju Apis) wytwarzają miód. Gatunkiem najbardziej ekspansywnym jest pszczoła miodna żyjąca w Europie, gdzie została udomowiona, a także w Afryce, Ameryce, Australii i Nowej Zelandii, do których to miejsc została sprowadzona. Pozostałe trzy gatunki pszczół miodnych to gatunki azjatyckie.
Jednymi z największych naturalnych wrogów pszczoły są szerszenie (Vespa)[potrzebny przypis]. Potrafią całą gromadą[potrzebny przypis] atakować siedliska pszczół, niszcząc gniazdo i zjadając larwy. Początkowo wysyłają zwiadowcę, który ma za zadanie zlokalizować gniazdo. Pszczoły potrafią jednak bronić się przed tymi drapieżcami. Otaczają szerszenia, który przybywa do kolonii, tworząc zwartą kulę. Znajdujący się w środku napastnik ginie po 10 minutach na skutek przegrzania, ponieważ maksymalna temperatura, jaką może wytrzymać, to 46 °C, natomiast pszczoły przetrzymują ponad 47 °C. W 2009 roku odkryto, że związek z tym procesem ma również dwutlenek węgla, wytwarzany przez pszczoły.
Apis é um gênero de abelhas do Velho Mundo que inclui as espécies domesticadas para a produção de mel[1][2][3].
Apis é um gênero de abelhas do Velho Mundo que inclui as espécies domesticadas para a produção de mel.
Včela (Apis) je rod z čelade včelovité.
Zahŕňa tieto druhy významných opeľovačov kvitnúcich rastlín:
Wikicitáty ponúkajú citáty od alebo o včela
Commons ponúka multimediálne súbory na tému Včela (rod)
Wikidruhy ponúkajú informácie na tému Včela (rod)
Včela (Apis) je rod z čelade včelovité.
Zahŕňa tieto druhy významných opeľovačov kvitnúcich rastlín:
Apis laboriosa Frederick Smith, 1871 - Himaláje včela obrovská (Apis dorsata) Fabricius, 1798 - India, juhovýchodná Ázia, Borneo, Srí Lanka včela medonosná (Apis mellifera) Linnaeus, 1758 - všade Apis koschevnikovi Buttel-Reepen, 1906 - Borneo Apis nigrocincta Frederick Smith, 1861 - Sulawesi, Mindanao Apis nuluensis Tingek, Koeniger and Koeniger 1996 - Malajzia, Borneo včela indická (Apis cerana) Fabricius, 1793) - India, Srí Lanka, juhovýchodná Ázia, Borneo, Japonsko včela kvetná (Apis florea) Fabricius, 1787) - juhovýchodná Ázia, Perzský záliv, Srí Lanka Apis andreniformis Frederick Smith, 1858 - juhovýchodná Ázia, BorneoHonungsbin (Apis) är ett släkte i insektsordningen steklar som tillhör familjen långtungebin. Alla arter utom det vanliga honungsbiet har asiatisk utbredning. Även andra bin än honungsbin producerar honung, främst gaddlösa bin[1], men honungsbina är det enda släkte som utnyttjas i någon större omfattning. De domesticerade arterna är honungsbi och östasiatiskt bi[2].
Alla honungsbin är eusociala, samhällsbildande djur med ett system av tre kaster: Drottningar, som är honliga könsdjur, drönare, som är hanar med enda uppgift att befrukta drottningarna, och arbetare, som är honor med tillbakabildade äggstockar. Dessa senare utför det egentliga arbetet i samhället. Drönare är haploida djur som uppstår ur obefruktade ägg, medan drottningar och arbetare är diploida och uppstår ur befruktade ägg. Det som avgör om ett befruktat ägg skall utvecklas till en drottning eller en arbetare är födan; drottninglarver får en sockerrikare diet, främst bestående av så kallad drottninggelé.[3]
Arbetarnas uppgifter är inte jämnt fördelade över tiden: En arbetare börjar i regel sitt liv med att rengöra celler, en syssla som visserligen inte upphör helt men kraftigt minskar med stigande ålder. De gamla arbetarna sysslar främst med att samla nektar och pollen. En fullbildad arbetare lever i omkring 30 dagar.[4] Drottningen däremot, kan bli betydligt äldre; vissa drottningar lever i över 4 år.[5] Drönarna dör mot slutet av sommaren samma år som de kommer ut ur puppan.[6] Även bland andra bin finns sociala arter, men karakteristiskt för honungsbina är att samma typer av sexkantiga celler används både till att lagra mat (honung och pollen) och som yngelceller för blivande arbetare och drönare. De blivande drottningarna föds dock upp i separata, oregelbundet formade celler fristående från vaxkakorna. Nya samhällen bildas genom svärmning, då den gamla drottningen lämnar samhället tillsammans med ett större antal arbetare för att söka upp en ny plats att upprätta ett bo på. Svärmning förekommer dock även hos de nära släktingarna gaddlösa bin.[7]
Arbetarna bland honungsbina använder en komplicerad rörelse, kallad dansen, för att informera de andra arbetarna om avståndet och riktningen till en påträffad nektarkälla. Bina har två typer av danser: En som kan sägas likna en cirkel där det dansande biet regelbundet byter riktning: Denna används vid korta avstånd (för det vanliga honungsbiet är detta till exempel mindre än 30 m för underarten Apis mellifica mellifica, och 50 m för underarten Apis mellifica carnica) till nektarkällan. För längre avstånd används en mer komplicerad dans i form av en liggande åtta, där det dansande biet vaggar med bakkroppen under mittlinjepassagen (se figur). Avståndet är beroende av längden av den vaggande passagen. För honungsbiet Apis mellifica carnica tar vaggandet exempelvis 1 sekund om nektarkällan är 0,5 km bort, men 4 sekunder om den ligger på ett avstånd av 4,5 km. Riktningen anges genom att mittlinjen har samma vinkel till underlagets (vanligen en vaxkaka) lodlinje som solen har till nektarkällan. Även om solen är skymd kan bina uppfatta riktningen, tack vare deras känslighet för det polariserade himmelsljuset. Bina kan även kalkylera solens rörelse på himlen.[8] Senare forskning har dessutom troliggjort att det är det ljud som den dansande frambringar under den vaggande passagen som hjälper de iakttagande bina att avgöra dess längd.[9] Ett ytterligare hjälpmedel för att identifiera nektarkällan är dess lukt som det dansande biet för med sig från det insamlade pollenet och nektarn. Om nektarkällan har svag eller ingen lukt, använder biet sina egna luktkörtlar.[10]
Dansen sker som sagt normalt på ytan av en vaxkaka. Den exakta lokaliseringen skiljer sig emellertid åt, beroende på art. Det vanliga honungsbiet (i själva verket alla arter som hör till dess undersläkte, Apis sensu stricto) dansar på någon av de vertikalt orienterade vaxkakorna i kupans mörker. Bin tillhöande undersläktet Megapis dansar på den enda, vertikala vaxkakan, antingen direkt på dess yta, eller på lagret av medsystrar som täcker denna. Bin från undersläktet Micrapis slutligen dansar på den hängande vaxkakans horisontala (övre) fundament.[11]
Dansen används även om en arbetare har funnit en vattenkälla, eller av de spanarbin som sänds ut för att hitta en ny, lämplig boplats när samhället svärmar.[10]
Som konstateras ovan har man länge känt till att bin identifierar födokällor med hjälp av deras lukt;[12] vissa forskare lägger tyngdpunkten vid lukten som hjälpmedel för bina att identifiera nektarkällor.[13] Senare forskning har emellertid även visat att blommande växter har ett variabelt, elektriskt fält, som bina kan avkoda. Det kan inte bara ge information om att blomman är en nektarkälla, utan även om det finns någon nektar kvar i blomman.[14]
Könsfördelningen hos de fertila individerna är påtagligt sned; medan ett normalstort samhälle kan innehålla mellan 5 000 och 200 000 arbetarbin, uppgår antalet drottningar knappast till mer än ett 20-tal, och av dessa är det inte mer än på sin höjd fyra, ofta bara en, som får para sig.[15] Drottningen parar sig endast en gång i livet, strax efter det hon har lämnat puppan och sparar sperman i en särskild behållare.[3] Parningsflykten är en strikt reglerad ritual; drönarna lämnar kupan först, tidigt på eftermiddagen, för att samlas vid specifika områden (som vanligen används år efter år) där de väntar på de unga drottningarna. Dessa lämnar kupan ungefär en timme senare och förenar sig med drönarna. De senare är monogama och parar sig endast med en enda hona, medan dessa parar sig med flera drönare, vanligen omkring 10.[16] Varje samlag tar bara mellan 2 och 5 sekunder. I samband med samlaget lossnar hanens könsdelar från hans kropp mer eller mindre explosionsartat, ibland med ett hörbart ljud, och fastnar i honans vagina (de hindrar dock inte henne att para sig med andra hanar efteråt). Hanen faller till marken och dör strax därefter.[17]
Wikimedia Commons har media som rör honungsbin.
Honungsbin (Apis) är ett släkte i insektsordningen steklar som tillhör familjen långtungebin. Alla arter utom det vanliga honungsbiet har asiatisk utbredning. Även andra bin än honungsbin producerar honung, främst gaddlösa bin, men honungsbina är det enda släkte som utnyttjas i någon större omfattning. De domesticerade arterna är honungsbi och östasiatiskt bi.
Evcil bal arısı (Apis mellifera)
Küçük bal arısı (Apis florea)
Dev bal arısı (A. dorsata)
Doğu bal arısı (Apis cerana)
Koschevnikov bal arısı (Apis koschevnikovi)
Kara cüce bal arısı (Apis andreniformis)
Apis nigrocincta
Wikimedia Commons'ta Bal arısı ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur. 
Wikispecies'te Bal arısı ile ilgili detaylı taksonomi bilgileri bulunur. Bir fenni kovanda çıtalar arasında biliçe (Ana arı), birkaç yüz erkek arı ve 10-80 bin işçi arıdan oluşur. Görünüş olarak birbirinden farklı olan bu üç arıdan kraliçe arı ve işçi arılar dişidir. Dış görünüş olarak arılar birbirlerine çok benzerler. Bu benzerliğe rağmen kovana giren herhangi bir yabancı arı tanınır ve kovandan dışarı atılır ya da öldürülür. Her kovanda kraliçenin salgıladığı bir kimyasal madde vardır ve kovandaki bütün arılar bu maddeyi kraliçeden alırlar yani kraliçe ile aynı kokuya sahip olurlar. Bu madde sayesinde aynı kolonideki bütün bireyler birbirlerini kolaylıkla tanırlar.
Bal arısı (Apis mellifera) 1,2 cm uzunluğundadır. Baş ve göğüs bölümü az çok kıllıdır ve genellikle sarı tonlardaki rengi soydan soya değişir. İki büyük bileşik göz ve üç basit göz, başın tepesinde yer alır. Koku alıcı ikieskin görme duyusuna yardımcı olur.
Bal arıları toplu halde yaşayan canlılardır ve kovanda yaşamın devamlılığını sağlamak için hep birlikte çalışırlar.
Bir kovanda işçi arılar, ana arı ve erkek arılar bulunur. İşçi arılar kovandaki bütün işleri üstlenmişlerdir ve büyüdükleri hücreden çıktıkları andan itibaren gelişimleri ile orantılı olarak kovan içindeki görevleri de değişir. İşçi arılar yaşamları boyunca kovan içindeki her türlü işle ilgilenmiş olurlar. İlk üç günleri kovan temizleyicisi olarak geçer. Kraliçe ve işçi arıların iğnesi olduğu halde bal yapmayan erkek arılar iğnesizdir. Erkek arıların spermini vücudundaki sperm kesesinde depolayan kraliçe arının petek gözlerine yumurtalarını bırakırken bu spermlerle döllenen yumurtalarının gelişmesiyle dişi arılar, az sayıda da olsa döllenmeden düşen yumurtalarından ise erkek arılar oluşur. Kraliçe arı larva halinden itibaren işçi arıların tükürük bezlerince salgılanan arısütüyle beslenerek anaarı haline gelir.
Kraliçe arı, petek gözlerine bırakılmış bulunan döllü bir yumurtanın larva döneminde, İşçi Arı olacak larvaya göre daha sık ve daha zengin gıda (Arı sütü) ile özel beslenmesi sonucunda yumurtadan yetişkine toplam 16 günde ulaşır.Daha sonra erişkin anaarılar, içlerinden yalnızca bir tanesi kovanda kalıncaya değin kıyasıya dövüşürler. Bu yeni anaarı kovanın eski anaarısına saldırır. O da yeni bir koloni kurmak üzere bir sürüyle birlikte kovanı terk eder. Buna arıcılıkta oğul verme denir. Bu şekilde arı kolonisi ikiye bölünmüş olur.Arı kolonilerinin her birinde sadece bir kraliçe bulunur ve bu kraliçe arı diğer dişilere göre daha büyüktür. Temel görevi ise yumurtlamaktır. Üreme sadece kraliçe arı vasıtasıyla olur, onun dışında diğer işçi arılar erkeklerle çiftleşemezler. Kraliçe, yumurtlamadan başka, koloninin bütünlüğünü ve kovandaki sistemin işleyişini sağlayan önemli maddeler de salgılar. Kaliteli ve genç bir Kraliçe Arı, diğer kovan içi ve kovan dışı şartlar da elverişli ise günde 2000 dolayında yumurta yumurtlayabilir. Ayrıca arıların başıdır. Çiftleşmede önemli rol oynar.
Kovan temizliği arıların ve larvaların sağlığı açısından çok önemlidir. Arılar kovanda gereksiz gördükleri her şeyi dışarı taşırlar, taşıyamayacakları kadar büyük olan ve kovana dışarıdan giren böcekleri de öldürürler ve propolis ile kaplayarak bir nevi mumyalama işlemi yaparlar. Propolisin özelliği, içinde bakteri barınamamasıdır. Yani mumyalama işi için ideal bir maddedir.
Arılar 3. günden sonraki bir hafta boyunca ise adeta dadılık yaparlar. Vücutlarındaki bazı salgı bezlerinin harekete geçmesi üzerine, larvaların bakımı işine yönelirler. Larvaların bütün bakımıyla 3 ila 10 günlük arılar ilgilenirler. Larvaların kimini arı sütüyle, kimini de bal ve çiçek tozu karışımıyla beslerler.İşçi arılar kovan çevresinden en fazla 5 kilometre gidebilirler. 10. gününden itibaren işçilerin karnındaki balmumu bezleri gelişmeye başlar ve balmumu yapacak hale gelirler. İşçi arılar artık balmumuyla petek inşa eden inşaat işçileridirler. Arılar 10 gün boyunca petek üretimine devam ederler. Ama doğumlarının 20. gününde yine görev değiştirirler. Bu kez kovan girişinde gardiyanlık yaparlar. Arıların vücudunda yine bir değişim olur ve iğne bezleri zehir üretmeye başlar ve gardiyan olan arılar kovan kapısında nöbet tutarak davetsiz misafirlerin içeri girmesini engellerler.Arılar toplam altı haftalık hayatlarının kalan bölümünde çiçekleri araştıran birer balözü toplayıcısı olurlar. İşçi arıların tamamı dişidir ancak üreme yetenekleri yoktur ve erkek arılarla çiftleşmezler.
Dişilerden iridirler ama İğneleri ve Kendilerine Besin Toplayabilecek Organları Yoktur. Tek fonksiyonları kraliçeyi döllemektir.Erkek arılar işçilerden günlerce sonra erişkin durumuna gelebilir.
Arı yumağı (koloni)
Çiçeğe konmuş bir arı
Bal arısının alt dudağı
Bir fenni kovanda çıtalar arasında biliçe (Ana arı), birkaç yüz erkek arı ve 10-80 bin işçi arıdan oluşur. Görünüş olarak birbirinden farklı olan bu üç arıdan kraliçe arı ve işçi arılar dişidir. Dış görünüş olarak arılar birbirlerine çok benzerler. Bu benzerliğe rağmen kovana giren herhangi bir yabancı arı tanınır ve kovandan dışarı atılır ya da öldürülür. Her kovanda kraliçenin salgıladığı bir kimyasal madde vardır ve kovandaki bütün arılar bu maddeyi kraliçeden alırlar yani kraliçe ile aynı kokuya sahip olurlar. Bu madde sayesinde aynı kolonideki bütün bireyler birbirlerini kolaylıkla tanırlar.
Усі види, що належать до роду Apis мешкають в добре організованих суспільствах. Будують вони з чистого воску вертикальні пласти, що мають комірки з обох сторін, в яких народжуються бджоли та зберігаються корми. Дорослі особини та личинки живляться нектаром, паддю та квітковим пилком. Створюють великі колонії (бджолині родини) і в залежності від виду налічують від кількох до 20-80 тисяч особин. Життя родин координується за допомогою феромонів, регулярних змін активності залоз, спілкування за допомогою танців та звуків. Тут діє поліморфізм та віковий поліетізм. Досконально розроблений спосіб регуляції температури в гнізді, що дозволяє бджолиним родинам бути незалежними у великій мірі від зовнішніх умов, завдяки чому в холодному кліматі можуть пережити довгі та суворі зими цілі колонії, а не тільки поодинокі особини в стані зимової сплячки, як наприклад джмелі.
Рід бджола (Apis) об'єднує чотири види:
Живуть вони в дикій природі на теренах Азії, Африки та Північної Америки, а бджола медоносна була одомашнена. Усі види бджіл, що належать до родини Apini (і роду Apis) виробляють мед. Найпоширенішим видом є бджола медоносна, яка зустрічається в Європі, де була одомашнена, а також в Африці, Америці, Австралії і Новій Зеландії, куди її завезли. Останні три види бджіл медоносних є види азійські. Бджола жалить тільки один раз, потім гине.
Одними з найбільших ворогів бджоли є шершні (Vespa). Вони можуть нападати на житло бджіл, нищити гнізда і з'їдати личинок. Спочатку висилають розвідника, який має завдання визначити знаходження гнізда бджіл. Бджоли, однак, можуть захистити себе від цих хижаків. Оточуючи шершня, який потрапив до житла, бджоли створюють кулю, утворених з живих організмів. Нападник, який знаходиться в середині, гине за 10 хвилин, внаслідок перегріву, оскільки максимальна температура, яку може витримати є 46 °C, натомість бджоли витримують понад 47 °C. В 2009 року відкрито, що зв'язок з тим процесом має також двоокис вуглецю, що виробляється бджолами[1].
В останній час відзначається збільшення вимирання бджіл, головним чином на теренах США та Західної Європи, цей процес отримав назву Синдром руйнування колоній. Правдоподібною причиною вимирання є використання пестицидів під час цвітіння рослин. Дослідження, проведені у великих масштабах в США вказують, що CCD може бути пов'язаний із такими явищами, як[2]:
Ong mật hay chi ong mật (danh pháp khoa học: Apis) họ Ong mật (Apidae) trong bộ Cánh màng (Hymenoptera) bao gồm những loài ong có đời sống xã hội và bản năng sản xuất mật ong.[1] Con ong cho mật thuộc giống Apis (Apis mellifera, Apis cerana Fabr, Apis ligustica, Apis sinensis,...) hoặc các giống Maligona, Trigona,... đều thuộc họ ong (Apidae). Ong mật còn gọi là ong khoái, to con hơn, đốt đau, tổ thường ở các hốc cây, hốc đá, có thể bắt về nuôi được để lấy mật.
Trong một đàn có ong chúa, ong đực và ong thợ. Ong chúa có thân dài 20 – 25 mm. Cánh ngắn, kim châm ngắn. Ong đực: thân dài 15 – 17 mm. Không có ngòi châm, cánh lớn. Ong đực chỉ có một tác dụng là giao phối với chúa tơ. Ong thợ: là những con ong cái mà bộ phận sinh dục bị thoái hoá, không có khả năng thụ tinh. Ong thợ thực hiện tất cả công việc của đàn ong: bảo vệ tổ, sản sinh sữa chúa để nuôi ấu trùng, hút mật hoa luyện thành mật ong.
Trong xã hội ong mật, một ít ấu trùng được chọn làm ong chúa và đa số còn lại làm ong thợ.[2] Đối với ong mật, các enzym trong ruột của ong mật có khả năng hóa giải chất độc của loại thuốc trừ sâu thường được sử dụng để diệt ve trong tổ ong mật. Ong mật có lông trên mắt để chúng thu nhặt phấn hoa. Ong có 5 mắt - 3 mắt nhỏ trên đỉnh đầu và 2 mắt to ở phía trước. Một con ong cần phải tìm 4.000 bông hoa để tạo nên đủ một thìa mật ong
Về thiên địch, ngoài mối đe dọa từ vi rút (là nguyên nhân chính dẫn tới sự suy giảm của loài ong mật[3]) và nấm độc, ong mật Bắc Mỹ còn gặp bị ruồi ký sinh biến thành xác chết biết bay đó là ruồi cái Apocephalus borealis tiêm trứng vào bụng nạn nhân. Ấu trùng ruồi sau khi ăn sạch phần cơ quan ở vùng ngực của ong sẽ đục khoét cơ thể sinh vật này và chui ra ngoài.[4]
Có ý kiến cho rằng, loài ong mật có tổ tiên ở châu Á, trái ngược với quan điểm trước đây cho rằng chúng xuất phát từ châu Phi. Với phương pháp phân tích gene để giải mã lịch sử tiến hóa của loài ong mật, loài ong mật (Apis mellifera) có dòng dõi cổ xưa là loài ong sống trong các hố hốc. Những con ong cổ đại này xuất thân từ châu Á khoảng 300.000 năm trước đây sau đó lan rộng sang châu Âu và châu Phi. Cây tiến hóa xây dựng từ trình tự các bộ gene không ủng hộ quan điểm cho rằng ong mật có nguồn gốc từ châu Phi. Số lượng ong mật đã và đang chịu ảnh hưởng của hiện tượng biến đổi khí hậu. Ong mật là loài côn trùng thụ phấn hàng đầu, ít nhất một phần ba số lượng thực phẩm con người sử dụng hàng ngày là sản phẩm cây trồng được thụ phấn bởi loài ong.[5]
Bài viết phân họ Ong mật này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia bằng cách mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.
Ong mật hay chi ong mật (danh pháp khoa học: Apis) họ Ong mật (Apidae) trong bộ Cánh màng (Hymenoptera) bao gồm những loài ong có đời sống xã hội và bản năng sản xuất mật ong. Con ong cho mật thuộc giống Apis (Apis mellifera, Apis cerana Fabr, Apis ligustica, Apis sinensis,...) hoặc các giống Maligona, Trigona,... đều thuộc họ ong (Apidae). Ong mật còn gọi là ong khoái, to con hơn, đốt đau, tổ thường ở các hốc cây, hốc đá, có thể bắt về nuôi được để lấy mật.
Медоносные пчёлы[1], или пчёлы[2] (лат. Apis), — это один из важнейших для человека родов пчёл, включающий 7 видов, в том числе медоносную пчелу.
Центр происхождения рода находится в юго-восточной Азии, где встречаются современные виды с наиболее плезиоморфными признаками (Apis florea и A. andreniformis).[3] Первые ископаемые находки рода отмечаются в кайнозойской эре Европы (Эоцен-Олигоцен). Единственная ископаемая находка рода Apis в Новом Свете известна из американского штата Невада, вид Apis nearctica, возрастом в 14 млн лет[4]. Среди ископаемых видов: †Apis armbrusteri — †Apis henshawi — †Apis lithohermaea — †Apis longtibia — †Apis miocenica — †Apis nearctica — †Apis petrefacta — †Apis vetusta.[5]
Медоносные пчёлы рода Apis являются единственными в составе трибы Apini. До последнего времени признавалось 7 видов и 44 подвида (Engel, 1999), хотя в историческое время выделяли от 6 до 11 видов. К этому списку следует добавить ещё два вида (Apis breviligula и Apis indica), чья валидность была доказана в 2010 году (Lo and all., 2010).[6]
Медоносные пчёлы, или пчёлы (лат. Apis), — это один из важнейших для человека родов пчёл, включающий 7 видов, в том числе медоносную пчелу.
蜜蜂（Apis）是一種會飛行的群居昆蟲，採食花粉和花蜜並釀造和储存蜂蜜，利用蜂蜡来建造长期居住的群体巢穴。在21世纪早期，被认可的蜜蜂种类仅有7种，44个亚种，[1]尽管历史上被认可的蜜蜂种类有6到11种。其中最有名的蜜蜂是西方蜜蜂，它已经被驯养以提供蜂蜜制品以及为庄稼授粉。蜜蜂只是20000个已知蜂种之中的一个小部分。[2]一些其它类型的蜂（包括无蛰蜜蜂）也会生产和储存蜂蜜，但是只有蜜蜂属的成员才真正被称为蜜蜂。对于蜂的研究，包括对蜜蜂的研究，被称为蜂学。
现代英语词典里面可能会将Apis解释为“honey bee”或者合成词“honeybee”，昆虫学家罗伯特·斯诺德格拉斯（Robert Snodgrass）声称正确的用法应该是两个单词（如“honey bee”），原因是“蜜蜂”是“蜂（bee）”的一个种类或类别，把两个单词合成一个是不正确的，反例是“蜻蜓（dragonfly）”与“蝴蝶（butterfly）”，后两者并不是fly（苍蝇）。[4]“honey bee”——而不是“honeybee”——是整合分类学资讯系统以及生命之树项目（Tree of Life Web Project）当中所使用的公用名称。[5][6][7]然而，合成词用法在自然语言的正词法规则中逐渐地固定下来，这种固化并不见得遵守某种规则。
蜜蜂的起源中心似乎位于南亚与东南亚（包括菲律宾）地区，因为现存的所有种（除了西方蜜蜂）的原产地都是那个地区。值得注意的是，一些最初谱系的现存典型代表（小蜜蜂和黑侏儒蜜蜂）在该地区都有它们的起源中心。[8]
第一只蜜蜂出现在欧洲大陆岩石沉积物里，在始新世-渐新世边界（3400万年前）的化石记录中。这些史前蜜蜂化石并不能必然性地表明欧洲是蜜蜂属的起源地，它只能说明当时蜜蜂已经活跃于欧洲。作为蜜蜂的疑似起源地，南亚地区发现的化石沉积物很少，得以彻底研究的就更少了。
自人类时代以来，新大陆上没有发现蜜蜂存在，直到欧洲人引进了西方蜜蜂。新大陆上只有一个化石被记录在案——Apis nearctica，来自内华达州的单个1400万年前的标本。[9]
现代蜜蜂的近亲——比如熊蜂和无蛰蜂——在一定程度上也是社会性昆虫，而且社会性这一支序分类学特征似乎在蜜蜂属的形成之前就出现了。在蜜蜂属的现存成员中，偏基群分支的种类会筑单个、裸露的蜂巢，而新近演化出来的分支种类则会在洞穴中筑多个蜂巢——这也大大促进了对它们的驯化。
历史上大多数蜜蜂种类都被人类养殖过，或者至少在其原生环境周围被土著人开采蜂蜜与蜂蜡。只有两种蜜蜂真正意义上地被驯化——西方蜜蜂和印度蜜蜂。西方蜜蜂的养殖能追溯到至少埃及金字塔建造的时代，也只有这个品种被广泛地培育到了其原生环境范围以外。
蜜蜂是Apini族当中现存唯一的成员。今天的蜜蜂构成了三个演化支：Micrapis（小蜜蜂亚属），Megapis（大蜜蜂）和Apis（家养蜜蜂及其近亲）。[1][10]
蜜蜂属的基因组已完成测绘。
三个演化支中雌蜂的染色体数目分别是：
演化支 2N Micrapis（小蜜蜂亚属） 16 Megapis（大蜜蜂亚属） 16 Apis（蜜蜂亚属） 32雄蜂（Drones）是从未受精卵中孵化而来，因此它们只会遗传产卵蜂后的DNA，即它们有且仅有母亲。所有蜂属的雄蜂的染色体数目都是1N——即上表所列数目的一半。
工蜂和蜂后（都是雌蜂）是从受精卵中孵化而来，因此有母亲与父亲。产雄孤雌生殖方式——孤雌生殖的一个变种——控制着性别差异。性等位基因具有多态性，只要这对等位基因互不相同，则会产出雌蜂；如果这对等位基因相同，则会产出二倍体雄蜂。蜜蜂会侦查到二倍体雄蜂，并在孵化之后将它们杀死。
蜂后通常会在数次交配飞行中与数只雄蜂交配。一旦交配完成，蜂后将精子存贮在贮精囊中，开始产卵，并在需要时使用贮精囊中的精子进行受精。在某个特定地区，性等位基因的数目是限定的，因此，一只蜂后最有可能会与特定的一只或多只雄蜂交配——这些雄蜂的性等位基因与蜂后的其中一个性等位基因相同，于是蜂后通常会生产出一定比例的二倍体雄蜂卵。[a]
小蜜蜂和黑侏儒蜜蜂是南亚与东南亚的小型蜜蜂。它们的巢穴非常小，裸露在树上或灌木中。它们的蜇针通常无法穿透人体皮肤，因此人们可以在最小的防护措施下接近其蜂巢与蜂群。它们大部分并存与同一地区，但不会杂交而成混合种。尽管它们进化得非常不同，而且可能是异域成种，然而它们的分布后来发生了融合。
小蜜蜂分布得更广，黑侏儒蜜蜂更具侵略性，通常只有前者会酿造蜂蜜。它们是蜜蜂之中最古老的现存谱系，可能是在巴尔顿期（4千万年前或者稍晚些）从别的谱系分离而出，但是两者在新近纪之前的很长一段时间内似乎都还没有互相物种分离。[10]小蜜蜂较之其姐妹物种具有更小的翼展。[12]小蜜蜂全身黄色，除了其工蜂的小盾片部位是黑色。[12]
大蜜蜂亚属中只有一个种。它们通常会筑单个或少数几个巢穴，巢穴裸露于高高的树枝、悬崖上面，有时候也会在高层建筑上。它们可以变得非常凶猛。人类的“蜂蜜猎人”会定期地掠夺它们的蜂蜜，蜂群一旦被激怒可以轻而易举地将一个人类蛰至死亡。
大蜜蜂亚属包含以下种以及亚种：
蜜蜂包括三个或者四个种，包括Koschevnikov蜜蜂、和东方蜜蜂和西方蜜蜂。西方蜜蜂的遗传学机制尚未明晰。家养品种是東方蜜蜂和西方蜜蜂。
来自婆罗洲的红Koschevnikov蜂是一个明确的独立品种，它们可能是由穴居蜜蜂在岛屿上的初次定居而衍生出来的。
东方蜜蜂Apis cerana 是南亚与东亚的传统養殖蜜蜂。它们被驯化为印度蜜蜂、中國蜜蜂、朝鮮蜜蜂、日本蜜蜂等等，养殖在蜂房中，与西方蜜蜂类似，但是规模更小。
东方蜜蜂与婆罗洲的A. c. nuluensis和菲律宾的A. c. nuluensis之间的关系尚未得到满意的解答；最新的假说认为，它们确实是不同的品种，但是东方蜜蜂是一个并系群，包含了一些独立的种。[10]
西方蜜蜂Apis mellifera 是最常见的家养[14]品种，是昆虫中第三个完成基因组测绘的。它们似乎起源于非洲西部的热带，并从那里扩散到欧洲南部以及往东进入亚洲直达天山山脉。在世界的不同地方，它们有不同的名字——“欧洲蜜蜂”、“西方蜜蜂”或者更常用的“蜜蜂”。许多亚种已经适应了当地的地理与气候环境，此外，一些混种株（strains）系——比如巴克法斯特蜂——孕育了出来。亚种之间或甚至株之间的行为、颜色及解剖学特性可以千差万别。
西方蜜蜂的系统发生树是所有蜜蜂种类之中最神秘的。它们似乎分岔于其东方亲属而已，分岔时间于晚中新世。这与下述假说吻合——由于中东及邻近地区的沙漠化，导致了植物减少而难以提供食物来源，树木减少而难以提供筑巢地点，最终导致了基因流动的停止，因此穴居蜜蜂的祖先分成了向非洲东部发展的西方群和向亚洲热带发展的东方群。
西方蜜蜂的亚种的多样性可能是更新世早期大规模辐射适应的结果，上一个冰河时期的气候与栖息地的变化对此推波助澜。人类几千年来对西方蜜蜂的集中饲养——包括杂交与外部引进——显然加速了它们进化的速度，并将其DNA序列充分混淆，以至于这许多西方蜜蜂的亚种之间究竟有何关联也已经说不清楚了。[10]
西方蜜蜂并非原产于美洲，因此欧洲探险者与殖民者到达美洲时它们并不存在。然而，其它当地蜂种却被土著人养殖并交易着。1622年，欧洲殖民者将欧洲黑蜂带到了美洲，随后带来了意大利蜂及其它种类。殖民时代以来，许多依赖于蜜蜂授粉的作物相继被引进。逃逸的蜂群（被称为野蜂）迅速扩散，占领北美大平原的速度通常比殖民者还要快。自然条件下蜜蜂并没有穿越落基山脉，但它们在19世纪40年代末期被摩门教徒的先驱们运到了犹他州，并在19世纪50年代经船运到达加利福尼亚州。[15]
非洲化蜜蜂（俗称“杀人蜂”），屬於西方蜜蜂，是欧洲品种与其中一个非洲亚种东非蜂之间的杂交种。它们通常比欧洲蜂更具攻击性，并且不会有多余的蜂蜜留下，但它们有更好的抗病性，是更优秀的觅食者。它们在巴西的产生纯属偶然，它们已经散布到北美并在一些地区已经造成虫害。然而，这些株系无法很好地过冬，所以在更冷、更北一些的北美地区并不常见。最初所进行的培育实验——非洲蜂就是因为该实验才被带到巴西——还在继续（尽管并非预期）。新兴杂交的家养非洲化蜜蜂既具有对热带环境的高度适应性，又具有很好的产量，在巴西的养蜂人中很受欢迎。
和一些其它的真社会性蜂一样，一个蜜蜂的蜂群一般有一只蜂后——可生育的雌性，视乎季节最多几千只雄蜂——可生育的雄性[16]，和几万只工蜂——无生育能力的雌性。蜜蜂的不同品种之间会有细微的差异，但是共同的特征包括：
养蜂人用有色涂料标识出了蜂后
开放式蜂巢巢室内的蜜蜂卵
蜂卵与幼虫
雄蜂蜂蛹
一只黑色蜜蜂（西方蜜蜂）的破蛹而出
在寒冷地区，当气温降至约10 °C（50 °F）以下时，蜜蜂会停止飞行，它们会挤进蜂巢的中心区域形成“过冬集群”。蜂后位于集群的中心，工蜂们簇拥在蜂后周围，靠身体不停颤动来使得中心温度保持在27 °C（81 °F）（冬季开始时的非产卵期）至34 °C（93 °F）（蜂后一旦恢复产卵）。工蜂们会轮流地从集群外围换到内部，使得每只蜜蜂都不至于太冷。集群最外边缘的温度会保持在大约8～9 °C（46～48 °F）。外界的气温越冷，集群会变得越紧密。在冬季期间，它们会消耗所存储的蜂蜜来获得身体热量。冬季期间所消耗的蜂蜜数量取决于冬季长度和严寒程度，但在适中气候下大致范围会在15至50公斤（33至110英磅）。[17]除此之外，某些蜜蜂——包括西方蜜蜂和东方蜜蜂——在冬夏时节气温改变时会采有一些有效机制来进行蜂巢的温度调节。夏日的温度调节方式是扇动翅膀以及从不同地方取水进行水分蒸发。[18]
蜜蜂们都是花界全才，为许多开花植物授粉。在所有蜜蜂品种中，只有西方蜜蜂被广泛用于商业上的水果与蔬菜作物的授粉。这些授粉服务的价值通常都在数十亿美元，在全世界作物价值的基础上增加了额外的约9%。蜜蜂的贡献基本上只在作物授粉领域，然而人们一直在讨论将它的潜力推广到自然植被上，圈养蜜蜂与20000多种野生授粉者之间的竞争关系也同样饱受争议。[19]每年每个蜂房的蜜蜂能采集66英磅（30公斤）的花粉。[20]
蜜蜂所需的所有营养来自于多种多样的花粉和花蜜。花粉是自然界中蜜蜂的唯一蛋白质来源。成年的工蜂每天消耗3.4-4.3毫克的花粉来满足对干物质的需求（干物质中含66-74%的蛋白质）。[21]哺育一只幼虫需要125-187.5毫克的花粉或25-37.5毫克的蛋白质才能使其良好发育。[21]膳食蛋白质被分解为氨基酸，对蜜蜂来说10种氨基酸是必需的：蛋氨酸、色氨酸、精氨酸、赖氨酸、组氨酸、苯丙氨酸、异亮氨酸、苏氨酸、亮氨酸以及缬氨酸。其中所需浓度最高的是亮氨酸、异亮氨酸和缬氨酸，而精氨酸和赖氨酸的的高浓度是哺育幼蜂所需要的。[22]除了这些氨基酸以外，一些维他命B——包括生物素、叶酸、烟酰胺、核黄素、硫胺素、泛酸以及最重要的吡哆醇——也是哺育幼虫所需要的。吡哆醇是蜂王浆中最普遍存在的维他命B，浓度因觅食季节而异，五月份浓度最低，七八月份浓度最高。膳食吡哆醇缺失的蜜蜂是无法哺育幼蜂的。[22]
花粉也是蜜蜂的油脂来源。[21]油脂在哺育阶段被代谢掉，为之后的生物合成提供前体。脂溶性的维他命A、D、E和K虽然不是必需品，但却能显著地增加所哺育幼蜂的数量。[21]蜜蜂从花粉中消化植物甾醇以制造24-亚甲基胆甾醇和其它固醇，因为它们无法从植物甾醇中直接合成胆固醇。哺育蜂能够选择性地在幼蜂的食物中添加固醇。[21]
花蜜被觅食的蜜蜂采集作为水分和碳水化合物（以蔗糖形式）的来源。蜜蜂食物中最主要的单糖是果糖和葡萄糖，但在血淋巴中最常见的循环糖类是海藻糖——一种包含两个葡萄糖分子的二糖。[23]成年工蜂每天需要摄入4毫克的可利用糖类，幼虫需要摄入约59.4毫克的碳水化合物才得以正常发育。[21]
蜜蜂需要摄入水来维持渗透压的动态平衡、制造液态的哺育食物，以及经蒸发作用为蜂巢降温。通过觅食花蜜，一个蜂群的水分需要大体都能得到满足，因为花蜜中水含量很高。在偶尔的炎热天气或者花蜜稀少的时候，觅食蜜蜂会从河流、池塘里取水以满足蜂巢的需要。[24]
大蜡螟的幼虫寄生于野生与饲养的蜜蜂。卵被产在蜂巢之中，孵化出来的大蜡螟幼虫会在蜂窝里钻隧道，将含有蜜蜂幼虫和蜂蜜的蜂窝破坏掉。它们钻出来的隧道布满了丝，缠住并饿死那些正在破蛹而出的蜜蜂。蜂窝被毁坏的同时蜂蜜也遭泄漏而浪费。大蜡螟的成虫和幼虫都有可能成为感染蜜蜂的病原体的媒介，包括以色列急性麻痹病毒和黑皇后细胞病毒。[25]
温度疗法或许可行，但同时也会使得蜂窝的蜂蜡扭曲变形。化学熏蒸剂，尤其是二氧化碳也被用来医治。[25]
蜜蜂中的两个品种——西方蜜蜂和印度蜜蜂——经常被养蜂人所饲养和运输。现代的蜂房也使养蜂人得以运输蜜蜂，当作物需要授粉的时候将蜜蜂在田间转移，养蜂人则对授粉服务收取费用。这改变了长久以来个体经营的养蜂人的历史角色，也有利于大规模的商业运作。
自从2007年以来，北美洲发生了欧洲蜜蜂蜂群的异常高比例死亡（30-70%的蜂房）。这被称为“蜂群崩壞症候群”（colony collapse disorder，CCD），最初原因未明。[26]这似乎是由多种组合因素而不是单一病原体或毒物引起的，可能的因素包括新烟碱农药[27]或色列急性麻痹病毒。[28]
蜂蜜是蜜蜂对花蜜进行消化、处理之后的合成物，此物存贮在蜂巢中。[29]所有现存蜜蜂的蜂蜜都已被当地土著人采集以使用。西方蜜蜂和东方蜜蜂是仅有的两个被用于商业采蜜的品种。
长到特定年龄的工蜂会从它们腹部的一系列腺体中分泌蜂蜡。[30]它们使用蜂蜡来构建蜂巢的墙壁与顶盖。与蜂蜜一样，蜂蜡也被人类采集用于各种目的。
一个蜜蜂群体有几千到几万只蜜蜂，由一只蜂后、少量的雄蜂和众多的工蜂组成。
蜂后，尚可稱為蜂王，是蜜蜂群体中唯一能正常产卵的雌性蜂。工蜂会产卵，因为都是未受精卵，而只能發育成雄蜂。蜂后死後，蜂群会哺育新的蜂王。
蜂后的寿命可长达几年，而雄蜂只能活几个月，工蜂的平均寿命（在采蜜季节）只有45天左右。所以蜂后通常是蜂群中其它成员的母亲，故有人也把蜂后称为母蜂。
在蜂群的繁殖季节，蜂群会修筑多个王台哺育新的蜂王，一般老蜂王在新蜂王出台前会带领一部分蜜蜂离开原巢，并且第一个出台的新王会杀死未出台的新王继承老王的蜂巢成为新王。
雄蜂在蜂群中的作用是与蜂后交配，交配后立即死亡。雄蜂的精液可以在蜂后的体内保存数年而保持活力并具有授精能力。 雄蜂的体型要比工蜂大，全身呈黑色，腹部花纹不如工蜂明显，但是与蜂王一样，不具备攻击能力，所以被蜜蜂蛰伤的情形其实都是工蜂所为。
工蜂是蜂群中繁殖器官发育不完善的雌性蜜蜂。
在蜂群中为数众多，形态结构上表现出许多特化现象，如附肢特化形成花粉刷或花粉梳，生殖器官特化成尾端的螯刺，腹侧具腊腺。在同一蜂巢中的工蜂，因龄期不同可以分为三个生理上不同的工蜂群：保育蜂、筑巢蜂和采蜜蜂。
保育蜂是刚羽化成的最年輕的工蜂，其主要职责是照管和饲养幼虫。当看管幼虫的工作要告一段落时，年青的工蜂离巢短距离的飞翔，十天以后，蜡腺开始分泌蜂 蜡，此时的工蜂称为筑巢蜂。筑巢蜂有时亦外出采蜜，或清扫蜂巢中的垃圾和死蜂。三周后，工蜂蜡腺停止分泌，成为专职的采蜜蜂。工蜂蜇人后，其蜇针連同腸臟 留在人体皮肤中，故其很快就会死亡。
在蜜蜂群体中，数目最多，最为忙碌的可算是工蜂了。工蜂除了出外踩蜜，供其他蜂群食用外，还有要负担保护蜂群不受袭击等工作，可是工蜂的地位非常低微，特别是连生育能力也没有。工蜂并非天生没有繁殖能力，而是在出生后被夺去。其实它们可否发育成蜂后，这就是取决于它们的出生后的饮食。从卵中孵化后，如果它们连吃五天的蜂王浆，蜂体发育速度就快，16天就能发育成能生育的蜂后；但相反，若它们只吃了两三天的蜂王浆，发育速度就会变得慢了，21天后才能变成虫，长大后它们虽然仍是雌性的，但却失去了生育能力，成了工蜂。
蜜蜂依靠採食蜂蜜為生。
蜜蜂的腹部末端長有長長的螫針，當人們因為害怕而撲打牠時，牠們就有可能出於自衛而蟄人，蟄人後牠們也會死去。這是因為蟄針是由一根背刺針和兩根腹刺針組成，而螜針又與大、小毒腺和內臟器官相連，腹部刺針末端長有很多小倒鉤。當蜜蜂蟄人時，小倒鉤會牢牢地勾緊人們的皮膚。當蜜蜂試圖飛離時，刺針就會連同部分內臟一起被拉出體外，蜜蜂也就因而死去。不過，當牠螜咬其牠有著硬質表皮的昆蟲時，因小倒鉤沒法勾緊光滑的表面，蜜蜂也就不會死去。
此外，蜜蜂不喜歡黑色物件，絨毛狀的東西，和酒，蔥，蒜等一類強烈的氣味。而女士常用的香水則會引來蜜蜂。
蜜蜂採蜜
蜜蜂採蜜
卡尼鄂拉蜜蜂
蜜蜂的蜂巢，可見蟲卵和幼蟲。
牡丹和采食中的蜜蜂
蜜蜂（Apis）是一種會飛行的群居昆蟲，採食花粉和花蜜並釀造和储存蜂蜜，利用蜂蜡来建造长期居住的群体巢穴。在21世纪早期，被认可的蜜蜂种类仅有7种，44个亚种，尽管历史上被认可的蜜蜂种类有6到11种。其中最有名的蜜蜂是西方蜜蜂，它已经被驯养以提供蜂蜜制品以及为庄稼授粉。蜜蜂只是20000个已知蜂种之中的一个小部分。一些其它类型的蜂（包括无蛰蜜蜂）也会生产和储存蜂蜜，但是只有蜜蜂属的成员才真正被称为蜜蜂。对于蜂的研究，包括对蜜蜂的研究，被称为蜂学。
（本文参照）
ミツバチ（蜜蜂）とはハチ目（膜翅目）・ミツバチ科（Apidae）・ミツバチ属（Apis アピス[1]）に属する昆虫の一群で、花の蜜を加工して巣に蓄え蜂蜜とすることで知られている。現生種は世界に9種が知られ、とくにセイヨウミツバチは全世界で養蜂に用いられており24の亜種が知られている。
日本ではニホンミツバチ、セイヨウミツバチの2種が飼育（養蜂）され蜜の採取が行われている。また作物の受粉にも広く用いられるが、トマトやピーマンなどのナス科の果菜類は蜜を出さず特殊な振動採粉を行うためミツバチではなくマルハナバチ（ミツバチ科マルハナバチ属）が使われる。セイヨウミツバチの養蜂においては規格化された巣箱を用いて大規模な採蜜が行われるが、ニホンミツバチの場合は一部の養蜂家がハニカム人工巣を用いた養蜂を行っている[2]が、多くは野生集団を捕獲して飼育し採蜜の際は巣を破壊して搾り取ると言う伝統的な手法が主であり蜂蜜の流通量も少ない。
日本では2012年6月に養蜂振興法（昭和30年8月27日法律第180号）が改正され、原則として蜜蜂を飼育する場合には都道府県知事への飼育届の提出が必要となった[3]。
ミツバチ属 Apis は現生種ではコミツバチ亜属 Micrapis、オオミツバチ亜属 Megapis、およびミツバチ亜属 Apis の3亜属、合計9種に分類される[4]。そのいずれもが、真社会性の昆虫で、餌に花蜜や花粉を集める[5]。コミツバチ亜属及びオオミツバチ亜属の種は、開放空間に営巣しその巣板は1枚である[5]。ミツバチ亜属では樹洞のような閉鎖空間に営巣し、複数の巣板を作る[5]。
コミツバチ亜属には次の2種が属し、その体の大きさはミツバチ属中で最も小さく、現生種のうちで最も祖先的な群である[6]。
オオミツバチ亜属には次の2種が属し[4]、体の大きさはミツバチ属中で最も大きい[7]。オオミツバチには基亜種のほかに2亜種が知られている[8]。
ミツバチ亜属には次の5種が属している[4]。
ミツバチ属現生種の系統関係については、働き蜂の形態形質やミトコンドリアあるいは核DNAの塩基配列の解析から、そのいずれにおいても比較的類似した結果が示されている[18]。
コミツバチ亜属、オオミツバチ亜属、ミツバチ亜属のいずれも単系統群で、コミツバチ亜属が最も基部で分岐し、オオミツバチ亜属とミツバチ亜属は姉妹群の関係にある。ミツバチ亜属の中ではセイヨウミツバチとサバミツバチがそれぞれ分岐し、残ったトウヨウミツバチ、キナバルヤマミツバチ、クロオビミツバチがクレードを形成する。[18]。
コミツバチ亜属、オオミツバチ亜属は、いずれもその営巣習性が開放空間に一枚巣板を作ることから、この習性がミツバチ属の共有原始形質で、ミツバチ亜属の閉鎖空間に複数巣板を作る形質は派生形質ということとなる[18]。
化石種は1976年に17種が記録されたが、2005年に3亜属8種に整理された（3亜属のうち1亜属は現生種と同じオオミツバチ亜属である。）[19]。その後アメリカ合衆国ネバダ州で発見された中新世中期の化石がミツバチ属のものであることが 2009年に発表され、Apis nearctica と命名された[20]。これは新世界で初めて発見されたミツバチ属の化石となった[20]。
ムカシミツバチ亜属 Cascapis は次の1種とされていた[19]が、2009年に1種追加され2種となった[20]。
アケボノミツバチ亜属 Synapis は次の6種となっている[19]。
オオミツバチ亜属 Megapis
新世代の女王蜂の羽化を目前とした巣では群の分割（分封）が起こり、旧世代の女王蜂は働きバチを引き連れ巣を出て新しい巣を探しに出る。この際、旧世代の女王蜂を護って働きバチが塊のようになる分封蜂球（ぶんぽうほうきゅう）を作る。
ミツバチの働きバチは受精卵から発生する2倍体(2n)であり全てメスである。通常メスの幼虫は主に花粉と蜂蜜を食べて育ち働きバチとなるが、働きバチの頭部から分泌されるローヤルゼリーのみで育てられたメスは交尾産卵能力を有する女王バチとなる。オスは未受精卵から発生する1倍体(1n)であるが、巣の中では働き蜂に餌をもらう以外特に何もしない。働きバチに比べて体が大きく、働きバチや女王バチよりも複眼と単眼が非常に発達していることが外見上の特徴である[21]。オスバチを指す英語「drone」は「なまけもの」の意味である。
オスは女王バチと交尾するため、晴天の日を選んで外に飛び立つ。オスバチは空中を集団で飛行し、その群れの中へ女王バチが飛び込んできて交尾を行う。オスバチは交尾の為の射精後に速やかに死亡し、新女王蜂はこの死体をぶら下げてしばらく飛翔するがやがて交尾器がちぎれて雄蜂の死体は落下する。新女王蜂は体内に残った交尾器を排除して再び雄蜂の群れに向かい交尾を行う。この配偶行動が幾度か繰り返されて新女王蜂の体内に一生の間で使用されるだけの精子が蓄えられると巣に帰還し産卵を開始する。アリ科やスズメバチ科の社会性昆虫の多くで生涯交尾回数が一度だけで一個体の雄としか交尾しないのと好対照である。交尾できなかったオスも巣に戻るが、繁殖期が終わると働きバチに巣を追い出される等して死に絶える。
毒物への耐性は弱く、ショウジョウバエの半分程度という[22]。
セイヨウミツバチの成虫の寿命は、女王蜂が1-3年（最長8年）、働き蜂が最盛期で15-38日、中間期は30-60日、越冬期が140日、雄蜂は21-32日である[23]。
受精卵からはメス（女王蜂または働き蜂）が生まれるが、卵が受精せずに発生した場合はオスとして生まれる。オスはメスの半分の染色体数を持ち、それはすべて母親（女王蜂）に由来する。このためオスは母親の持つ遺伝情報の半分（ゲノムに相当）を受け継ぎ、メスは母親の持つ遺伝情報の半分と半数体の父親の遺伝情報すべてを受け継ぐことになる。
ミツバチは蜜源を見つけると巣内の垂直な巣板の上でダンスを行い、仲間に蜜源の方向と距離を伝える。これは本能行動の例としてたびたび使われる。ミツバチのダンスは蜜源の場所という具体的な情報をダンスという抽象的な情報に変換して伝達が行われるため、記号的コミュニケーションであると考えられている。ミツバチのダンスコミュニケーションを発見したカール・フォン・フリッシュは高次なコミュニケーション能力が昆虫にもあるという発見が評価され、ニコ・ティンバーゲン、コンラート・ローレンツと共に1973年にノーベル生理学・医学賞を受賞した。
蜜源が近い場合には、体を振りながら左右に交互に円形を描く「円形ダンス」をおこなう。
蜜源が遠い場合（50m〜）は「尻を振りながら直進 - 右回りして元の位置へ - 尻を振りながら直進 - 左回りして元の位置へ」という、いわゆる「8の字ダンス（尻振りダンス）」を繰り返す。このとき尻を振りながら直進する角度が太陽と蜜源のなす角度を示しており、真上が太陽を示す。つまり巣板上で右手水平方向に向かって尻を振るような8の字を描いた場合、「太陽を左90°に見ながら飛べ」という合図になる。また、ダンスの時の尻を振る速度が蜜源までの距離を表す。すなわち尻振りの速度が大きいときは蜜源までの距離が近く、速度が低いときには距離が遠い。花粉や水の採集、分封時の新たな巣の場所決定に際しても、同様のダンスによるコミュニケーションが行われる。
蜜を持ち帰った働きバチは、貯蔵係のハチに蜜を渡すが、そのとき貯蔵係は糖度の高い蜜を優先して受け取り、糖度の低い蜜を持ったハチは待たされる。このことによって、よりよい蜜源へ働きバチを集中的に動員できる。
日本の坂上昭一のグループによるミツバチの巣の社会性行動研究は世界的にも有名で、坂上の著作はE.O.ウィルソンの『社会生物学』にも非常に多く引用されている。
自然の状態では、ミツバチの巣は巣板と呼ばれる鉛直方向に伸びる平面状の構造のみからなる。ミツバチが利用した空間の形状によっては巣板が傾いていることもある。巣板の数はミツバチの種によって異なる。養蜂に用いるニホンミツバチやセイヨウミツバチは複数枚の巣板を形成し、自然の状態でも10枚以上にのぼることがある。コミツバチなどは巣板を1枚しか作らないため、養蜂には向かない。
ミツバチは巣板を防御する構造物を自ら作り出すことはせず家屋の隙間や床下、木のウロなどもともと存在する外壁を利用する。都市部では巣板がむき出しになった巣も存在する。
巣板は中空の六角柱が平面状に数千個接続した構造である。このような構造をハニカム構造（honeycomb、蜂の巣の意）と呼ぶ。強度に優れ、材料が最少で済むという特徴がある。六角柱は厚さ約0.1mmの壁でできており、奥行きは10〜15mmある。底部は三角錐である。巣板の材料はミツバチの腹部にある蝋腺から分泌された蜜蝋である。幼虫を育てるために使用する穴の奥行きは10〜15mmであるが、蜜を貯蔵するために使用する穴の奥行きはバラツキが大きく20mm程度に成る場合もある。
左：巣口周辺を飛び回るキイロスズメバチと腹部を反り上げ翅を震わせるニホンミツバチ。中：ニホンミツバチによる蜂球。中では2匹のキイロスズメバチが蒸されている。右：「中」の約1時間後。蜂球は解体され、蒸し殺されたキイロスズメバチの死体が見える。（いずれも2005年7月 横浜市内） ミツバチの天敵としてアジアだけに生息するオオスズメバチがいるが、アジアで進化したトウヨウミツバチはオオスズメバチへの対抗手段を獲得した。巣の中に侵入したスズメバチを大勢のミツバチが取り囲み蜂球（ほうきゅう）とよばれる塊をつくり、飛翔筋を激しく震わせることによって内部の温度を上昇させ、スズメバチを蒸し殺す。観測によれば、蜂球形成後、およそ200秒ほどで内部の温度は最高温度（平均35.9℃）に達し、オオスズメバチは10分以内で熱死する。実際には、オオスズメバチは単純に温度のみであれば37℃で10分間を耐えられるが、蜂球内ではミツバチの運動により二酸化炭素濃度が高まっており、これにより、スズメバチの致死温度が低くなっているものと考えられる。一方で、ミツバチの10分間の致死温度は蜂球内と同等の二酸化炭素濃度でもほぼ変わらず50℃以上であり、このためミツバチが蜂球の熱で死ぬことはない[24]（前述のように巣から女王が移動する場合も「分封蜂球」という蜂球を作る）。
セイヨウミツバチは上限致死温度がトウヨウミツバチよりも低く、蜂球を作ることができないが、やはり大群でモンスズメバチの腹の周りを圧迫し、呼吸を不可能にして約1時間かけて窒息死させるという対抗手段を持っていることがわかった。これをasphyxia-balling（窒息スクラム）と呼ぶ[25][26]。
古くから使われていたニホンミツバチに比べより多くの蜜を採集するセイヨウミツバチが1877年に導入された。セイヨウミツバチは繁殖力も旺盛なことから野生化しニホンミツバチを駆逐してしまうのではないかと懸念された。実際に北米では養蜂のために導入した後、野生化している。しかし、日本では現在まで一部の地域を除いて野生化は確認されていない。これは天敵オオスズメバチの存在によると考えられている。セイヨウミツバチの窒息スクラムはモンスズメバチ以下の小型種しか対応できず、大型で体力があるオオスズメバチの襲撃を受けると容易に巣を全滅させられるためと説明される。
一方、近年になって都市部で野生のニホンミツバチの観測が増える傾向にある。住宅街はもちろん、自動車の排気ガスや鉄道の騒音に晒されるような都心部に巣作りしていることも多々ある。都心部では天敵のスズメバチが人間によって駆除される為、山間部より比較的安全であるからと推測されている。
巣に寄生し、巣の基材（巣板）を食べるハチノスツヅリガ、ノゼマ病を引き起こすミツバチ微胞子虫( Nosema apis )、バロア病を引き起こすミツバチヘギイタダニ( Varroa destructor )、アカリンダニ症を引き起こすアカリンダニ ( Acarapis woodi )、ミツバチトゲダニ症を引き起こすミツバチトゲダニ( Tropilaelaps clareae )[27]、ケーニガーミツバチトゲダニ( T. koenigerum )などが報告されている[28]。
直接ミツバチを襲うわけではないが、養蜂家からスムシ（巣虫）と呼ばれ嫌われるハチノスツヅリガ( Galleria mellonella )等の蛾の幼虫は、蝋を原料とした巣を食べて成長する（蜂児をも捕食することがある。）[29]。多くのスムシに寄生された巣の蜂群は逃去することもある[29][30]。オオミツバチでもハチノスツヅリガの食害があるが、ヒマラヤオオミツバチでは知られていない[31]。コミツバチでも同様にハチノスツヅリガの食害を受け、これが蜂群の逃去の原因となっている[32]。
アカリンダニは日本の届出伝染病に指定され[33]、ミツバチ成虫の気管内に寄生して体液を吸汁するダニ。寄生されたセイヨウミツバチ群では、採餌能力、育児能力の低下を引き起こし、冬期に群が崩壊することが知られている[34]。
現在、セイヨウミツバチの蜂群がアメリカ合衆国をはじめ世界的に激減しつつあり、蜂群崩壊症候群と呼ばれる。原因としては特定のダニ、病原体、電磁波、ネオニコチノイド系農薬、長距離移送によるストレス（アメリカ合衆国）、冬期に餌として与えられる異性化糖、はては地球温暖化が疑われているがはっきりとはしていない。
人間は、主に下記の物をミツバチの生活環から得て利用をしている。
ミツバチ（蜜蜂）とはハチ目（膜翅目）・ミツバチ科（Apidae）・ミツバチ属（Apis アピス）に属する昆虫の一群で、花の蜜を加工して巣に蓄え蜂蜜とすることで知られている。現生種は世界に9種が知られ、とくにセイヨウミツバチは全世界で養蜂に用いられており24の亜種が知られている。
꿀벌은 꿀벌속(Apis)에 속하는 곤충의 총칭으로, 꿀벌과에 속한다. 또한 꿀벌은 이름 그대로 꿀을 저장하고 생산하는 벌으로, 꿀벌로부터 채취한 꿀을 벌꿀이라고 부른다. 그리고 인류는 아주 오래전부터 야생 꿀벌로부터 꿀을 채취해 먹었으며, 이는 기원전 13,000년 전의 암각화에서도 드러난다.[1] 꿀벌은 배의 굵은 황갈색 가로띠(그리고 황백색의 잔털로 된 가로띠도 있다.)의 모양을 보고 쉽게 구별할 수 있다.
꿀벌은 수많은 육각형 방들이 있는 벌집을 건설하여 군체를 이루어 살며, 한 군체는 대다수의 불임성 암벌인 일벌과 나머지의 생식벌인 수벌, 그리고 유일하게 알을 낳을 수 있는 개체인 여왕벌로 이루어져 있다. 일벌과 여왕벌은 독침을 가지고 있으나 수벌은 독침이 없다. 일벌의 독침은 천적을 만나면 사용한다. 하지만 거꾸로 된 가시가 있어서 사람 같은 포유류나 조류들에게 침을 박으면 침이 내장과 함께 빠져나가면서 죽는데, 사실 이 거꾸로된 가시는 곤충들에게 침을 박을 때 쉽게 빼려고 있는 것이다. 그런데 포유류나 조류에게는 그게 역효과를 내는 것. 여왕벌의 독침은 다른 여왕벌과 싸울 때만 사용한다. 거꾸로된 가시가 없어서 침을 쏜다고 내장이 빠져나가 죽지 않는다.
식물의 수정과 벌꿀의 채집을 위해 사육하기도 한다. 일반적으로 벌꿀을 얻기 위해 사육되는 것은 유럽 원산의 양봉꿀벌이 주종이지만 재래종 및 야생도 있다. 천적으로는 말벌과 개미, 사마귀, 거미, 잠자리 등이 있다. 특히 말벌은 벌꿀과 애벌레, 꿀벌을 약탈하고 포획하기 위해서 꿀벌의 집을 습격하는 가장 무서운 적이다. 꿀벌은 무리를 지어서 말벌과 전투를 벌이는데, 양봉꿀벌과 달리 재래꿀벌(토종벌)은 봉구(蜂球)를 만들고 꿀과 꽃가루를 모으러간 꿀벌들까지 모두 불러모아 전투를 벌인다. 하지만 적이 많은 경우 중과부적으로 패하는데, 이럴 때는 여왕벌이 남은 꿀벌들을 이끌고 다른 벌집을 차린다. 말벌을 많은 꿀벌들이 에워싼 후, 날개 근육을 움직여 온도를 높여서 죽이는 방법이 봉구이다. 최근 연구로 온도와 고농도의 이산화탄소를 내뿜어 질식시키는 방법으로 천적인 말벌과 싸우는 자기 보호방법이 있다는 것이 밝혀졌다. 꿀벌의 벌집에 침입해 피해를 주는 벌집꼬마밑빠진벌레와 꿀벌부채명나방도 천적이다.
예로부터 벌꿀, 로열 젤리, 밀랍, 프로폴리스 등을 얻기 위해 사육되어 왔으며, 대한민국에서는 축산법상 '가축'으로 명시된 유일한 절지동물이다.
반수이배체(반수배수성)의 성결정계를 따른다. 수컷 벌은 무정란에서 태어나며 체세포와 생식세포의 핵상이 모두 n으로, 자손에게 자신의 유전자 100%를 물려준다. 이는 벌목 곤충의 공통된 특징이다.
꿀벌은 전자파에 민감하다. 그래서 전자파를 잘 느낄 수 있다.
인류가 꿀벌을 사육한 것은 5천 년 이전으로 추정된다. 이집트의 인주나 왕의 무덤에서도 발견되었으며 성경 기록에도 자주 나온다.
한국에서는 2000년 전부터 꿀벌을 사육하기 시작했다고 하며 삼국시대부터 중국으로부터 동양종 꿀벌을 수입해 양봉이 보급되었다. 현재의 양봉은 독일인 선교사에 의해 이탈리안종 양봉꿀벌이 들어와 시작되었다. 토종 재래꿀벌인 경우에는 몸길이가 약 12mm 정도이며 전체적으로 노란색 털이 덮여 있다. 아시아 남서부가 발원지이며 아시아 지역에 널리 분포하고 있다. 양봉의 주된 종인 양봉꿀벌은 뒷날개의 모양으로 구분된다.
꿀벌은 벌꿀, 프로폴리스, 꽃가루, 밀랍, 봉독 등의 다양한 양봉 생산물을 제공하며 꽃꿀 수집과정에서 화분매개작용을 통하여 식물이 가루받이(수분)를 할 수 있게 돕는다. 로열 젤리는 여왕벌이 만든다.
꿀벌은 계급사회를 형성하여 생활하는데, 일벌이 먹이가 있는 곳을 팔(8)자모양의 춤으로 알려주어서 공유할만큼 공동체의식이 강하다. 여왕벌은 수벌과의 번식을 통해 대를 잇는데, 할일이 끝난 수벌은 공동체 유지를 위해 무리에서 추방당하거나 살해당한다. 여왕벌이 알을 낳아서 애벌레가 부화하면 일벌은 로열 젤리를 먹이로 제공하여 성숙하도록 한다. 이 중에서 여왕벌이 될 예정인 애벌레에게 보다 많은 양의 로열 젤리를 장기간 제공한다. 이를 통해 지정된 애벌레는 난소 등의 생식 기관을 발달시킬 수 있게되어 성충이 되었을 때, 여왕벌이 될 능력을 갖추게 된다. 만약 여왕벌이 두 마리이거나 식구가 너무 많은 경우에는 분봉(分蜂)이라고 하여 독립을 한다. 이는 권력투쟁을 위해서 분열을 하게 되면, 공멸을 하게 되기 때문으로 추정되는데, 간혹 주택가에 분봉한 벌들이 나타나서 놀라게 하는 일도 있다. 꿀벌은 민주적 절차로 새 집을 선택한다.[2]
알버트 아인슈타인이 "꿀벌이 사라지면 인류도 4년 내로 멸종한다."라고 언급했다고 알려져 있지만, 아인슈타인은 이런 말을 한 적이 한 번도 없다. 수십년 후인 1999년, 벨기에로 시위하러 온 프랑스 양봉업자들이 만들어낸 말이다.[3]
독일의 동화 《꿀벌 마야》는 꿀벌을 조직에 대한 충성심이 강한 곤충으로 묘사하고 있다.
2007년 미국에서 제작된 스티브 히크너 와 사이먼 J. 스미스 감독의 꿀벌대소동이라는 3D 애니메이션, 더 도너스 컴퍼니에서 만들고 2008년 개봉한 벌들의 비밀생활(The Secret Life of Bees)이란 영화가 있다.
_lapping_mouthparts,_showing_labium_and_maxillae..jpg)
.jpg)
