Der Marienprachtkäfer oder auch Großer Kiefernprachtkäfer (Chalcophora mariana) ist ein Käfer aus der Familie der Prachtkäfer und der Unterfamilie Chrysochroinae.
Die Käfer werden 24 bis 33 Millimeter lang. Sie sind die größten Prachtkäfer in Mitteleuropa. Die Körperoberseite ist zum Teil bronzebraun und silbern gestreift. Auf dem Kopf, dem Halsschild und den Flügeldecken finden sich breite, zum Teil untereinander verbundene, graugeschuppte silbrig glänzende Längsfurchen. Die Unterseite glänzt stark kupferrot. Das Halsschild ist unregelmäßig gepunktet und an der Basis am breitesten. Die Flügeldecken sind stark skulpturiert und verjüngen sich zum Ende, das zu einer feinen Spitze ausgezogen ist.
Im Unterschied zu der ähnlichen Art Chalcophora intermedia besitzt die Oberlippe einen durch eine borstentragende Furche abgesetzten glänzenden Vorderrand (Bild 1). Außerdem überragen die zahnförmig ausgezogenen Nahtspitzen der Flügeldecken den Hinterrand derselben, während bei Chalcophora intermedia die Flügeldecken neben den Nahtspitzen ausgerandet sind, sodass der Abschluss der Flügeldecken hinter den Endzähnchen der Flügeldeckennaht liegen (Bild 2).[1]
Von Chalcophora detrita unterscheidet sich der Käfer durch die breiteren und höheren Rippen auf den Flügeldecken sowie durch die metallische Farbe.
Die Art bewohnt bevorzugt sandige, warme Kiefernwälder. Sie ist sehr selten und kommt im östlichen Teil von Europa, dem Kaukasus, Sibirien und Nordafrika vor. Im Norden reicht das Verbreitungsareal bis Dänemark, Mittelschweden, Südnorwegen und Südfinnland. Die Art fehlt in den Niederlanden und auf den Britischen Inseln.
Der Käfer ist flugtüchtig und extrem scheu. Er sonnt sich gerne auf gefällten oder abgestorbenen Kiefernstämmen.
Die bis zu 80 Millimeter langen Larven haben einen hinten sehr schmalen, langgestreckten, vorne stark verbreiterten und abgeflachten Körper. Sie entwickeln sich im Holz von toten morsch werdenden Kiefern, besonders in deren Baumstümpfen.
Die Larven ernähren sich von Kiefernholz.
In vielen Gegenden ist der Marienprachtkäfer selten geworden und steht in Deutschland in einigen Bundesländern auf der Roten Liste.
Als Gefährdungsursachen werden genannt:[2]
Der Marienprachtkäfer oder auch Großer Kiefernprachtkäfer (Chalcophora mariana) ist ein Käfer aus der Familie der Prachtkäfer und der Unterfamilie Chrysochroinae.
Chalcophora mariana es una especie de escarabajo del género Chalcophora, familia Buprestidae.[1] Fue descrita científicamente por Linnaeus en 1758.[1]
Habita en la región paleártica.[1]
Chalcophora mariana es una especie de escarabajo del género Chalcophora, familia Buprestidae. Fue descrita científicamente por Linnaeus en 1758.
Hiidhundlane (Chalcophora mariana) on mardikaliste seltsi kuuluv putukaliik.
Putukat on ka Eestis.[1]
Hiidhundlane (Chalcophora mariana) on mardikaliste seltsi kuuluv putukaliik.
Putukat on ka Eestis.
Ukkokauniainen (Chalcophora mariana) on pronssinvärinen kovakuoriainen. Se on pitkäikäinen hyönteinen. Toukkavaihe voi kestää jopa kuusi vuotta. Toukat elävät mäntymetsissä. Vuoden 2010 kansallisessa uhanalaisarvioinnissa laji katsottiin Suomessa alueellisesti hävinneeksi (RE).
Ukkokauniainen on 24–32 mm pitkä ja samalla Euroopan kookkain jalokuoriaislaji. Kuoriainen on muodoltaan pitkulaisen soikea ja melko litteä. Pohjaväri on pronssinhohtoisen tumma ja peitinsiivissä on epäsäännöllisen muotoisia pitkittäisiä painaumia, joiden pohjat ovat ruskean kuparinhohtoiset ja tiheään pisteiset. Vatsapuoli on tumman kullanhohtoinen ja siellä on tupsuittain kasvavia vaaleita karvoja.[1]
Toukan syömäjälki puuaineksessa on noin senttimetrin levyinen litteä käytävä, joka on täynnä tiiviisti pakkautunutta purua. Kotelo-ontelo on vähintään 2 cm:n pituinen ja voi sijaita syvällä puun sisällä. Aikuisten kuoriaisten ulostuloaukot puun rungolla ovat soikeita, vähintään senttimetrin levyisiä ja ne saattavat säilyä tunnistettavina yli 100 vuoden ajan.[1]
Ukkokauniaisen levinneisyys ulottuu Länsi-Euroopasta ja Italiasta Siperiaan ja Iraniin. Pohjoismaissa lajilla on yksi esiintymä Norjassa Telemarkin maakunnassa sekä useampia Ruotsissa Ångermanlandin maakunnassa. Lisäksi siitä on tuore yksittäishavainto Hälsinglandin maakunnasta. Suomessa viimeisimmät havainnot lajista on tehty Taipalsaaresta vuonna 1953 ja sen jälkeen Nurmeksesta vuonna 1983. Nykyisin ukkokauniaisen katsotaan hävinneen Suomesta. Ruotsissa se on luokiteltu erittäin uhanalaiseksi.[1][2]
Ruotsin havaintojen sijainnin vuoksi lajia kannattanee etsiä Suomessa sopivista elinympäristöistä Pohjanlahden rannikkoseuduilta.[1]
Ukkokauniaisen toukkakehitys tapahtuu kuolleiden mäntyjen rungoissa, joiden tulee olla riittävän kookkaita, kuorettomia ja maahan kaatuneita. Toukat elävät kelottuneen rungon kovassa pintapuussa ja niiden kehitys kestää 3–6 vuotta. Aikuiset kuoriaiset lähtevät liikkeelle heinä-elokuussa, talvehtivat, ja jatkavat elämäänsä vielä seuraavana vuonna toukokuulta heinäkuulle. Lajin elinympäristöjä ovat etenkin avoimet mäntymetsät, joissa on hiekkainen maaperä. Ruotsissa nykyinen esiintymä on kallioalueiden lakimetsissä.[1][2]
Ukkokauniainen (Chalcophora mariana) on pronssinvärinen kovakuoriainen. Se on pitkäikäinen hyönteinen. Toukkavaihe voi kestää jopa kuusi vuotta. Toukat elävät mäntymetsissä. Vuoden 2010 kansallisessa uhanalaisarvioinnissa laji katsottiin Suomessa alueellisesti hävinneeksi (RE).
De grote dennenprachtkever (Chalcophora mariana) is een kever uit de familie prachtkevers (Buprestidae)
Met een lengte van 24 tot ongeveer 30 millimeter is dit een van de grootste soorten prachtkevers in Europa. De kleur is bruin tot bruingrijs, met een parelmoerachtige glans op de dekschilden. Het lichaam is ovaal en vrij plat, de dekschilden hebben kleine lengtegroefjes en eindigen in een punt. Over de bovenzijde lopen lichtere lengtestrepen, op de dekschilden zijn vaak 4 lichtere vlekken aanwezig. De pootjes en antennes zijn klein evenals de ronde ogen die vooraan de kop zitten net achter de antennes. De combinatie van de ogen die vooraan de kop zitten, kleine pootjes en antennes en met name de wat gekielde, in een punt eindigende dekschilden doen de kever wat aan een cicade denken.
De larven leven bij voorkeur in staande, recentelijk afgestorven dennenbomen, geen liggende rottende exemplaren. Omdat dode staande bomen ongewenst zijn in bossen worden deze weggehaald waardoor de kever in grote delen van zijn verspreidingsgebied achteruit gaat. De dennenprachtkever komt niet voor in Nederland, maar is meer algemeen in oostelijk Europa in dennenbossen, en is te zien van mei tot augustus. De kever is warmteminnend en eenmaal opgewarmd snel en alert, bij het minste of geringste vliegt de kever op.
De larve is wormachtig, maar heeft ronde, kraalachtige segmenten, een sterk verdikte 'kop' (dit is eigenlijk het borststuk) met zwarte kaken en een dunne achterzijde van het lichaam. De vraatgangen zijn plat maar breed en de larve verpopt vlak onder de schors. De ontwikkeling van de larve duurt 3 tot 6 jaar.
De grote dennenprachtkever (Chalcophora mariana) is een kever uit de familie prachtkevers (Buprestidae)
Furupraktbilla er eit insekt i praktbillefamilien. Ho er den største Nord-europeiske arten i gruppa, og kan med sine rundt 3 centimeter ikkje forvekslast frå andre lokale artar. Ein finn ho i Europa og Sibir.
I Noreg er furupraktbilla kjend frå gamalt av ved ymse lokalitetar i Aust-Agder, Telemark og Oslo, i nyare tid berre frå Drangedal kommune. På grunn av dette vart arten ført opp i Norsk raudliste 2006.
Furupraktbilla er stor, frå 25 til 33 millimeter, og har ingen forvekslingsartar nord for Middelhavsområdet. Ho er bronsefarga på oversida av kroppen og har fleire svarte, opphøgde strukturar uregelmessig fordelt rundt på seg. Arten har vidare brei kropp med kraftige bein, korte trådforma antenner og store augo.
Larven til furupraktbilla er kvit med brunt hovud og manglar bein. Han kan bli så mykje som 7 centimeter lang og lever i furutømmer. Når han gneg seg ut er det gjennom om lag 1 centimeter breie hol på tvers av lengderetninga i veden.
Det er ikkje kjend når furupraktbilla legg egga sine. Larvane vert utvikla i grov furuved på varme stadar, særleg i gamle stammar og stubbar. Særleg er det vanleg å finna dei i brannskadde stubbar og bakkenært virke. Dei nyttar som regel 3-6 år på larveutviklinga, som skjer langt inne i veden. Ofte nyttar arten same stubben over fleire generasjonar. For å finna dei må ein difor gå til stubbar av tre som har vekse seint og har høgt innhald av tjære - dette fører til at veden får den rette fukta og konsistensen over lang tid.
Forpuppinga skjer djupt inne i veden. Dei vaksne billene kjem ut på seinsommaren, særleg mot slutten av juli eller i august. Ein reknar med at arten overvintrar som vaksen. Ein kan sjå dei sverma når sola skin på varme dagar.
Furupraktbilla er kritisk truga over heile Skandinavia fordi den grove furuveden arten treng har vorte særs sjeldan. I møblar, stolpar og såkalla villmarkspanel er grovt furutømmer særs populært, noko som har ført til mykje hogst. Det er berre i dei varmaste områda på Austlandet furupraktbilla lever under klimatisk gode tilhøve.
Arten er mest sannsynleg utrydda frå dei fleste gamle lokalitetane han har funnest i. Drangedalsbestanden finst i eit relativt lite område, men det finst kanskje framleis uoppdaga førekomstar i nærleiken av han.
Furupraktbilla er eit insekt i praktbillefamilien. Ho er den største Nord-europeiske arten i gruppa, og kan med sine rundt 3 centimeter ikkje forvekslast frå andre lokale artar. Ein finn ho i Europa og Sibir.
I Noreg er furupraktbilla kjend frå gamalt av ved ymse lokalitetar i Aust-Agder, Telemark og Oslo, i nyare tid berre frå Drangedal kommune. På grunn av dette vart arten ført opp i Norsk raudliste 2006.
Furupraktbille (Chalcophora mariana) er en stor bille som tilhører familien praktbiller (Buprestidae). Den er den største praktbillen som forekommer i Norge.
En stor (21-32 mm), litt flat, svart praktbille, kroppen med en bronseaktig glans. Antennene er tynne og litt lenger enn hodet er bredt. Hodet har en fure i pannen. Pronotum og dekkvingene har litt uregelmessige, blanke lengderibber, mellom disse er de kraftig skulpturert. Pronotum har en dyp midtfure. Dekkvingene har to par lysere flekker som bryter opp lengderibbene. Undersiden er mørkbrun. Larven er opptil 7 centimeter lang, ganske slank, hvit og benløs, de tre fremste kroppsleddene (thorax) mye bredere enn de bakenfor.
Larvene utvikler seg i gamle stammer og stubber av furu, på tørre, varme steder. Hunnen legger egg i barksprekker, mest på hogststubber, og larven gnager ganger inne i veden. Utviklingstiden er fra tre til seks år. På grunn av billens flate kroppsform er klekkehullene den etterlater seg ovale, omtrent 5 mm høye og 10 mm brede. Arten er stort sett regnet som uskadelig, men kan enkelte ganger skade furumaterialer (for eksempel stolper) som er kontakt med jord. De voksne billene er aktive fra mai til juli, og sitter gjerne på furustubber i solskinn.
Arten er utbredt i Europa og i Sibir, østover til Bajkalsjøen. I Norge er den svært sjelden, og den er listet som Kritisk truet (CR) i den norske rødlisten fra 2015.
Furupraktbille (Chalcophora mariana) er en stor bille som tilhører familien praktbiller (Buprestidae). Den er den største praktbillen som forekommer i Norge.
Multimedia w Wikimedia Commons Miedziak sosnowiec (Chalcophora mariana) – gatunek chrząszcza z rodziny bogatkowatych i podrodziny Chrysochroinae.
Czarny z wyraźnym miedzianym połyskiem. Na głowie, przedpleczu i pokrywach ciągną się szerokie, częściowo łączące się bruzdy, pokryte szarymi łuseczkami. W Polsce największy przedstawiciel bogatkowatych[1].
Gatunek ciepłolubny, zamieszkujący zręby i prześwietlone drzewostany[2], głównie ciepłe bory sosnowe, rosnące na piaszczystych glebach[1].
Larwy podobnie jak larwy wszystkich bogatkowatych, mają bardzo silnie wydłużone ciało, z przodu mocno rozdęte i spłaszczone, z tyłu dużo cieńsze i zaostrzone. Swój rozwój przechodzą w martwym drewnie sosen[2], pod korą, zwłaszcza pniaków[1]. Drążą one szerokie, płaskie chodniki[1] w twardym drewnie, niejednokrotnie wgryzając się głęboko w grubsze korzenie poniżej poziomu ziemi. Rozwój larw trwa kilka lat[2]. Przepoczwarczenie następuje w leżącej tuż pod ziemią komorze poczwarkowej[1]. Tradycyjnie uważane są za drewnojady[3], jednak do ich rozwoju i osiągnięcia dojrzałości konieczna jest suplementacja diety związkami dostarczanymi przez grzyby[4][5].
Owady dorosłe pojawiają się w maju i przeżywają do lipca[2]. W czasie ciepłych i słonecznych dni są bardzo ruchliwe i płochliwe, przebywają na leżących pniach sosen, ale w razie najmniejszego zagrożenia natychmiast odlatują[1]. Natomiast przy chłodnej i pochmurnej pogodzie łatwo jest chwytać je ręką[2].
Na terenie Europy wykazany został z Albanii, Austrii, Balearów, Białorusi, Bośni i Hercegowiny, Bułgarii, Chorwacji, Czech, Danii, Estonii, Francji, Grecji, Hiszpanii, byłej Jugosławii, Litwy, Łotwy, Macedonii, Mołdawii, Niemiec, Norwegii, Polski, Portugalii, Rosji, w tym obwodu kaliningradzkiego, Rosji[6], Sardynii[2], Słowacji, Słowenii, Sycylii, Szwecji, Szwajcarii, Ukrainy, Węgier i Włoch[6]. Ponadto występuje w Syberii Zachodniej i Afryce Północnej w Maroku i Algierii[2].
W Polsce rzadki, sporadycznie występujący na całym obszarze nizin[2].
Wyróżnia się dwa podgatunki tego chrząszcza[2][6]:
MichałM. Filipiak MichałM., ŁukaszŁ. Sobczyk ŁukaszŁ., JanuaryJ. Weiner JanuaryJ., Fungal Transformation of Tree Stumps into a Suitable Resource for Xylophagous Beetles via Changes in Elemental Ratios, „Insects”, 2, 2016, s. 13, DOI: 10.3390/insects7020013 [dostęp 2016-04-20] (ang.). MichałM. Filipiak MichałM., JanuaryJ. Weiner JanuaryJ., How to Make a Beetle Out of Wood: Multi-Elemental Stoichiometry of Wood Decay, Xylophagy and Fungivory, „PLOS ONE”, 12, 2014, e115104, DOI: 10.1371/journal.pone.0115104, ISSN 1932-6203, PMID: 25536334, PMCID: PMC4275229 [dostęp 2016-04-20] .c? Miedziak sosnowiec (Chalcophora mariana) – gatunek chrząszcza z rodziny bogatkowatych i podrodziny Chrysochroinae.
Chalcophora mariana é uma espécie de insetos coleópteros polífagos pertencente à família Buprestidae.[1]
A autoridade científica da espécie é Linnaeus, tendo sido descrita no ano de 1758.
Trata-se de uma espécie presente no território português.
Chalcophora mariana é uma espécie de insetos coleópteros polífagos pertencente à família Buprestidae.
A autoridade científica da espécie é Linnaeus, tendo sido descrita no ano de 1758.
Trata-se de uma espécie presente no território português.
Jättepraktbaggen (Chalcophora mariana) är den största arten av familjen praktbaggar.
Denna 24 till 30 millimeter långa skalbagge är långsmalt oval till kroppsformen och grundfärgen är svart med koppar- och mässingsfärgade längdstrimmor på halssköld och täckvingar.
Jättepraktbaggen har i Sverige tidigare hittats från Skåne till Hälsingland. De senaste 40 åren har dock arten endast rapporterats från Kalmar län och Östergötlands skärgård. Den finns också i Baltikum, samt i delar av mellersta och södra Europa. 2007 upptäcktes jättepraktbaggen mycket överraskande i Höga Kusten, Västernorrlands län. Senare har man även funnit arten på Hornslandet i Gävleborgs län. Sedan 1993 är det endast på dessa ställen man funnit levande individer av jättepraktbaggen.[1]
I Sverige är jättepraktbaggen rödlistad. Det största hotet mot arten angavs vara det låga antalet individer i populationerna, samt bristen på död ved i skogarna. Särskilt populationen i Kalmar län är hotad och det är möjligt att den redan är försvunnen.[2] I 2015 års rödlista anges den som starkt hotad.[3]
Jättepraktbaggens habitat är öppen, solig tallskog och som larv lever den främst i död ved av tall, som gamla grova stubbar eller omkullfallna träd och troligen gynnades den förr genom naturliga skogsbränder. Fortplantningen gynnas också av varma somrar. Utvecklingen från ägg till imago tar tre till sex år. De larver som är redo att förpuppa sig gör det på sommaren och de fullbildade skalbaggarna kommer fram i slutet av juli till början av augusti. Jättepraktbaggen kan som vuxen övervintra åtminstone två vintrar, då en individ märkt 2012 återfanns såväl 2013 som 2014.
Wikimedia Commons har media som rör Jättepraktbagge.
Jättepraktbaggen (Chalcophora mariana) är den största arten av familjen praktbaggar.
Личинка розвивається в мертвій деревині та заболоні повалених дерев роду сосна (Pinus silvestris, Pinus strobus) або пнів впродовж 3-5 років. Личинка формує собі під корою зимувальну камеру, де заляльковується. Імаго виходять у травні, літають до серпня.[1]
Розповсюджена в континентальній Європі від Португалії до України та Росії, в Скандинавії, на Балканах, в Італії, також в Алжирі та Марокко, Туреччині, Ірані, Іраку. В Україні поширений практично по всій території.[1]
Вважається одним з найважливіших шкідників технічної деревини в Європі.[1]
Златку внесено до Червоної книги Республіки Карелія (Росія).[2]
Большая сосновая златка, или златка-медянка большая[2] (лат. Chalcophora mariana) — вид жесткокрылых насекомых из семейства златок. Распространён в Европе, в частности в Центральной и Южной, в России на восток до Сибири (до озера Байкал)[3]. Длина тела имаго 23—32 мм[4].
Обитает преимущественно в сосновых и смешанных лесах.
Имаго встречаются с мая по июль. В жаркие солнечные дни жуки находятся на еловых стволах. Самки откладывают яйца в щели коры. Личинки появляются спустя две недели и вбуравливаются в кору, оставляя отверстия шириной 15 мм. Куколочные камеры длиной 4 см и шириной 1,5 см[3]. Длительность развития составляет 3—6 лет[3].
Большая сосновая златка, или златка-медянка большая (лат. Chalcophora mariana) — вид жесткокрылых насекомых из семейства златок. Распространён в Европе, в частности в Центральной и Южной, в России на восток до Сибири (до озера Байкал). Длина тела имаго 23—32 мм.
Обитает преимущественно в сосновых и смешанных лесах.
Имаго встречаются с мая по июль. В жаркие солнечные дни жуки находятся на еловых стволах. Самки откладывают яйца в щели коры. Личинки появляются спустя две недели и вбуравливаются в кору, оставляя отверстия шириной 15 мм. Куколочные камеры длиной 4 см и шириной 1,5 см. Длительность развития составляет 3—6 лет.
