Priotelus temnurus[2] ye una especie d'ave de la familia y orde de los trogones y quetzales (Trogoniformes, Trogonidae). Ye endémicu de Cuba. El so plumaxe ye coloríu. Ye reconocida como'l ave nacional de Cuba.
El so nome xenéricu Priotelus significa en llatín serrucháu y l'específicu temnurus significa desdeñoso. El so nome más común ye tocororo. Tamién ye llamáu tocoloro y en dellos llugares del oriente del país, guatiní, vocablu d'orixe taino.
Namái esiste en Cuba, incluyendo Islla de la Mocedá ( enantes Islla de Pinos), Cayo Guanaja y Cayo Sabinal del archipiélagu Xardinos del Rei (Sabana-Camagüey). Ye común nos montes de tol país, que pueden ser diversos, incluyíos los pinares, pero trupos y que tengan árboles altos.
El so llargor ye de 27 – 28,5 cm y el valumbu de les sos nales de 39 - 39,5 cm. La cola mide 14,3 – 14,8 cm. La parte cimera de la cabeza y la nuca son azul-violacees, el llombu y la rabadilla son de color verde escuru iridiscente, el gargüelu y el pechu son blancu-buxos, el banduyu ye coloráu al igual que la base de la cola axacente, xeneralmente los machos tienen pechu de plumaxe blancu y banduyu coloráu, llamáu tocororo machu, non asina les femes que tienen el pechu y el banduyu de color coloráu. Les nales y la cola tienen patrones abigarrados con partes d'azul y verde iridiscente y otres con bandes alternes de blancu y negru. La cola tien plumes llargues y peculiares, que-y dan a la so punta apariencia horquillada y serruchada pelos llaos. Los güeyos son coloraos. El picu ye escuru enriba y colloráu embaxo. Los deos asitiar na posición d'agarre típica de los Trogonidae, primeru y segundu escontra tras, y terceru y cuartu escontra alantre. Dambos sexos tienen similar apariencia.
Esisten dos formes llixeramente distintes, la que vive na Islla de Cuba y cayos axacentes, P. temnurus temnurus, y la que vive na Islla de la Mocedá o de Pinos, P. temnurus vescus.
Aliméntase d'inseutos, flores y frutos.
Añera d'abril a xunetu nos buecos de picatueros acabante abandonar. Pon 3 o 4 güevos. Dambos sexos guaren y alimenten a los sos pichones.
Posáu nuna caña repiten tó-coru, en series, mientres mueven la cola como tremeciendo. D'esti cantar vien-y el nome común. Tamién faen otros soníos, como lladríes ronques y diverses llozaderes y murmurios de llamada.
Resulta una ave bastante quieta, permanez posada llargu tiempu, ensin movimientos graciosos y vuela esporádicamente pa tomar los sos alimentos al vuelu. El so vuelu ye repentín pero curtiu, onduláu y daqué ruidosu.
Resulta casi imposible de caltener en cautiverio en bones condiciones. Sobrevive bien pocu tiempu y pierde fácilmente les plumes, y colles tol so curiosu.
Pola guapura del so plumaxe, qu'inclúi'l colores de la bandera cubana, y pola so imposibilidá de vivir en cautiverio el tocororo foi declaráu'l ave nacional de Cuba.
García, F. (1987). Les Aves de Cuba. Tomu I. Especies reinales. Editorial Xente Nuevo, L'Habana. 103 pp.
Garrido, O.H.; Kirkconnell, A. (2000). Birds of Cuba. Helm Field Guides, Londres. 253 pp.
.
Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Aves, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies. Priotelus temnurus ye una especie d'ave de la familia y orde de los trogones y quetzales (Trogoniformes, Trogonidae). Ye endémicu de Cuba. El so plumaxe ye coloríu. Ye reconocida como'l ave nacional de Cuba.
