Tulkiquyruq (Prangos Lindl.), yugʻon — soyabonguldoshlar oilasiga mansub koʻp yillik oʻtlar turkumi. Oʻzbekistonda Ohangaron vohasi va Chimyon togʻlarida koʻproq xashakbop T. yoki shashir (P.pabularia) va Chimyon T.i (P.tschimganica B. Fedtsch.) uchraydi. Xashakbop T.ning boʻyi 2 m ga boradi. Iddizi yoʻgʻon, silindrsimon, poyasining yuqori qismi qalqonsimon, shoxlangan; shoxlari qaramaqarshi yoki halqasimon joylashgan. Yaproklari 40 sm gacha, ellipssimon, 4—5 marta patsimon qirqilgan. Soyaboni 10 —20 nurli, soyabonchalari 10—15 gulli. Oʻrama barg va bargchalari 5—10 ta, kalamibigizsimon. Mayiyul oylarida gullab uruglaydi. Loy tuprokli toshloq yerlarda, butalar orasida usadi.
Аюу чач (лат. Prangos, Lindley 1825) – чатырдуулар тукумунун шашыр (Prangos) уруусундагы түр. Көп жылдык чөп. Узун, казык тамырлуу; негизги тамыры бир нече жылда 2 мге чейин жетет. Сабагы тик, бийикт. 60-175 см, бутактуу. Тамырлаш жалбырактары көп, чоң ичке бөлүкчөлөргө бөлүнгөн. Топ гүлү - 10-20 нурчалуу чатырча. Мөмөсү – кош урук, быржыктуу, жаргакча жээктүү. Көктөйүндө мал жебейт, куураганда тоют болот. Бирок тоют катары тамырлаш жалбырактары гана пайдаланылат. Кыргызстандын Чаткал, Фергана, Атойнок кырка тоолорунда кеңири таралган. Борбордук Азияда, ошондой эле Гималай тоосунда өсөт. Жергиликтүү калк тамырынын кайнатмасы менен малдын котурун айыктырууга аракет кылып келишкен. Анын мите кенелерди өлтүрө тургандыгы да илимий жактан далилденген.
Аюу чач (лат. Prangos, Lindley 1825) – чатырдуулар тукумунун шашыр (Prangos) уруусундагы түр. Көп жылдык чөп. Узун, казык тамырлуу; негизги тамыры бир нече жылда 2 мге чейин жетет. Сабагы тик, бийикт. 60-175 см, бутактуу. Тамырлаш жалбырактары көп, чоң ичке бөлүкчөлөргө бөлүнгөн. Топ гүлү - 10-20 нурчалуу чатырча. Мөмөсү – кош урук, быржыктуу, жаргакча жээктүү. Көктөйүндө мал жебейт, куураганда тоют болот. Бирок тоют катары тамырлаш жалбырактары гана пайдаланылат. Кыргызстандын Чаткал, Фергана, Атойнок кырка тоолорунда кеңири таралган. Борбордук Азияда, ошондой эле Гималай тоосунда өсөт. Жергиликтүү калк тамырынын кайнатмасы менен малдын котурун айыктырууга аракет кылып келишкен. Анын мите кенелерди өлтүрө тургандыгы да илимий жактан далилденген.
Юған, уған, угон, вогун, вигна, варх (лот. Prāngos) — як ҷинси гиёҳҳои бисёрсолаест аз оилаи чатргулҳо.
Баргаш дарози панҷадор (30—100 см), гулаш зард, мевааш калони паррадор. Моҳи май — июн гул мекунад, моҳи август— сентябр тухмаш пухта ба замин мерезад. Уған аз тухмаш афзоиш меёбад ва беш аз 200 сол умр мебинад. Уған гиёҳи заҳрнок буда, пӯсти баданро «месӯзонад» (обила мезанонад).
Уганзорҳо қариб дар тамоми кӯҳсори Тоҷикистон (дар баландии 700—3400 м аз сатҳи баҳр) дар нишебиҳои камхоки регу сангзор вомехӯранд.
Онҳо бештар дар минтақаи субалпии республикаамон ҷоигиранд. Уғанзорҳои табиии ҷумҳуриро баҳору тобистон ҳамчун чарогоҳ (як қисми онро ҳамчун алафдарав) истифода мебаранд. Уған хӯроки хуби чорвост.
Уғани хӯрокӣ (Prangos раbularia)-ро мардуми Осиеи Миёна дар тибби халқӣ барои муолиҷаи бемориҳои пӯст (хоришак, қӯтур) истифода мекунанд. Маҳлули аз баргу пояи уған тайёр кардашуда барои муолиҷаи милки дандон ва дандондард давои хубест. Реша, баргу поя ва меваи уған моддаҳои зиёди кумаринӣ дорад.
Бино бар иттилооти пойгоҳи додаҳои The Plant List, ҷинс шомили 19 намуд мебошад[2]:
Юған, уған, угон, вогун, вигна, варх (лот. Prāngos) — як ҷинси гиёҳҳои бисёрсолаест аз оилаи чатргулҳо.
Prangos is a genus of flowering plants of the family Apiaceae, native from Europe to Mongolia and the western Himalayas.[1]
As of December 2022, Plants of the World Online accepted the following species:[1]
Prangos is a genus of flowering plants of the family Apiaceae, native from Europe to Mongolia and the western Himalayas.
Prangos es género de plantas con 18 especies, perteneciente a la familia Apiaceae.[3]
Son plantas perennes, herbáceas, glabras a papilosas. Hojas (3)-4-6-pinnadas. Involucro e involucelo de brácteas lineares y bracteolas. Dientes del cáliz conspicuos o obsolestos. Frutos oblongos a globosos, crestas aladas, esponjosos. Cara interior de la semilla cóncava profundamente acanalada.[1]
El género fue descrito por John Lindley y publicado en The Quarterly Journal of Science, Literature, and the Arts 19: 7. 1825.[1] La especie tipo es: Prangos ferulacea Lindl.
A continuación se brinda un listado de las especies del género aceptadas hasta septiembre de 2011, ordenadas alfabéticamente. Para cada una se indica el nombre binomial seguido del autor, abreviado según las convenciones y usos.
Prangos é um género botânico pertencente à família Apiaceae[1].
Prangos é um género botânico pertencente à família Apiaceae.
«Prangos — World Flora Online». www.worldfloraonline.org. Consultado em 19 de agosto de 2020Prangos là chi thực vật có hoa trong họ Apiaceae.[1]
Prangos là chi thực vật có hoa trong họ Apiaceae.
Prangos Lindl., 1825
Пра́нгос[2] (лат. Prāngos) — род двудольных растений семейства Зонтичные (Apiaceae). Выделен британским ботаником Джоном Линдли в 1825 году[3].
Народные названия — аю-чач, шашир, юган, югон[2].
Представители рода встречаются в центральной и юго-западной Азии и в Средиземноморье[4].
Многолетние травянистые растения[4].
Корень конический, удлинённый, древесный[4].
Стебель прямостоячий, ветвистый[4].
Листья заострённые, перистые, линейные; верхушечные листья меньшие по размеру[4].
Соцветие — зонтик. Цветки с подогнутыми лепестками белого или жёлтого цвета; форма лепестков — эллиптическая или яйцевидная[4].
Плоды от продолговатой до эллипсоидной формы с придатками в виде крылышек. Семена загнутые[4].
По информации базы данных The Plant List, род включает 19 видов[5]:
Пра́нгос (лат. Prāngos) — род двудольных растений семейства Зонтичные (Apiaceae). Выделен британским ботаником Джоном Линдли в 1825 году.
Народные названия — аю-чач, шашир, юган, югон.
栓翅芹属(学名:Prangos)是伞形科下的一个属。该属共有30种,分布于地中海区至中亚。[1]