dcsimg

Gołąb brunatny ( Polish )

provided by wikipedia POL
Commons Multimedia w Wikimedia Commons

Gołąb brunatny (Columba eversmanni) – gatunek średniej wielkości wędrownego ptaka z rodziny gołębiowatych. Występuje w zachodniej i środkowej części Azji. Narażony na wyginięcie.

Taksonomia

Po raz pierwszy gatunek opisał Karol Lucjan Bonaparte w 1856 na łamach Comptes rendus hebdomadaires des séances de l'Académie des sciences. Nowemu gatunkowi nadał nazwę Columba eversmanni[3], podtrzymywaną obecnie (2019) przez Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC)[4]. Holotyp pochodził z zachodniej lub centralnej Azji. Gołąb brunatny blisko spokrewniony jest z siniakiem (C. oenas) i gołębiem somalisjkim (C. oliviae)[5]. Jest to gatunek monotypowy[4][5]. Zasięgi występowania gołębia brunatnego i somalijskiego są całkowicie odrębne, zasięg siniaka pokrywa się z tym gołębia brunatnego w jego wschodniej części. Te trzy gatunki wywodzą się od wspólnego przodka żyjącego stosunkowo niedawno[6].

Morfologia

Długość ciała wynosi 25–31 cm, masa ciała 183–234 g[5]. Upierzenie jasnoszare o wzorze raczej łuskowanym. Czoło, ciemię i kantarek winnobrązowe. Grzbiet i pokrywy podskrzydłowe mają zmienną barwę, od białokremowej po szarawą, przy czym grzbiet jest nieznacznie jaśniejszy. Nie występuje wyraźnie zaznaczony ciemny pas na sterówkach. Czarne paski skrzydłowe krótkie i ograniczone do wewnętrznych pokryw skrzydłowych większych, niekiedy zachodzą na lotki III rzędu. Ciemnozielono-fioletowo-brązowa opalizacja piór na boku szyi obejmuje również niższą część gardła. U osobników dorosłych tęczówka jest żółtawa, dziób i skóra wokół oka żółte. Osobniki młodociane mają tęczówkę o brązowym odcieniu[5].

Zasięg występowania

Obszary lęgowe gołębi brunatnych rozciągają się na terenie zachodniej Azji, od Jeziora Aralskiego po Tienszan i dalej na południe po północno-wschodni Iran oraz północny i zachodni Afganistan. Zimowiska położone są w południowo-wschodnim Iranie, w Pakistanie i północno-zachodnich Indiach[5]. BirdLife International szacuje zasięg występowania na 3,05 mln km²[7]. Migracja z terenów lęgowych następuje w październiku i w listopadzie, zaś z zimowisk gołębie brunatne wracają w kwietniu[6].

Ekologia i zachowanie

Środowiskiem życia gołębi brunatnych są stepy i przyległe niziny na średnich szerokościach geograficznych, pojawiają się nawet na pustyniach[5]. W zimie pojawiają się na otwartych terenach upraw, chętnie odwiedzają plantacje morw (Morus)[6], odpoczywają również w zgrupowaniach topoli, mango i Vachellia nilotica[8]. Odnotowywane były do 1500 m n.p.m. Nie oddalają się zbytnio od źródeł wody[6]. Żerują na ziemi, zjadają nasiona, również kukurydzy i innych zbóż na ścierniskach[5]. Prawdopodobnie niechętnie się odzywają, niewiele głosów udokumentowano[5]. Bywają towarzyskie, zwłaszcza w zimie, gdy widywano duże stada[6]. Gołębie brunatne przebywają w małych grupach lub stadach[8].

Lęgi

Okres lęgowy trwa od kwietnia do sierpnia. Gniazda umieszczone są w szczelinach skalnych w klifach, norach krasek zwyczajnych (Coracias garrulus)[5], spróchniałych drzewach, a niekiedy w zniszczonych budynkach. Brak informacji o zalotach. Gniazdo nie ma wyściółki. Zniesienie liczy 2 jaja o białej skorupce[6].

Status i zagrożenia

IUCN uznaje gołębia brunatnego za gatunek narażony na wyginięcie (VU, Vulnerable) nieprzerwanie od 1994 (stan w 2019); wcześniej w 1988 otrzymał rangę gatunku bliskiego zagrożenia (NT, Near Threatened)[7]. Status nadano ze względu na przypuszczalny spadek liczebności i zmniejszenie się zasięgu występowania. Dawniej zagubione ptaki docierały do europejskiej części Rosji[6].

Przypisy

  1. Columba eversmanni, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. Columba eversmanni. Czerwona księga gatunków zagrożonych (IUCN Red List of Threatened Species) (ang.).
  3. Karol Lucjan Bonaparte. Additions et corrections au coup d’œil sur l’odre des Pigeons. „Comptes rendus hebdomadaires des séances de l'Académie des sciences”. 43, s. 838, 1856 (fr.).
  4. a b Frank Gill & David Donsker: Pigeons. IOC World Bird List (v9.1), 20 stycznia 2019. [dostęp 26 lutego 2019].
  5. a b c d e f g h i Baptista, L.F., Trail, P.W., Horblit, H.M., de Juana, E., Boesman, P. & Garcia, E.F.J.: Yellow-eyed Pigeon (Columba eversmanni). W: del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive. [on-line]. 2019. [dostęp 26 lutego 2019].
  6. a b c d e f g David Gibbs, Eustace Barnes, John Cox: Pigeons and Doves. A guide to the Pigeons and Doves of the world. Londyn: Christopher Helm, 2010, s. 22, 175, 184–185. ISBN 978-1-8734-0360-0.
  7. a b Yellow-eyed Pigeon Columba eversmanni. BirdLife International. [dostęp 28 lutego 2019].
  8. a b Salim Ali & S. Dillon Ripley: Handbook of the Birds of India and Pakistan. Wyd. 2. T. 3. Stone Curlews to Owls. Delhi: Oxford University Press, 1981, s. 128–129.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL

Gołąb brunatny: Brief Summary ( Polish )

provided by wikipedia POL

Gołąb brunatny (Columba eversmanni) – gatunek średniej wielkości wędrownego ptaka z rodziny gołębiowatych. Występuje w zachodniej i środkowej części Azji. Narażony na wyginięcie.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL