False Mayweed

Maruna nadmorska, maruna bezwonna (Tripleurospermum maritimum (L.) W. D. J. Koch) – gatunek z rodziny astrowatych. W dawniejszych ujęciach taksonomicznych zaliczany był do rodzaju Matricaria^[4].

Zasięg geograficzny

Nie jest znany rodzimy obszar występowania tego gatunku^[5]. Silnie rozprzestrzenia się po świecie^[6]. W Ameryce Północnej i Europie jest pospolity i szeroko rozprzestrzeniony. Znane są jego stanowiska także w Ameryce Południowej (w Andach w Chile), na Wyspach Kanaryjskich, na Syberii i Nowej Zelandii. Na północ sięga bardzo daleko – aż po Grenlandię i archipelag Svalbard^[7]. W Polsce pojawił się przed XV wiekiem i występuje tylko na siedliskach antropogenicznych. Jego statut we florze Polski: archeofit (archaeophyta resistentia)^[5]. Jest bardzo pospolita na terenie całej Polski^[8].

Morfologia

Łodyga

Wzniesiona lub podnosząca się, rozgałęziająca się górą, naga, Wysokość przeważnie 25-60 cm^[9].

Liście

Ulistnienie skrętoległe. 2-3 krotnie pierzastosieczne o równowąskich, niemal nitkowatych, ostro zakończonych odcinkach szerokości 0,3-0,5 mm, Na górnej stronie są nagie, na spodniej stronie bruzdowane^[9].

Korzeń

Wrzecionowaty, cienki, pojedynczy lub silnie rozgałęziony^[10].

Kwiaty

Zebrane w koszyczki o średnicy 1–3,5 cm. Koszyczki wyrastają pojedynczo na szczytach łodyg. Mają bardzo wypukłe, niemal półkoliste dno kwiatowe, wewnątrz pełne, bez plewinek^[9]. Listki okrywy w jednym, lub dwóch szeregach. Posiadają ciemniejszy nerw środkowy i jasne brzegi. Brzeżne, białe kwiaty języczkowate to kwiaty żeńskie. W jednym koszyczku jest ich około20. Wewnętrzne, żółte kwiaty rurkowate to kwiaty obupłciowe. W górnej części są rozszerzone i posiadają na łatkach pomarańczowe gruczołki^[5]. Na niektórych okazach brak białych kwiatów języczkowych, lub są silnie zredukowane, zwinięte w trąbkę^[10].

Owoc

Podługowata niełupka o długości 2–2,5 cm^[9]. Jest brodawkowata i pomarszczona, posiada 3 jasne żebra, 2 czerwone gruczołki i skórzasty rąbek kielichowy na szczycie^[5].

Gatunki podobne

Maruna nadmorska swoim wyglądem przypomina rumianek pospolity, nie posiada jednak charakterystycznego dla niego zapachu^[5] i nie posiada własności leczniczych. Z tego też powodu nazywana była nieprawym rumiankiem^[11].

Pokrój

Morfologia

Koszyczki

Owoce

Biologia i ekologia

Rozwój

Roślina roczna lub bylina. Chamefit. Kwitnie od czerwca do września, czasami także w październiku. Jest owadopylna. Wytwarza bardzo wiele nasion; na jednej roślinie powstaje ich kilkadziesiąt tysięcy^[5], czasami nawet ponad 300 tysięcy^[10]. Kiełkują w temperaturze 5-35 °C^[6]. Roznoszone są przez wiatr (anemochoria), ale także przez zwierzęta (endochoria). Mogą przetrwać niestrawione w układzie pokarmowym niektórych zwierząt (stwierdzono to m.in. u konia i krowy). Mogą kiełkować zaraz po upadnięciu na ziemię z rośliny. Zachowują zdolność kiełkowania do 10 lat^[10].

Siedlisko

Siedliska ruderalne i segetalne: przydroża, trawniki, nieużytki, tereny kolejowe, gruzowiska, ogrody i pola uprawne, miedze, ugory. Czasami występuje masowo. Pojawia się także w miejscach silnie podmokłych, na przykład w nadrzecznych aluwiach^[5]. Na polach uprawnych jest chwastem. Najczęściej pojawia się w uprawach zbóż, rzepaku, buraków, roślin strączkowych, kukurydzy i ziemniaków^[6].

Fitosocjologia

Gatunek charakterystyczny dla klas Stellarietea mediae i Cakiletea maritimae, związku Aphano-Matricarietum, zespołu Polygono-Chenopodium^[12].

Genetyka

Liczba chromosomów 2n = 35^[8].

Korelacje międzygatunkowe

Pasożytuje na nim grzybopoodobny lęgniowiec Peronospora radii wywołujący mączniaka rzekomego i żerują larwy muchówki Trupanea stellata^[13].

Szkodliwość i zwalczanie

Maruna może spowodować duże straty w uprawach. Szybko rosnąc pobiera z gleby duże ilości soli mineralnych i wody, osłabiając rośliny uprawne. Może spowodować wyleganie zbóż. Zagłusza siewki roślin uprawnych, kiełkuje bowiem bardzo szybko. W uprawach zbóż jej próg szkodliwości wynosi 3 – 10 roślin na 1 m². Szczególnie szkodliwa jest w uprawach buraków, rzepaku i ziemniaków^[10].

Ogranicza się liczebność maruny w uprawach przez stosowanie zwykłych, standardowych zabiegów agrotechnicznych. Szczególnie ważne jest niszczące jej siewki wiosenne bronowanie gleby oraz jesienne podorywki. Należy unikać przenawożenia i stosować materiał siewny oczyszczony z nasion chwastów. Przy stosowaniu do nawożenia kompostu lub obornika należy pilnować, by były one dobrze przefermentowane. Ważne jest niszczenie chwastów na terenach przylegających do upraw. Jeśli jednak pojawi się w dużej ilości, należy ją zwalczać chemicznie. Jest wrażliwa na większość znajdujących się w herbicydach substancji czynnych. Zarejestrowano liczne preparaty przeznaczone do zwalczania maruny. Zwalczają one także liczne gatunki innych chwastów. Preparaty te zawsze należy stosować zgodnie z zaleceniami zawartymi na etykiecie preparatu i w odpowiedniej fazie rozwojowej, zarówno rośliny użytkowej jak i chwastu^[10].

Zobacz też

Wrotycz, rośliny ruderalne

Przypisy