Goitered gazelles communicate using a series of deep grunts, hissing, moos and wheezing. Grunts are made by adults and young and before running, they often make a nasal hiss as an alarm. Females make hoarse, low-pitched sounds to call their young and young respond by making a low-pitched “moo”. During breeding season, males make a low, basal wheezing sound, which can be heard 100 to 150 m away. They also use glandular secretions to demarcate territorial boundaries and communicate with conspecifics, especially during breeding season.
Communication Channels: visual ; acoustic ; chemical
Other Communication Modes: scent marks
Perception Channels: visual ; tactile ; acoustic ; chemical
In 1900’s, goitered gazelles were abundant, found in almost every desert or semi-desert area throughout the Middle East and Central Asia. In the mid-1900's, nearly one million were estimated to have lived in the Soviet Union alone. In 2001, their entire population was estimated at 120,000 to 140,000. This significant decrease has occurred in the past decade, and the rate of decrease is now measured to be more than 30% over the last ten years. The IUCN Red List of Threatened Species classifies goitered gazelles as vulnerable. While population declines are occurring throughout their entire range, declines are particularly dramatic in Turkmenistan, Kazakhstan, southeast Turkey and Azerbaijan. Local extirpations have occurred in Kuwait, Georgia, and possibly Kyrgyzstan. Populations in Mongolia, where about a half the current population resides, are also in decline. Major threats include unrestrained poaching and habitat destruction. Habitat destruction is primarily due to economic and agricultural development. In central Asia, harsh winters appear to have had a significant negative effect on goitered gazelle abundance.
In the mid to late 1300's, muslim armies under the command of Timur Leng were noted hunters of goitered gazelle, killing an estimated 40,000 each year. After automobiles were introduced in the 1930's, hunting for goitered gazelles became particularly easy as people would chase animals in their cars during the day, or shoot them at night while "shining" them (i.e., using artificial lights to locate and temporarily freeze animals) with their headlights. Using automobiles to hunt goitered gazelles was outlawed in the Union of Soviet Socialist Republics in the 1940's.
Since the 1950's, legal protection has been enforced either nationally or sub-nationally throughout most of goitered gazelles' geographic range. Although numerous reintroductions have been attempted, conservation efforts have been unsuccessful. Some countries (e.g., Turkey and Uzbekistan) have developed captive breeding programs and much of the current population uses protected habitat. Many gazelle die during winter due to malnutrition. Future conservation efforts may include restricting livestock grazing areas during winter or restricting livestock from entering habitat reserves used by goitered gazelles.
US Federal List: endangered
CITES: no special status
State of Michigan List: no special status
IUCN Red List of Threatened Species: vulnerable
Goitered gazelles occasionally damage agricultural plants such as cotton. They also consume saxaul shoots, which is considered one of the most valuable desert plants throughout the goitered gazelles geographic range. In spring and fall, they often intrude into domestic sheep pastures.
Negative Impacts: crop pest
Four subspecies of goitered gazelle have been identified: Mongolian goitered gazelle (Gazella subgutturosa hilleriana), Arabian sand gazelle (Gazella subgutturosa marica), Yarkand gazelle (Gazella subgutturosa yarkandensis), and Persian goitered gazelle (Gazella subgutturosa subgutturosa).
Bovids, such as goitered gazelle, are an important food sources for a number of different carnivores. As bovid populations decline, so too will those animals that depend on them. For example, the decline of cheetahs is often attributed habitat loss. However, cheetahs primarily prey upon small to medium sized bovids, specifically gazelle. According to the IUCN Red List of Threatened Species, 2 species of gazelle are extinct, while 10 more are listed as vulnerable, endangered or critically endangered. In north Africa, as preferred prey species have declined, more and more cheetahs are turning to livestock for prey. Consequently, these cheetahs are then killed as pests. As a result, one of the major directives for cheetah conservation is restoration of wild prey species, most of which are small to medium-sized bovids.
Goitered gazelles are hunted for their meat and hide, which is considered high quality and is processed into chamois and box calf. A single goitered gazelle yields between 12 and 18 kg of meat and 0.6 to 0.7 m^2 of hide. Goitered gazelle are hunted for sport, challenging hunters with their ability to run at high speeds. In addition, they are sometimes used as pets or given as gifts.
Positive Impacts: pet trade ; food ; body parts are source of valuable material
Goitered gazelle are host to numerous species of parasites. Eighteen species of parasitic worms have been found in goitered gazelle in Kazakhstan, although their pathogenic effect is currently unknown. The larvae of 2 species of ectoparasitic botfly, Pavlovskiata subgutturosae and Crivellia corinnae, are commonly found implanted in the skin of goitered gazelle. They are also vulnerable to parasitic arthropods such as ticks and lice during summer. In addition to being an important prey item for numerous species mammals and birds, goitered gazelle forage on various types of plants and may compete with saiga antelope for forage in some areas throughout their geographic range.
Commensal/Parasitic Species:
Goitered gazelles are herbivores and generally eat grasses. Often their diet includes halophytes, composites, legumes, caltrops, ephedras, gourds, leadworts, and tamarisks. In agricultural areas, the variety of food eaten by goitered gazelles expands to include fruits, barley shoots, chick peas, cotton, dates, maize, melons, onions, sugar cane, and wheat. Goitered gazelles are facultative drinkers and gain a majority of their water from ingested plant material. They appear to prefer plants with high protein content. In captivity, goitered gazelles are fed alfalfa, oats, enriched grain pellets, and sulfur-free salt blocks. Because they are obligate herbivores, goitered gazelle have four-chambered stomachs (1 true stomach, 3 false stomachs) in which cellulolytic digestion occurs and are capable of storing graze in one or more of their "false stomachs".
Plant Foods: leaves; fruit
Foraging Behavior: stores or caches food
Primary Diet: herbivore (Folivore )
Goitered gazelle are common in the southern Arabian Peninsula, through southern Kazakhstan and Mongolia, to northwestern China. Elsewhere, they have significantly declined and occur mostly in remote areas or on protected reserves. Small populations exist in western and southern Afghanistan and Pakistan. In southeastern Turkey, northern Saudi Arabia, the Rub al Khali Desert, and Wahiba Sands of Oman much larger populations occur. In the central deserts of Iran, goitered gazelles are common and have begun to increase in protected regions. They have been introduced to Barsa-Kel’mes and Ogurchinsky Islands in the Aral and Caspian Sea, respectively, and to locations throughout the United Arab Emirates.
Biogeographic Regions: palearctic (Native ); oriental (Native )
Goitered gazelle inhabit various types of desert and semiarid terrain occurring in foothills and montane valleys. They graze at the edge of cultivated land, while avoiding land used for cultivation or livestock grazing. Their habitats range from clayey and sandy soil to basalt deserts or salt flats. The can occupy areas virtually absent of vegetation to areas that support grasses, forbs, and shrubs. Goitered gazelle are limited in their northern distributions by areas where snow depths reach 10 to 15 cm during winter. During winter they inhabit windy snow-free areas and use deep valleys, low mountain canyons, or dense shrubs as shelter from the wind. Throughout their geographic range, they can occupy habitat from sea level to 3,500 m. In Iran they are found from sea level to about 2,100 m and from 1,050 m to 2,100 in Pakistan. In Afghanistan they are only found below 1,000 m. Goitered gazelle often occupy higher altitudes during summer, ranging from 3,000 m to 3,500 m in the mountains of Kazakhstan, Mongolia, and China.
Range elevation: 0 to 3500 m.
Habitat Regions: temperate ; terrestrial
Terrestrial Biomes: desert or dune ; savanna or grassland ; mountains
Annual mortality rates for goitered gazelle vary in relation to sex and age class. Female mortality rates range between 9 and 18%, whereas male mortality rates range between 27 and 58%. Mortality rates for calves and juveniles are highly variable, ranging between 3 and 58%. Mortality rates tend to be lowest during summer and highest during winter. The longest known lifespan of goitered gazelles in the wild is 12 years, with an average lifespan of 6 years. The longest known lifespan of captive goitered gazelles is 20 years.
Primary causes of natural mortality in goitered gazelles include deep snow and ice-covered ground, which severely limits forage availability during winter. Mortality is also caused by entrapment in drying asphalt, drowning, and car collisions. In captive animals, causes of mortality include stress or trauma, fence injuries, and intraspecific fighting. Pathogens known to cause mortality among goitered gazelles include Corynebacterium pyogenes, Mycobacterium, Cryptosporidium, and Escherichia coli.
Range lifespan
Status: wild: 12 (high) years.
Range lifespan
Status: captivity: 20 (high) years.
Average lifespan
Status: wild: 6 years.
Goitered gazelle are medium-sized, lightly built ungulates; however, they have a more robust body type than most other Asian Gazella species. Goitered gazelle get their name from the goiter-like enlargement on their larynx. They are sexually dimorphic as males are larger than females and have longer horns and larger goiters than females. Adult males range in mass from 20 to 43 kg and adult females range in mass from 18 to 33 kg. Adult males have long, black horns that are 203 to 340 mm long, which are close together at their base and curve away from each toward the distal ends. Unlike most other gazelle species, females are generally hornless. Goitered gazelle have long ears with large black eyes. At the end of their long slender legs are small black hooves. The coxofemoral joint muscle is strengthened in goitered gazelles, enabling a strong thrusting motion that stabilizes running in rough terrain. Pelage color varies geographically, from white to brown with shades of grey, red, and yellow. Facial pelage is often white and tends to fade with age. They have relatively a short tail, which is covered with dark brown or black hair. In the winter their pelage becomes longer, thicker, and lighter in color when compared to summer pelage.
The skull of goitered gazelle has an inflated and less downwardly deflected posterior braincase. Their occipito-parietal suture is angular, the premaxillae is nearly straight, and the fronto-nasal and palato-maxillary sutures are V-shaped. In addition to their well developed lachrymal fossae, they have large, inflated tympanic bullae lacking ventral ridges. Finally, the supraorbital foramina are recessed in deep pits and male skulls are easily identified by their large horn cores, also known as the cornual process. Their skull is easily distinguished from other gazelle species by its larger size, broader palate and greater orbital width. Female skulls with horns are distinguished from female mountain gazelle skulls by their slightly greater orbital and palatal width and larger lachrymal pits.
Goitered gazelle have high crowned (i.e., hypsodont) selenodont teeth. Their dental formula is 0/3, 0/1, 3/3, 3/3, for a total of 32 teeth. Calves are born with 3 incisors, 1 canine, and 3 deciduous cheekteeth on both sides of the lower jaw. In their upper jaw, calves are born with only 3 premolars on each side. During their first year, two permanent molars erupt and at 14 months, their third molar erupts along with the replacement of their deciduous molars with 3 premolars.
Although 4 inguinal mammae can form, female goitered gazelle typically have 2. In general, goitered gazelle have inguinal, carpal, pedal, and preorbital glands. The inguinal and carpal glands secrete a yellow, waxy substance with a musky odor. Their preorbital glands produce a black secretion and can be much larger in males.
Range mass: 17.5 to 43 kg.
Range length: 940 to 1260 mm.
Other Physical Features: endothermic ; homoiothermic; bilateral symmetry
Sexual Dimorphism: male larger; ornamentation
The main predator of goitered gazelle is gray wolves. During winter, when snow cover increases, wolves become especially effective predators due to increased vulnerability of animals. Tigers also prey on gazelle at water holes, and in Turkmenistan, they are hunted by cheetahs. Young goitered gazelle are preyed on by foxes, feral dogs, caracals, imperial eagles, and brown-necked ravens.
Known Predators:
During breeding season, which occurs from September to December, individual male goitered gazelle herd and chase females into their territories and only mate with females that remain in their territory for an extended period of time. Males compete for territory prior to mating season and mark their territories by defecating in small pits that they dig with their front hooves. Often, when males find a territorial pit that is already filled, he digs out the pit and refills it with his own excrement. Just prior to breeding season, inguinal and preorbital glands of male goitered gazelle swell and increase secretion volume for courtship. Male displays during courtship include neck stretching, nose-up posturing, releasing of pheromones, foreleg kicking, and assuming an erect posture. Courtship begins after females stay in a male’s territory overnight.
While goitered gazelle form large herds in winter, gestating females leave and create small groups with one or two other gestating females. Most males mate with 2 to 12 females, however, some males do not mate at all. Males mount their mates by standing on their hind legs with their forelegs spread apart and touching her with only his pelvis.
Mating System: polygynous
Goitered gazelle become sexually mature within 1 year. Although first estrus usually occurs between 6 and 18 months, females can conceive as early as 5 months old. Males can sire offspring as early as 10.5 months old, however, they do not usually mate before 1.5 to 2.5 years old and can remain reproductively active for over 10 years. Onset of spermatogenesis occurs when the testis reach 20 mm in diameter. Males experience seasonal sperm production, which peaks during fall and spring. Breeding season occurs from November through January and can vary in timing throughout their range. Estrus usually lasts for about 12 hours, signaled by a slight swelling of the vulva. Copulation last 1 to 3 seconds, and gestation lasts for 148 to 159 days. Females move to areas with high ground or vegetative cover prior to birthing. Young are usually born between March and May. Most adult females (3 to 7 years old) have twins, although young and old females generally give birth to a single calf. On average, calves weigh 1.86 kg at birth and are completely weaned by 6 months, at which point they become independent of parental care.
Breeding interval: Goitered gazelle breed once yearly.
Breeding season: September through January
Range number of offspring: 1 to 4.
Range gestation period: 5 to 6 months.
Range weaning age: 3 to 6 months.
Average time to independence: 6 months.
Range age at sexual or reproductive maturity (female): 5 (low) months.
Average age at sexual or reproductive maturity (female): 12 months.
Range age at sexual or reproductive maturity (male): 10.5 (low) months.
Average age at sexual or reproductive maturity (male): 12 months.
Key Reproductive Features: iteroparous ; seasonal breeding ; gonochoric/gonochoristic/dioecious (sexes separate); sexual ; viviparous
Goitered gazelle give birth to precocious young that can stand and nurse within 10 to 15 minutes after birth. After birth, females tend to graze 50 to 500 m from their calves and seek a new hiding place for their calves after each nursing bout. If a female has twins, she often keeps them 50 to 1,000 m apart for the first 4 to 6 days. Calves are nursed 2 to 4 times a day during their first 6 weeks and are nursed for at least 3 to 6 months. Calves are able to graze and drink water at 4 to 6 weeks old. Goitered gazelle calves have extremely high growth rates during their first month of life, with 50% of their growth occurring within the first 10 days after birth. At 18 to 19 months, most calves have reached adult size. Calves are born with whirls of hair were their horns develop. Horn growth occurs at 3 to 6 months and is complete by 1 to 1.5 years. Male horns continue to grow until age 6, whereas female's reach full size by 2 to 3 years old.
Parental Investment: precocial ; female parental care ; pre-hatching/birth (Provisioning: Female); pre-weaning/fledging (Provisioning: Female, Protecting: Female); pre-independence (Provisioning: Female, Protecting: Female)
Ceyran (lat. Gazella subgutturosa) — antiloplar Sevinckimiler destesine aiddir. Bədəninin uzunluğu 95-115 sm, süysünün hündürlüyü 60-75 sm, kütləsi 18-33 kq-dır.
Çox yüngül qamətli gözəlgözlü incə şippəşirin Sevinckimiler fesilesine daxildir. Görünüşü isə qısca olarag, incəbelli uzunboylu saçları uzun və şirin burna sahibdirlər. Çox yüngül qamətli bədən quruluşu olan heyvandır. Buynuzları lira şəklində əyilmiş, qara rəngdədir, əsasından az və ya çox dərəcədə paralel, zirvəyə doğru içəri əyilmişdir. Hamar zirvələrindən başqa, buynuz örtüklərinin səthi demək olar ki, hər yerdə aydın şəkildə nəzərə çarpan və bir – birindən ayrılan köndələn halqalarla örtülmüşdür. Əsaslarda (buynuzların alın sümüyünün qovuşduğu yer) buynuzların köndələn qovuşması uzununa ovaldır. Buynuzlar təkcə erkəklərdə deyil,nadir hallarda dişilərdə də müşahidə edilir. Rəngi müxtəlif çalarlı, qonura çalan, bəzən də qum rəngində olur. Qarnının və yanlarının altı, eləcə də, ayaqlarının uc tərəfləri ağdır. Sifətində və böyürlərində tünd və açıq rəngli zolaqların növbələşməsi, eləcə də ağ quyruqətrafı “güzgüsü” səciyyəvi xarakter daşıyır.
Ceyranlarda quyruq nisbətən uzun olub, ucu qaradır və 15-20 sm-ə çatır. Quyruğu sallandıqda quyruqətrafı "güzgü"nü örtür. Buynuzunun uzunluğu 25-43 sm olur. Bəzən dişilərdə də buynuza təsadüf edilir, lakin qısa ölçülü olur (5 sm-ə kimi). Dişilər 9 aylığında, erkəklər isə 18 aylığında cinsi yetkinliyə çatırlar. Boğazlıq müddəti 5-6 ay çəkir. Ceyranlar 1-2, çox az hallarda isə 3 bala doğurlar. Balalar 4-5 aylıq olana qədər süd əmirlər. Ceyranların ömür müddəti 10-12 ildir. Bu antilopda iy vəziləri yaxşı inkişaf etmişdir. Bu vəzilərin ifrazatı ilə, heyvanlar bir-birini axtarır və ünsiyyət yaradırlar.[1]
İnsanların sevdiyi gözəllik obyekti olan ceyran həmişə onların diqqətini özünə cəlb etmişdir. Başqa məməlilərə nisbətən bu heyvan dünyada çox az yayılmışdır. Növün arealı: Ərəbistan yarımadası, İran, Cənub–şərqi Gürcüstan (nəsli kəsilmiş növ), Kiçik Asiya yarımadası, Türkmənistan, Qırğızıstan, Özbəkistan, Əfqanıstan, Pakistan, Monqolustan, Şimal-qərbi Çin və Cənubi Qafqazda isə əsas arealı Azərbaycandır. Azərbaycan ceyranların nisbətən çox yaşadıqları ərazi olmuşdur. Lakin, uzun tarixi dövr ərzində insanlar bu heyvanları qıraraq, onun arealını – antropogen landşaftlara çevirmiş, beləliklə bu heyvanlar məhdud və bir-biri ilə əlaqəsi olmayan kiçik sahələrdə az miqdarda qala biliblər.
XX əsrin 40-cı illərinədək ceyranlar Azərbaycanda Acınohur, Eldar düzündə, Turt – Sarıca, Qarabağ, Mil, Muğan, Şirvan düzlərində, Qobustan çöllərində geniş yayılmışdı. 1950-ci illərə qədər respublikamızda ceyranların sayı kəskin şəkildə azalmağa başlamışdır. 1960-1961-ci illərdə təyyarə vasitəsilə keçirilmiş sayğı zamanı yuxarıda qeyd edilmiş (14, 3 min km²) ərazilərdə cəmi 131 baş ceyran rast gəlinmişdir. Əsas sıx yaşayış arealı olan Muğan düzündə ceyranların tamamilə kökü kəsilmişdir. Buna səbəb ceyranların ovlanması və heç bir təbiəti mühafizə işinin həyata keçirilməməsi olmuşdur. Bu səbəbdən 12-15 başdan ibarət kiçik bir dəstə Giləzi gölü ətrafında müşahidə edilmişdir. Hal – hazırda Azərbaycanda ceyranların müasir yaşadıqları sahələr Şirvan Milli Parkını (17,7 min ha), Bəndovan (51,8min ha) və Korçay (20,55 min ha) yasaqlıqlarını və İlisu Dövlət Təbiət Qoruğunun Acınohur-Ceyrançöl ərazisini (17 min ha) əhatə edir. Bu ərazilər bir-birindən tamamilə uzaq və təcrid edilmiş şəkildədir.
Cütdırnqalı heyvanların istər dağlıq ərazilərdə, istərsə də açıq səhra şəraitində məskunlaşmış növlərinin xarakterik ekoloji xüsusiyyətlərindən biri də, onların dəstələrlə yaşamasıdır. Belə dəstələr və ya sürülər heyvanların birgə yaşayış forması olmaqla bir sıra ekoloji əhəmiyyət kəsb edir. Bu, hər şeydən əvvəl, onların kollektiv sayıqlığını artırır, heyvanlar öz düşmənlərindən yaxşı qoruna bilir, yırtıcıların əksəriyyəti iri sürülərə hücum etməkdən çəkinir, qar örtüyünü tapdalayaraq yumşaldır, getdikləri ərazidə qısa müddətdə cığır sala bilirlər ki, bu da onların hərəkətini asanlaşdırır. Bunlardan başqa, sürüdə olan zəif, xəstə fərdlər nisbətən qüvvətli və sağlam fərdlərin arxasınca gedir. Qar örtüyü olan yerlərdə sürüdə, olan cavan və qüvvətli erkəklər qarı asanlıqla tapdalayıb təmizləyir, zəif dişi və nisbətən kiçik yaşlı fərdlərin rahat otlamasına şərait yaranır. Bir sözlə, cütdırnaqlı heyvanlarda sürülərin yaranması onların kollektiv şəkildə əlverişsiz şəraitdə yaşaması üçün uyğunlaşmadır.
Yuxarıda göstərilən məlumatları ümumiləşdirərək, aşağıdakı nəticələrə gəlmək olar: Şirvan Milli Parkında da ceyranların sürülük indeksi yay aylarında kiçik, yaz aylarında nisbətən böyük olur. Payız fəslində isə bu göstərici hər iki fəsilə nisbətən 9-10 dəfə böyükdür. Sürülərdə heyvanların sayı orta hesabla 15-17 baş arasında dəyişir.
Ceyranlar yovşanlı və şoranotulu düzənlik yerlərdə,bəzən də xırda təpələri olan çöllərdə yaşamağa uyğunlaşmışdır. Onlar başlıca olaraq bərk torpaqlı (çınqıllı və gilli) arid sahələrin sakinidir. Ceyranlar həmçinin yarımsəhra bitki örtüyü olan dağətəyi landşaftlarda da məskunlaşmağa uyğunlaşmışlar. Yayda onlar yaxınlıqdakı əlverişli su hövzələrindən 5-6 km-dən artıq aralanmayaraq kanalların,göllərin və Xəzərin sahili boyunca yerlərini dəyişirlər. Ceyranlar fəsillərlə əlaqədar olaraq mövcud yaşayış yerlərini (ümumi areal daxilində) başqa biotoplarla əvəz edirlər. Ceyranlar tipik səhra və yarımsəhralarda məskunlaşmağa uyğunlaşmış faunanın nümayəndəsidir. Onlar Asiyada bütün səhra və yarımsəhra tiplərində yaşayırlar. Çox səciyyəvi yerləri, yovşanlı-şoranotulu səhralar və yovşanlı-qırtıclı yarımsəhra landşaftları sayılır.
Ən çox üstünlük verdikləri yaşayış sahələri açıq düzlərdir. Digər antiloplardan fərqli olaraq nahamar, dərəli-təpəli və yarımörtülü sahələrdə yaşamağa uyğunlaşa bilirlər.
Digər vəhşi cütdırnaqlılarla müqayisədə ceyranlar daha çox fəal heyvanlardır. Yaz aylarında ceyranların fəallığı daha yüksək olur. Heyvanlar günün bütün işıqlı vaxtlarını otlayır, qısa müddətdə dincəlirlər. Qışdan çıxmış heyvanlar fizioloji cəhətdən zəif olduğundan çox qida qəbul etmək üçün bütün gün ərzində otlayırlar.
Yazda (mart-may aylarında) ceyranlar səhərin alatoranlığından otlamağa başlayır, çox qısamüddətli istirahətdən sonra yenidən qidalanmanı davam etdirirlər. Qalan saatlarda növbə ilə dincəlirlər. Qidalanma təxminən tam qaranlıq düşənə qədər davam edir. Yaz aylarında ceyranlar yulğun kollarının daldasında, torpaq təpələrinin külək tutmayan tərəfində və qurumuş otların üzərində uzanaraq dincəlirlər.
Ceyranlar ətraf mühitə qarşı həddindən artıq həssasdırlar. Onlar görmə, eşitmə, iybilmə qabiliyyətləri yüksək dərəcədə inkişaf etmişdir. Ceyranlar səhra şəraitində yaşayan digər cütdırnaqlılarla müqayisədə (sayqak, dzeren, qulan və s.), uzaq məsafəli miqrasiyalar etmirlər. Onlardan fərqli olaraq ceyranlar yarımbağlı biotoplarda da (kol-kos, qamışlıq, yulğunluq) otlayırlar.
Azərbaycan şəraitində ceyranların hazırki yaşayış yerlərini areal adlandırmaq ekoloji cəhətdən düzgün deyildir. Çunki, istər Şirvan Milli Parkı, istərsə də Korçay yasaqlığı konkret sərhədlərə malik qapalı ərazilərdir. Belə yerlərdə, ceyranlar fəsillərlə əlaqədar, həmçinin, qida azlığı, narahatedici amillər olduqda, su mənbələri olmadıqda, gündən qorunmaq üçün kolluqlar olmadıqda yerlərini dəyişməyə məcbur olurlar. Məsələn, Şirvan Milli Parkında ceyranlar qışda soyuq küləkli və qarlı Şimal-şərq kvartallarından daha əlverişli olan Cənub-qərb sahələrinə köç edirlər. Azərbaycanda yalnız 15-18 başdan ibarət olan Giləzi populyasiyası sərhədsiz ərazidə olduğu üçün normal miqrasiya edə bilir.[2]
Ceyranlarda cinsi yetişkənlik dişilərdə 7-19 aylığında, erkəklərdə isə 18-30 aylığında başa çatır. Çoxalmanın birinci mərhələsi olan hövrəgəlmə prosesi, təqribən sentyabrın ikinci yarısında başlayır. Bu proses erkək fərdlərdə sentyabrın sonunadək özünü göstərir. Bu dövrdə, ceyranlar çox az dincəlir, çox otlayır, erkəklər arasında tez-tez vuruşma baş verir, onlar bir-birilə oynaşırlar. Bu proseslə əlaqədar ceyranlarda xüsusi davranış reaksiyaları müşahidə olunur.
Ceyranlarda cütləşmə dövrünün başlanması ərəfəsində bir sıra davranış formaları müşahidə edilir. Onlar cütləşmə prosesinin baş verəcəyi əraziləri seçərək nişanlayırlar. Bu prosesi əsasən yaşlı erkək fərdlər icra edirlər. Onlar seçdikləri cütləşmə sahəsini əhatə edən sərhəd xətləri üzərində qabaq ətrafları ilə yeri qazaraq kiçik çalalar əmələ gətirir və həmin çalalara peyinini ifraz edərək doldurur. Beləliklə, yaşlı erkək fərdlər özləri üçün ətraf sahələrdən təcrid olunmuş cütləşmə sahəsi yaradır. Belə nişanlanmış sahəyə başqa erkək fərdlər girmirlər. Bu proses ceyranlarda özünəməxsus ekoloji uyğunlaşmadır. Belə nişanlanmış sahələrin düzəldilməsi ceyranlardan başqa digər məməli fauna növlərində də müşahidə olunur və cütləşmə dövründə dişi fərdlərə görə başqa erkəklərlə vuruşmaqdan yayınmaq üçün səciyyəvi instinktdir.
Cütləşmə ərəfəsində (təxminən oktyabrın ortalarından dekabrın sonuna qədər) bu prosesdə iştirak edəcək erkək fərdlərin toxumluqları və toxum axarı şişir. Cütləşmədə iştirak etməyən fərdlərdə bu hal müşahidə olunmadığı üçün, onları müəyyən məsafədən təyin etmək mümkündür. Erkək fərdlərin toxumluqları və toxum axarı yolları cütləşmə dövrü başa çatdıqdan sonra yenidən normal anatomik ölçüdə olur.
Cütləşmə dövrü hava şəraitindən asılı olaraq dəyişir. Yağışlı və soyuq payız aylarında bu dövr nisbətən uzanaraq gec başlayır (oktyabrın ikinci ongünlüyündən) və dekabrın axırına qədər davam edir. Nisbətən quraqlıq və isti keçən illərdə isə sentyabrın ortalarından – oktyabrın sonunadək uzanır. Ceyranların boğazlıq müddəti dəqiq təyin olunmayıb. Bu müddət təxminən 5-5,5 aya qədər davam edir. Bəzən bu müddət 6 aya qədər uzanır. Qoruq ərazisində heyvanların cütləşmədə iştiraketmə vaxtından asılı olaraq, doğum dövrü 20-30 gün fərqli ola bilir. Doğum intensivliyi hava şəraitindən asılı olaraq az və kütləvi xarakteri daşıyır. Havaların nisbətən mülayim keçdiyi illərdə doğum dövrü mart-aprel aylarında, yağışlı və soyuq hava şəraitində isə nisbətən uzanaraq aprelin əvvəlindən iyunun əvvəlinə qədər davam edir.
Doğum dövründə boğaz heyvanlar çox dalda yerlərə çəkilərək sakit və təhlükəsiz biotopda bir, iki, bəzən də üç bala doğurlar.
Ceyranlar qidaya çox tələbkar olmayan heyvanlardır. Aparılan müşahidələr göstərir ki, Şirvan Milli Parkında ceyranların qidasını təşkil edən bitki örtüyü yarımsəhra şəraitinə uyğunlaşmış efemer – kserofit bitkilərdir. Parkın ərazisində aşağıdakı bitki formasiyaları mövcuddur: səhra bitkiləri – qaraşoranlı, şahsevdi, duzlaqşoğanlı, yarımsəhra bitkiləri yovşanlı, çərənli-yovşanlı, yovşalı-efemerli, dənli – müxtəlif otlu, efemerli sahil qumlu və çala-çəmən bitki formasiyaları. Ərazidə ən çox yayılan yulğun, şahsevdi, qarağan – çoxillik efemerləri və şahsevdili – yulğun kollarıdır ki, bunlar, əksər yerlərdə qarışıq assosiasiyalar yaradır. Bu bitkilər bütün fəsillərdə başlıca olaraq qışda ceyranların çox xoşladıqları qida hesab olunur. Ərazinin cənub-şərq hissəsində ən çox səhra bitkiləri yayılmışdır. Bu bitkilərin sahəsi Xəzər dənizinin sahil xətlərinə qədər uzanır.
Ceyranlar ən çox şorlaşma olan yerlərin bitkilərindən – çərən, qarağan, qışotu, bitişikçiçək, digər çoxillik və birillik halofit bitki qrupları ilə, qış fəslində isə kollar arasında qalan birillik sancaqayağı, bozaq, laturus, bağayarpağı, incilə, dəvəayağı, kimi efemerlərlə qidalanırlar.
Heyvanların qidasının 75-80 %-ni yarımsəhra tipli bitkilər təşkil edir ki, bu da ərazinin şimal və qərb hissəsindəki şorlaşmış, yaxud zəif şorlaşmış torpaqlarda inkişaf etmişdir. Bu hissədə, ot və birillik efemerlərə rast gəlinir. Bunlardan tonqalotu, bozaq, buğdayı ot, qarayonca, kilikburuna təsadüf edilir. Bu bitkilər istər qışda (qar altında) qurumuş şəkildə, istərsə də erkən yazda yovşan yarımsəhraları ilə birlikdə ceyranların yem bazasının əsasını təşkil edirlər. Bu qrup bitkilər qısa vegetasiya müddətinə malikdir və çoxlu toxumları olduğu üçün qüvvətli yem kimi əlverişlidir. Düzənlikdə, xüsusilə, ərazinin cənub otlaqlarında adətən taxıllar, xaççiçəklilər, paxlalılar, mürəkkəbçiçəklilər və s. fəsilələrdən olan efemerlərin iştirak etdiyi xırda sahələrdən ibarət yarımsəhralara rast gəlinir. Bu qruplaşmalar ceyranların yay otlaqları üçün və payız fəslində heyvanların cütləşmə dövrü üçün qüvvətli qidalardır.
Əlverişli hava şəraitində efemerlərin toxumları adətən payızda cücərir və cücərmə mərhələsində qışlayır. Bu cücərtilərin bir hissəsi qış düşənədək inkişaf edir və müəyyən vegetativ kütlə verir ki, bu, ceyranların qış fəsli üçün yem bazasının 20 – 25 % - ni təşkil edir. Efemerlər yazın axırına yaxın (may ayının ortaları) quruyur. Erkən yazda (martın axırları) havaların istiləşməsilə əlaqədar efemerlərin bir hissəsi çiçəkləyir və toxum verir. Bu toxumlar qida rasionunun əsas hissəsini təşkil edir. Məsələn, soğanaqlı qırtıcın inkişafı payızda gedir. Heyvanlar onların soğanağından çox həvəslə istifadə edirlər.
Şirvan Milli Parkının ərazisində su mənbələri, əsasən, Çala gölü, Şirvan kollektoru, onlardan ayrılan arxlar və dənizin sahil xətlərinə yaxın ərazilərdir. Burada suyun tərkibində duz az olduqca (1 litrində 9-14 qr) ceyranlar ondan içə bilir, artıq olduqda isə heyvanlara öldürücü təsir göstərir. Bundan başqa qış aylarında heyvanlar qardan da istifadə edirlər.
La gasela persa (Gazella subgutturosa) és una gasela que viu a una gran zona de l'Àsia Central, incloent-hi part d'Iran i el sud-oest del Pakistan a l'extrem occidental de la seva distribució, així com el desert del Gobi. El nom específic significa "plena a sota la gola" i es refereix al fet que al mascle se li inflen el coll i la gola durant la temporada d'aparellament, semblant a un goll. Tanmateix, no és un goll autèntic, que és provocat per un augment de la mida de la glàndula tiroide.
La gasela persa viu a planúries de sorra i grava i altiplans de calcària. Corre a grans velocitats, sense l'anadura amb saltirons d'altres espècies de gasela. A gran part del seu àmbit de distribució, les gaseles emprenen migracions estacionals. Els ramats recorren entre 10 i 30 km al dia a l'hivern, mentre que a l'estiu només en recorren entre 1 i 3.
Džejran, též gazela džejran či gazela perská je druh gazely žijící v Asii.
Ze všech druhů rodu Gazella proniká nejdále na sever. Obývá stepi a polopouště od Zakavkazska, Palestiny a Arábie přes Írán a Turkestán až k poušti Gobi a severní Číně.
Existují důkazy, že již od mladší doby kamenné byli džejrani intenzivně loveni. Ještě na začátku 20. století byl počet džejranů ve Střední Asii (Kazachstán, Turkmenistán, Uzbekistán, Tádžikistán a Kyrgyzstán) odhadován na více než milión kusů. Intenzivní lov s použitím střelných zbraní však zdejší populace silně zredukoval až na dnešních zhruba 50 000 jedinců. Většina těchto populací jsou malé, izolované skupiny. Oproti tomu v Mongolsku žije ještě zhruba 100 000 džejranů. Stáda vyskytující se na některých ostrovech v Kaspickém moři a Perském zálivu jsou pravděpodobně potomky dovezených jedinců. Podle odhadů IUCN činila celková populace džejranů v roce 2001 zhruba 120 000 až 140 000 jedinců, avšak počty rychle klesaly. Proto je druh klasifikován jako zranitelný.
Arabský poddruh je téměř bílý. Ostatní poddruhy jsou světle hnědé až béžové. Srst na spodku těla je vždy světlejší. Obličejová maska je zřetelná pouze u mladých zvířat. Džejrani jsou robustnější než ostatní gazely, dosahují výšky 50-65 cm v kohoutku a váhy 30-40 kg. Samci mají lyrovité rohy prohnuté dozadu. Samice jsou obvykle bez rohů. Džejrani patří k nejrychlejším suchozemským savcům, dokážou běžet rychlostí až 70 km/h.
Jelikož džejran žije severněji než ostatní gazely, je více závislý na ročních obdobích a má proto pevné období říje. V září kolem sebe silnější samci shromáždí několik samic, které brání proti případným soupeřům. O několik týdnů později se samice odcházejí sdružit do větších stád a samci se vracejí k samotářskému životu. V severněji položených oblastech areálu výskytu opouštějí džejrani na počátku zimy zasněžené oblasti a stahují se do teplejších údolí s nižším úhrnem srážek. Během zimy se především samice sdružují do velkých stád. Syrská populace se každoročně na podzim vydává na cestu na jih do Saúdské Arábie, odkud se na jaře vrací údolím Eufratu zpět do Sýrie, aby zde samice porodily svá mláďata. Oproti většině ostatních druhů gazel není porod dvojčat žádnou vzácností. Džejrani se živí především trávou, bylinami, listy a výhonky.
Bylo popsáno několik poddruhů. Groves & Leslie (2011) rozlišují čtyři formy, které považují za monotypické druhy.[2] Wacher et al. také naznačuje, že G. s. marica, by měla být považována za samostatný druh, Gazella marica.[3]
V tomto článku byly použity překlady textů z článků Goitered gazelle na anglické Wikipedii a Kropfgazelle na německé Wikipedii.
Obrázky, zvuky či videa k tématu džejran ve Wikimedia Commons
Džejran, též gazela džejran či gazela perská je druh gazely žijící v Asii.
Die Kropfgazelle (Gazella subgutturosa) ist eine asiatische Gazellenart aus der Familie der Hornträger (Bovidae). Sie verdankt ihren Namen einem knorpelartig verdickten Kehlkopf der Männchen zur Erhöhung der Lautstärke der Brunftrufe.[1]
Von allen Arten der Gattung Gazella dringt die Kropfgazelle am weitesten nach Norden vor. Sie bewohnt die Steppen und Halbwüsten von Transkaukasien, Palästina und Arabien über Iran, Aserbaidschan und Turkestan bis in die Wüste Gobi und Nordchina.
Die meisten Unterarten sind hellbraun bis sandfarben. Die Unterseite ist stets heller. Eine Gesichtsmaske ist nur bei jüngeren Tieren deutlich zu erkennen. Kropfgazellen sind etwas robuster als andere Gazellen und erreichen eine Schulterhöhe von 50–65 cm und ein Gewicht von 30–40 kg. In der Regel besitzen nur die Böcke die leierförmig nach hinten gebogenen Hörner. Die Weibchen sind normalerweise hornlos. Die Kropfgazellen gehören zu den weltweit schnellsten Landsäugetieren. Sie erreichen an die 70 km/h.
Es gibt Hinweise darauf, dass bereits im Neolithikum Kropfgazellen mit Hilfe sogenannter Wüstendrachen stark bejagt wurden. Damit geriet die Art an sich unter Druck. In manchen Regionen, wie dem fruchtbaren Halbmond, brachen bereits in dieser Zeit die Bestände vollständig zusammen.[2] Um 1900 bewohnten schätzungsweise noch eine Million Kropfgazellen die Steppenlandschaften in Kasachstan, Turkmenistan, Usbekistan, Tadschikistan und Kirgisistan. Durch den vermehrten Einsatz von Feuerwaffen seit den 1940er-Jahren nahmen die Bestände in dieser Region bis heute auf weniger als 50.000 Tiere ab. Die meisten dieser verstreuten Populationen sind kleine, isolierte Herden. Darüber hinaus leben in der Mongolei noch etwa 100.000 Kropfgazellen. Auch in Nordwest-China, Teilen des Iran und des Kaukasus gibt es ebenfalls noch größere Bestände. Die Herden, die man auf einigen Inseln im Kaspischen Meer und dem Persischen Golf findet, gehen wahrscheinlich auf eingeführte Tiere zurück. Nach IUCN-Angaben wurde der Gesamtbestand 2001 auf 120.000 bis 140.000 Tiere geschätzt, hat aber seitdem stark abgenommen. Die Kropfgazelle wird daher als "gefährdet" eingestuft.
Da die Kropfgazelle weiter im Norden lebt als andere Gazellen, ist sie stärker von Jahreszeiten abhängig und kennt im Gegensatz zu ihren südlicheren Verwandten eine feste Brunftperiode. Ab September sammeln die starken Böcke jeweils einige Weibchen um sich und verteidigen diese gegen Nebenbuhler. Wenige Wochen später schließen sich die Weibchen wieder zu größeren Herden zusammen und die Männchen verlassen deren Gesellschaft. Anfang Winter verlassen sie in den nördlichen Regionen des Verbreitungsgebietes die verschneiten Zonen und sammeln sich in wärmeren Tälern mit geringeren Niederschlägen. Während des Winters bilden sie zeitweise große Herden.
Die Populationen aus Syrien wanderten einst jeden Herbst Richtung Süden nach Saudi-Arabien und kehrten im Frühling in die Nähe des Euphrat zurück, um ihre Kitze zu gebären. Im Gegensatz zu den meisten anderen Gazellenarten sind Zwillingsgeburten nicht selten. Kropfgazellen ernähren sich vielseitig von Gräsern, Kräutern, Blättern und Trieben.
Folgende Unterarten wurden beschrieben:
Teilweise wurde auch die stark gefährdete Sandgazelle oder Arabische Kropfgazelle (Gazelle marica) als Unterart der Kropfgazelle geführt. Diese ist auf der Arabischen Halbinsel verbreitet und von fast weißer Farbgebung, in ihrer Heimat wird sie Rhim genannt. Molekulargenetische Studien zeigen auf, dass die Kropfgazelle in ihrer ursprünglichen Definition polyphyletisch ist und die Sandgazelle eine eigene Art darstellt. Die Kropfgazelle ist diesen Untersuchungen zufolge näher mit der Indischen Gazelle (Gazella bennetti), die Sandgazelle dagegen mit der nordafrikanisch verbreiteten Dünengazelle (Gazella leptoceros) und der Cuviergazelle (Gazella cuvieri) verwandt.[3]
Die Kropfgazelle (Gazella subgutturosa) ist eine asiatische Gazellenart aus der Familie der Hornträger (Bovidae). Sie verdankt ihren Namen einem knorpelartig verdickten Kehlkopf der Männchen zur Erhöhung der Lautstärke der Brunftrufe.
Jayran, kiyik, ohu (Gazella subgutturosa) — ohular (gʻizollar) urugʻiga mansub sut emizuvchi hayvon. Tanasining uz. 94—115 sm, boʻyi 60—65sm, ogʻirligi 25—30 kg . Urgʻochisi shoxsiz. Erkagining shoxi qora, yoʻgʻon va boʻgʻimli (uz. 40 sm gacha). Markaziy Osiyo va Gʻarbiy Osiyoda, jumladan Zakavkazye, Turkmaniston, Oʻzbekiston, Janubiy Qozogʻistonning choʻl va chalachoʻllarida tarqalgan. Bahor va yozda 4—7 tadan, qishda 15—20 tadan, baʼzan bir necha yuztadan poda boʻlib oʻtlaydi. Koʻklamda gʻallasimonlar va efemer oʻsimliklar, kuzda shoʻrak va shuvoqlar; qishda butalar novdasi va mevasi bilan oziqlanadi. J.ning oyoqlari ingichka, tez (soatiga 60 km gacha) yuguradi. Apr.—mayda 1—2 bola tugʻadi. Tutqinlikda yaxshi koʻpayadi, lekin uzoq yashamaydi. Goʻshti va terisi uchun koʻplab ovlanishi tufayli soni juda kamayib ketgan. Buxoro va Surxondaryoda J.ni koʻpaytirish uchun maxsus pitomnik (parvarishxona)lar tashkil etilgan. Xalqaro va Oʻzbekiston Qizil kitobiga kiritilgan.[1]
Jayran, kiyik, ohu (Gazella subgutturosa) — ohular (gʻizollar) urugʻiga mansub sut emizuvchi hayvon. Tanasining uz. 94—115 sm, boʻyi 60—65sm, ogʻirligi 25—30 kg . Urgʻochisi shoxsiz. Erkagining shoxi qora, yoʻgʻon va boʻgʻimli (uz. 40 sm gacha). Markaziy Osiyo va Gʻarbiy Osiyoda, jumladan Zakavkazye, Turkmaniston, Oʻzbekiston, Janubiy Qozogʻistonning choʻl va chalachoʻllarida tarqalgan. Bahor va yozda 4—7 tadan, qishda 15—20 tadan, baʼzan bir necha yuztadan poda boʻlib oʻtlaydi. Koʻklamda gʻallasimonlar va efemer oʻsimliklar, kuzda shoʻrak va shuvoqlar; qishda butalar novdasi va mevasi bilan oziqlanadi. J.ning oyoqlari ingichka, tez (soatiga 60 km gacha) yuguradi. Apr.—mayda 1—2 bola tugʻadi. Tutqinlikda yaxshi koʻpayadi, lekin uzoq yashamaydi. Goʻshti va terisi uchun koʻplab ovlanishi tufayli soni juda kamayib ketgan. Buxoro va Surxondaryoda J.ni koʻpaytirish uchun maxsus pitomnik (parvarishxona)lar tashkil etilgan. Xalqaro va Oʻzbekiston Qizil kitobiga kiritilgan.
Жейрен (лат. Gazella subgutturosa, Guldenstaedt, 1780): жейрендер тукумундагы сүт эмүүчү.
Өткөн кылымдын 30-чу жылдарына чейин Ысыккөлдүн түндүк жээгинде, анын түштүк-батыш чөлдүү жерлери жана Ортотокой районунда кездешүүчү . 70- жылдары Ысыккөлдүн түштүк-батыш жагында гана сакталып калган, анда бирин-серин эле болгон . Азыркы убактарда ошол райондордо жейрендин сакталганы жөнүндө эч маалымат жок . 1968-жылы Кыргызстандын түштүк-батыш тарабында Күнгөй тоолорунда жана Ош областынын Лейлек районунда болгону аныкталган. 1975-жылы ушул эле жерлерде 100 особго жакын болгону белгилүү . Жейрендин тагдыры белгисиз. Республикадан сырткары жейрен Орто Азия жана Казакстанда, Чыгыш Кавказ сыртындагы чөлдөрдө, Иран, Афганстан, Пакистан, Кытай жана Монголияда таралган.
Жейрендин саны жөнүндө сөз кылуу кыйын, себеби болсо да бирин-серин же он чактыга жетпейт.
Кыргызстандын шартында жейрендин биологиясы толук изилденген эмес. Шагылдуу жана чополуу өсүмдүктөрү сейрек келген чөлдөрдө таралган. Түздүү же дөбөлүү ачык мейкиндикти каалайт . Суу жээктен же суулар аз болгонуна карабастан жээктерге жакын болушат. Төмөн жакка чогулган жаандын жана кардын суулары менен каныгышат. Жашоо тиричилиги отуруктуу түрдө өтөт. Эртең менен жана кечинде оттошот. Жейрендер өтө сак, көздөрү курч жана сак кулак. Казакстанда жейрендин тууту ноябрң-декабрда өтөт. Эркектери 2-5 ургаачылары менен топту түзүп, бөлөк особдорду жолотпойт. Жейрен 5,5-6 айга жакын көтөрүп апрелдин аягынан тартып июлдун башталышына чейин тууй баштайт, бирок негизинен майдын экинчи жарымынан тартып ургаачысы 1-2 же чанда эле 3-4 тууйт . Жейрен 3 айга жакын, кечирээк туулганын күзгө чейин эмизет.
Санынын өзгөрүлүшүнүн себептери-браконңерлик. Түргө жагымдуу жерлерди чарбага же жайытка гана пайдаланылышы. Жырткычтардын таасири, адамдын куугунтугу, жерлерин жайытка пайдалануу.
Зоопарктарда жана питомниктерде жакшы төлдөшөт.
ЖКЭБдин Кызыл китебине, СССРдин жана Кыргыз Республикасынын Кызыл китебине киргизилген. Өзгөчө жейренди коргоого Ысыккөл аймагында өтө көңүл бурулган жана Кыргызстандын түштүгүндө Түркстан кыркаларынын урчуктарында.
Браконңерлер менен күрөш жүргүзүү, жейрендин жашаган жерлерине малды жайууга тыйуу салуу. Мурунку жайылган жерлерине коө берүү максатына ылайык жаныбарды колго багып көбөйтүүсүн уюштуруу. Бул жерлерге катуу тартип коюп, заказниктерди уюштуруу. Кийин жейрендин биологиясын, колдо көбөйүшүн өзгөчөлүктөрүн жана чектелүү жерлерге, ал тургай антропогендик ландшафтка анын ыңгайланышын изилдөө. Ача туяктуулар сымалдар (Artiodactyla).
III категория, Critically Endangered, CR: R, C1 Жоголуп бара жаткан түр же Кыргызстандын территориясында такыр эле жоголуп кеткен. Кыргызстанда, Орто Азия жана Казакстанда уруунун бир гана түрү.
Сугъахъ[1] (лат. Gazella subgutturosa; уырыс. Джейран) у дысæфтæгон цæрæгой.
Сугъахъ (лат. Gazella subgutturosa; уырыс. Джейран) у дысæфтæгон цæрæгой.
Хар сүүлт зээр (Gazella subgutturosa) буюу Хар сүүлт нь хөхтөн амьтны аймгийн нэг Туурайтны баг болох тугалмайтны овогт багтана. Уулсын бэлийн хялганат, баглуурт сайр, садрага бүхий дагжуур хөрст хэвгий тал, загт бударгана говь, сондуул бүхий бут сөөгт элсэрхэг говь, хотос хоолой зэрэг янз бүрийн орчинд байршдаг. Монгол Улсад Их нууруудын хотгорын өмнөд хэсэг, нууруудын хөндий, зүүн гарын говь, Алтайн өмнөх говь, Өмнөговь, Дорноговь, Сүхбаатар аймгийн баруун хэсэг хүртэл тархжээ. Монгол улсад хар сүүлт зээр агнахыг 1965 оноос хуулиар хориглосон.
Эрийг ооно, эмийг шаргачин, төлийг янзага гэнэ. Ооно 110-116 см, шаргачин 93-110 см урт, ооно 23-33 кг, шаргачин 18-20 кг жинтэй байна. Зүс нь элсэн саарал, мөч цайвар бөгс нь сүүлийн угнаас дээш үе хэтрэх цагаан танатай. 1-3 насны өсвөр бодьгалиуд нь хар халзан, нас гүцсэн ооно нь дун цагаан толгойтой болж их бие нь цайвар болдог. Эр нь 3, эм нь 2 наснаас үржилд ордог. Ороо хөөцөө нь 12 сарын 20-доос 1 сарын 10 хүртэл үргэлжилнэ. Нас гүйцсэн шаргачингийн 60 хувь нь ихэрлэж байгаа нь хээрийн судалгаагаар ажиглагдсан. Цаг хүндэрсэн үед байгалийн эрсдэлд өртөмтгий. Хүн, малын нөлөөнд хэт автагдаагүй нөхцөлд цагаан зээртэй адил улирлын нүүдэл хийж, шилжилт хийдэггүй, хонд үүсгэн бүлээрээ хэвтдэг ямаатай адил бүлэрхүү амьтан.
Хар сүүлт зээр нь нэг газар удаан амьдардаггүй, бэлчээрийн соргогийг даган хэдэн арван км аялал хийдэг. Сонсгол нь маш сайн, их хурдан, цагт 55-62 км туулж чадна. Гол дайсан нь чоно. Сүү нь 3,9 хувийн тослогтой. Янзага нь хоёр долоон хоногийн дараа эхийгээ дагаж, 10-8 хоногийн дараа өвс ногоо идэж чаддаг байна.
Амт чанар сайтай мах, арьсыг хулгайгаар агнаж ашигладаг. Түүнчлэн ус бага хэрэглэдэг боловч малын тоо толгойноос шалтгаалан баян бүрд задгай усны өрсөлдөөн бий болж, бэлчээрийн хомсдолд орсноос болж ховорджээ. Амьтны аймгийн тухай хуулийн дагуу Монгол Улсын ЗГ-ын 2001 оны 264-р тогтоолоор ховор амьтны зэрэглэл, хөхтөн амьтны Улаан дансанд тус тус бүртгэгдсэн. Хар сүүлтийн тархац нутгийн 15 орчим хувь нь улсын тусгай хамгаалалтад хамрагджээ. Ан агнуурын тухай хуулиар хар сүүлт зээрийн ооныг жил бүрийн 11-р сарын 1-нээс дараа оны 8-сарын 31 хүртэл агнах, судалгаа шинжилгээнээс бусад тусгай зориулалтаар хар сүүлт зээрийг жил бүрийн 10-р сарын 15 аас дараа оны 7-р сарын 15 хүртэл амьдаар нь барихыг хориглосон. БОАЖЯ-наас санаачлан 2010 онд хийсэн нөөцийн үнэлгээгээр хар сүүлт зээр улсын хэмжээнд 25000 орчим, үүнээс Сүхбаатар аймагт 2400 толгой байх магадлалтай дүн гарсан.
Хар сүүлт зээр (Gazella subgutturosa) буюу Хар сүүлт нь хөхтөн амьтны аймгийн нэг Туурайтны баг болох тугалмайтны овогт багтана. Уулсын бэлийн хялганат, баглуурт сайр, садрага бүхий дагжуур хөрст хэвгий тал, загт бударгана говь, сондуул бүхий бут сөөгт элсэрхэг говь, хотос хоолой зэрэг янз бүрийн орчинд байршдаг. Монгол Улсад Их нууруудын хотгорын өмнөд хэсэг, нууруудын хөндий, зүүн гарын говь, Алтайн өмнөх говь, Өмнөговь, Дорноговь, Сүхбаатар аймгийн баруун хэсэг хүртэл тархжээ. Монгол улсад хар сүүлт зээр агнахыг 1965 оноос хуулиар хориглосон.
Эрийг ооно, эмийг шаргачин, төлийг янзага гэнэ. Ооно 110-116 см, шаргачин 93-110 см урт, ооно 23-33 кг, шаргачин 18-20 кг жинтэй байна. Зүс нь элсэн саарал, мөч цайвар бөгс нь сүүлийн угнаас дээш үе хэтрэх цагаан танатай. 1-3 насны өсвөр бодьгалиуд нь хар халзан, нас гүцсэн ооно нь дун цагаан толгойтой болж их бие нь цайвар болдог. Эр нь 3, эм нь 2 наснаас үржилд ордог. Ороо хөөцөө нь 12 сарын 20-доос 1 сарын 10 хүртэл үргэлжилнэ. Нас гүйцсэн шаргачингийн 60 хувь нь ихэрлэж байгаа нь хээрийн судалгаагаар ажиглагдсан. Цаг хүндэрсэн үед байгалийн эрсдэлд өртөмтгий. Хүн, малын нөлөөнд хэт автагдаагүй нөхцөлд цагаан зээртэй адил улирлын нүүдэл хийж, шилжилт хийдэггүй, хонд үүсгэн бүлээрээ хэвтдэг ямаатай адил бүлэрхүү амьтан.
Хар сүүлт зээр нь нэг газар удаан амьдардаггүй, бэлчээрийн соргогийг даган хэдэн арван км аялал хийдэг. Сонсгол нь маш сайн, их хурдан, цагт 55-62 км туулж чадна. Гол дайсан нь чоно. Сүү нь 3,9 хувийн тослогтой. Янзага нь хоёр долоон хоногийн дараа эхийгээ дагаж, 10-8 хоногийн дараа өвс ногоо идэж чаддаг байна.
Амт чанар сайтай мах, арьсыг хулгайгаар агнаж ашигладаг. Түүнчлэн ус бага хэрэглэдэг боловч малын тоо толгойноос шалтгаалан баян бүрд задгай усны өрсөлдөөн бий болж, бэлчээрийн хомсдолд орсноос болж ховорджээ. Амьтны аймгийн тухай хуулийн дагуу Монгол Улсын ЗГ-ын 2001 оны 264-р тогтоолоор ховор амьтны зэрэглэл, хөхтөн амьтны Улаан дансанд тус тус бүртгэгдсэн. Хар сүүлтийн тархац нутгийн 15 орчим хувь нь улсын тусгай хамгаалалтад хамрагджээ. Ан агнуурын тухай хуулиар хар сүүлт зээрийн ооныг жил бүрийн 11-р сарын 1-нээс дараа оны 8-сарын 31 хүртэл агнах, судалгаа шинжилгээнээс бусад тусгай зориулалтаар хар сүүлт зээрийг жил бүрийн 10-р сарын 15 аас дараа оны 7-р сарын 15 хүртэл амьдаар нь барихыг хориглосон. БОАЖЯ-наас санаачлан 2010 онд хийсэн нөөцийн үнэлгээгээр хар сүүлт зээр улсын хэмжээнд 25000 орчим, үүнээс Сүхбаатар аймагт 2400 толгой байх магадлалтай дүн гарсан.
Ahû İraniye (be Farski: آهو ایرانی Āhū Īrānī), jû senatkara İranıca deyrvaca u thembur, tar, dotar, ud, setar cenena. 1981ıne de Tehran de ameya dınya.
Zıwananê İrankiyan ra Farski ra ğeyri be Kurdki, Tırki u tepeya Zazaki ki deyran u kılaman vana. Be vatena xo tewr zêde qeydanê Mikail Aslani ra hez kerdo u sinayışê muzik u zıwanê Zazaki rê o biyo yew pırd u be na qeyde ki zerria xo kewta muzikê Zazaki. Nezdiyê 2 serri ra aver dest kerdo Tırki, musawa, keşfê xoyê qeydanê Zazaki ra dıme ki ver kerdo musayışê Zazaki ki.
Ahû İraniye konservatuar ra biya mezune. A ke taê festivalan de veciyawa, çehar rey caizay yewıne gırewta. Domanekina (qıcina) xo de dest kerdo aletanê muzikiê be dest cenıtışi. 1998ıne de İran de orkestray Şems temburi, Orkestra Mıliye, Orkestranê Senfoniki de ca gırewto, cenıto u hewna ki be profesyonalite thembur cenena. Xeylê dıwelan de konser dao, zey İran, İraq, Hindıstan, Kurdıstano Azad, Azerbaycan (Adırbeycan), Tırkiya, Çin, Tayland, İsviçre.
Çıqas ke warey xoyê muziki de rınd vista a ser, muwefeq biya ki, vatena ae ra gore İran de zey xeylê hetan ra, bara muziki de ki verêniya cenıkan hetê dewleta İslamiye ra bırriyena, qanunanê şeriati ver cenıki heyatê teberi de u senate de zêde nêşenê xoser bılewiyê.
Ahû İraniye (be Farski: آهو ایرانی Āhū Īrānī), jû senatkara İranıca deyrvaca u thembur, tar, dotar, ud, setar cenena. 1981ıne de Tehran de ameya dınya.
Zıwananê İrankiyan ra Farski ra ğeyri be Kurdki, Tırki u tepeya Zazaki ki deyran u kılaman vana. Be vatena xo tewr zêde qeydanê Mikail Aslani ra hez kerdo u sinayışê muzik u zıwanê Zazaki rê o biyo yew pırd u be na qeyde ki zerria xo kewta muzikê Zazaki. Nezdiyê 2 serri ra aver dest kerdo Tırki, musawa, keşfê xoyê qeydanê Zazaki ra dıme ki ver kerdo musayışê Zazaki ki.
Жейран (лат. Gazella subgutturosa ) — антилопаяр хзандиз талукь тир гьайван.
The goitered gazelle (Gazella subgutturosa) or black-tailed gazelle is a gazelle native to Turkey, Georgia, Azerbaijan, Iran, parts of Iraq and Pakistan, Afghanistan, Tajikistan, Kyrgyzstan, Uzbekistan, Turkmenistan, Kazakhstan and in northwestern China and Mongolia.[1] The specific name, meaning "full below the throat", refers to the male having an enlargement of the neck and throat during the mating season.
The goitered gazelle inhabits sands and gravel plains and limestone plateau. Large herds were also present in the Near East. Some 6,000 years ago, they were captured and killed with the help of desert kites.[2] Rock art found in Jordan suggests that it was slaughtered ritually.[3]
Its mating behaviour is polygynous and usually occurs in the early winter.[4] It runs at high speed, without the leaping, bounding gait seen in other gazelle species. Throughout much of its range, the goitered gazelle migrates seasonally.[1] Herds cover 10–30 km (6.2–18.6 mi) per day in the winter, with these distances being reduced to about 1–3 km (0.62–1.86 mi) in summer.
Several subspecies have been described, and four forms are distinguished, which used to be treated as separate monotypic species.[5] Gazella marica was traditionally recognised as a subspecies, but has been identified as a species in 2011.[6][1]
.jpg)
Until recently, goitered gazelles were considered to represent a single, albeit polymorphic, species. However, recent genetic studies show one of the subspecies, G. s. marica, is paraphyletic in respect to the other populations of goitered gazelles,[6][7]
The goitered gazelle (Gazella subgutturosa) or black-tailed gazelle is a gazelle native to Turkey, Georgia, Azerbaijan, Iran, parts of Iraq and Pakistan, Afghanistan, Tajikistan, Kyrgyzstan, Uzbekistan, Turkmenistan, Kazakhstan and in northwestern China and Mongolia. The specific name, meaning "full below the throat", refers to the male having an enlargement of the neck and throat during the mating season.
La kropa aŭ sabla gazelo (Gazella subgutturosa) el la ordo de parhufuloj kaj familio de bovedoj troviĝas en Ŝingjang, Ĉinghaj, la Interna Mongolio, Gansu kaj Tibeto de Ĉinio, kaj ankaŭ en iama Sovetunio, Mongolio, Arabio, Irano kaj Afganio. Ĝia korpo estas hele flavbruna, kun blankaj brusto, abdomeno kaj internaj flankoj de la kvar membroj. Ĝi aspektas kiel la mongola gazelo, kun longaj oreloj kaj vosto. La maskla gazelo portas kornojn 25-35 centimetrojn Iongajn, kun okulfrapaj cirkiaj eĝoj. La fernala gazelo ĝenerale ne portas kornojn aŭ portas nur tre mallongajn kornojn. En la oestra periodo, la kolo de la maskla gazelo fariĝas dika, kvazaŭ ĝi suferas de tiroidito (kropo).
La gazeloj vivas en dezertoj aŭ duondezertaj regionoj. Somere la masklaj gazeloj loĝas unuope aŭ grupe; kaj la femalaj vivas kune kun siaj idoj. Ili ofte formas grupeton el 4-6 kaj aktivadas kune. Aŭtune ili formas pli grandan grupon el pli ol 100 por fari translokiĝon. Ili ŝatas vivi en vasta regiono kaj estas lertaj en kurado. Ili pariĝas inter novembro kaj januaro de la sekvanta jaro kaj naskas inter aprilo kaj majo. Ĉiujare ta femala gazelo naskas unufoje, kaj ĉiufoje 2 idojn, iafoje 3 aŭ 4. Bredataj gazeloj povas vivi la tutan vintron eksterdome.
La kropa aŭ sabla gazelo (Gazella subgutturosa) el la ordo de parhufuloj kaj familio de bovedoj troviĝas en Ŝingjang, Ĉinghaj, la Interna Mongolio, Gansu kaj Tibeto de Ĉinio, kaj ankaŭ en iama Sovetunio, Mongolio, Arabio, Irano kaj Afganio. Ĝia korpo estas hele flavbruna, kun blankaj brusto, abdomeno kaj internaj flankoj de la kvar membroj. Ĝi aspektas kiel la mongola gazelo, kun longaj oreloj kaj vosto. La maskla gazelo portas kornojn 25-35 centimetrojn Iongajn, kun okulfrapaj cirkiaj eĝoj. La fernala gazelo ĝenerale ne portas kornojn aŭ portas nur tre mallongajn kornojn. En la oestra periodo, la kolo de la maskla gazelo fariĝas dika, kvazaŭ ĝi suferas de tiroidito (kropo).
La gazeloj vivas en dezertoj aŭ duondezertaj regionoj. Somere la masklaj gazeloj loĝas unuope aŭ grupe; kaj la femalaj vivas kune kun siaj idoj. Ili ofte formas grupeton el 4-6 kaj aktivadas kune. Aŭtune ili formas pli grandan grupon el pli ol 100 por fari translokiĝon. Ili ŝatas vivi en vasta regiono kaj estas lertaj en kurado. Ili pariĝas inter novembro kaj januaro de la sekvanta jaro kaj naskas inter aprilo kaj majo. Ĉiujare ta femala gazelo naskas unufoje, kaj ĉiufoje 2 idojn, iafoje 3 aŭ 4. Bredataj gazeloj povas vivi la tutan vintron eksterdome.
La gacela persa (Gazella subgutturosa) es una especie de mamífero artiodáctilo de la familia Bovidae.[2] Habita las estepas y parajes semidesérticos de Irán, Pakistán y Asia Central, incluyendo zonas del desierto de Gobi.
Este animal está en la lista de especies amenazadas de Pakistán.
Habita en desiertos y mesetas de piedra caliza. Puede correr a gran velocidad (no suele saltar, que es típico de otra especie de gacela). En gran parte de su área de distribución, las gacelas migran estacionalmente. Las manadas recorren entre 10-30 km por día en el invierno, que se reducen a distancias de aproximadamente 1-3 km en verano.
Puede alcanzar una velocidad de hasta 60 km/h.
Esta gacela se alimenta de hierbas, brotes y hojas. Consume alrededor del 30 % de su masa en plantas por día.[3]
La gestación de esta especie dura entre 5 y 6 meses y la época de celo se localiza entre los meses de noviembre y enero.
La hembra da de mamar a sus crías hasta que alcanzan la edad de cuatro o cinco meses. La madurez sexual se produce a la edad de nueve meses para las hembras y 18 meses para los machos; la vida de esta Gacela es de unos 11 o 12 años.[3][4]
Se han descrito cuatro subespecies, aunque en 2011 C. P. Groves y colaboradores distingueron estas subespecies como especies monotípicas separadas:[2][5][6]
La gacela persa (Gazella subgutturosa) es una especie de mamífero artiodáctilo de la familia Bovidae. Habita las estepas y parajes semidesérticos de Irán, Pakistán y Asia Central, incluyendo zonas del desierto de Gobi.
Este animal está en la lista de especies amenazadas de Pakistán.
Gazella subgutturosa Gazella Antilopinae generoko animalia hausnarkaria da. Bere generoko beste animalia guztiak bezala azkar korritzeko gaitasuna du eta liraina da. Azerbaijan, Iran eta Pakistanen aurki daiteke.
Gazella subgutturosa
La gazelle à goitre (Gazella subgutturosa), ou Gazelle de Perse, est une espèce d'antilope appartenant à la famille des Bovidae. Elle doit son nom à la présence, chez le mâle, d'un élargissement du cou et de la gorge pendant la saison de reproduction. Elle réside en Asie centrale et au Moyen-Orient. Sa population a fortement décliné au cours des dernières années.
Longue de 90 à 115 cm, cette gazelle à une hauteur au garrot de 60 à 80 cm. Son poids varie de 18 à 33 kilogrammes, les mâles étant plus lourds que les femelles. Sa queue fait de 15 à 20 centimètres de long[1].
Le corps est généralement d'un marron léger, mais peut varier selon les populations d'un ton très clair, presque blanc, jusqu'à un marron soutenu, avec parfois des nuances de gris, de jaune ou de rouge. Quelle que soit la couleur du dos, elle devient plus soutenue au bas des flancs, où la couleur brune rejoint le blanc du ventre le long d'une ligne nettement définie, parfois soulignée de noir. Les marques faciales, caractéristiques des gazelles, ne sont bien visibles que chez les individus jeunes : avec l'âge, le front et le museau blanchissent, même si la bande brune reliant l'œil au museau subsiste. Dans les populations de la péninsule arabique, ces marques sont absentes même chez les jeunes[2]. La queue est noire, bien visible sur les fesses blanches.
Contrairement aux autres gazelles, généralement seul le mâle porte des cornes, mais dans certaines populations, les femelles en portent elles aussi. Fait remarquable, les gazelles à goitre de Chine et Mongolie en sont le plus souvent dépourvues, mais plus on s'approche de l'autre extrémité de l'aire de répartition de l'espèce (la péninsule arabique), plus le nombre de femelles à cornes est important : celle de la péninsule arabique en sont toutes pourvues[2]. Ces cornes peuvent faire de 25 à 43 cm de long[1]. De couleur sombre, elles forment un « S » très ouvert, penché vers l'arrière de l'animal.
Pendant le rut, le larynx des mâles se développe et devient visible de l'extérieur.
Cette gazelle se nourrit d'herbes, de pousses et de feuilles. Elle broute en se déplaçant et consomme environ 30 % de sa masse en végétaux par jour[1].
Ces gazelles galopent à grande vitesse, jusqu'à 60 km/h [3]. Elle réalise des migrations saisonnières à la vitesse de plusieurs dizaines de kilomètres par jour (voir le paragraphe Répartition et habitat).
En été, la gazelle à goitre se déplace en petits groupes familiaux de deux à cinq individus. En hiver, elles se regroupent en troupeaux comptant d'une douzaine à une centaine de têtes[1]. Pendant la saison de reproduction, le mâle défend un territoire qu'il marque avec des excréments et diverses sécrétions. Il signale sa présence par de forts meuglements rauques rendus possibles par le développement de son larynx.
La période de gestation dure de cinq à six mois. Un à deux petits sont mis au monde (il peut y en avoir jusqu'à quatre). La femelle allaitera ses petits jusqu'à ce qu'ils atteignent l'âge de quatre ou cinq mois. La maturité sexuelle survient à l'âge de neuf mois pour les femelles et 18 mois pour les mâles ; la durée de vie de cette gazelle est d'environ 11 ou 12 ans[1],[4].
La gazelle à goitre se reproduit de novembre à janvier ; les naissances ont lieu entre avril et mai. Pendant les deux premières semaines, les petits restent très souvent seuls, cachés loin de leur mère qui revient les allaiter trois fois par jour. Ils ne suivront leur mère que lorsque leurs pattes auront suffisamment de force et de stabilité[1].
On la trouve dans la Péninsule Arabique, en Irak, en Syrie, en Iran, dans le sud-ouest du Pakistan, en Turquie, en Azerbaïdjan, au Kazakhstan, dans les pays d'Asie centrale ainsi que dans le désert de Gobi en Mongolie et en Chine.
Son habitat habituel est les plaines ou plateaux, avec végétation semi-aride à steppique, et dans les déserts qu'ils soient sableux ou caillouteux, ainsi que les plateaux calcaires à végétation rase. Elles évitent les zones trop accidentées (falaises, ravins), les bois où la végétation est trop dense et les régions où l'agriculture est intensive. On peut les trouver du niveau de la mer jusqu'à plus de 3 000m d'altitude en été[5].
La plupart des populations réalisent des migrations saisonnières. Les troupeaux couvrent en hiver de 10 à 30 kilomètres par jour, contrairement aux habituels un à trois kilomètres parcourus en été.
À cause des grandes différences existant entre cette espèce et les autres gazelles, certains auteurs la place dans un sous-genre à part : Trachelocele[6].
Il existe deux sous-espèces de gazelle à goitre[7]:
Sur toute son aire de répartition, la gazelle à goitre est victime de la chasse et de la disparition de son habitat. Elle est toujours largement répandue, mais ses effectifs diminuent rapidement. Bien qu'on estime qu'il existe encore des populations importantes dans le désert de Gobi (Mongolie, Kazakhstan), certaines populations comme celles de Jordanie ont presque disparu[1], et celles de l'Irak, de la Syrie, du Yémen, du Koweït, de la Géorgie et de la Russie sont éteintes[8],[2].
La population mondiale de cette gazelle était estimée à entre 120 000 et 140 000 individus par Mallon et Kingswood en 2001. Elle a subi depuis un tel déclin que l'UICN a classé cette espèce dans la catégorie « vulnérable », selon le critère A2 (réduction de la population estimée à 80 % lors des 10 dernières années). L'UICN a également classé la sous-espèce G. subgutturosa marica dans la catégorie « vulnérable », mais selon le critère C2Ai (moins de 250 individus matures dans une population en déclin, avec moins de 50 individus matures dans chaque groupe de population[9]).
La Convention de Bonn a quant à elle classé l'espèce entière en annexe II[10].
Cette espèce est aussi protégée par la Convention de Berne depuis 2002 (annexe II)[11].
Gazella subgutturosa
La gazelle à goitre (Gazella subgutturosa), ou Gazelle de Perse, est une espèce d'antilope appartenant à la famille des Bovidae. Elle doit son nom à la présence, chez le mâle, d'un élargissement du cou et de la gorge pendant la saison de reproduction. Elle réside en Asie centrale et au Moyen-Orient. Sa population a fortement décliné au cours des dernières années.
La gazzella gozzuta (Gazella subgutturosa Güldenstädt, 1780)[2] è una gazzella originaria dell'Asia centrale che deve il suo nome a una strana protuberanza della laringe, simile a un gozzo, che cresce nei maschi durante il periodo degli amori.
La gazzella gozzuta misura 90-126 cm di lunghezza (ai quali vanno aggiunti 10-23 cm di coda) e 56-80 cm di altezza al garrese. Il peso si aggira intorno ai 22-40 kg nei maschi e ai 18-33 kg nelle femmine[3].
Questa gazzella deve il nome comune al rigonfiamento simile a un gozzo a livello della gola, costituito da una struttura cartilaginea ingrossata di forma cilindrica, più grande e più evidente nei maschi, specialmente durante la stagione degli amori, che consente di emettere forti belati nel corso del corteggiamento[3]. A differenza della maggior parte delle altre gazzelle, le femmine di questa specie sono per lo più, ma non sempre, prive di corna[3], mentre i maschi presentano lunghe corna nere a forma di lira, elegantemente incurvate, che divergono verso l'esterno e si incurvano all'indietro all'estremità[4]. È interessante notare che lo sviluppo delle corna nelle femmine aumenta man mano che si procede dalla Mongolia e dalla Cina, dove sono quasi completamente prive di corna, verso la penisola arabica, dove presentano corna ben sviluppate. La colorazione delle gazzelle gozzute varia, da una popolazione all'altra, dal quasi bianco al marrone passando attraverso differenti tonalità di grigio, rosso o giallo. Generalmente, la colorazione marrone molto chiaro del dorso si scurisce verso i fianchi, dove si distacca con una linea continua dal bianco delle parti inferiori, e la colorazione nera dei primi due terzi della coda contrasta nettamente contro il bianco dei glutei[3]. Nell'Asia centrale e mediana i giovani presentano nitide strisce e macchie facciali su uno sfondo colorato, che tendono a diventare bianche e a svanire con l'età, ma in Arabia Saudita anche i giovani hanno il muso interamente bianco privo di segni. Gli occhi sono grandi e neri e le orecchie sono lunghe. Le zampe e il collo sono relativamente lunghi e la coda è piuttosto corta. I maschi sono più grandi e più pesanti delle femmine[5].
In estate, la gazzella gozzuta vive in piccoli gruppi familiari di non più di 10 individui, mentre in inverno si riunisce in grandi branchi di dozzine, centinaia o persino migliaia (in Asia centrale) di capi[3]. Questo comportamento gregario coincide con la stagione ripoduttiva che si protrae da settembre a gennaio, durante la quale i maschi adulti diventano territoriali e usano urina e feci per marcare e segnalare il dominio sul proprio territorio all'interno del branco[3]. In questo periodo i maschi utilizzano anche la loro gola ingrandita per emettere dei rauchi richiami e spalmano le proprie secrezioni ghiandolari sugli oggetti circostanti[3]. Nel frattempo, i maschi subadulti formano gruppi di scapoli che possono comprendere fino a cinque individui, senza un territorio individuale. Al contrario, nello stesso periodo, femmine e giovani si riuniscono in branchi di 10-30 capi. La specie è poligama, ma i maschi si accoppiano solamente con le femmine presenti all'interno del loro territorio. I maschi territoriali inseguono le femmine per tenerle nel loro territorio e allontanano qualsiasi altro maschio, compresi i giovani di un anno. Mentre la maggior parte dei maschi si accoppia con 2-12 femmine, raramente di più (fino a 30 femmine in alcuni casi), alcuni non hanno accesso a nessuna femmina. Terminato il periodo del calore, le gazzelle gozzute si riuniscono in gruppi numerosi, spesso misti, che possono comprendere fino a 50 individui, ma in primavera i maschi lasciano i gruppi misti e maschi e femmine formano gruppi indipendenti. Le femmine gravide lasciano i propri gruppi (di femmine) e tendono a farsi più solitarie man mano che si avvicina il momento del parto[6]. La gestazione dura da 148 a 159 giorni, e le nascite si verificano tra marzo e luglio, anche se la maggior parte delle femmine partorisce in maggio (ad aprile in Arabia Saudita e a giugno in Mongolia). Le femmine giovani e anziane partoriscono un unico piccolo, ma la maggior parte delle femmine adulte (il 75%) ha parti gemellari, caratteristica particolarmente rara tra le specie di gazzella. Dopo la nascita il neonato trova un riparo da solo mentre la madre pascola o si riposa entro un raggio di 50-500 metri da lui. Le femmine portano i loro neonati in nuovi nascondigli dopo ogni allattamento, e i gemelli vengono tenuti a 50-1000 metri di distanza l'uno dall'altro durante i primi quattro-sei giorni. I giovani iniziano a seguire la madre regolarmente all'età di 2-2,5 mesi[6] e sono svezzati dopo 4-5 mesi[3]. Alcune giovani femmine hanno il loro primo estro all'età di sei mesi, anche se la maggior parte non inizia a riprodursi fino a 18 mesi. I maschi possono essere in grado di generare prole all'età di 10-11 mesi, ma di solito iniziano a riprodursi solo tra i 2,5 e i 3 anni di età[7]. I maschi sono fertili fino a 10-11 anni, anche se di solito non vivono più di cinque o sei anni in natura, e le femmine possono partorire fino all'età di 13-14 anni[8], sebbene in natura superino di rado gli 8-12 anni[9].
Durante i mesi estivi, le gazzelle gozzute pascolano prevalentemente al mattino presto e nel tardo pomeriggio, nutrendosi di erba, foglie e germogli[3], ma nelle zone dove il bracconaggio è più intenso tendono a divenire parzialmente notturne[10]. Ogni gazzella mangia 6 chili di foraggio al giorno, circa il 30% del suo peso corporeo, e beve tra i 2 e i 4 litri di acqua[7]. Nel calore del mezzogiorno, questi animali si riparano all'ombra e si rinfrescano scavando buche poco profonde dove giacere, nei punti in cui la terra è più fresca. Questa pausa di mezzogiorno viene significativamente ridotta o addirittura eliminata durante i mesi invernali più freddi[3].
L'areale di questa specie si estende dalla Mongolia e dalla Cina nord-occidentale, attraverso l'Asia centrale (Kazakistan, Turkmenistan, Uzbekistan e, più marginalmente, Tagikistan e Kirghizistan), fino all'Iran, all'Afghanistan, al Pakistan e anche al Caucaso meridionale. Tuttavia, esso si è ridotto notevolmente rispetto al passato. La specie è ancora molto comune in Mongolia, nella regione del bacino del Tarim nello Xinjiang (Cina) e in alcune parti del Kazakistan. Una popolazione consistente è presente nel parco nazionale di Shirvan, nell'Azerbaigian, e un'altra, più piccola, nel nord del Paese. Esemplari provenienti da Shirvan sono stati recentemente reintrodotti in quattro siti dell'Azerbaigian e in uno della Georgia sud-orientale. In Iran, la gazzella gozzuta è quasi esclusivamente ristretta alle aree protette. In passato la specie in Pakistan era limitata al deserto di Chagai e alle zone adiacenti, ma sia l'areale che il numero di esemplari si è drasticamente ridotto. Le popolazioni presenti nella penisola arabica e nella Turchia sud-orientale vengono attualmente considerate come una specie a sé, Gazella marica. Il confine tra gli areali delle due specie, in Iraq, non è ancora stato determinato con precisione[1].
La specie occupa un'ampia varietà di habitat desertici e semiaridi[7]. Si incontra in aree dal terreno pianeggiante e ondulato, ma preferisce le colline pedemontane accidentate, le valli di montagna e gli altopiani, evitando le falesie rocciose, le zone ricoperte da una fitta vegetazione boschiva, i terreni utilizzati per l'agricoltura o per il pascolo intensivo del bestiame e le aree prive di calanchi e di anfratti[7]. A nord, l'estensione dell'areale è limitata dalla profondità del manto nevoso in inverno, dal momento che queste gazzelle non riescono a raggiungere l'erba di cui si nutrono dove la copertura nevosa raggiunge profondità di 10-15 centimetri[11]. Qui, a quote più basse, allo scopo di evitare la neve, possono formarsi durante l'inverno aggregazioni di diverse migliaia di esemplari, che si disperdono verso quote più elevate in estate[4]. Le gazzelle gozzute si possono incontrare dal livello del mare fino a circa 3000 metri in Cina, e possono persino salire a quote di 3500 metri durante i mesi più caldi in Kazakistan[6].
Attualmente vengono riconosciute tre sottospecie di gazzella gozzuta:
Una quarta sottospecie, G. s. marica, diffusa nella penisola arabica, viene oggi riconosciuta come specie a parte (Gazella marica)[12].
In tutto il loro areale, le gazzelle gozzute sono vittime della caccia illegale e della perdita dell'habitat e, sebbene siano ancora ampiamente diffuse, il loro numero è in diminuzione e la loro distribuzione non è uniforme. Sebbene si ritenga che il numero di questi animali sia ancora elevato in Mongolia e in Kazakistan, altrove la specie si è ridotta drasticamente e alcune popolazioni, come quelle del Turkmenistan, sono quasi completamente scomparse. La maggior parte delle popolazioni sono ora piccole e isolate l'una dall'altra, il che le rende vulnerabili a ulteriori riduzioni. Questa specie è stata cacciata per la sua carne e, in misura minore, per le corna, mentre la sottospecie araba ha sofferto anche, in alcuni casi, di prelievi di esemplari per le collezioni private. L'habitat è andato perduto o è stato gravemente degradato a seguito dello sviluppo economico, della conversione delle steppe in terreni agricoli e del sovrapascolo ad opera dei sempre più numerosi capi di bestiame domestico[1]. La sottospecie araba in particolare soffre a causa della competizione per il cibo con le pecore e le capre domestiche. In Asia centrale, la gazzella gozzuta è vulnerabile anche agli effetti del rigido clima invernale[1]. Attualmente, il numero totale di esemplari in natura non supera le 120.000-140.000 unità, mentre in cattività se ne contano circa 529 individui[6].
La gazzella gozzuta gode di protezione legale in tutti i paesi in cui vive, ad eccezione dell'Iran, dove questi animali vengono cacciati legalmente per le loro corna, utilizzate come trofei. Anche altrove, tuttavia, dove esiste una protezione legale, questa non è sempre applicata in modo efficace. Di conseguenza, la specie è presente soprattutto all'interno di aree protette come le riserve naturali e deve fare sempre più affidamento su parchi nazionali e riserve per trovare un rifugio sicuro[1]. Nella maggior parte dei paesi si trovano aree speciali dedicate alla protezione delle popolazioni di gazzella gozzuta, ma il livello di protezione reale all'interno di queste aree dipende in misura considerevole dal livello economico e dalla stabilità politica in uno o nell'altro paese[6]. Programmi di riproduzione in cattività vengono condotti in Arabia Saudita per creare nuove popolazioni selvatiche di queste gazzelle[10] e potrebbero fornire un modello per future reintroduzioni in altre zone.
La gazzella gozzuta (Gazella subgutturosa Güldenstädt, 1780) è una gazzella originaria dell'Asia centrale che deve il suo nome a una strana protuberanza della laringe, simile a un gozzo, che cresce nei maschi durante il periodo degli amori.
Džeiranas (lot. Gazella subgutturosa) – tikrųjų antilopių (Antilopinae) pošeimio dykaraginis (Bovidae) žinduolis.
Stirnos didumo gazelė. Kūno aukštis 60-75 cm, masė 18-33 kg. Smėlinės spalvos. Papilvė, pakaklė, pasturgalis ir kojų vidinė pusė baltos spalvos. Ragus turi tik patinai. Ragai 30-40 cm ilgio, lyros formos, jų pamatinės dalys labai arti viena kitos, aukščiau ragai pakrypę į šonus ir užlinkę atgal, o viršūnės - į vidų. Beveik visų ragų paviršius su ryškiais skersiniais žiedais.
Gyvena dykumose ir atvirose kalnų vietovėse iki 2-3 km aukštyje virš jūros lygio. Pavasarį ir vasarą laikosi nedideliais būriais ir pavieniui. Rudenį ir žiemą susiburia į didesnius būrius. Žiemos pradžioje šiaurinėje arealo dalyje gyvenantys džeiranai migruoja į pietines vietoves, kur mažesnė sniego danga. Vasarą pastebimi šių žvėrių perėjimai 100-200 km atstumu į mažiau sausringas vietoves.
Minta žoliniais augalais, krūmų lapais ir ūgliais. Girdyklas lanko kas 3-7 dienas. Gali gerti sūrų vandenį. Rujoja spalio - lapkričio mėnesiais. Dar prieš rują patinai pradeda žymėti savo teritoriją iškapstydami duobutes ir palikdami jose ekskrementus. Rujos metu patino haremą sudaro 2-5 patelės, kurias jis gina nuo konkurentų kovodamas turnyrinėse kovose. Nėštumas trunka 5,5 mėnesio. Dažniausiai gimsta 2, retai 1 arba 3 jaunikliai. Lytiškai subręsta antraisiais gyvenimo metais. Gyvena 10-12 metų.
Paplitęs Arabijos pusiasalyje, Irane, Afganistane, Pakistane, Pietų Mongolijoje, Šiaurės vakarų Kinijoje, Vidurinėje Azijoje ir Azerbaidžane.
De kropgazelle (Gazella subgutturosa) is een zoogdier uit de familie van de holhoornigen (Bovidae). De wetenschappelijke naam van de soort werd voor het eerst geldig gepubliceerd door Güldenstädt in 1780. De Nederlandse naam verwijst naar de vergrote keel die mannetjes tijdens het broedseizoen hebben.
De kropgazelle komt voor in grote delen van Zuidwest-Azië en Centraal-Azië. In Rusland en Kazachstan staat de gazelle zelfs op munten en postzegels.
De kropgazelle (Gazella subgutturosa) is een zoogdier uit de familie van de holhoornigen (Bovidae). De wetenschappelijke naam van de soort werd voor het eerst geldig gepubliceerd door Güldenstädt in 1780. De Nederlandse naam verwijst naar de vergrote keel die mannetjes tijdens het broedseizoen hebben.
Multimedia w Wikimedia Commons Gazela czarnoogonowa[3], dżejran[4] (Gazella subgutturosa) – gatunek gazeli należący do rodziny wołowatych.
Występuje na pustynnych i półpustynnych obszarach Iranu, Afganistanu, zachodniego Pakistanu, południowej Mongolii i Chin, a także w Azerbejdżanie, Kazachstanie, Uzbekistanie, Kirgistanie, Tadżykistanie i Turkmenistanie.
Ubarwienie w kolorze piaskowo-beżowym, od spodu białe, szyja oraz wewnętrzna strona nóg biała.
Przebywa w niewielkich grupach, odżywiając się roślinami, korą drzew i krzaków.
Gazela czarnoogonowa, dżejran (Gazella subgutturosa) – gatunek gazeli należący do rodziny wołowatych.
Występuje na pustynnych i półpustynnych obszarach Iranu, Afganistanu, zachodniego Pakistanu, południowej Mongolii i Chin, a także w Azerbejdżanie, Kazachstanie, Uzbekistanie, Kirgistanie, Tadżykistanie i Turkmenistanie.
A gazela-persa (Gazella subgutturosa) — ou ainda gazela-das-areias ou gazela-da-areia — é uma gazela encontrado em uma grande área de Ásia Central, incluindo a parte de Irã oeste e do sul Paquistão no final da faixa ocidental, bem como o deserto de Gobi. O nome específico significa "completa abaixo da garganta" e remete para o sexo masculino ter um alargamento do pescoço e da garganta durante o acasalamento. Esta não é uma verdade Bócio, que é causada pelo alargamento da glândula tiróide. A gazela asiática anda na areia e cascalho, habita planícies e planalto do calcário Corre em alta velocidade, pulando, delimitem marcha visto em outras espécies, esses rebanhos de gazela chegam a andar de 10 até 30 km por dia, no Inverno, com essas distâncias são reduzidas para cerca de 1 até 3 km. Seus principais predadores são o guepardo-asiático e o leopardo, que assim como o guepardo-asiático e a gazela-persa, também adota o deserto desta região como lar.
A gazela-persa (Gazella subgutturosa) — ou ainda gazela-das-areias ou gazela-da-areia — é uma gazela encontrado em uma grande área de Ásia Central, incluindo a parte de Irã oeste e do sul Paquistão no final da faixa ocidental, bem como o deserto de Gobi. O nome específico significa "completa abaixo da garganta" e remete para o sexo masculino ter um alargamento do pescoço e da garganta durante o acasalamento. Esta não é uma verdade Bócio, que é causada pelo alargamento da glândula tiróide. A gazela asiática anda na areia e cascalho, habita planícies e planalto do calcário Corre em alta velocidade, pulando, delimitem marcha visto em outras espécies, esses rebanhos de gazela chegam a andar de 10 até 30 km por dia, no Inverno, com essas distâncias são reduzidas para cerca de 1 até 3 km. Seus principais predadores são o guepardo-asiático e o leopardo, que assim como o guepardo-asiático e a gazela-persa, também adota o deserto desta região como lar.
Krävgasell (Gazella subgutturosa) är en gasell som förekommer från Arabiska halvön till Centralasien. Den är rödlistad som sårbar av IUCN då populationen i delar av utbredningsområdet har minskat mycket. Krävgasellen har också försvunnit från en del områden där den tidigare förekom. Främst hotas den av illegal jakt och habitatförlust.
Hos krävgasellen har till skillnad från hos andra gaseller vanligen bara hanen horn (honan kan ibland ha små horn). Hornen är lyrformade och mörka och hanarna har även en karaktäristisk utbuktning kring vid struphuvudet, som är särskilt påtaglig under parningstiden. Pälsen är ljus rödbrunaktig till gråbrunaktig, med vit undersida och svart på svansen. Vikten är upp till 30-40 kilogram, hanen större än honan.
Krävgasellens föda är olika gräs, örter, blad och skott. Dess habitat är halvöknar och andra torra områden och djuren kan vandra lång i sitt sökande efter bete och vatten. Då den lever längre norrut än andra gaseller har den ett levnadssätt mer anpassat till årstidernas växlingar, bland annat genom säsongsbundna vandringar. Den har från Mongoliet uppgetts förekomma upp till 2 700 meters höjd.
Wikimedia Commons har media som rör krävgasell.
Krävgasell (Gazella subgutturosa) är en gasell som förekommer från Arabiska halvön till Centralasien. Den är rödlistad som sårbar av IUCN då populationen i delar av utbredningsområdet har minskat mycket. Krävgasellen har också försvunnit från en del områden där den tidigare förekom. Främst hotas den av illegal jakt och habitatförlust.
Hos krävgasellen har till skillnad från hos andra gaseller vanligen bara hanen horn (honan kan ibland ha små horn). Hornen är lyrformade och mörka och hanarna har även en karaktäristisk utbuktning kring vid struphuvudet, som är särskilt påtaglig under parningstiden. Pälsen är ljus rödbrunaktig till gråbrunaktig, med vit undersida och svart på svansen. Vikten är upp till 30-40 kilogram, hanen större än honan.
Krävgasellens föda är olika gräs, örter, blad och skott. Dess habitat är halvöknar och andra torra områden och djuren kan vandra lång i sitt sökande efter bete och vatten. Då den lever längre norrut än andra gaseller har den ett levnadssätt mer anpassat till årstidernas växlingar, bland annat genom säsongsbundna vandringar. Den har från Mongoliet uppgetts förekomma upp till 2 700 meters höjd.
Довжина тіла 95-115 см, висота в холці — 60-75 см, довжина хвоста — 20-25 см; важить 18-33 кг. У самців ліровидні роги чорного кольору, близько 30 см довжиною, з поперечними кільцями. Самки безрогі; зрідка мають зародкові ріжки до 3-5 см завдовжки.
Забарвлення верху тіла і боків піщане. Низ тіла, шия і внутрішня сторона ніг білі. Біле «дзеркало» (пляма ззаду) — невеликого розміру. Хвіст з чорним кінцем. Коли джейран біжить, він піднімає хвіст вертикально і його чорний кінець різко виділяється на тлі білого «дзеркала», за що джейран отримав прізвисько «чорний хвіст» («кара-куйрюк» у казахів, «хара-Сульт» у монголів). Зимове хутро світліше, ніж літнє.
У молодих джейранів ясно виражений лицьовій візерунок у вигляді темно-коричневої плями на переніссі і двох темних смуг, що тягнуться від очей до кутів рота. Цей візерунок з віком згладжується.
Джейран зустрічається в пустельних і напівпустельних областях Ірану, Вірменії, Нагірного Карабаху, Афганістану, Західного Пакистану, Південної Монголії і Китаю (Синьцзян, північний Тибет і Суйюань); Азербайджану, Грузії, Казахстану, Узбекистану, Киргизстану, Таджикистану і Туркменістану.
Історичний ареал поширення джейрана включав південь Дагестану[1].
Джейран — типовий мешканець пустель і напівпустель, кам'янистих, глинистих і рідше піщаних, з дуже рідкісної хирлявою рослинністю. Заходить у горбисті передгір'я, по пологих схилах може підніматися і вище, але високо в горах не зустрічається. У північних частинах ареалу, де взимку випадає сніг, джейрани кочуюють на південь, в малосніжні райони. На великі відстані джейрани кочують тільки при стихійних лихах, великих пожежах або тривалому високосніжжю. Однак до кочівлі на великі відстані вони мало пристосовані і при стихійних лихах часто гинуть.
Годуються джейрани трав'янистими і чагарниковими рослинами. Навесні воліють ефемери, особливо злакові (тонконіг, багаття). Влітку вибирають найбагатші вологою рослини — плоскуху, луки, ферули, каперси — і в їхніх пошуках широко кочують. У найсухіший і спекотніший період, в липні — серпні, основне поголів'я джейранів переселяється на пасовища у джерел і річок. Лише невелика частина тварин, частіше дорослі самці, залишається в безводних пустелях, де годується найбільш соковитими рослинами. На водопої джейрани ходять за 10-15 км раз на 3-7 днів, в сутінки, вночі або рано вранці. Віддають перевагу водоймам з відкритими, рівними берегами, уникаючи густих прибережних заростей. П'ють не тільки прісну, а й гірко-солону воду, в тому числі з Каспійського моря. Восени і взимку джейрани годуються солянками, полином, верболізом, верблюжою колючкою, ефедрою, пагонами саксаулу і тамариску.
Влітку джейрани пасуться вранці і ввечері, а в найспекотніші години доби проводять на опорах. Опори джейрани роблять частіше на відкритих ділянках, біля окремих кущів і високих трав'янистих рослин. Взимку джейрани пасуться весь день, іноді з невеликими перервами.
Джейран вкрай чуйний і обережний. При найменшій тривозі він кидається у втечу, розвиваючи швидкість до 62 км / год, але такого стрибка витримує лише кілька хвилин. На бігу джейран задирає хвіст, оголюючи «дзеркало», і віддаляється великими стрибками, піднявши голову. Цим він відрізняється від сагайдака, який при небезпеці робить вертикальний стрибок (сигнал небезпеки) і віддаляється стрімкою інохіддю, низько опустивши голову. Самки з молодими ягнятами не тікають, а затаюються. Завдяки протекційному забарвленню джейрана, лежачого смирно, виявити важко.
Головний ворог джейрана — вовк. Полюють на нього також гепарди, тигри й леопарди, але ці великі кішки досить рідкісні. Джейранята стають жертвою лисиць, бродячих собак і беркута. Висота сніжного покриву всього в 20 см, особливо при насті, згубна для джейранів, і в сніжні зими гине дуже багато тварин.
Для джейранів характерна стадність. У стада джейрани починають збиратися в кінці серпня — вересні. У січні — лютому стада бувають особливо великими, по кілька сотень голів. Розпадання зимових стад починається в березні — квітні, коли їх залишають вагітні самки. Трохи пізніше ялові самки і самці також розходяться і ходять групами по 7-12 голів. Влітку зустрічаються або самки з молодняком, або одиночні самці, або невеликі групи по 2-5 голів, що складаються з самців, ялових самок і торішніх молодих.
Гін у джейранів починається в жовтні-листопаді, що пов'язано з вегетацією рослин, що вживаються ними в їжу. На початку гону самці влаштовують гонні вбиральні (ямки з екскрементами), таким способом помічаючи свою територію. Інші самці обнюхують ямки, вигрібають звідти вміст і залишають свої екскременти. Самці регулярно перевіряють вбиральні. У цей час вони сильно збуджені, мало годуються. Вони збирають гарем з 2-5 самок, яких оберігають, вступаючи в бійки з іншими самцями. Самки беруть участь у розмноженні з 18-19 місяців; самці — з 2,5 років, більш молодих відганяють старі самці. Вагітність триває 5,5 місяців. У посліді 1-2 дитинчата. У перші дні життя вони лежать на землі, забарвленням зливаючись з поверхнею пустелі, а мати йде годуватися на відстань кілька сотень метрів від лежбища. Статева зрілість настає на 2-му році життя.
Живуть джейрани 6-7 років, в неволі до 9 років.
Виділяють 4 підвиди джейранів (Gazella subgutturosa)[2]:
У минулому джейран був улюбленим об'єктом полювання. Він являв собою один з основних джерел м'яса для чабанів південного Казахстану та Середньої Азії. В наш час[коли?] полювання на джейрана повсюдно заборонено. Він включений до Червоної книги МСОП та Червоної книги Росії як рідкісна і зникаюча тварина.
Linh dương bướu giáp (danh pháp khoa học: Gazella subgutturosa) là một loài động vật có vú trong họ Bovidae, bộ Artiodactyla. Loài này được Guldenstaedt mô tả năm 1778.[1] Loài này được tìm thấy ở miền bắc Azerbaijan, Georgia đông, một phần của Iran, các khu vực của Iraq và tây nam Pakistan, đông nam Thổ Nhĩ Kỳ, Afghanistan và sa mạc Gobi. Tên cụ thể, có nghĩa là "đầy đủ dưới cổ họng", đề cập đến con đực có cổ và cổ họng mở rộng trong mùa giao phối. Linh dương bướu giáp sinh sống ở vùng đồng bằng cát và sỏi và cao nguyên đá vôi. Chúng chạy ở tốc độ cao, mà không nhảy vọt như nhìn thấy ở các loài linh dương khác. Trong suốt nhiều phạm vi của phân bố, linh dương bướu giáp di cư theo mùa. Các đàn dài 10–30 km mỗi ngày trong mùa đông, với khoảng cách này được giảm xuống còn khoảng 1–3 km vào mùa hè. Các đàn linh dương bướu giáp lớn cũng đã có mặt ở vùng Cận Đông. Khoảng 6.000 năm trước, họ đã bị bắt và bị giết chết với sự giúp đỡ của diều sa mạc. Nghệ thuật đá được tìm thấy ở Jordan gợi ý rằng chúng bị giết mổ theo nghi lễ.
Phương tiện liên quan tới Gazella subgutturosa tại Wikimedia Commons
.png){kind=small}
Bài viết về chủ đề Bộ Guốc chẵn này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia bằng cách mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn. Linh dương bướu giáp (danh pháp khoa học: Gazella subgutturosa) là một loài động vật có vú trong họ Bovidae, bộ Artiodactyla. Loài này được Guldenstaedt mô tả năm 1778. Loài này được tìm thấy ở miền bắc Azerbaijan, Georgia đông, một phần của Iran, các khu vực của Iraq và tây nam Pakistan, đông nam Thổ Nhĩ Kỳ, Afghanistan và sa mạc Gobi. Tên cụ thể, có nghĩa là "đầy đủ dưới cổ họng", đề cập đến con đực có cổ và cổ họng mở rộng trong mùa giao phối. Linh dương bướu giáp sinh sống ở vùng đồng bằng cát và sỏi và cao nguyên đá vôi. Chúng chạy ở tốc độ cao, mà không nhảy vọt như nhìn thấy ở các loài linh dương khác. Trong suốt nhiều phạm vi của phân bố, linh dương bướu giáp di cư theo mùa. Các đàn dài 10–30 km mỗi ngày trong mùa đông, với khoảng cách này được giảm xuống còn khoảng 1–3 km vào mùa hè. Các đàn linh dương bướu giáp lớn cũng đã có mặt ở vùng Cận Đông. Khoảng 6.000 năm trước, họ đã bị bắt và bị giết chết với sự giúp đỡ của diều sa mạc. Nghệ thuật đá được tìm thấy ở Jordan gợi ý rằng chúng bị giết mổ theo nghi lễ.
Самки приносят детей в возрасте от 1-2 лет. Течка длится с конца октября и по декабрь включительно. В период гона они держатся группами по 3—5 штук во главе с взрослым самцом, прогоняющим молодых. Между самцами происходят турнирные поединки.
Джейраны рождаются весной (апрель-май), детёныши ведут скрытый образ жизни, неподвижно прячась под кустами.
В норме взрослая самка приносит двух детенышей, молодые по одному[5].
Различают 4 подвида джейрана (Gazella subgutturosa), выделяемые в настоящее время некоторыми исследователями в отдельные виды[6]:
В прошлом джейран был излюбленным объектом охоты. Он представлял собой один из основных источников мяса для чабанов Южного Казахстана и Средней Азии. В настоящее время охота на джейрана повсеместно запрещена. Он включён в Красную книгу МСОП[3] как редкое и исчезающее животное.
С 2012 года с целью привлечения внимания к джейранам в рамках международного фестиваля искусства «Девичья башня» художники из различных стран украшают макеты этих животных.
Блок почтовых марок Казахстана. 2004 год.
Почтовая марка Азербайджана. 2014 год.
Монета Банка России. Серия «Красная книга». 50 рублей, реверс.
Монета Банка России. Серия «Красная книга», серебро, 1 рубль, 1997 год
Памятная монета Республики Казахстан. Серия «Красная книга Казахстана». 500 тенге, реверс. Серебро 925.
Самки приносят детей в возрасте от 1-2 лет. Течка длится с конца октября и по декабрь включительно. В период гона они держатся группами по 3—5 штук во главе с взрослым самцом, прогоняющим молодых. Между самцами происходят турнирные поединки.
Джейраны рождаются весной (апрель-май), детёныши ведут скрытый образ жизни, неподвижно прячась под кустами.
В норме взрослая самка приносит двух детенышей, молодые по одному.
鹅喉羚，又名羚羊，黄羊，或长尾黄羊，是一种典型的荒漠、半荒漠动物。
鹅喉羚是中等体型的动物，体长约1～1.2米，肩高70多厘米，尾长15～18厘米；成羊体重约20--40公斤；颈细长，尾短，四肢细长有力。
雄羚在发情期喉部特别肥大，状似鹅喉，故得此名；雄羚长有一对30多厘米长的黑褐色角，微向后弯角尖朝内，角上有一圈圈的环棱，圈数随年龄的增加而增加，最多可达到17条；雄羚角较长，雌羚的角较短。
鹅喉羚的头、颈、背部及四肢前面均为棕褐色，腹部、臀部白色，尾黑褐色。
主要栖息于海拔2000～3000米的高原开阔地带。
主要分布于内蒙古及中国大陆西北部。
主要以荒漠中的猪毛菜属、雅葱属、蒿属及禾本科、黎科植物为食。
冬季交配，夏季产仔，每胎1～2只。
属于中国二级重点保护野生动物。
갑상선가젤(학명: Gazella subgutturosa)은 가젤의 일종이다. 몸길이 95~125cm이며, 몸무게 20~40kg이다. 번식기 중 수컷은 후두가 부풀어 오르는데, 이것 때문에 갑상선가젤이란 이름이 붙었다. 풀과 나뭇잎을 먹고, 최고시속 60km이다. 소아시아에서 몽골까지 분포한다. 뿔과 가죽을 얻으려는 밀렵꾼과 서식지 감소 때문에 위험에 처해 있다.
_Gazella_subgutturosa.png)
.jpg)
.jpg)
_Gazella_subgutturosa.png)
![[1]](https://web.archive.org/web/20060225025603/http://animal.ioz.ac.cn/species/photo/zg721.jpg){kind=link}
![[2]](http://animal.ioz.ac.cn/species/photo/zg722.jpg){kind=link}