Lagenaria

Güiro - kubański instrument muzyczny wykonany z tykwy

Tykwa (Lagenaria Ser.) – rodzaj jednorocznych, pnących roślin tropikalnych z rodziny dyniowatych. Przedstawiciele pochodzą z Afryki i Azji.

Morfologia

Łodyga

Pędy rośliny dochodzą do 2,5 m.

Liście

Duże, długości 10–14 cm.

Kwiaty

Białe.

Owoce

Zdrewniałe i osiągają wielkość od 10 cm do 1 m. Mogą osiągać różne kształty: od okrągłych, poprzez gruszkowate do podłużnych. Kolor owocu zależny jest od gatunku. Owoce niektórych gatunków nadają się do jedzenia.

Systematyka

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (2001...)

Rodzaj z rodziny dyniowatych z rzędu dyniowców, należących do kladu różowych w obrębie okrytonasiennych^[1]. W obrębie rodziny: podrodzina Cucurbitoideae, plemię Benincaseae^[2].

Pozycja rodzaju w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Takht.), nadrząd Cucurbitanae Reveal, rząd dyniowce (Cucurbitales Dumort.), podrząd Cucurbitineae Engl., rodzina dyniowate (Cucurbitaceae Juss.), rodzaj tykwa (Lagenaria Ser.)^[3]

Wykaz gatunków^[2]

• Lagenaria abyssinica (Hook. f.) C. Jeffrey
• Lagenaria breviflora (Benth.) Roberty
• Lagenaria guineensis
• Lagenaria rufa (Gilg) C. Jeffrey
• Lagenaria siceraria (Molina) Standl. (syn. Lagenaria vulgaris, Cucurbita lagenaria) – tykwa pospolita, kalebasa, lagenaria
• Lagenaria sphaerica (Sond.) Naudin

Zastosowanie

Wykorzystywana jako roślina ozdobna – do celów dekoracyjnych wykorzystywane są owoce. Zrywa się je, gdy są już w pełni dojrzałe, tzn. zaczynają twardnieć i robią się lekkie, co pozwala zapobiec gniciu. Po zbiorze należy przechowywać je w suchym pomieszczeniu aż do całkowitego wysuszenia.

Wysuszone i wydrążone owoce (kalabasy) służą w wielu rejonach świata jako perkusyjne instrumenty muzyczne. W Afryce są to m.in. shekere czy berimbau (także w Brazylii), a w Ameryce Łacińskiej marakasy.

Tykwy bardzo często służą jako pojemnik do picia (np. Yerba mate), naczynia, łyżki i pojemniki. Rzeźbione tykwy pełnią też funkcje dekoracyjne.

Historia

Pierwszą wzmianką o uprawie tykwy pospolitej w Europie jest Hortulus – poemat szwabskiego mnicha z Reichenau Walafriusa Strabusa (807 - 849) w którym opisuje on swoje doświadczenia w uprawie tego gatunku^[4].

Uprawa

Nasiona tykwy można wysiać do doniczki (na początku kwietnia) lub bezpośrednio do gruntu (połowa kwietnia, początek maja). Nasiona i młode rośliny potrzebują dużo wody. Tykwy są roślinami ciepłolubnymi, więc powinny rosnąć w nasłonecznionym miejscu.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• www.Tykwa.info - uprawa, zastosowanie i charakterystyka tykwy