Greenish Warbler

Wójcik^[4], wójcik zielony, świstunka zielona, świstunka zielonawa (Seicercus trochiloides) – gatunek niewielkiego ptaka wędrownego z rodziny świstunek (Phylloscopidae), wcześniej zaliczany do pokrzewkowatych, zamieszkujący północno-wschodnią Europę i północną Azję. Przeloty w V i VIII, zimuje w Indiach. W Polsce sporadycznie lęgowy w północno-wschodniej części kraju, w pozostałych częściach może być spotykany podczas przelotów.

Systematyka

Wyróżniono kilka podgatunków P. trochiloides^[5][2][4]:

• wójcik syberyjski (Seicercus trochiloides viridanus) – wschodnia Europa do środkowej Syberii i północno-zachodnich Chin.
• Seicercus trochiloides ludlowi – północny Pakistan do północno-zachodnich Himalajów.
• wójcik himalajski (Seicercus trochiloides trochiloides) – środkowe i wschodnie Himalaje do południowo-środkowych Chin.
• wójcik chiński (Seicercus trochiloides obscuratus) – środkowe Chiny.

Charakterystyka

Wygląd zewnętrzny

Obie płci ubarwione jednakowo. Wyglądem przypomina piecuszka, ale jest od niego nieco mniejszy i bardziej krępy. Wierzch ciała oliwkowozielony, spód szarobiały. Wzdłuż oka ciemna pręga, a nad nim długa, żółtawa brew, sięgająca prawie do potylicy i często na końcu rozszerzona i wygięta do góry. Nogi brunatne (w odróżnieniu od podobnej świstunki północnej, która ma nogi jaśniejsze, żółtobrązowe). Dolna połowa dzioba jaśniejsza od górnej. Na skrzydle krótki, biały pasek, często słabo widoczny.

Rozmiary

długość ciała: ok. 10–11,5 cm^[2]
rozpiętość skrzydeł: ok. 15-21 cm

Masa ciała

ok. 6,5–10,5 g^[2]

Głos

Śpiew podobny do śpiewu pliszki siwej lub strzyżyka. Jest on szybki, głośny i wysoki, przyśpieszający i nagle urywający się pod koniec. Głos wabiący podobny do głosu pliszki siwej, jest to ostre „cliit”^[6].

Zachowanie

Skryty, przebywa najczęściej w koronach drzew.

Środowisko

Wójciki gniazdują w nizinnych i górskich lasach mieszanych z udziałem brzóz i drzew iglastych, ponadto w lasach z bukami (Fagus), klonami (Acer) i lipami (Tilia) poprzeplatanych brzozami i sosnami (Pinus). Ponadto występują w parkach, ogrodach, nadrzecznych zaroślach i bagnistych lasach z wierzbami (Salix) i topolami (Populus)^[7].

Pożywienie

Drobne bezkręgowce, ale i niewielka ilość owoców bzu (Sambucus) i nasion^[7].

Lęgi

Sezon lęgowy trwa od maja do środka sierpnia^[7].

Gniazdo

Gniazdo ma formę kuli z otworem z boku, zbudowane z mchu, włókien roślinnych, traw, liści, korzeni. Wyściełane jest włosami, sierścią, piórami (w tym puchowymi). Umieszczone jest na ziemi, pod osłoną roślinności, kamienia czy korzenia drzewa. Niekiedy bywa ulokowane w szczelinie w skarpie, starej ścianie lub konarze drzewa^[7].

Jaja

W zniesieniu od 3 do 7 jaj^[7].

Status i ochrona

Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową^[8].

Ewolucja

Na podstawie obserwacji populacji wójcika w Azji Zachodniej udokumentowano proces specjacji allopatrycznej.

Dwie populacje wójcika w Syberii Centralnej nie krzyżują się, połączone są jednak wąskim pasem mieszańców poprzez Wyżynę Tybetańską. Tworzą więc tzw. gatunek pierścieniowy^[9].

Przypisy

Zobacz też

• ptaki Polski