Gąska kroplistobrzega (Tricholoma pessundatum (Fr.) Quél.) – gatunek grzybów należący do rodziny gąskowatych (Tricholomataceae)[1].
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Tricholoma, Tricholomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1821 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus pessundatus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 18712 r. Lucien Quélet, przenosząc go do rodzaju Tricholoma[1]. Niektóre synonimy naukowe[2]:
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r[3].
Średnica 6-12 cm, kształt początkowo półkulisty, później wypukły a nawet płaski. Dojrzałe okazy czasami mają niewyraźny garb, czasami są wklęsłe. U młodych okazów brzeg podwinięty, u starszych wyprostowany, czasami powyginany i żeberkowany. Powierzchnia gładka, wilgotna, nieco lepka i śliska. Ma barwę brązową, czerwonobrązową, lub żółtawobrązową. Brzeg nieco jaśniejszy. Czasami występują na powierzchni ciemniejsze, pomarańczowobrązowe plamki[4].
Gęste, szerokie, przy trzonie wykrojone ząbkiem. Oprócz pełnych blaszek występują także międzyblaszki. Początkowo są białe, u starszych owocników ciemnieją i mają barwę od kremowej do jasnobrązowej. Po uciśnięciu ciemnieją. Ostrza blaszek o tej samej barwie co blaszki. U starszych okazów na blaszkach pojawiają się rdzawe plamy[4].
Wysokość 3-7 cm, grubość 1-2 cm. Walcowaty, często wygięty. U młodych okazów twardy i pełny, u starszych komorowaty. Powierzchnia gładka lub nieco włókienkowata, barwy białej, ku podstawie ciemniejsza – rdzawobrązowa. Na szczycie trzonu brak jaśniejszej strefy. Podstawa obrośnięta białą grzybnią[4].
Biały, tylko w podstawie trzonu i pod skórka kapelusza czasami jasnobrązowy. Jest zwarty i mięsisty, po uszkodzeniu nie zmienia barwy. Ma mączysty zapach i gorzkawy smak[4].
Zarodniki eliptyczne, gładkie, nieamyloidalne, o rozmiarach 5-8 x 3-5 µm. Pleurocystyd i cheilocystyd brak. Strzępki w skórce cylindryczne, o szerokości 4-7 µm, często inkrustowane. Brak sprzążek[5].
Podano występowanie tego gatunku w Ameryce Północnej, Europie, Azji i na Nowej Zelandii[6]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Belgii, Niemczech, Anglii, Holandii[3].
Rośnie na ziemi w lasach iglastych, głównie w towarzystwie sosny[3] ale czasami także w sąsiedztwie świerków, i jodeł. Preferuje siedliska suche[4]. Pojawia się od sierpnia do października[3].
Grzyb mikoryzowy. W Europie uważany jest za grzyb trujący[4], w Hongkongu jednak jest grzybem jadalnym[8]. Zapewne przed spożyciem musi być w jakiś szczególny sposób przygotowana, gdyż normalnie jej spożycie powoduje wymioty, biegunkę i osłabienie trwające do trzech dni[9].
Wśród gąsek o brązowym ubarwieniu jest wiele podobnych gatunków, m.in[10] :
.JPG)
Gąska kroplistobrzega (Tricholoma pessundatum (Fr.) Quél.) – gatunek grzybów należący do rodziny gąskowatych (Tricholomataceae).
