O Papirroi, papirroyo, pitarroi u petret (Erithacus rubecula (Linnaeus, 1758)) ye un muixón tipico y exclusivo d'Europa, mas que mas en o sud d'o continent a on i ye especialment abundant y i reside permanentment. Tamién le s'ha puesto trobar ocasionalment en o norte d'Africa como au migratoria fendo-ie la hibernata. Fa bells 14 cm de longaria, y se puet conoixer facilment per a taca royisca u narancha que tien en o peito, papo y a parte frontal d'a cabeza, que ye d'on que le vien o nombre.
Os papirrois tienen una conducta reproductiva atipica entre as aus, pos ye la fembra qui mira a lo masclo ta criar, metendo-se a rondar per o territorio d'éste (os masclos gosan estar muito territorials) y lo grita ta aparellar-se. Os papirrois son d'as pocas aus capables de criar dos cobatas a la vegata, pos mientres a fembra coba os uegos d'una, o masclo alimenta os polletz de l'anterior. Esto el pueden fer perque os chóvens se revolan a partir d'os 12 u 15 días de naixitos, que ye alto u baixo lo tiempo que lis cuesta a os uevos siguients de salir.
A suya alimentación ye diversa, pos minchan insectos, cucos y chicotz invertebratos que troban per o suel, a sobén esgarrapando-ie ta quitar-los, y de primavera u d'agüerro si en pueden trobar, pican tamién lulos.
Os nombres mas comuns en aragonés son papirroi/papirroyo, en aragonés central y occidental, pitarroi en aragonés oriental, y petret/petrel, en sobrarbenco y aragonés meridional.[1]
O Papirroi, papirroyo, pitarroi u petret (Erithacus rubecula (Linnaeus, 1758)) ye un muixón tipico y exclusivo d'Europa, mas que mas en o sud d'o continent a on i ye especialment abundant y i reside permanentment. Tamién le s'ha puesto trobar ocasionalment en o norte d'Africa como au migratoria fendo-ie la hibernata. Fa bells 14 cm de longaria, y se puet conoixer facilment per a taca royisca u narancha que tien en o peito, papo y a parte frontal d'a cabeza, que ye d'on que le vien o nombre.
Os papirrois tienen una conducta reproductiva atipica entre as aus, pos ye la fembra qui mira a lo masclo ta criar, metendo-se a rondar per o territorio d'éste (os masclos gosan estar muito territorials) y lo grita ta aparellar-se. Os papirrois son d'as pocas aus capables de criar dos cobatas a la vegata, pos mientres a fembra coba os uegos d'una, o masclo alimenta os polletz de l'anterior. Esto el pueden fer perque os chóvens se revolan a partir d'os 12 u 15 días de naixitos, que ye alto u baixo lo tiempo que lis cuesta a os uevos siguients de salir.
A suya alimentación ye diversa, pos minchan insectos, cucos y chicotz invertebratos que troban per o suel, a sobén esgarrapando-ie ta quitar-los, y de primavera u d'agüerro si en pueden trobar, pican tamién lulos.
.jpg)
