Xenophoridae – słabo zróżnicowana rodzina grupująca około 30 gatunków średniej wielkości ślimaków morskich. Przedstawiciele wyróżniają się zdolnością do przyczepiania i wbudowywania w ściany muszli rozmaitych materiałów zebranych z otoczenia (stąd pochodzi ich popularna nazwa: śmieciarki). Zamieszkują głównie wody tropikalne.
Nazwa pochodzi od typowego rodzaju rodziny, Xenophora, którego nazwa odzwierciedla zdolności do wbudowywania w muszlę i przenoszenia ciał obcych (xenos grek. – obcy, phorein – przenosić). Od tej ich zdolności urobiono również ich popularną polską nazwę: śmieciarki[2].
Muszle średniej wielkości (średnica od 1,9 do 16 cm, wysokość: 2—10 cm), stożkowate, nieregularne ze względu na ciała obce przyczepione do zewnętrznej powierzchni, stosunkowo cienkościenne, z niską skrętką i wklęsłą podstawą. Dołek osiowy obecny u większości gatunków, wąski ale głęboki. Niekiedy ornamentacja na zewnętrznej powierzchni muszli, w postaci rzędów kolców i guzków. Wieczko cienkie, gładkie, konchiolinowe (o barwie od żółtawej do brązowej), z koncentrycznymi liniami przyrostów, czasami z kolcami lub promienistymi żebrami. Zawiązek wieczka położony w pobliżu środka. Otwór muszli duży, owalny, lekko spłaszczony. Periostrakum cienkie lub jego brak.[2][3]. Dobrze rozwinięta noga jest podzielona na dwie części, jedna (tylna) wytwarzająca i przenosząca wieczko, przednia – służy do lokomocji. Para czułków na głowie, oczy leżą u ich podstawy[2].
Zamieszkują wody tropikalne, głównie zachodni Pacyfik, niezbyt pospolite[2].
Żyją w litoralu i sublitoralu, aż do krańców stoku kontynentalnego, do głębokości ponad 1400 m, na podłożu mulistym, piaszczystym lub kamienistym[3]. W środowisku poruszają się szybkimi skokami[2].
Przedstawiciele Xenophoridae mają zdolność do wbudowywania w zewnętrzną ścianę muszli najrozmaitszych przedmiotów i ciał obcych, które znajdują w otaczającym je środowisku (kamyków, muszli innych mięczaków, szkieletów i żywych kolonii koralowców, gąbek, rurek wieloszczetów. Miejsce wbudowywania wtrętów nie jest zwykle przypadkowe. Obiekty te są przytwierdzane do muszli w stosunkowo regularnych odstępach, za pomocą wydzieliny produkowanej przez nogę. Wydzielina ta produkowana jest przez całe życie ślimaka. Jedynie u przedstawicieli rodzaju Onustus tylko w początkowym okresie życia – a więc przedmioty te są przyczepiane tylko na początkowych skrętach muszli[2].
W rodzina Xenophoridae nie wyróżnia się podrodzin[4]. Rodzina obejmuje następujące rodzaje[2][3]:
Xenophoridae – słabo zróżnicowana rodzina grupująca około 30 gatunków średniej wielkości ślimaków morskich. Przedstawiciele wyróżniają się zdolnością do przyczepiania i wbudowywania w ściany muszli rozmaitych materiałów zebranych z otoczenia (stąd pochodzi ich popularna nazwa: śmieciarki). Zamieszkują głównie wody tropikalne.
