Dipterocarpus

Dwuskrzydla^[4], dipterokarpus, dwuskrzydłowiec, dwuskrzydlec^[5] (Dipterocarpus) – rodzaj roślin z rodziny dwuskrzydłowatych (Dipterocarpaceae Blume). Obejmuje co najmniej 66 gatunków^[6]. Występują one w południowo-wschodniej Azji na obszarze między Indiami, Chinami, Filipinami i zachodnią Indonezją^[7]. Są to drzewa stanowiące istotne źródło drewna egzotycznego dla międzynarodowego rynku drzewnego. Z powodu nadmiernej eksploatacji i niszczenia siedlisk wiele gatunków dramatycznie zmniejsza swoje zasoby i staje się zagrożona. Poza drewnem wiele gatunków jest istotnym źródłem także innych produktów takich jak żywice (damara), kamfora, olejki eteryczne^[8].

Pień Dipterocarpus alatus

Morfologia

Pokrój

Okazałe, wysokie drzewa, często z wydatnymi korzeniami szkarpowymi. Kora łuszcząca się płatkami, szarobrązowa do pomarańczowej^[7].

Liście

U nasady z okazałymi przylistkami. Liście skórzaste, całobrzegie lub falisto wcinane^[7].

Kwiaty

Okazałe, słodko pachnące, skupione po 3–9 w grona. Kielich urnowaty lub kubeczkowaty, z nierównymi działkami. Płatki korony białe, czasem z czerwonym paskiem, omszone. Pręciki z równowąskimi, żółtymi pylnikami. Zalążnia omszona, wąsko jajowata, z cienką szyjką słupka, na końcu z płytko podzielonym znamieniem^[7].

Owoce

Orzechopodobne, zamknięte w trwałym kielichu, którego dwie, powiększone, proste działki działają jako aparat lotny^[7].

Systematyka

Wykaz gatunków^[6]

• Dipterocarpus acutangulus Vesque
• Dipterocarpus alatus Roxb. ex G.Don
• Dipterocarpus applanatus Slooten
• Dipterocarpus baudii Korth.
• Dipterocarpus borneensis Slooten
• Dipterocarpus bourdillonii Brandis
• Dipterocarpus caudatus Foxw.
• Dipterocarpus caudiferus Merr.
• Dipterocarpus chartaceus Symington
• Dipterocarpus cinereus Slooten
• Dipterocarpus concavus Foxw.
• Dipterocarpus condorensis Pierre
• Dipterocarpus confertus Slooten
• Dipterocarpus conformis Slooten
• Dipterocarpus coriaceus Slooten
• Dipterocarpus cornutus Dyer
• Dipterocarpus costatus C.F.Gaertn.
• Dipterocarpus costulatus Slooten
• Dipterocarpus crinitus Dyer
• Dipterocarpus cuspidatus P.S.Ashton
• Dipterocarpus dyeri Pierre ex Laness.
• Dipterocarpus elongatus Korth.
• Dipterocarpus eurhynchus Miq.
• Dipterocarpus fagineus Vesque
• Dipterocarpus fusiformis P.S.Ashton
• Dipterocarpus geniculatus Vesque
• Dipterocarpus glabrigemmatus P.S.Ashton
• Dipterocarpus glandulosus Thwaites
• Dipterocarpus globosus Vesque
• Dipterocarpus gracilis Blume
• Dipterocarpus grandiflorus (Blanco) Blanco
• Dipterocarpus hasseltii Blume
• Dipterocarpus hispidus Thwaites

• Dipterocarpus humeratus Slooten
• Dipterocarpus indicus Bedd.
• Dipterocarpus insignis Thwaites
• Dipterocarpus intricatus Dyer
• Dipterocarpus kerrii King
• Dipterocarpus kunstleri King
• Dipterocarpus lamellatus Hook.f.
• Dipterocarpus littoralis Blume
• Dipterocarpus lowii Hook.f.
• Dipterocarpus megacarpus Madani
• Dipterocarpus mundus Slooten
• Dipterocarpus nudus Vesque
• Dipterocarpus oblongifolius Blume
• Dipterocarpus obtusifolius Teijsm. ex Miq.
• Dipterocarpus ochraceus Meijer
• Dipterocarpus orbicularis Foxw.
• Dipterocarpus pachyphyllus Meijer
• Dipterocarpus palembanicus Slooten
• Dipterocarpus perakensis P.S.Ashton
• Dipterocarpus retusus Blume
• Dipterocarpus rigidus Ridl.
• Dipterocarpus rotundifolius Foxw.
• Dipterocarpus sarawakensis Slooten
• Dipterocarpus scaber Buch.-Ham.
• Dipterocarpus semivestitus Slooten
• Dipterocarpus stellatus Vesque
• Dipterocarpus sublamellatus Foxw.
• Dipterocarpus tempehes Slooten
• Dipterocarpus tuberculatus Roxb.
• Dipterocarpus turbinatus C.F.Gaertn
• Dipterocarpus validus Blume
• Dipterocarpus verrucosus Foxw. ex Slooten
• Dipterocarpus zeylanicus Thwaites

Przypisy