Le lama (Lama glama) es un animal del Andes. Illo es un membro del familia Camelidae (ordine Artiodactyla). Illo es similar al alpaca, guanaco, e vicuna, le quales se cognosce collectivemente como lamoides.
Le lama es un animal domestic; illos son le plus grande camelides sudamerican.
Illos pote pesar 150 kg e haber un altitude al puncta del spatula de 1,20 metros. Le lamas non constitue un gruppo natural, perque illos ha essite "selectionate" per le ancian populationes peruan, a partir del processo de domestication de guanacos circa 5.000 annos retro.
Ante le arrivata del Espanioles, le lamas esseva le sol animales ungulate domestic del ancian Peru. Illos son appreciate non solmente como bestias de carga, mais tamben pro lor carne e lana.
Lama (luotīnėškā: Lama glama, onglėškā: Llama) īr gīvolīs, katros prėgol kopranogarėniu (Camelidae) šeimā. Gīven Pėitū Amerėkuo.
Lama se yon bèt.
De lama (Lama glama), is e Zuud-Amerikoansche gedomesticeerde hoefbêeste uut de familie van de kemelachtigen (Camelidae).
Buutn de gedomesticeerde lama bestoan der nog drie verwante soôrtn lama's, de vicuña (Vicugna vicugna), den alpaca (Lama pacos) en de guanaco (Lama guanicoe). E kruuschienge tusschn e lama en e kemel wordt e cama genoemd.
Eth lama (Lama glama) es una espècia de mamifèr artiodactil de la familha Camelidae. Es un grand animal originari de los Camines, Patagònia e Tèrra del Fuòc en Argentina, Bolívia, Chile (en inclusent l'isla Navarino), noroeste de Paraguai e sud del Peró; domesticat en lo sud del Peró, oèst de Bolívia e noroeste d'Argentina.
Kutoka Wikipedia, kamusi elezo huru
Lama ni mnyama wa kufugwa wa spishi Lama glama katika familia Camelidae, anayeishi Amerika Kusini. Lama ametumiwa kwa upana na watu wa milima ya Andes tangu kabla ya historia, kwa nyama yake na kubeba mizigo.
Lama mzima ana kimo cha mita 1.7–1.8 juu ya kichwa, na uzito wa kilo 130–200. Wakati wa kuzaliwa, lama mchanga ana uzito wa kilo 9 hadi 14. Kwa kawaida, lama wanaishi miaka 15–25, na lama wengine wamejulikana kuishi zaidi ya miaka 30.[1][2][3]
Lama ndio wanyama wa kijamii sana, na huishi pamoja katika makundi. Sufu ya lama ni laini sana na haina lanolini. Lama wana akili na huweza kufundishwa kazi rahisi baada ya kuzirudia mara chache. Wakitumia tandiko la mzigo, wanaweza kubeba takribani asilimia 25–30 ya uzito wa mwili wao kwa safari ya km 8–13.[4]
Jina la lama lilitokea jina la Kingereza "llama", lililochukuliwa toka lugha ya wenyeji wa Peru.[5]
Inaonekana kwamba lama wamekuja kwa asili kutoka nyanda za Amerika Kaskazini takribani miaka milioni 40 iliyopita. Walihamia Amerika Kusini takribani miaka milioni tatu iliyopita. Mwishoni mwa zama ya barafu ya mwisho (miaka 10,000–12,000 iliyopita), wanyama wa familia Camelidae walikuwa wametoweka Amerika Kaskazini.[4] Mnamo 2007, idadi ya lama na alpaka pamoja ilikuwa zaidi ya milioni saba Amerika Kusini, na kutokana na uingizaji kutoka Amerika Kusini mwishoni mwa karne ya 20, sasa kuna zaidi ya lama 158,000 na alpaka 100,000 wanaoishi Marekani na Kanada.[6]
Ili kupata maelezo kuhusu masanduku ya uanapwa ya spishi angalia: Wikipedia:WikiProject Mammals/Article templates/doc.
Kutoka Wikipedia, kamusi elezo huru
Lama ni mnyama wa kufugwa wa spishi Lama glama katika familia Camelidae, anayeishi Amerika Kusini. Lama ametumiwa kwa upana na watu wa milima ya Andes tangu kabla ya historia, kwa nyama yake na kubeba mizigo.
Lu lama (Lama glama) è nu camèlidi urigginariu di l'Amèrica dû Sud. Lu termini "lama" veni usatu spissu pi innicari tutti e quattru li speci sudamericani appartinenti â famigghia dî camelidi: lu lama, la vigogna, l'alpaca e lu guanaco.
Le lama (Lama glama) es un animal del Andes. Illo es un membro del familia Camelidae (ordine Artiodactyla). Illo es similar al alpaca, guanaco, e vicuna, le quales se cognosce collectivemente como lamoides.
Le lama es un animal domestic; illos son le plus grande camelides sudamerican.
Illos pote pesar 150 kg e haber un altitude al puncta del spatula de 1,20 metros. Le lamas non constitue un gruppo natural, perque illos ha essite "selectionate" per le ancian populationes peruan, a partir del processo de domestication de guanacos circa 5.000 annos retro.
Ante le arrivata del Espanioles, le lamas esseva le sol animales ungulate domestic del ancian Peru. Illos son appreciate non solmente como bestias de carga, mais tamben pro lor carne e lana.
Llama (Lama glama) iku kéwan camelidae sing uga kéwan asli Amérika Kidul. Llama uga biyasa kanggo kéwan pangangkut barang déning masarakat Inka[1] lan masrakat ing kiwa-tengené pagunungan Andes. Kéwan iki dhuwuré bisa nganti 1,6 mèter tekan 1,8 mèter kanthi bobot 127 kilogram tekan 204 kilogram. Bayi Llama (diarani cria) duwé bobot watara 9 kg tekan 14 kg. Llama iku kéwan sosial sing urip kanthi golongan. Llama bisa nggawa barang 25% tekan 30% saka bobot awaké.[2]
Llama (Lama glama) nisqaqa huk ñuñuq, iskay ruk'anayuq, runap uywasqan uywam. Millmanmantaqa puchkaspa awaspa p'achatam ruranchik.
Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Llama
Llama (Assaɣ usnan: Lama glama) d aɣersiw asuṭṭad yeṭṭafaren tawacult n tleɣmatin yettidir deg idurar n Andiz deg Tamrikt n Wenẓul deg tmura n Ikwaduṛ, Piru, Bulivya, Čili d ugafa n umalu n Arjentin
Addud n llama aglawan yettawaṭ gar n 109 ar 119 cm , d 120 ar 125 cm ɣer yixef, azuk-is iga gar n 130 ar 155 kg. Tla (tesɛa) aṭas n taduṭṭ, Ma yella win iṭɣaren (iqerrben) ar llama ad t-itssusef ɣer wudem-is s werway n wučči ur nettwagfeẓ ara
Llama d aɣersiw ur nli ameddis s wemgarad n ulɣem d umaynag Tiddi-ynes tettawaṭ ar 1,2 m. Ini n wazaf-is d aras
Llama d aɣersiw iy gred seg zik issexdam-it i wezdam n tɣawsiwin acku yezmer ad yeddem Azal n 90 kg
Llama (Lama glama) nisqaqa huk ñuñuq, iskay ruk'anayuq, runap uywasqan uywam. Millmanmantaqa puchkaspa awaspa p'achatam ruranchik.
Llama (Lama glama) iku kéwan camelidae sing uga kéwan asli Amérika Kidul. Llama uga biyasa kanggo kéwan pangangkut barang déning masarakat Inka lan masrakat ing kiwa-tengené pagunungan Andes. Kéwan iki dhuwuré bisa nganti 1,6 mèter tekan 1,8 mèter kanthi bobot 127 kilogram tekan 204 kilogram. Bayi Llama (diarani cria) duwé bobot watara 9 kg tekan 14 kg. Llama iku kéwan sosial sing urip kanthi golongan. Llama bisa nggawa barang 25% tekan 30% saka bobot awaké.
Llama (Assaɣ usnan: Lama glama) d aɣersiw asuṭṭad yeṭṭafaren tawacult n tleɣmatin yettidir deg idurar n Andiz deg Tamrikt n Wenẓul deg tmura n Ikwaduṛ, Piru, Bulivya, Čili d ugafa n umalu n Arjentin
Ovecharana (karaiñe'ẽ: llama) - (Lama glama) ha'e peteĩ mymba okambúva juehegua, mymba pysãkõi ha kapi'i'uha oikoveva Ñembyamérika rendápe, yvytyrysyi Andes-pe, Argentina retãme, Volivia retãme, Chile retãme, Ekuator ha Perũ retãme.[1] Mavakuéra oikove va'ekue yvytyrysyi Andes-pe omongakuaa heta ovecharana ha guanáko mymba.
Ko mymba ojeipuruva heta eteva Inka retãme, ojeipuruva ro'o, rague, pire ha rerojaha hag̃ua.
Ovecharana (karaiñe'ẽ: llama) - (Lama glama) ha'e peteĩ mymba okambúva juehegua, mymba pysãkõi ha kapi'i'uha oikoveva Ñembyamérika rendápe, yvytyrysyi Andes-pe, Argentina retãme, Volivia retãme, Chile retãme, Ekuator ha Perũ retãme. Mavakuéra oikove va'ekue yvytyrysyi Andes-pe omongakuaa heta ovecharana ha guanáko mymba.
Ko mymba ojeipuruva heta eteva Inka retãme, ojeipuruva ro'o, rague, pire ha rerojaha hag̃ua.
In Pelōn ichcatl[1], Pelōnichcatl[2] ahnozo Yama (Lama glama) Chīchīhualeh ōnmahpīleh (artiodáctilo) ca in cenyēliztli Camelidae, miec Pelōnichcayoh in punapan ahnozo huehcapanixtlāhuacān in Andes tepētlah, īpan Peru, Bolivia, Chile, Ecuador īhuān Argentina.[3]
In Pelōn ichcatl, Pelōnichcatl ahnozo Yama (Lama glama) Chīchīhualeh ōnmahpīleh (artiodáctilo) ca in cenyēliztli Camelidae, miec Pelōnichcayoh in punapan ahnozo huehcapanixtlāhuacān in Andes tepētlah, īpan Peru, Bolivia, Chile, Ecuador īhuān Argentina.
Το λάμα (Llama glama), προφέρεται στα ισπανικά: Γιάμα, στα ελληνικά προβατοκάμηλος, είναι θηλαστικό που ανήκει στην οικογένεια των Καμηλιδών, είναι δηλαδή συγγενές της καμήλας.
Έχει ύψος 1,70 μ. περίπου και βάρος γύρω στα 100 κιλά. Το τρίχωμά του είναι μακρύ, με χρώμα καστανοκόκκινο, λευκό ή μαύρο, ανάλογα με το είδος. Το κεφάλι του λάμα είναι κοντό και στενό, με το στόμα να προεξέχει ελαφρά, για να μπορεί να βόσκει, μιας και είναι φυτοφάγο. Το θηλυκό κυοφορεί για 10 μήνες, και γεννάει ένα μόνο μικρό, το οποίο μέσα σε ενάμιση χρόνο έχει δημιουργήσει δική του οικογένεια.
Ζει στα ψηλά οροπέδια του Περού και της Βολιβίας. Προτιμά γενικά τα ψυχρά κλίματα και δεν κατεβαίνει σε ηλιόλουστες και ζεστές πεδιάδες. Από τους ντόπιους χρησιμοποιούνται σαν μέσα μεταφοράς (τα αρσενικά), καθώς μπορούν να διανύσουν 30 χιλιόμετρα την ημέρα κουβαλώντας πάνω από 60 κιλά. Επίσης, είναι γενικά υπάκουα ζώα και έχουν καλή ισορροπία, μπορούν δηλαδή να σκαρφαλώσουν σε αρκετά δύσκολα μονοπάτια. Τα θηλυκά δεν χρησιμοποιούνται για την μεταφορά, αλλά για την παραγωγή μαλλιού.
Εκτός από το κοινό είδος, το Llama glama, υπάρχουν και το Llama pacos, με την ονομασία αλπακά, και το Llama guanicoe, ο κοινός γουανάκος.
Στην εποχή των Ίνκας τα λάμα προστατεύονταν με αυστηρά μέτρα. Ωστόσο σήμερα τα ζώα κινδυνεύουν με εξαφάνιση εξαιτίας της συνεχούς θήρευσης για το κρέας, το δέρμα και το μαλλί τους.Επίσης τα λάμα είναι γλυκούλικα
Οι πρώτοι συγγραφείς συσχέτισαν τα λάμα με τα πρόβατα και συχνά υπέθεταν την ομοιότητα των ζώων με τις καμήλες. Έτσι, ο Κάρολος Λινναίος τα συμπεριέλαβε στο γένος Camelus στο έργο του Systema Naturae. Το 1800 το λάμα, το αλπακά και το γουανάκο μετακινήθηκαν από το Ζωρζ Κυβιέ στο γένος Lama και το βικούνια στο γένος Vicugna. Αργότερα, το αλπακά μετακινήθηκε στο γένος Vicugna.
Τα κυριότερα χαρακτηριστικά των λάμα είναι ο μακρύς λαιμός και τα όρθια και ευκίνητα αυτιά. Τα πόδια τους είναι μεγάλα σε μήκος και χωρίς τρίχωμα. Επίσης, τα μάτια των ζώων είναι μεγάλα και το τρίχωμά τους, που είναι μακρύ και πλούσιο, έχει συνήθως λευκό χρώμα. Φθάνουν σε ύψος ως 1 μ.
Τα ζώα αυτά χρησιμοποιούνταν από πολύ παλιά για μεταφορές και άλλες εργασίες, καθώς είναι πολύ ανθεκτικά στο κρύο (τα αρσενικά). Απόλυτα συνδεδεμένη με τα λάμα ήταν η ζωή των ανθρώπων στις κορδιλιέρες των Άνδεων. Το μαλλί του λάμα είναι εξαιρετικής ποιότητας και το γάλα του είναι πόσιμο. Επίσης, το ζώο θηρεύεται για το κρέας του, το οποίο είναι εδώδιμο.
Το λάμα (Llama glama), προφέρεται στα ισπανικά: Γιάμα, στα ελληνικά προβατοκάμηλος, είναι θηλαστικό που ανήκει στην οικογένεια των Καμηλιδών, είναι δηλαδή συγγενές της καμήλας.
Έχει ύψος 1,70 μ. περίπου και βάρος γύρω στα 100 κιλά. Το τρίχωμά του είναι μακρύ, με χρώμα καστανοκόκκινο, λευκό ή μαύρο, ανάλογα με το είδος. Το κεφάλι του λάμα είναι κοντό και στενό, με το στόμα να προεξέχει ελαφρά, για να μπορεί να βόσκει, μιας και είναι φυτοφάγο. Το θηλυκό κυοφορεί για 10 μήνες, και γεννάει ένα μόνο μικρό, το οποίο μέσα σε ενάμιση χρόνο έχει δημιουργήσει δική του οικογένεια.
Ζει στα ψηλά οροπέδια του Περού και της Βολιβίας. Προτιμά γενικά τα ψυχρά κλίματα και δεν κατεβαίνει σε ηλιόλουστες και ζεστές πεδιάδες. Από τους ντόπιους χρησιμοποιούνται σαν μέσα μεταφοράς (τα αρσενικά), καθώς μπορούν να διανύσουν 30 χιλιόμετρα την ημέρα κουβαλώντας πάνω από 60 κιλά. Επίσης, είναι γενικά υπάκουα ζώα και έχουν καλή ισορροπία, μπορούν δηλαδή να σκαρφαλώσουν σε αρκετά δύσκολα μονοπάτια. Τα θηλυκά δεν χρησιμοποιούνται για την μεταφορά, αλλά για την παραγωγή μαλλιού.
Εκτός από το κοινό είδος, το Llama glama, υπάρχουν και το Llama pacos, με την ονομασία αλπακά, και το Llama guanicoe, ο κοινός γουανάκος.
Лама (науч. Lama glama) — домашно животно од Јужна Америка од фамилијата на Камили. Народите на Андите ја одгледуваат уште од најстари времиња за месото и поради нејзината полезност како товарно животно.
Возрасните единки се високи од 1,7-1,8 м (до темето) и тежат околу 130-200 кг. Кога ќе се роди, младенчето (наречено „крија“) тежи 9-14 кг. Ламата има животен век од 20–30 години, зависно од квалитетот на животот. Ова е мошне друштвено животно и живее во стада. Волната ѝ е мека и нема ланолин. Животното е прилично интелигентно, и учи прости задачи по неколку повторувања. Ако е натоварена со самар, ламата може да носи околу 25% до 30% од сопствената тежина долж 8-12 км.[1]
Поимот „лама“ потекнува од кечуанскиот јазик, а потоа влегол во шпанскиот како llama.[2]
Ламите потекнуваат од централните рамници на Северна Америка пред околу 40 милиони години. Во Јужна Америка се преселиле пред 3 милиони години. Кон крајот на последното ледено време (пред 10.000–12.000 години), сите видови од фамилијата Камили во Северна Америка изумреле.[1] Денес во Јужна Америка има 7 милиони лами и алпаки. Кон крајот на XX век, овие животни се донесени и во САД и Канада, каде денес има 158.000 лами и 100.000 алпаки.[3]
Овие животни имаат необичен циклус на размножување за нивната физичка големина. Женките овулираат со поттик. За време на парењето, женката испушта јајце клетка и честопати се оплодува од прв обид. Женките исто така немаат еструс (промени во периодот на парење).[4]
Како и кај луѓето, мажјаците и женките полово созреваат на различна возраст. Женките достигнуваат пубертет на 12 месеци, а мажјаците дури на возраст од 3 години.[5]
Ламите се парат во легната положба, што е необично за големо животно. Процесот трае подолго (20–45 минути), што е исто така необично за големите животни.
Бременост трае 11½ месеци (350 дена). Мајката не го лиже новороденчето, туку го трие со муцката и му хука. Ова се случува поради тоа што јазикот на ламата се издава само 0,5 см од устата.[6]
Овие животни имаат прилично голем избор на храна. Младите јадат похранлива храна поради помалиот капацитет на обработка на хранливите состојки [7]
Ако се одгледа исправно, ламата е дружељубива и пријатна. По природа е многу љубопитна и без проблем приоѓа на непознати луѓе. Меѓутоа, доколку во раната младост се навикне на пречеста дружба и хранење од шише, тогаш ламата се научува да ги гледа луѓето исто како другите лами и затоа многу тешко се контролира. Така доаѓа до епизоди на плукање, клоцање и борење со вратот. Ова е нормално во природната друштвена средина на ламите, бидејќи претставува начин на регулација на поредокот и статусот на единката.
Кога се уплашени или налутени, ламите мљацкаат со устата и ги спуштаат ушите наназад.
Ламите се користат и како чувари на овци бидејќи се мошне агилни и лесно воспоставуваат врска со стадото како нивен претпоставен.[8]
Во Македонија, група од машки и женски единки може да се видат во зоолошката градина во Скопје,[9] како и по разните фарми во земјата што ги одгледуваат.
Народот Моче често погребувал лами заедно со големците, за да го снабдат покојникот за задгробниот живот.[10] На керамичките статуетки од претколумбовскиот период на Перу, ламите се при прикажани мошне реалистично.
Инките ги користеле како единствено товарно животно, а потчинетите народи во царството имале долга традиција на нивно одгледување. Кај благородниците, ламата имала симболично значење и затоа биле погребувани со статуетки на лами.[11] Во Јужна Америка, ламата и денес е товарно животно, но се одгледува и поради волната и месото.[12]
Во времето на освојувањата, Шпанците користеле лами за пренесување на руда од рудниците во планинските предели.[13] Само рудниците во Потоси користеле 300.000 лами за пренос на ископаната руда. Со донесувањето на коњот, магарето и мазгата, важноста на ламата како товарно животно драстично се намалила.[14]
Оваа статија вклучуваат текст од дело кое сега е во јавна сопственост: „“. Енциклопедија Британика (XI). (1911). Cambridge University Press. (англиски)
.jpg)
|date= (помош) (англиски) |date= (помош) |date= (помош) |date= (помош) |date= (помош) |date= (помош) |date= (помош) |coauthors= (помош); Check date values in: |date= (помош); |coauthors= requires |author= (помош) |date= (помош) |date= (помош) Лама (лат. Lama glama ) – Кечывалвел Америкыште тӱе-влак (Camelidae) йамагат гыч кугу янлык. Капше 1.8 м, нелытше 130 - 200 кг.
Лама кадимки (лат. Lama glama) – төөлөр тукумундагы ача туяктуулар түру. Лама кадимки төөдөн кичине жана өркөчү жок. Бийиктиги 140 см, салмагы 80–110 кг. Жүнү ичке, узун. Өңү ак, күрөң кызгылтым жана кара, кээси чаар. Көбүнчө жалкы, кээде эгиз тайлак (11 ай көтөрүп) тууйт. Түштүк Американын бөксө тоолоруна таралган. Ламанын 2 түрү – гуанако жана викунья бар, экөө тең бакмалаштырылган. Жапайы лама бакмасы менен аргындаштырылып, тукумчул ламалар чыгарылган. Украинада «Аскания-Нова» коругунда асыралат. Перу, Боливияда күч унаа катары пайдаланылат. Жүнүнөн ар кандай калың кездеме токулат.
Лама (науч. Lama glama) — домашно животно од Јужна Америка од фамилијата на Камили. Народите на Андите ја одгледуваат уште од најстари времиња за месото и поради нејзината полезност како товарно животно.
Возрасните единки се високи од 1,7-1,8 м (до темето) и тежат околу 130-200 кг. Кога ќе се роди, младенчето (наречено „крија“) тежи 9-14 кг. Ламата има животен век од 20–30 години, зависно од квалитетот на животот. Ова е мошне друштвено животно и живее во стада. Волната ѝ е мека и нема ланолин. Животното е прилично интелигентно, и учи прости задачи по неколку повторувања. Ако е натоварена со самар, ламата може да носи околу 25% до 30% од сопствената тежина долж 8-12 км.
Поимот „лама“ потекнува од кечуанскиот јазик, а потоа влегол во шпанскиот како llama.
Ламите потекнуваат од централните рамници на Северна Америка пред околу 40 милиони години. Во Јужна Америка се преселиле пред 3 милиони години. Кон крајот на последното ледено време (пред 10.000–12.000 години), сите видови од фамилијата Камили во Северна Америка изумреле. Денес во Јужна Америка има 7 милиони лами и алпаки. Кон крајот на XX век, овие животни се донесени и во САД и Канада, каде денес има 158.000 лами и 100.000 алпаки.
लामा (Lama glama), एक कैमिलिड पशु है जो दक्षिण अमेरिका में पाया जाता है। इसे एक पालतू पशु के रूप में एंडियन लोगों द्वारा प्रागैतिहासिक काल से भी पहले से पाला जाता है और यह उनकी बोझा ढोने, ऊन और मांस की आवश्यकताओं को पूरा करता है।
पूर्ण विकसित लामा की ऊँचाई 1.7 मीटर (5.5 फुट) से 1.8 मीटर (6 फुट) तक होती है। इनका वजन 130 किग्रा (280 पाउंड) and 200 किग्रा (450 पाउंड) के बीच होता है। जन्म के समय एक लामा छौने, जिसे क्रिआ कहते हैं का वजन 9.1 किग्रा (20 पाउंड) and 14 किग्रा (30 पाउंड) के बीच हो सकता है। लामा एक सामाजिक पशु है और यह दूसरे लामाओं के साथ झुंड में रहना पसन्द करते हैं। इनसे प्राप्त ऊन अत्यन्त मुलायम और लैनोलिन (अंग्रेजी: Lanolin; ऊन का मोम) से मुक्त होता है। लामा एक बुद्धिमान प्राणी है जो किसी सरल काम को कुछ प्रयासों के बाद करना सीख सकता है। यदि किसी लाम को बोझा ढोने के काम में लगाया जाये तो यह अपने वजन का 25% से 30% तक वजन कुछ मीलों तक ढो सकते हैं।[1]
लामाओं का प्रादुर्भाव उत्तरी अमेरिका के मैदानों में लगभग ४ करोड़ वर्ष पहले हुआ था। जहां से प्रवास कर दक्षिण अमेरिका में आये। पिछले हिमयुग के अंत में (10,000–12,000 वर्ष पहले) उत्तरी अमेरिका से कैमेलिड विलुप्त हो गये।[1] 2007 तक दक्षिण अमेरिका में लगभग 70 लाख लामा और अलपाका थे और 20 वीं सदी के अंत में आयात होने के कारण संयुक्त राज्य अमेरिका और कनाडा में इनकी संख्या क्रमश: 158000 और 100000 के करीब है।[2]
लामा (Lama glama), एक कैमिलिड पशु है जो दक्षिण अमेरिका में पाया जाता है। इसे एक पालतू पशु के रूप में एंडियन लोगों द्वारा प्रागैतिहासिक काल से भी पहले से पाला जाता है और यह उनकी बोझा ढोने, ऊन और मांस की आवश्यकताओं को पूरा करता है।
पूर्ण विकसित लामा की ऊँचाई 1.7 मीटर (5.5 फुट) से 1.8 मीटर (6 फुट) तक होती है। इनका वजन 130 किग्रा (280 पाउंड) and 200 किग्रा (450 पाउंड) के बीच होता है। जन्म के समय एक लामा छौने, जिसे क्रिआ कहते हैं का वजन 9.1 किग्रा (20 पाउंड) and 14 किग्रा (30 पाउंड) के बीच हो सकता है। लामा एक सामाजिक पशु है और यह दूसरे लामाओं के साथ झुंड में रहना पसन्द करते हैं। इनसे प्राप्त ऊन अत्यन्त मुलायम और लैनोलिन (अंग्रेजी: Lanolin; ऊन का मोम) से मुक्त होता है। लामा एक बुद्धिमान प्राणी है जो किसी सरल काम को कुछ प्रयासों के बाद करना सीख सकता है। यदि किसी लाम को बोझा ढोने के काम में लगाया जाये तो यह अपने वजन का 25% से 30% तक वजन कुछ मीलों तक ढो सकते हैं।
लामाओं का प्रादुर्भाव उत्तरी अमेरिका के मैदानों में लगभग ४ करोड़ वर्ष पहले हुआ था। जहां से प्रवास कर दक्षिण अमेरिका में आये। पिछले हिमयुग के अंत में (10,000–12,000 वर्ष पहले) उत्तरी अमेरिका से कैमेलिड विलुप्त हो गये। 2007 तक दक्षिण अमेरिका में लगभग 70 लाख लामा और अलपाका थे और 20 वीं सदी के अंत में आयात होने के कारण संयुक्त राज्य अमेरिका और कनाडा में इनकी संख्या क्रमश: 158000 और 100000 के करीब है।
லாமா (Llama) என்பது தென் அமெரிக்காவைச் சேர்ந்த ஒட்டக வகையைச் சேர்ந்த ஒரு விலங்கு. இவ்விலங்கானது பொதியேற்றிச் செல்ல ஆண்டீய மலைத்தொடரை ஒட்டி வாழும் இன்காக்கள் முதலான இனக்குழுக்களால் பயன்படுத்தப் படுகிறது. இவ்விலங்கு இன்று பணி விலங்காக சுமை ஏற்றிச் செல்லவும், இதன் மயிர், இறைச்சி ஆகியவற்றுக்காகவும் வளர்க்கப்படுகிறது.
நன்கு வளர்ந்த லாமாவானது தலைப்பகுதி வரை ஐந்தரை அடி முதல் ஆறு அடி உயரம் இருக்கும். சராசரியாக 127 கிலோ முதல் 204 கிலோ எடை வரை இருக்கும். பிறந்த ஒட்டகக் கன்றுகள் ஒன்பது கிலோ முதல் 14 கிலோ வரை இருக்கும். லாமாக்கள் மந்தைகளாகக் கூடி வாழ்வன. பொதுவாக இவற்றின் மயிரிழையானது மென்மையாகவும் லனோனின் இல்லாமலும் இருக்கும். இவை புத்திசாலி விலங்குகளாகும். பல வேலைகளைச் சில முறை சொல்லிக்கொடுத்தவுடன் கற்றுக்கொண்டு செய்யும். பொதி சுமக்கும் லாமாக்கள் தங்கள் உடல் எடையில் 20-30% வரை தூக்கிக் கொண்டு பல மைல்கள் நடக்கவல்லன.
லாமாக்கள் வடஅமெரிக்காவின் நடுப்பகுதியில் உள்ள சமவெளிப்பகுதிகளில் 40 மில்லியன் ஆண்டுகளுக்கு முன்னர் தோன்றியிருக்கலாம் எனக்கருதப்படுகிறது. இவை 3 மில்லியன் ஆண்டுகட்கு முன் தென் அமெரிக்காவுக்கும் ஆசியாவிற்கும் இடம்பெயர்ந்தன. பனியுகத்தின் முடிவில் இவை வடஅமெரிக்காவில் அழிந்துவிட்டன. 2007-ஆம் கணக்கெடுப்பின் படி தென்அமெரிக்காவில் 7 மில்லியன் லாமாக்களும் அல்ப்பாக்காக்களும் உள்ளன. ஐக்கிய அமெரிக்கா, கனடாவில் ஒரு இலட்சம் லாமாக்கள் உள்ளன. இவை தென்னமெரிக்காவில் இருந்து இறக்குமதி செய்யப்பட்டவை.
Camelidae
.JPG)
கெச்சுவாச்சிறுமி-லாமா, கோசுக்கோ
லாமா (Llama) என்பது தென் அமெரிக்காவைச் சேர்ந்த ஒட்டக வகையைச் சேர்ந்த ஒரு விலங்கு. இவ்விலங்கானது பொதியேற்றிச் செல்ல ஆண்டீய மலைத்தொடரை ஒட்டி வாழும் இன்காக்கள் முதலான இனக்குழுக்களால் பயன்படுத்தப் படுகிறது. இவ்விலங்கு இன்று பணி விலங்காக சுமை ஏற்றிச் செல்லவும், இதன் மயிர், இறைச்சி ஆகியவற்றுக்காகவும் வளர்க்கப்படுகிறது.
நன்கு வளர்ந்த லாமாவானது தலைப்பகுதி வரை ஐந்தரை அடி முதல் ஆறு அடி உயரம் இருக்கும். சராசரியாக 127 கிலோ முதல் 204 கிலோ எடை வரை இருக்கும். பிறந்த ஒட்டகக் கன்றுகள் ஒன்பது கிலோ முதல் 14 கிலோ வரை இருக்கும். லாமாக்கள் மந்தைகளாகக் கூடி வாழ்வன. பொதுவாக இவற்றின் மயிரிழையானது மென்மையாகவும் லனோனின் இல்லாமலும் இருக்கும். இவை புத்திசாலி விலங்குகளாகும். பல வேலைகளைச் சில முறை சொல்லிக்கொடுத்தவுடன் கற்றுக்கொண்டு செய்யும். பொதி சுமக்கும் லாமாக்கள் தங்கள் உடல் எடையில் 20-30% வரை தூக்கிக் கொண்டு பல மைல்கள் நடக்கவல்லன.
லாமாக்கள் வடஅமெரிக்காவின் நடுப்பகுதியில் உள்ள சமவெளிப்பகுதிகளில் 40 மில்லியன் ஆண்டுகளுக்கு முன்னர் தோன்றியிருக்கலாம் எனக்கருதப்படுகிறது. இவை 3 மில்லியன் ஆண்டுகட்கு முன் தென் அமெரிக்காவுக்கும் ஆசியாவிற்கும் இடம்பெயர்ந்தன. பனியுகத்தின் முடிவில் இவை வடஅமெரிக்காவில் அழிந்துவிட்டன. 2007-ஆம் கணக்கெடுப்பின் படி தென்அமெரிக்காவில் 7 மில்லியன் லாமாக்களும் அல்ப்பாக்காக்களும் உள்ளன. ஐக்கிய அமெரிக்கா, கனடாவில் ஒரு இலட்சம் லாமாக்கள் உள்ளன. இவை தென்னமெரிக்காவில் இருந்து இறக்குமதி செய்யப்பட்டவை.
