El abanicu llavandera[2] (Rhipidura leucophrys ye una especie d'ave paseriforme de la familia Rhipiduridae nativa d'Australia, Nueva Guinea, les Islles Salomón, el archipiélagu Bismarck, y l'este d'Indonesia. Ye un ave bien común dientro de la so área de distribución, viviendo na mayoría de los hábitats quitando los montes trupos. Mide de 19,0 a 21,5 cm de llargu.
El abanicu llavandera (Rhipidura leucophrys ye una especie d'ave paseriforme de la familia Rhipiduridae nativa d'Australia, Nueva Guinea, les Islles Salomón, el archipiélagu Bismarck, y l'este d'Indonesia. Ye un ave bien común dientro de la so área de distribución, viviendo na mayoría de los hábitats quitando los montes trupos. Mide de 19,0 a 21,5 cm de llargu.
La cua de ventall garser (Rhipidura leucophrys) és un ocell de l'ordre dels Passeriformes nativa d'Austràlia, Nova Guinea, les Illes Salomó, l'Arxipèlag Bismarck, i l'est d'Indonèsia. És una au molt comuna dins de la seva àrea de distribució, vivint en la majoria dels hàbitats exceptuant els boscos densos. Mesura de 19,0 a 21,5 cm de llarg.
Aderyn a rhywogaeth o adar yw Cynffondaenwr brith (sy'n enw gwrywaidd; enw lluosog: cynffondaenwyr brithion) a adnabyddir hefyd gyda'i enw gwyddonol Rhipidura leucophrys; yr enw Saesneg arno yw Black and white fantail. Mae'n perthyn i deulu'r Brenhinoedd (Lladin: Monarchidae) sydd yn urdd y Passeriformes.[1]
Talfyrir yr enw Lladin yn aml yn R. leucophrys, sef enw'r rhywogaeth.[2]
Mae'r cynffondaenwr brith yn perthyn i deulu'r Brenhinoedd (Lladin: Monarchidae). Dyma rai o aelodau eraill y teulu:
Rhestr Wicidata:
rhywogaeth enw tacson delwedd Apostol afon Grallina bruijnii Apostol Brith Grallina cyanoleuca Brenin aflonydd Myiagra inquieta Brenin cyflym Pomarea iphis Brenin gloyw Myiagra alecto Brenin Livingstone Erythrocercus livingstonei Brenin Marquesas Pomarea mendozae Brenin penlas Myiagra azureocapilla Brenin penwinau Erythrocercus mccallii Brenin torgoch Myiagra vanikorensis Brenin torwyn Myiagra albiventris Cwchbig bronddu Machaerirhynchus nigripectusAderyn a rhywogaeth o adar yw Cynffondaenwr brith (sy'n enw gwrywaidd; enw lluosog: cynffondaenwyr brithion) a adnabyddir hefyd gyda'i enw gwyddonol Rhipidura leucophrys; yr enw Saesneg arno yw Black and white fantail. Mae'n perthyn i deulu'r Brenhinoedd (Lladin: Monarchidae) sydd yn urdd y Passeriformes.
Talfyrir yr enw Lladin yn aml yn R. leucophrys, sef enw'r rhywogaeth.
Pávík černobílý (Rhipidura leucophrys) je zpěvný pták žijící v Austrálii, na Nové Guineji, na Šalomounových ostrovech a na Bismarckově souostroví. Taktéž je lze najít ve východní Indonésii. Jedná se o běžného ptáka, žijícího na většině typů vegetace. Dospělí jedinci měří 19 až 21,5 cm na délku. Pávíci černobílí jsou jednoduše zbarvení ptáci; jejich zbarvení zahrnuje převážně černou na horních partiích a bílou na dolních partiích. Samec a samice jsou zbarvení stejně.
Obecně jsou uváděny tři poddruhy: Rhipidura leucophrys leucophrys ze střední a jižní Austrálie, novoguinejský Rhipidura leucophrys melaleuca a menší Rhipidura leucophrys picata ze severní Austrálie. Druh se řadí do rodu pávík (Rhipidura).
Pávík černobílý je hmyzožravý pták, trávící hodně času lovením kořisti na otevřených stanovištích. Název rodu, pávík, pochází od rozvinutého ocasního peří, kterým pávíci vrtí vodorovně při sbírání potravy na zemi. Pávíci černobílí jsou poměrně agresivní a silně teritoriální ptáci, kteří si často dovolují i na mnohem větší ptáky, například ledňáky obrovské a orly klínoocasé. Tento druh si přivyknul na přítomnost lidí a často obývá i parky nebo zahrady. Vyobrazení pávíků černobílých se poměrně často objevuje i v kultuře a folklóru Austrálců, původních obyvatel Austrálie. Právě Aboridžinci je vyobrazují jako nositele špatných zpráv nebo zloděje tajemství.
Druh pávík černobílý byl poprvé popsán anglickým ornitologem Johnem Lathamem v roce 1801 pod latinským názvem Turdus leucophrys.[2] Druhové latinské jméno je odvozeno od řeckého slova leukos, tedy bílá, a ǒphrys, volně přeloženo jako obočí. Další vědecký název přidal Viellot; Muscicapa tricolor.[3] Dále také přírodovědci Nicholas Aylward Vigors a Thomas Horsfield v roce 1827 tento druh pojmenovali Rhipidura motacilloides. Právě ti se stali objeviteli rodu Rhipidura, pávík, a jejich zařazení se udrželo až do současné doby. Samotný název rodu se skládá z řeckých slov rhipis, vějíř, a oura, tedy ocas.
Austrálci využívají pro pávíky černobílé více názvů, Djididjidi je název používaný v Kimberley a okolí,[4] označení Djigirridjdjigirridj je používáno především v Arnhemské zemi.[5] V centrální Austrálii, jihozápadně od Alice Springs, Austrálci mluvící jazykem pitjantjatjara se využívá název tjintir-tjintir.[6] Naopak na Šalomounových ostrovech jsou tito ptáci nazýváni polis, tedy policie, nebo pris, což znamená kněz.
Pávíci černobílí nemají žádný příbuzenský vztah k euroasijským kormoránům, kteří jsou typičtí svým zaobleným ocasem. Samotný rod pávík je početný rod s více než 45 druhy. Přestože se obecně uvádí čeleď pávíkovití, v minulosti se někteří přírodovědci spíše klonili k zařazení pod čeleď drongovití.
Obecně bývají uváděny tři poddruhy, které se, více než zabarvením, liší výskytem.
Dospělí pávíci černobílí měří 19 až 21,5 cm na délku a váží mezi 17 a 24 g. Samotný ocas má 10 až 11 cm. Tito ptáci mají delší nohy než ostatní druhy pávíků a využívají toho při pasení na zemi.[9] Samečci i samičky mají podobné zbarvení; hlava, krk, horní část hrudi, křídla, hřbet a ocas jsou černé, pouze nadočnice jsou bílé. Nohy jsou černé, duhovka očí tmavě hnědá. Mláďata jsou méně nápadná, většinou hnědě zbarvená se světlejší barvou na hlavě a hrudi. Mladým jedincům i po prvním přepeření zůstávají bílá peříčka na horní straně křídel.
Pávíci černobílí jsou velmi hlasití ptáci a mohou vydávat různorodé zvuky. Nejčastěji je u nich možné slyšet rychlé čit-čit-čit-čit. Tyto zvuky mohou znamenat i varování před potenciálním predátorem.
Hojní pávíci černobílí obývají většinu Austrálie, najít je je možné i na Nové Guineji, Šalomounových ostrovech, Bismarckově souostroví a východní Indonésii. Obecně se nejedná o stěhovavé ptáky, avšak byly zaznamenány sezónní přesuny. Někteří jedinci například zavítají do Cape Yorku nebo Tasmánie, příležitostně navštěvují i Ostrov lorda Howa. Pávíci černobílí byli v roce 1922 vysazeni i na Havaji, aby zde redukovali hmyz, avšak vysazení nebylo úspěšné a poslední živý jedinec byl pozorován u Koko Head již roku 1937.
Pávíci černobílí obývají širokou škálu stanovišť, ale vyhýbají se hustě zalesněným oblastem, například deštným pralesům. Dávají přednost otevřeným lesům, loukám s rozptýlenými stromy… Stanoviště vhodné pro jejich život bývá většinou v blízkosti mokřadů či vodních ploch. V Nové Guineji obývají uměle vytvořeny paseky a louky, stejně jako otevřené lesy a mangrovy. Na Guadalcanalu byli hlášeni jedinci žijící i na kokosových palmách. Pávíci se dobře přizpůsobili přítomnosti lidi a proto se naučili žít i v zahradách a parcích.
Pávíci černobílí jsou aktivní ptáci, neustále v pohybu a v klidu jsou jen na několik okamžiků. Žijí samotářsky nebo ve dvojicích, maximálně se mohou shromažďovat do menších hejn. Na rozdíl od jiných pávíků tráví mnoho času na zemi, kde se pasou a hledají potravu. Tito ptáci jsou velmi teritoriální a nebojácně si střeží své území i před mnohem většími druhy, jako jsou flétňácí australští, krkavci australští, ledňáci obrovští nebo orli klínoocasí. Mohou útočit i na domácí psy, kočky a dokonce i na lidi, kteří se přiblíží příliš blízko k hnízdu. V období hnízdění je jejich chránění mnohem intenzivnější.
Pávíci černobílí svoji kořist vyhledávají většinou z nízkých větví, plotů a sloupů. Tam čekají na příležitost pro ulovení kořisti, ve většině případů se jedná o bezobratlého živočicha nebo hmyz. Obvykle loví létající hmyz, ale není výjimečné je pozorovat na zemi, když vyhledávají kořist pod zemí. Při lovu vrtí pávíci černobílí vodorovně ocasním peřím a přestože není znám přesný důvod tohoto chování, pravděpodobně to slouží pro vyplašení hmyzu, který se schovává v křovinách a vyletí. Žerou motýly, můry, brouky, vážky, pavouky, stonožky… Existují záznamy pávíků, kteří na Nové Guineji lovili gekony.[10] Samotné ještěrky ale obyčejně tvoří pouze 1 až 3 % z jejich jídelníčku.[10]
Tito ptáci jsou monogamní, mají tedy po celý život jednoho partnera. Období hnízdění běžně probíhá od července do prosince, v tomto období vyhledávají pávíci sušší oblasti. Staví si miskovité hnízdo na větvi stromu nebo v okapech. Hnízdo se skládá převážně ze stonků trávy a kůry stromů. Do hnízda následně samička snese dvě až čtyři malá krémová vajíčka o rozměrech 16 mm × 21 mm. Ta jsou inkubována po dobu asi 14 dnů. Poté se líhnou se holá a slepá ptáčata. Vylíhnutá mláďata krmí oba rodiče a do dvou týdnů se obvykle mladí opeří.[11]
V tomto článku byl použit překlad textu z článku Willie wagtail na anglické Wikipedii.
Pávík černobílý (Rhipidura leucophrys) je zpěvný pták žijící v Austrálii, na Nové Guineji, na Šalomounových ostrovech a na Bismarckově souostroví. Taktéž je lze najít ve východní Indonésii. Jedná se o běžného ptáka, žijícího na většině typů vegetace. Dospělí jedinci měří 19 až 21,5 cm na délku. Pávíci černobílí jsou jednoduše zbarvení ptáci; jejich zbarvení zahrnuje převážně černou na horních partiích a bílou na dolních partiích. Samec a samice jsou zbarvení stejně.
Obecně jsou uváděny tři poddruhy: Rhipidura leucophrys leucophrys ze střední a jižní Austrálie, novoguinejský Rhipidura leucophrys melaleuca a menší Rhipidura leucophrys picata ze severní Austrálie. Druh se řadí do rodu pávík (Rhipidura).
Pávík černobílý je hmyzožravý pták, trávící hodně času lovením kořisti na otevřených stanovištích. Název rodu, pávík, pochází od rozvinutého ocasního peří, kterým pávíci vrtí vodorovně při sbírání potravy na zemi. Pávíci černobílí jsou poměrně agresivní a silně teritoriální ptáci, kteří si často dovolují i na mnohem větší ptáky, například ledňáky obrovské a orly klínoocasé. Tento druh si přivyknul na přítomnost lidí a často obývá i parky nebo zahrady. Vyobrazení pávíků černobílých se poměrně často objevuje i v kultuře a folklóru Austrálců, původních obyvatel Austrálie. Právě Aboridžinci je vyobrazují jako nositele špatných zpráv nebo zloděje tajemství.
Der Gartenfächerschwanz (Rhipidura leucophrys) ist ein Singvogel aus der Familie der Fächerschwänze (Rhipiduridae). In Australien zählt die Art zu den bekanntesten und häufigsten Vögeln.[1] Auf Grund seiner auffälligen Schwanzbewegungen wird er im englischen Sprachgebrauch Willie Wagtail (Willie Wackelschwanz) genannt.[2]
Die Bestände gelten in seinem gesamten Verbreitungsgebiet als nicht gefährdet. In Australien haben seine Bestände nach der europäischen Besiedelung zugenommen, da er auf Grund der Abholzung von Wäldern und der Ausweitung von Agrarflächen ein größeres Nahrungsangebot findet.
Der etwa 20 cm lange Gartenfächerschwanz erreicht ein Gewicht von etwa 18 Gramm.[1] Adulte Vögel haben einen schwarzen Kopf mit einem weißen Überaugenstreif. Hals und Körperoberseite sind ebenfalls schwarz. Bei guten Lichtverhältnissen glänzt die Körperoberseite leicht. Das Schwanzgefieder ist dunkelbraun und die Körperunterseite ist bis auf das schwarze Kinn und die schwarze Kehle weiß.
Jungvögel sind auf der Oberseite nicht tiefschwarz, sondern eher dunkelgrau, ihre Flügelenden sind bräunlich. Seinen teilweise melodisch zwitschernden, jedoch von rhythmisch-mechanisch klingenden Elementen durchsetzten Gesang trägt er vor allem nachts vor.
Der Gartenfächerschwanz ist gewöhnlich einfach zu identifizieren. Es gibt unter den Monarchen jedoch zwei Arten, die ihm oberflächlich ähneln. Der Weißkehl-Monarch (Myiagra inquieta) hat keinen schwarzen Kopf, bei ihm sind Kinn und Kehle weiß. Der Seiden-Monarch (Myiagra cyanoleuca) ist deutlich kleiner als der Gartenfächerschwanz, hat ein kürzeres Schwanzgefieder und eine kleine, aufstellbare Federhaube.[3]
Das Verbreitungsgebiet des Gartenfächerschwanzes umfasst weite Teile Australiens, die Salomonen, den Bismarck-Archipel, die Molukken und weite Gebiete Neuguineas. In Australien fehlt der Gartenfächerschwanz nur im äußersten Norden der Kap-York-Halbinsel und einem größeren Gebiet in Western Australia. In der Torres-Straße, der etwa 185 km breiten Meerenge zwischen der nordostaustralischen Kap-York-Halbinsel und der Südküste von Neuguinea, kommt der Gartenfächerschwanz nur auf drei Inseln vor. Auf Tasmanien ist er im Norden ein gelegentlicher Irrgast, bis jetzt gibt es für diese Insel nur einen einzigen Brutbeleg.[4] Auch auf den Chathaminseln und der Lord-Howe-Insel ist der Gartenfächerschwanz nur ein gelegentlicher Irrgast.
Der Gartenfächerschwanz besiedelt eine Reihe sehr unterschiedlicher Lebensräume. Er ist grundsätzlich ein Vogel offener, nur schütter bewaldeter Landschaftsformen und kommt auch auf Grasland vor. In ariden und semiariden Regionen ist er gewöhnlich in der Nähe von Gewässern zu finden. Er kommt außerdem in Parks, Gärten, Golfplätzen und auf landwirtschaftlich genutzten Flächen vor.[3]
Der Gartenfächerschwanz ist im größten Teil seines Verbreitungsgebietes ein Standvogel, der nach jetzigem Erkenntnisstand ganzjährig ein Revier verteidigt. Auf die Ortstreue weisen auch die Wiederfunde beringter Vögel hin. Die Mehrzahl der wiederaufgefundenen Vögel hat sich nicht weiter als 10 Kilometer vom ursprünglichen Beringungsort entfernt.[5] Saisonale Bestandszunahmen in einzelnen Regionen sind auf die Dispersion von Jungvögeln und lokale Wanderbewegungen nach der Brutzeit zurückzuführen.[2]
Es werden die folgenden Unterarten unterschieden;
Die Vögel sind meist allein oder paarweise anzutreffen. Außerhalb der Brutsaison jedoch schließen sie sich zu größeren Schwärmen zusammen, manchmal auch mit anderen Vogelarten vergesellschaftet. Die Nahrung besteht aus kleinen Wirbellosen, die der Gartenfächerschwanz am Boden sucht. Dabei bewegt er den gefächerten Schwanz auffällig hin und her. Der Vogel ist häufig in der Nähe von Viehherden anzutreffen, um aufgescheuchte Insekten zu fangen. Die Tiere werden auch als Sitzwarte genutzt, von der aus Insekten im Flug erbeutet werden.
Gartenfächerschwanz sind monogam, die Paarbeziehung besteht wahrscheinlich über mehr als eine Brutzeit.[5] Beide Vögel eines Paares zeigen die Grenzen ihres Reviers durch Gesang an und beide verteidigen energisch ihr Brutrevier, wobei ihr Verhalten während der Brutzeit deutlich aggressiver ist als außerhalb der Brutzeit. Außerhalb der Brutzeit wird das Revier nur gegen Artgenossen verteidigt. Während der Brutzeit zeigen Gartenfächerschwänze ein aggressives Verhalten gegenüber anderen Vogelarten unabhängig von ihrer Körpergröße. Angegriffen werden beispielsweise so große Vögel wie Keilschwanzadler, Jägerliest, Schwarzgesicht-Raupenfänger und Flötenvogel, die potentiell Fressfeinde der Nestlinge sind. Aggressives Verhalten zeigen Gartenfächerschwänze aber auch gegenüber sehr kleinen und für Eier und Nestlinge ungefährliche Arten wie beispielsweise Graumantelbrillenvogel (Zosterops lateralis) und Graufächerschwanz. Angegriffen werden aber auch Menschen, Hunde und Katzen, wenn sie in Nestnähe kommen.[6]
Die Brutzeit liegt in Australien meist zwischen August und Februar, in den äquatornahen Brutgebieten können Gelege aber während des gesamten Jahres gefunden werden. Der Gartenfächerschwanz baut auf Ästen, Masten oder Dächern ein ordentliches, schalenförmiges Nest aus Gras und Spinnweben, das mit Haaren auspolstert wird. Diese zupft der Vogel bisweilen Tieren direkt aus. Nester werden oft mehrmals verwendet; alte Nester dienen als Baumaterial für neue.
Das Gelege besteht meistens aus drei cremefarbenen Eiern mit grauen oder braunen Flecken, die beide Altvögel rund zwei Wochen lang bebrüten. Während der Nacht ruht der nicht-brütende Elternvogel jeweils in Nestnähe.[6] Nach 14 Tagen werden die Jungen flügge, die von beiden Elternvögeln gefüttert werden. Flügge gewordene Jungvögel suchen zunächst Deckung in der Nähe des Nestes und verlassen diese nur, um von den Elternvögeln gefüttert zu werden.[7] In einer Brutsaison können die Paare bis zu vier Mal brüten. Die Bruten können sich dabei überlappen: Einer der beiden Elternvögel bebrütet bereits das nächste Gelege, während der andere Elternvogel die Jungvögel mit Futter versorgt.[8]
Jungvögel werden nach dem Flüggewerden noch etwa zwei Wochen lang mit Futter versorgt. Dabei nimmt die Menge an angebotener Nahrung gegen Ende der zweiten Woche deutlich ab. Die Jungvögel werden dann auch nicht mehr lange im Brutrevier der Elternvögel geduldet, sondern angegriffen. Der Zeitraum zwischen dem Zeitpunkt, ab dem die Jungvögel ihre Nahrung selbständig finden müssen und dem Moment, ab dem die Elternvögel versuchen, die Jungvögel aus dem Revier zu vertreiben, variiert in Abhängigkeit vom jeweiligen Lebensraum. Bei Gartenfächerschwänzen, die in Sydney länger beobachtet wurden, sind die Jungvögel ab dem 12. Tag nach Verlassen des Nestes zunehmend auf eine eigenständige Nahrungssuche angewiesen. Ab dem 17. Tag nach dem Ausfliegen erhalten sie kein Futter mehr von den Elternvögeln. Ab dem 19. Tag beginnen die Eltern, gegenüber ihrem Nachwuchs Aggressionen zu zeigen. Sie werden länger im Brutrevier der Elternvögel geduldet, wenn diese keine weitere Brut aufziehen oder das Gelege durch Fressfeinde oder Ähnliches verloren gegangen ist. Bei Gartenfächerschwänzen, deren Fortpflanzungsbiologie in Adelaide näher untersucht wurden, duldeten die Elternvögel die Jungvögel dagegen 24 Tage lang im Revier.[9]
Anhand von Beringungsfunden konnte belegt werden, dass Gartenfächerschwänze mehrere Jahre alt werden können. Ein als adulter Vogel beringter Gartenfächerschwanz wurde 9 Jahre und vier Monate später wieder aufgefunden.[5]
Um das Jahr 1923 wurde versucht, den Gartenfächerschwanz auf Hawaii einzuführen. Es wurden 50 Paare ausgesetzt. Der Einführungsversuch blieb vergeblich, Gartenfächerschwänze wurden auf Hawaii jedoch noch im Jahre 1937 beobachtet.[4]
Bei Aborigines der Musgrave Ranges war der Vogel verhasst, weil man ihm nachsagte, dass er in die Lager komme, um die Gespräche zu belauschen und das Gehörte dann in anderen Lagern zu verbreiten.[2]
Der Gartenfächerschwanz (Rhipidura leucophrys) ist ein Singvogel aus der Familie der Fächerschwänze (Rhipiduridae). In Australien zählt die Art zu den bekanntesten und häufigsten Vögeln. Auf Grund seiner auffälligen Schwanzbewegungen wird er im englischen Sprachgebrauch Willie Wagtail (Willie Wackelschwanz) genannt.
Die Bestände gelten in seinem gesamten Verbreitungsgebiet als nicht gefährdet. In Australien haben seine Bestände nach der europäischen Besiedelung zugenommen, da er auf Grund der Abholzung von Wäldern und der Ausweitung von Agrarflächen ein größeres Nahrungsangebot findet.
The willie wagtail (also spelt willy wagtail), scientific name Rhipidura leucophrys, is a passerine bird native to Australia, New Guinea, the Solomon Islands, the Bismarck Archipelago, and Eastern Indonesia. It is a common and familiar bird throughout much of its range, living in most habitats apart from thick forest. Measuring 19–21.5 cm (7+1⁄2–8+1⁄2 in) in length, the willie wagtail is contrastingly coloured with almost entirely black upperparts and white underparts; the male and female have similar plumage.
Three subspecies are recognised; Rhipidura leucophrys leucophrys from central and southern Australia, the smaller R. l. picata from northern Australia, and the larger R. l. melaleuca from New Guinea and islands in its vicinity. It is unrelated to the true wagtails of the genus Motacilla; it is a member of the fantail genus Rhipidura and is a part of a "core corvine" group that includes true crows and ravens, drongos and birds of paradise. Within this group, fantails are placed either in the family Dicruridae, alongside drongos, or in their own small family, Rhipiduridae.
The willie wagtail is insectivorous and spends much time chasing prey in open habitat. Its common name is derived from its habit of wagging its tail horizontally when foraging on the ground. Aggressive and territorial, the willie wagtail will often harass much larger birds such as the laughing kookaburra and wedge-tailed eagle. It has responded well to human alteration of the landscape and is a common sight in urban lawns, parks, and gardens. It is widely featured in Aboriginal folklore around Australia and New Guinea in a variety of roles, from stealer of secrets and liar to a good omen for successful crops.[2][3][4]
The willie wagtail was first described by the English ornithologist John Latham in 1801 as Turdus leucophrys.[5] Its specific epithet is derived from the Ancient Greek words leukos "white" and ǒphrys "eyebrow".[6] Other early scientific names include Muscicapa tricolor by Vieillot,[7] and Rhipidura motacilloides by naturalists Nicholas Aylward Vigors and Thomas Horsfield in 1827, who erected the genus Rhipidura.[8] The generic term is derived from the Ancient Greek rhipis "fan" and oura "tail".[6]
John Gould and other early writers referred to the species as the black-and-white fantail, although did note the current name. However, willie wagtail rapidly became widely accepted sometime after 1916. Wagtail is derived from its active behaviour, while the origins of willie are obscure.[9] The name had been in use colloquially for the pied subspecies of the white wagtail (Motacilla alba) on the Isle of Man,[10] and Northern Ireland.[11]
Other vernacular names applied include shepherd's companion (because it accompanied livestock), frogbird, morning bird, and Australian nightingale.[12] Many Aboriginal names are onomatopoeic, based on the sound of its scolding call.[13] Djididjidi is a name from the South West (Noongar) region of Western Australia,[14] and djikirridj-djikirridj is used by the Kunwinjku of western Arnhem Land.[15][2] In Central Australia, southwest of Alice Springs, the Pitjantjatjara word is tjintir-tjintir(pa).[16] Among the Kamilaroi, it is thirrithirri.[17] In Bougainville Island, it is called tsiropen in the Banoni language from the west coast,[18] and in Awaipa of Kieta district it is maneka.[19] In the Solomon Islands Pijin it is sometimes called the polis (police) or pris (priest) bird, because of its black-and-white colouring.
The willie wagtail is unrelated to the Eurasian wagtails of the family Motacillidae. It is one of 47 members of the fantail genus Rhipidura; some authorities classify this group of birds as a subfamily Rhipidurinae within the drongo family Dicruridae, together with the monarch flycatchers,[20] while others consider them distinct enough to warrant their own family Rhipiduridae.[21] Early molecular research in the late 1980s and early 1990s revealed that the fantails belong to a large group of mainly Australasian birds known as the parvorder Corvida comprising many tropical and Australian passerines.[22] More recently, the grouping has been refined somewhat and the fantails have been classified in a "core corvine" group with the crows and ravens, shrikes, birds of paradise, monarch flycatchers, drongos and mudnest builders.[23]
The following three subspecies are widely recognised:[24]
An adult willie wagtail is between 19 and 21.5 cm (7.5 and 8.5 in) in length and weighs 17–24 g (0.6–0.85 oz), with a tail 10–11 cm (approx 4 in) long. The short, slender bill measures 1.64–1.93 cm (around 0.75 in),[12] and is tipped with a small hook.[30] This species has longer legs than other fantails, which may be an adaptation to foraging on the ground.[31] The male and female have similar plumage; the head, throat, upper breast, wings, upperparts, and tail are all black, with a white eyebrow, "whiskers" and underparts. The bill and legs are black and the iris dark brown. Immature birds in their first year after moulting from juvenile plumage may have pale tips in their wings,[12] while juvenile birds themselves have duller plumage, their upperparts brown-tinged with some pale brown scallops on the head and breast.[32]
The wagtail is very "chatty" and has a number of distinct vocalisations. Its most-recognised sound is its alarm call which is a rapid chit-chit-chit-chit, although it has more melodious sounds in its repertoire. The alarm call is sounded to warn off potential rivals and threats from its territory and also seems to serve as a signal to its mate when a potential threat is in the area. John Gould reported that it sounded like a child's rattle or "small cog-wheels of a steam mill".[13] In his book What Bird is That? (1935), Neville Cayley writes that it has "a pleasant call resembling sweet pretty little creature, frequently uttered during the day or night, especially on moonlight nights".[33]
Widespread and abundant, the willie wagtail is found across most of Australia and New Guinea, the Solomon Islands, the Bismarck Archipelago, and eastern Indonesia. It is sedentary across most of Australia, though some areas have recorded seasonal movements; it is an autumn and winter visitor to northeastern New South Wales and southeast Queensland, as well as the Gulf Country and parts of Cape York Peninsula in the far north. It is a vagrant to Tasmania,[34] and on occasion reaches Lord Howe Island.[35] There is one record from Mangere Island in the Chatham Islands archipelago east of New Zealand in 2002.[36] The willie wagtail was released in Hawaii around 1922 to control insects on livestock, but the introduction was unsuccessful and the last sighting was at Koko Head in 1937.[37]
The willie wagtail is at home in a wide variety of habitats, but avoids densely forested areas such as rainforest. It prefers semi-open woodland or grassland with scattered trees,[12] often near wetlands or bodies of water.[32] In New Guinea, it inhabits man-made clearings and grasslands, as well as open forest and mangroves.[38] On Guadalcanal, it was reported from open areas and coconut groves.[39] It has responded well to human alteration of the landscape and can often be seen hunting in open, grassed areas such as lawns, gardens, parkland, and sporting grounds.[32] The species spread into the Western Australian Wheatbelt after the original vegetation had been cleared for agriculture.[40]
The willie wagtail is almost always on the move and rarely still for more than a few moments during daylight hours. Even while perching it will flick its tail from side to side, twisting about looking for prey. Birds are mostly encountered singly or in pairs,[12] although they may gather in small flocks.[32] Unlike other fantails, much of its time is spent on the ground.[38] It beats its wings deeply in flight, interspersed with a swift flying dip. It characteristically wags its tail upon landing after a short dipping flight.[32]
The willie wagtail is highly territorial and can be quite fearless in defence of its territory; it will harass not only small birds but also much larger species such as the Australian magpie (Gymnorhina tibicen), raven (Corvus coronoides), laughing kookaburra (Dacelo novaeguineae), and wedge-tailed eagle (Aquila audax).[13] It may even attack domestic dogs, cats and humans which approach its nest too closely. It has also been observed harassing snake-neck turtles and tiger snakes in Western Australia. When harassing an opponent, the willie wagtail avoids the head and aims for the rear.[38] Both the male and female may engage in this behaviour, and generally more intensely in the breeding season. Territories range from 1–3 ha (2.5–7.4 acres) in area.[41] A pair of birds will declare and defend their territory against other pairs in a diving display. One bird remains still while the other loops and dives repeatedly before the roles are reversed; both sing all the while.[41]
The bird's white eyebrows become flared and more prominent in an aggressive display, and settled and more hidden when in a submissive or appeasement display.[3]
Willie wagtails usually pair for life. The breeding season lasts from July to December, more often occurring after rain in drier regions. Anywhere up to four broods may be raised during this time. It builds a cup-like nest on a tree branch away from leaves or cover, less than 5 m (16 ft) above the ground. Rafters and eaves may also be used. It has been observed to build its nest in the vicinity of those of the magpie-lark (Grallina cyanoleuca), possibly taking advantage of the latter bird's territoriality and aggression toward intruders. Similarly, it is not afraid to build near human habitation.[3]
The nest consists of grass stems, strips of bark, and other fibrous material which is bound and woven together with spider web. Even hair from pet dogs and cats may be used.[3] It has also been observed attempting to take hair from a pet goat. An alpaca breeder in the Mudgee District of New South Wales has observed alpaca fleece in the nests of willy wagtails (the results of scraps of fleece not picked up at shearing time). The female lays two to four small cream-white eggs with brownish markings measuring 16 mm × 21 mm (0.63 in × 0.83 in),[42] and incubates them for 14 days.[43] Like all passerines, the chicks are altricial and nidicolous; they are born naked and helpless with closed eyes, and remain in the nest.[44] Both parents take part in feeding the young,[45][46] and may continue to do so while embarking on another brood.[47] Nestlings remain in the nest for around 14 days before fledging.[43] Upon leaving, the fledglings will remain hidden in cover nearby for one or two days before venturing further afield, up to 20 m (66 ft) away by the third day. Parents will stop feeding their fledglings near the end of the second week, as the young birds increasingly forage for themselves, and soon afterwards drive them out of the territory.[48]
The female pallid cuckoo (Cuculus pallidus) will lay eggs in a willie wagtail nest, although the hosts often recognise and eject the foreign eggs, so successful brood parasitism is rare.[43] Parasitism by the fan-tailed (Cacomantis flabelliformis), brush, (C. variolosus), Horsfield's bronze (Chrysococcyx basalis), and shining bronze cuckoo (C. lucidus) has also been reported.[48]
Although the willie wagtail is an aggressive defender of its nest, predators do account for many eggs and young. About two thirds of eggs hatch successfully, and a third leave the nest as fledglings. Nestlings may be preyed upon by both pied butcherbirds, (Cracticus nigrogularis) black butcherbirds (C. quoyi), the spangled drongo (Dicrurus bracteatus), and the pied currawong (Strepera graculina), as well as the feral cat (Felis catus), and rat species. The proximity of nesting to human habitation has also left nests open to destruction by children.[48] Mostly male willie wagtails sing at night only during breeding season. The song rate increases with lunar illumination.[49][50]
The willie wagtail perches on low branches, fences, posts, and the like, watching for insects and other small invertebrates in the air or on the ground. It usually hunts by hawking flying insects such as gnats, flies, and small moths, but will occasionally glean from the ground. It will often hop along the ground and flit behind people and animals, such as cattle, sheep or horses, as they walk over grassed areas, to catch any creatures disturbed by their passing.[9] It wags its tail in a horizontal fashion while foraging in this manner; the exact purpose of this behaviour is unknown but is thought to help flush out insects hidden in vegetation and hence make them easier to catch.[51] The willie wagtail takes ticks from the skin of grazing animals such as cattle or pigs, even from lions asleep in a zoo.[52] It kills its prey by bashing it against a hard surface, or holding it and pulling off the wings before extracting the edible insides.[53]
The adaptability and opportunistic diet of the willie wagtail have probably assisted it in adapting to human habitation; it eats a wide variety of arthropods, including butterflies, moths, flies, beetles, dragonflies, bugs, spiders, centipedes, and millipedes,[54] and has been recorded killing small lizards such as skinks and geckos in a study in Madang on Papua New Guinea's north coast.[55] The tailbones of these lizards have been found in their faeces although it is unclear whether the whole animal was eaten or merely the tail. Either way, lizards are only a very occasional prey item forming between 1 and 3% of the total diet.[55] Evidence from the study in Madang suggested that the willie wagtail selectively fed nestlings larger prey.[55]
The willie wagtail was a feature in Australian Aboriginal folklore.[56] Aboriginal tribes in parts of southeastern Australia, such as the Ngarrindjeri of the Lower Murray River, and the Narrunga People of the Yorke Peninsula,[57] regard the willie wagtail as the bearer of bad news.[56] It was thought that the willie wagtail could steal a person's secrets while lingering around camps eavesdropping, so women would be tight-lipped in the presence of the bird.[2][3] The people of the Kimberley held a similar belief that it would inform the spirit of the recently departed if living relatives spoke badly of them. They also venerated the willie wagtail as the most intelligent of all animals.[58] Its cleverness is also seen in a Tinputz tale of Bougainville Island, where Singsing Tongereng (Willie Wagtail) wins a contest among all birds to see who can fly the highest, by riding on the back of the eagle.[59] However, the Kunwinjku in western Arnhem Land took a dimmer view and regarded it as a liar and a tattletale.[2] The willie wagtail was held to have stolen fire and tried to extinguish it in the sea in a dreaming story of the Yindjibarndi people of the central and western Pilbara, and was able to send a strong wind if frightened.[60] In the Noongar language dialects, the willie wagtail is known as the Djiti-Djiti (pronounced Chitti-chitti) and the Willaring in the Perth region.[61]
The Kalam people of New Guinea highlands called it konmayd, and deemed it a good bird; if it came and chattered when a new garden was tilled, then there would be good crops. It is said to be taking care of pigs if it is darting and calling around them. It may also be the manifestation of the ghost of paternal relatives to the Kalam.[4] Called the kuritoro bird in New Guinea's eastern highlands, its appearance was significant in the mourning ceremony by a widow for her dead husband. She would offer him banana flowers; the presence of the bird singing nearby would confirm that the dead man's soul had taken the offering.[62]
A tale from the Kieta district of Bougainville Island relates that a maneka, the willie wagtail, darting along a river bank echoes a legendary daughter looking for her mother who drowned trying to cross a flooding river in a storm.[63] The bird has been depicted on postage stamps in Palau and the Solomon Islands,[64] and has also appeared as a character in Australian children's literature, such as Dot and the Kangaroo (1899),[65] Blinky Bill Grows Up (1935),[66] and Willie Wagtail and Other Tales (1929).[67]
The willie wagtail (also spelt willy wagtail), scientific name Rhipidura leucophrys, is a passerine bird native to Australia, New Guinea, the Solomon Islands, the Bismarck Archipelago, and Eastern Indonesia. It is a common and familiar bird throughout much of its range, living in most habitats apart from thick forest. Measuring 19–21.5 cm (7+1⁄2–8+1⁄2 in) in length, the willie wagtail is contrastingly coloured with almost entirely black upperparts and white underparts; the male and female have similar plumage.
Three subspecies are recognised; Rhipidura leucophrys leucophrys from central and southern Australia, the smaller R. l. picata from northern Australia, and the larger R. l. melaleuca from New Guinea and islands in its vicinity. It is unrelated to the true wagtails of the genus Motacilla; it is a member of the fantail genus Rhipidura and is a part of a "core corvine" group that includes true crows and ravens, drongos and birds of paradise. Within this group, fantails are placed either in the family Dicruridae, alongside drongos, or in their own small family, Rhipiduridae.
The willie wagtail is insectivorous and spends much time chasing prey in open habitat. Its common name is derived from its habit of wagging its tail horizontally when foraging on the ground. Aggressive and territorial, the willie wagtail will often harass much larger birds such as the laughing kookaburra and wedge-tailed eagle. It has responded well to human alteration of the landscape and is a common sight in urban lawns, parks, and gardens. It is widely featured in Aboriginal folklore around Australia and New Guinea in a variety of roles, from stealer of secrets and liar to a good omen for successful crops.
El abanico lavandera[2] (Rhipidura leucophrys) es una especie de ave paseriforme de la familia Rhipiduridae nativa de Australia, Nueva Guinea, las Islas Salomón, el archipiélago Bismarck, y el este de Indonesia. Es una ave muy común dentro de su área de distribución, viviendo en la mayoría de los hábitats exceptuando los bosques densos. Mide de 19,0 a 21,5 cm de largo.
El abanico lavandera (Rhipidura leucophrys) es una especie de ave paseriforme de la familia Rhipiduridae nativa de Australia, Nueva Guinea, las Islas Salomón, el archipiélago Bismarck, y el este de Indonesia. Es una ave muy común dentro de su área de distribución, viviendo en la mayoría de los hábitats exceptuando los bosques densos. Mide de 19,0 a 21,5 cm de largo.
Rhipidura leucophrys Rhipidura generoko animalia da. Hegaztien barruko Rhipiduridae familian sailkatua dago.
Rhipidura leucophrys Rhipidura generoko animalia da. Hegaztien barruko Rhipiduridae familian sailkatua dago.
Valkokulmaviuhko (Rhipidura leucophrys) eli aikaisemmalta nimeltään valkokulmamonarkki[2] on yleinen australialainen varpuslintu.
Linnun pituus on noin 20 cm ja paino noin 20 g. Lajin höyhenpuku on muuten musta, paitsi kapea silmäkulmajuova, katkonainen viiksijuova ja alapuoli ovat valkoiset. Pyrstön pituus on 10–11 cm, sukupuolet ovat saman värisiä.
Valkokulmaviuhkot elävät lähes kaikkialla Australian mantereella sekä Papua-Uudessa-Guineassa, Salomonsaarilla, Bismarckinsaarilla ja Indonesian itäisimmillä saarilla. John Latham kuvaili lajin holotyypin Sydneystä Australiasta 1801.[3] Lajista tunnetaan kolme alalajia.
Valkokulmaviuhkot asuvat valoisissa metsissä ja aukeilla mailla sekä ihmisasutuksen seuralaisena, ja karttavat sulkeutuneita sademetsiä ja soistuneita metsiä.
Laji on yksiavioinen. Pesä rakennetaan tavallisesti puun vaakasuoran oksan oksanhaaraan. Se on kasvikuiduista punottu riippuva kori, joka on päällystetty hämähäkinseiteillä ja vuorattu karvoilla tai höyhenillä. Sama pesä saattaa olla käytössä useita vuosia, tai pari voi purkaa sen ja käyttää osia uuden pesän rakentamisessa. Naaras munii tavallisesti kolme munaa, joita molemmat puolisot hautovat yhteensä kaksi viikkoa. Kummatkin emot myös hoitavat ja ruokkivat poikasia, jotka jättävät pesän parin viikon ikäisinä. Pari pesii jopa neljästi vuoden aikana, jos olosuhteet ovat suotuisat.
Valkokulmaviuhkot ovat hyönteissyöjiä, jotka saalistavat sekä maassa liikkuvia että lentäviä hyönteisiä ja muita pieniä selkärangattomia.
Valkokulmaviuhko (Rhipidura leucophrys) eli aikaisemmalta nimeltään valkokulmamonarkki on yleinen australialainen varpuslintu.
Rhipidura leucophrys
Le Rhipidure hochequeue (Rhipidura leucophrys) est une espèce de passereaux appartenant à la famille des Rhipiduridae. Il est originaire d'Australie, de Nouvelle-Guinée, des Îles Salomon, de l'archipel Bismarck et de l'est de l'Indonésie. C'est un oiseau commun et familier dans une grande partie de son territoire ; il vit dans des habitats très divers, mais ne fréquente pas les forêts denses. Il mesure de 19 à 21,5 cm de longueur et a un plumage contrasté, avec les parties supérieures noires et le ventre blanc. Mâles et femelles ont un plumage similaire.
C'est un insectivore qui passe beaucoup de temps à chasser des proies dans un habitat ouvert. Son nom commun est dérivé de son habitude à remuer sa queue horizontalement lorsqu'il est en quête de nourriture sur le terrain. Agressif et territorial, il harcèle souvent les oiseaux beaucoup plus grands que lui, comme le Martin-chasseur géant et l'Aigle d'Australie. Cette espèce s'est bien adaptée à la modification du paysage par les humains, et elle est commune sur les pelouses des parcs et jardins en milieu urbain.
On distingue trois sous-espèces : leucophrys, au centre et au sud de l'Australie, picata, la plus petite, au nord de l'Australie, et melaleuca, la plus grande, en Nouvelle-Guinée et sur les îles à proximité. Malgré son apparence, le Rhipidure hochequeue n'a pas de rapport avec les bergeronnettes du genre Motacilla. Il a longtemps fait partie du groupe de base des corvidés, qui comprend les corneilles, les corbeaux, les drongos et les oiseaux de paradis. Après l'avoir placé dans la famille des Dicruridae, les autorités le considèrent en 2011 comme suffisamment distinct pour justifier l'existence de sa propre famille, les Rhipiduridae.
Il est largement connu dans le folklore autochtone, soit comme porteur de mauvaises nouvelles, soit comme voleur de secrets.
Le Rhipidure hochequeue adulte mesure entre 19 et 21,5 cm de longueur, avec une queue longue de 10 à 11 cm, et pèse de 17 à 24 g. Le bec est mince et mesure environ 1,8 cm de long[2] ; il se termine par un petit crochet[3]. Cette espèce a des pattes plus longues que d'autres rhipidures, ce qui est peut-être une adaptation à la recherche de nourriture sur le sol[4].
Le mâle et la femelle ont un plumage similaire : la tête, la gorge, le haut de la poitrine, les ailes, le dos et la queue sont noirs, avec les parties inférieures, les « moustaches » et les sourcils blancs. Les pattes et le bec sont noirs et l'iris est brun.
Dans leur première année, les oiseaux immatures qui ont effectué la mue de leur plumage juvénile peuvent avoir le bout des plumes des ailes plus pâle[2] tandis que les jeunes qui n'ont pas mué ont un plumage plus terne, leurs parties supérieures étant brunes avec quelques taches beiges sur la tête et la poitrine[5].
Le Rhipidure hochequeue est très « bavard » et émet un certain nombre de vocalisations distinctes. Son appel le plus caractéristique est un tchit-tchit-tchit-tchit rapide, qui est émis pour décourager les agresseurs potentiels pénétrant sur son territoire mais semble aussi servir à signaler à son compagnon une menace potentielle dans le voisinage pour leur descendance. John Gould relate que ce cri ressemble au bruit d'un hochet ou à celui « des petits engrenages d'une machine à vapeur »[6].
Le répertoire de cette espèce comprend aussi des chants plus mélodieux. Dans son livre What Bird is That? (1935), Neville Cayley décrit le chant du Rhipidure hochequeue comme « un chant agréable ressemblant à celui d'une douce et jolie petite créature, souvent entendue au cours de la journée ou de la nuit, surtout les nuits de lune »[7].
Le Rhipidure hochequeue est presque toujours en mouvement et prend rarement plus de quelques instants de repos durant la journée. Perché, il agite la queue de gauche à droite, tout en s'affairant à la recherche d'une proie. Il vit le plus souvent seul ou en couple[2] même s'il est susceptible de former de petits groupes[5]. Contrairement à d'autres rhipidures, il passe la plus grande partie de son temps au sol[8]. En vol, il a de grands battements d'ailes, entrecoupés de petits battements rapides. Il agite la queue de façon caractéristique à l'atterrissage après un vol court[5].
Cet oiseau est territorial et peut se montrer très courageux pour la défense de son territoire, chassant non seulement les petits oiseaux, mais aussi nombre d'espèces plus grandes telles que le Cassican flûteur (Gymnorhina tibicen), le Corbeau d'Australie (Corvus coronoides), le kookaburra (Dacelo novaeguineae) ou l'Aigle d'Australie (Aquila audax)[6]. Il peut même attaquer les chiens et les chats domestiques. On l'a également observé harceler des tortues à long cou (Chelodina longicollis) et des serpents-tigres (Notechis) en Australie-Occidentale. Lorsqu'il s'en prend à un adversaire, il évite de se mettre de face et attaque par l'arrière[8]. Mâles et femelles peuvent se comporter ainsi et généralement de façon plus intense à la saison de reproduction. Un couple va placer des limites et défendre son territoire contre les autres couples selon un rituel bien organisé ; ce territoire peut couvrir de un à trois hectares[9]. En cas d'intrusion, la défense du territoire peut s'effectuer en couple : un des deux oiseaux reste immobile pendant que l'autre tourne autour de l'ennemi et l'attaque à plusieurs reprises avant que les rôles ne soient inversés, les deux partenaires vocalisant durant tout ce temps[9]. Le rhipidure étale ses sourcils blancs dans les moments d'agressivité, et peut les rétracter pour les rendre moins visibles en signe de soumission ou d'apaisement[10].
Le Rhipidure hochequeue se tient sur les branches basses, les clôtures, les poteaux, etc. et, de là, observe et essaie de repérer insectes et autres petits invertébrés passant à proximité tant dans les airs que sur le sol. Généralement, il chasse les insectes volants comme les mouches et les petits papillons en vol mais parfois les attrape au sol. Il sautille ou voltige souvent derrière les humains et les animaux comme les bovins, les moutons ou les chevaux lorsqu'ils marchent sur les aires gazonnées pour attraper les petits animaux dérangés par leur passage[11]. Il remue la queue horizontalement tout en cherchant sa nourriture. Le but exact de ce comportement est inconnu mais on pense qu'il l'aide à faire envoler les insectes cachés dans la végétation et ainsi les rendre plus faciles à attraper[12]. Ce rhipidure se nourrit aussi des tiques trouvées sur la peau des animaux comme les bovins ou les porcs ; on rapporte même le cas d'une capture de parasites sur des lions qui dormaient dans un zoo[13]. Il tue ses proies en les frappant contre une surface dure ou en les tenant, leur arrachant les ailes avant de consommer la partie comestible[14].
Son adaptabilité et son régime alimentaire opportuniste l'ont probablement aidé à vivre près des habitations humaines, où il consomme une grande variété d'arthropodes comme des papillons, des mouches, des coléoptères, des libellules, des araignées et des mille-pattes[15]. Une étude à Madang, sur la côte nord de la Papouasie-Nouvelle-Guinée, a montré qu'il pouvait tuer de petits lézards comme les scinques et les geckos[16]. On a retrouvé des vertèbres caudales de ces lézards dans ses fèces mais il est difficile de savoir si l'oiseau avait mangé l'animal entier ou simplement la queue. Quoi qu'il en soit, les lézards ne sont qu'une proie très occasionnelle, formant entre 1 et 3 % de sa ration totale[16]. Les témoignages de l'étude faite à Madang suggèrent que le Rhipidure hochequeue nourrit sélectivement ses oisillons avec des proies plus grosses que celles qu'il consomme pour lui[16].
Le Rhipidure hochequeue forme habituellement un couple pour la vie. La saison de reproduction dure de juillet à décembre, le plus souvent après la saison des pluies dans les régions les plus sèches. Il peut y avoir jusqu'à quatre couvées au cours de cette période. Le nid, en forme de coupe, est placé en évidence sur une branche loin des feuilles et du sommet, à moins de 5 m au-dessus du sol. Il peut être installé aussi sur des chevrons ou sous des avant-toits. On a observé qu'il était souvent construit au voisinage de celui de la Gralline pie (Grallina cyanoleuca), peut-être pour profiter du voisinage et de l'agressivité de cette dernière envers les intrus. De même, il n'a pas peur de construire son nid à proximité des habitations humaines[10].
Le nid est constitué de tiges d'herbe, de bandes de matériaux fibreux, comme des fibres d'écorces et autres, qui sont liés avec des toiles d'araignée. Il peut même contenir des poils de chiens et de chats[10]. La femelle pond de deux à quatre petits œufs blanc-crème avec des marques brunes mesurant 16 × 21 mm[17] et les couve pendant 14 jours[18]. Comme tous les passereaux, les oisillons sont nidicoles. Ils naissent nus et sans défense, les yeux fermés[19]. Les deux parents prennent part à l'alimentation des jeunes[20],[21] et peuvent continuer à le faire lors de la couvaison suivante[22]. Les oisillons restent au nid pendant environ 14 jours avant l'envol[18]. Au moment de quitter le nid, ils restent cachés dans le feuillage situé à proximité pendant un jour ou deux avant de s'aventurer plus loin, jusqu'à 20 mètres le troisième jour. Les parents arrêtent de les nourrir à la fin de la deuxième semaine hors du nid, quand les jeunes oiseaux fourragent de plus en plus pour eux-mêmes, puis peu après, les chassent du territoire[23].
La femelle du Coucou pâle (Cuculus pallidus) pond ses œufs dans le nid du Rhipidure hochequeue mais ce dernier reconnaît souvent les œufs étrangers et les éjecte, ce qui fait que ce parasitisme de couvée a peu de succès[18]. On a rapporté aussi un parasitisme par le Coucou à éventail (Cacomantis flabelliformis), le Coucou des buissons (C. variolosus), le Coucou de Horsfield (Chrysococcyx basalis) et le Coucou éclatant (C. lucidus)[23].
Bien que le Rhipidure hochequeue soit une espèce répandue, les prédateurs détruisent beaucoup d'œufs et de jeunes. Seulement environ deux tiers des œufs éclosent et un tiers des oisillons quittent le nid. Les oisillons peuvent être la proie du Cassican à gorge noire (Cracticus nigrogularis), du Cassican des mangroves (C. quoyi), du Drongo pailleté (Dicrurus bracteatus) et du Grand Réveilleur (Strepera graculina) ainsi que des chats sauvages et de rats. Les nids construits à proximité des habitations humaines peuvent être aussi détruits par les enfants[23].
On trouve le Rhipidure hochequeue en abondance dans presque toute l'Australie et la Nouvelle-Guinée, sur les îles Salomon, l'archipel Bismarck et dans l'est de l'Indonésie. En Australie, il est très souvent sédentaire bien qu'on ait observé des mouvements saisonniers dans certaines régions. On le trouve ainsi en automne et en hiver au nord-est de la Nouvelle-Galles du Sud et au sud-est du Queensland, ainsi qu'autour du golfe de Carpentarie et à l'extrême nord de la péninsule du cap York. Il est vagabond en Tasmanie[24] et peut à l'occasion atteindre l'île Lord Howe[25]. Le déplacement record a été observé sur l'île Mangere dans l'archipel des Chatham à l'est de la Nouvelle-Zélande en 2002[26]. Autour de 1922, le Rhipidure hochequeue avait été lâché à Hawaï pour contrôler les insectes nuisibles au bétail, mais son introduction a échoué et sa dernière observation a été effectuée à Koko Head en 1937[27].
On le trouve dans une grande variété d'habitats mais il évite les zones densément boisées telles que la forêt tropicale. Il préfère les forêts semi-ouvertes ou les prairies parsemées d'arbres[2], souvent à proximité de zones humides ou de plans d'eau[5]. En Nouvelle-Guinée, il habite les clairières et les prairies artificielles, ainsi que des forêts ouvertes et les mangroves[8]. Sur Guadalcanal, on l'a signalé dans les zones ouvertes et les cocoteraies[28]. Il s'est bien adapté à la modification du paysage par les humains et on la voit souvent chasser dans les aires ouvertes gazonnées comme les pelouses, jardins, parcs et terrains de sport[5]. Les individus vivant dans le Wheatbelt se trouvent dans les zones défrichées pour l'agriculture[29].
Il a été décrit par l'ornithologue John Latham en 1801 sous le nom de Turdus leucophrys[30]. Son épithète spécifique dérive du mot grec ancien λευκός (leükos) pour « blanc » et ὀφρῦς (o̍phrŷs) signifiant « sourcil »[31]. Parmi d'autres anciens noms scientifiques figurent Muscicapa tricolor par Vieillot[32], des binômes placés dans un genre nommé Sauloprocta, ou encore Rhipidura motacilloides donné par les naturalistes Nicholas Aylward Vigors et Thomas Horsfield en 1827, qui ont créé le genre Rhipidura[33]. Ce nom de genre dérive du grec ancien ριπίδι (ripídi) signifiant « éventail » et de ουρά (oura) « queue »[31].
En Australie, il porte de nombreux noms autochtones qui sont des onomatopées, fondées sur son chant[6]. Il est appelé djididjidi par les habitants du Kimberley[34] et djigirridjdjigirridj en gunwinggu dans l'ouest de la Terre d'Arnhem[35]. Dans le centre de l'Australie, au sud-ouest d'Alice Springs, son nom pitjantjatjara est tjintir-tjintir(pa)[36]. Chez les Kamilaroi, il est appelé thirrithirri[37]. Sur l'île de Bougainville, il est appelé tsiropen en langue bannoni sur la côte ouest[38] et maneka dans la région Awaipa du district de Kieta[39].
Il ne s'apparente pas aux bergeronnettes eurasiennes de la famille des Motacillidae. Il est membre du genre Rhipidura que certaines autorités classent encore comme sous-famille des Rhipidurinae au sein de la famille des Dicruridae, avec les monarques[40], tandis que d'autres considèrent ce genre comme suffisamment distinct pour avoir sa propre famille[41]. Les premières recherches moléculaires à la fin des années 1980 et au début des années 1990 ont révélé que ces oiseaux appartiennent à un grand groupe d'oiseaux, principalement australasiens, comprenant de nombreux passereaux tropicaux et australiens[42]. Plus récemment, ce groupement a été affiné et les rhipidures ont été classés dans les Corvidae « de base » avec les corneilles, les corbeaux, les pies-grièches, les oiseaux de paradis, les monarques et les drongos[43].
Trois sous-espèces sont décrites[44] :
Le Rhipidure hochequeue fait partie du folklore aborigène australien[49]. Les tribus autochtones de certaines régions du sud-est de l'Australie, comme les Ngarrindjeri de la partie inférieure du fleuve Murray et le peuple narungga de la péninsule de Yorke[50] le considéraient comme porteur de mauvaises nouvelles[49]. Ils pensaient qu'il pouvait voler les secrets d'une personne en s'attardant autour des camps pour écouter discrètement les conversations, aussi les femmes restaient bouche cousue en présence d'un Rhipidure hochequeue[10],[35]. Les populations du Kimberley avaient une croyance assez semblable : ils pensaient que ce rhipidure informait l'esprit des morts si leur famille encore vivante parlait en mal d'eux. Ils le considéraient aussi comme le plus intelligent de tous les animaux[34]. Son intelligence est aussi retrouvée dans un conte en langue tinputz de l'île de Bougainville, où Singsing Tongereng (le Rhipidure hochequeue) remporte le concours de l'oiseau qui peut voler le plus haut en ayant voyagé sur le dos d'un aigle avant de s'envoler[51]. Toutefois, les Gunwinggu de l'ouest de la Terre d'Arnhem en avaient une image différente et le considéraient comme un menteur et une pipelette[35]. Dans une légende du peuple yinjibarndi dans le centre et l'ouest du Pilbara, il est censé avoir volé le feu et essayé de l'éteindre dans la mer, et être en mesure de faire lever la tempête lorsqu'il a peur[52].
Le peuple kalam des hauts plateaux de Nouvelle-Guinée l'appelait konmayd et le considérait comme un oiseau de bon augure : s'il venait jacasser quand un nouveau jardin était labouré, la récolte serait bonne. On dit qu'il prenait soin des porcs en les picorant et les appelant autour de lui. Il pouvait aussi être la manifestation de l'âme des parents décédés[53]. Appelée kuritoro dans les hautes terres de l'est de la Nouvelle-Guinée, son comportement était important dans la cérémonie de deuil d'une veuve. Si, cette dernière offrait des fleurs de bananier à son mari défunt, les rhipidures se mettaient à chanter à proximité, cela était censé confirmer que l'âme du défunt avait bien reçu l'offrande[54].
Un conte de la région de Kieta sur l'île de Bougainville rapporte que maneka, le Rhipidure hochequeue, répond en écho au bord des cours d'eau à une fille légendaire à la recherche de sa mère morte noyée en essayant de traverser une rivière en crue pendant une tempête[55].
L'oiseau a été représenté sur des timbres des îles Palau et Salomon[56] et figure aussi dans la littérature enfantine australienne, dans les romans tels que Dot and the Kangaroo (1899)[57], Blinky Bill Grows Up (1935)[58] et Willie Wagtail and Other tales (1929)[59].
Rhipidura leucophrys
Le Rhipidure hochequeue (Rhipidura leucophrys) est une espèce de passereaux appartenant à la famille des Rhipiduridae. Il est originaire d'Australie, de Nouvelle-Guinée, des Îles Salomon, de l'archipel Bismarck et de l'est de l'Indonésie. C'est un oiseau commun et familier dans une grande partie de son territoire ; il vit dans des habitats très divers, mais ne fréquente pas les forêts denses. Il mesure de 19 à 21,5 cm de longueur et a un plumage contrasté, avec les parties supérieures noires et le ventre blanc. Mâles et femelles ont un plumage similaire.
C'est un insectivore qui passe beaucoup de temps à chasser des proies dans un habitat ouvert. Son nom commun est dérivé de son habitude à remuer sa queue horizontalement lorsqu'il est en quête de nourriture sur le terrain. Agressif et territorial, il harcèle souvent les oiseaux beaucoup plus grands que lui, comme le Martin-chasseur géant et l'Aigle d'Australie. Cette espèce s'est bien adaptée à la modification du paysage par les humains, et elle est commune sur les pelouses des parcs et jardins en milieu urbain.
On distingue trois sous-espèces : leucophrys, au centre et au sud de l'Australie, picata, la plus petite, au nord de l'Australie, et melaleuca, la plus grande, en Nouvelle-Guinée et sur les îles à proximité. Malgré son apparence, le Rhipidure hochequeue n'a pas de rapport avec les bergeronnettes du genre Motacilla. Il a longtemps fait partie du groupe de base des corvidés, qui comprend les corneilles, les corbeaux, les drongos et les oiseaux de paradis. Après l'avoir placé dans la famille des Dicruridae, les autorités le considèrent en 2011 comme suffisamment distinct pour justifier l'existence de sa propre famille, les Rhipiduridae.
Il est largement connu dans le folklore autochtone, soit comme porteur de mauvaises nouvelles, soit comme voleur de secrets.
De tuinwaaierstaart (Rhipidura leucophrys) is een vogel uit de familie waaierstaarten (Rhipiduridae).
De tuinwaaierstaart is 19 tot 21,5 cm lang. Het is een van de meest wijdverbreide en geliefde vogels in Australië (Willie Wagtail). De vogel is glanzend zwart van boven, met een zwarte staart. De keel is ook zwart, daaronder een helderwitte borst en buik. De vogel heeft een smalle witte wenkbrauwstreep en een eveneens smalle baardstreep.[2]
Er zijn drie ondersoorten:[3]
De tuinwaaierstaart is een typische cultuurvolger. De vogel mijdt dichte bossen zoals regenwoud en leeft in half open landschappen met afwisselend laag gras en bomen waaronder ook golfbanen, boomgaarden, tuinen en parken. De vogel heeft de gewoonte in maanverlichte nachten te zingen.[2]
De tuinwaaierstaart heeft een enorm groot verspreidingsgebied en daardoor alleen al is de kans op de status kwetsbaar (voor uitsterven) uiterst gering. De grootte van de populatie is niet gekwantificeerd. Omdat het een cultuurvolger is, gaat de vogel vooruit in aantal daar waar bosrijke, "woeste gronden" worden omgezet in gebied voor landbouw of verstedelijking. Om deze redenen staat deze waaierstaart als niet bedreigd op de Rode Lijst van de IUCN.[1]
Bronnen, noten en/of referentiesDe tuinwaaierstaart (Rhipidura leucophrys) is een vogel uit de familie waaierstaarten (Rhipiduridae).
Wachlarzówka smolista (Rhipidura leucophrys) – gatunek ptaka z rodziny wachlarzówkowatych (Rhipiduridae), tubylczego dla Australii, Nowej Gwinei, Wysp Salomona, Archipelagu Bismarcka i wschodniej Indonezji. Łatwo rozpoznawalny ptak, pospolity na większości obszaru występowania. Zamieszkuje wiele siedlisk, unika gęstych lasów. Mierzy 19–21,5 cm. Ubarwienie wachlarzówki jest kontrastowe – górne części ciała prawie całkowicie czarne, brzuch biały. Obie płcie upierzone podobnie. Wyróżniane są trzy podgatunki: R. l. leucophrys z centralnej i południowej Australii, mniejszy R. l. picata z północnej Australii oraz większy R. l. melaleuca z Nowej Gwinei i wysp położonych w jej sąsiedztwie. Gatunek należy do rodziny wachlarzówek, rodzaju Rhipidura. Zalicza się do podrzędu śpiewających. Według dawniejszej klasyfikacji należał do rodziny dziwogonów, jednak w 2008 L. Christidis i W.E. Boles podnieśli wachlarzówki do rangi rodziny.
Wachlarzówka smolista to ptak owadożerny, spędzający dużo czasu na wyszukiwaniu pożywienia na otwartym terenie. Polska nazwa zwyczajowa pochodzi prawdopodobnie od charakterystycznego wyglądu piór ogona przypominających wachlarz oraz od barwy górnych partii ciała zwierzęcia, które są smolisto czarne. To agresywny i terytorialny gatunek, może nękać nawet dużo większe od siebie ptaki, jak kukabura chichotliwa czy orzeł australijski. Wachlarzówka smolista dobrze przystosowuje się do zmian w krajobrazie spowodowanych ingerencją człowieka, dlatego jest często widywana na miejskich trawnikach, w parkach i ogrodach. Stanowi ważny element folkloru Aborygenów – przypisuje się jej rolę zwiastuna złych wieści lub złodzieja tajemnic.
Jako pierwszy wachlarzówkę smolistą opisał ornitolog John Latham w 1801, umieszczając ją pod nazwą Turdus leucophrys[4]. Epitet gatunkowy pochodzi ze starożytnej greki – od słowa leukos („biały”) i ǒphrys („brew”)[5]. Wcześniejsze nazwy naukowe to Muscicapa tricolor, autorstwa Louisa Jean Pierre Vieillota[6], oraz Rhipidura motacilloides, nadana przez naturalistów Nicholasa Aylwarda Vigorsa i Thomasa Horsfielda w 1827, którzy doprowadzili do utworzenia rodzaju Rhipidura[7]. Nazwa rodzajowa także pochodzi z greki klasycznej – od słów rhipis („wachlarz”) i oura („ogon”)[5].
John Gould i inni publikujący w tamtym czasie nazywali gatunek Black-and-white Fantail, odnotowując również używanie innej angielskiej nazwy – Willie Wagtail, która w angielszczyźnie upowszechniła się po 1916. Drugi człon angielskiej nazwy zwyczajowej pochodzi od zachowania ptaka, natomiast pochodzenie pierwszego nie jest jasne[8]. Nazwy Willy Wagtail używano potocznie także w odniesieniu do podgatunku pliszki siwej (Motacilla alba) występującego na Wyspie Man[9] i w Irlandii Północnej[10].
Inne używane lokalnie nazwy zwyczajowe to: Shepherd’s Companion (ponieważ często towarzyszy zwierzętom gospodarskim), Frogbird, Morning Bird i Australian Nightingale[11]. Wiele nazw nadanych zwierzęciu przez Aborygenów to onomatopeje, utworzone ze względu na krzykliwe odgłosy, jakie wydają[12]. Djididjidi to nazwa pochodząca z wyżyny Kimberley[13], kolejna to Djigirridjdjigirridj używana przez Aborygenów mówiących w dialekcie Gunwinggu, żyjących na Ziemi Arnhema[14]. W Australii Centralnej, na południowy zachód od miasta Alice Springs, w dialekcie Pitjantjatjara, funkcjonuje określenie tjintir-tjintir(pa)[15]. Pośród ludzi Kamilaroi jest to słowo thirrithirri[16]. Na wyspie Bougainville jest nazywany Tsiropen w języku Banoni, z zachodniego wybrzeża[17], natomiast w Awaipa, w dystrykcie Kieta jego nazwa to Maneka[18].
Mimo wspólnej angielskiej nazwy zwyczajowej (Wagtail) wachlarzówka smolista nie jest spokrewniona z eurazjatyckim rodzajem Motacilla zaliczanym do rodziny pliszkowatych. Niektórzy badacze klasyfikują grupę ptaków zawierającą rodzaj Rhipidura jako podrodzinę o nazwie Rhipidurinae wewnątrz rodziny dziwogonów, razem z monarkowatymi[19], podczas gdy inni uznają ich odrębność za wystarczającą, by wydzielić je do osobnej rodziny Rhipiduridae (wachlarzówkowate)[20]. Pierwsze badania molekularne, przeprowadzane pod koniec 80. i na początku 90. lat XX wieku, pokazały, że gatunki z rodziny Rhipiduridae należą do dużej grupy w większości australijskich ptaków zwanej Corvida, do której zalicza się wiele tropikalnych i australijskich wróblowych (jest to radykalny podział taksonimiczny zaproponowany przez Charlesa Sibleya i Jona Edwarda Ahlquista)[21].
Wszystkie trzy formy R. leucophrys mają bardzo podobne upierzenie. Wyróżniane są następujące podgatunki[22]:
Dorosła wachlarzówka smolista osiąga od 19 do 21,5 cm długości, masa jej ciała wynosi 17–24 g, ogon mierzy 10–11 cm. Krótki, cienki dziób jest długi na 1,64–1,93 cm[11], zakończony lekkim, haczykowatym wygięciem[28]. Gatunek ma dłuższe nogi w porównaniu z innymi wachlarzówkami, co może być przystosowaniem do żerowania na ziemi[29]. Zarówno samce, jak i samice cechuje podobne upierzenie: głowa, gardło, strefa powyżej piersi, skrzydła, górne obszary ciała oraz ogon są w całości ubarwione na czarno. Jedynie tzw. brwi, „wąsy” oraz dolne części ciała są białe. Dziób i nogi są czarne, natomiast tęczówki ciemno brązowe. Niedojrzałe ptaki, w pierwszym roku po zmianie upierzenia, mogą mieć bledsze zakończenia skrzydeł[11], podczas gdy młode osobniki mają bardziej matowe ubarwienie, ich górne obszary ciała są brązowe, na głowie i piersi widać jasnobrązowe pola w kształcie muszli[30].
Szeroko rozpowszechniona i pospolita, wachlarzówka smolista jest spotykana w Australii, Nowej Gwinei, na Wyspach Salomona, Archipelagu Bismarcka oraz we wschodniej Indonezji. Prowadzi osiadły tryb życia na większości terytorium Australii, jedynie na niektórych obszarach zaobserwowano sezonowe przemieszczanie się; jesienią i zimą jest gościem w północno-wschodniej części Nowej Południowej Walii oraz południowego Queensland, jak również Gulf Country i części półwyspu Jork na dalekiej północy. Jest gatunkiem zalatującym na Tasmanii[31] i Lord Howe[32]. W 2002 zanotowano jednokrotne pojawienie się na Wyspach Mangere, części archipelagu Wysp Chatham, na wschodzie Nowej Zelandii[33]. Wachlarzówka została wypuszczona na Hawajach około 1922, w celu kontrolowania liczebności owadów, pasożytujących na zwierzętach gospodarskich, ale introdukcja nie powiodła się i ostatni raz ptaka obserwowano w Koko Head w 1937[34].
Wachlarzówka smolista zadamawia się w różnych siedliskach, ale unika gęsto zalesionych obszarów, takich jak lasy deszczowe. Preferuje półotwarte lasy lub obszary trawiaste z rozproszonymi drzewami[11], często w pobliżu mokradeł lub zbiorników wodnych[30]. W Nowej Gwinei zamieszkuje sztuczne polany leśne i obszary pokryte trawą, jak również otwarte lasy i namorzyny[35]. Na wyspie Guadalcanal zanotowano występowanie na otwartych przestrzeniach i w gajach kokosowych[36]. Dobrze reaguje na zmiany krajobrazu powodowane działalnością człowieka i może być widywana na polowaniach na otwartych, trawiastych obszarach, takich jak trawniki, ogrody, parki i tereny przeznaczone do uprawiania sportu[30]. Gatunek rozprzestrzenia się po Zachodniej Australii, po regionie Wheatbelt, po tym, jak roślinność pierwotna została przetrzebiona w celach rolniczych[37].
Za dnia ptak jest prawie zawsze w ruchu i rzadko zatrzymuje się na więcej niż kilka chwil. Nawet kiedy przysiada na gałęzi, porusza ogonem z boku na bok i przekręca się, wypatrując zdobyczy. Ptaki są napotykane pojedynczo lub w parach[11], chociaż mogą zbierać się w małe stada[30]. W przeciwieństwie do innych wachlarzówek wiele czasu spędzają na ziemi[35]. W locie mocno biją skrzydłami, z przerwami na szybkie zanurkowanie. Charakterystycznie machają ogonem podczas lądowania, po krótkim zanurkowaniu w locie[30].
Wachlarzówka smolista jest gatunkiem silnie terytorialnym, potrafi nieustraszenie bronić swojego terytorium; dręczy nie tylko małe ptaki, ale także te większe, takie jak dzierzbowron (Gymnorhina tibicen), kruk australijski (Corvus coronoides), kukabura chichotliwa (Dacelo novaeguineae) czy orzeł australijski (Aquila audax)[12]. Może nawet atakować psy domowe i koty. Kiedy nęka przeciwnika, unika głowy i podfruwa od tyłu[35]. Zarówno samce, jak i samice mogą angażować się w to zachowanie, zwykle bardziej intensywnie w okresie lęgowym. Rozmiar terytoriów to 1–3 ha[38]. Ptaki ogłaszają objęcie terenu oraz bronią go przed innymi parami poprzez powietrzne przedstawienia. Jeden osobnik pozostaje w spoczynku, natomiast drugi zakreśla pętle i wielokrotnie nurkuje w locie, zanim role się nie odwrócą; oba zwierzęta śpiewają wtedy przez cały czas[38].
Białe brwi wachlarzówek stają się rozszerzone i lepiej widoczne w agresywnych pokazach powietrznych, natomiast mniej nastroszone i bardziej ukryte przy zwykłych powietrznych ewolucjach[39].
Wachlarzówka smolista przysiada na niskich gałęziach, ogrodzeniach, słupach, wyszukując owadów i innych małych bezkręgowców w powietrzu, jak i na ziemi. Zwykle poluje na owady latające, takie jak komary, muchy i małe ćmy, ale czasami zbiera je z ziemi. Kiedy ludzie bądź zwierzęta, takie jak bydło, owce lub konie, chodzą po obszarach porośniętych trawą, ptaki te często podążają za nimi, podskakując po ziemi, podlatując od tyłu i chwytając owady, gdy tylko te zostaną wypłoszone z trawy[8]. Podczas żerowania w ten sposób machają poziomo ogonem; dokładny cel takiego postępowania nie jest znany, ale uważa się, że pomaga to wypłoszyć owady ukryte w roślinności, a więc ułatwia ich schwytanie[40]. Wachlarzówka smolista może wyjmować kleszcze ze skóry pasących się zwierząt, takich jak bydło i świnie, jak również lwów śpiących w zoo[41]. Zabija swą ofiarę poprzez uderzenie o twardą powierzchnię lub przytrzymując ją odrywa skrzydła i wydobywa jadalne wnętrze[42].
Oportunistyczna strategia żerowania prawdopodobnie znacznie ułatwia jej przystosowanie się do życia w terenie zamieszkałym; żywi się różnymi stawonogami, takimi jak: motyle, ćmy, muchówki, chrząszcze, ważki, pluskwiaki, pająki, pareczniki, czy dwuparce[43]. Podczas badań w Madang, na północnym wybrzeżu Papui-Nowej Gwinei, udokumentowano również przypadki zabijania małych jaszczurek, takich jak scynki i gekony[44]. Ich kości ogonowe znajdowano w kale wachlarzówek, choć nie jest do końca jasne, czy ptaki zjadały całe zwierzę, czy tylko jego ogon. Tak czy inaczej, jaszczurki są jedynie bardzo okazjonalną zdobyczą i stanowią 1–3% całkowitej diety[44]. Wyniki badań z Madang sugerują, że wachlarzówki smoliste selektywnie karmią swe młode większą zdobyczą[44].
Wachlarzówki smoliste zazwyczaj tworzą pary na całe życie. Okres rozrodczy trwa od lipca do grudnia, częściej następuje po deszczu w regionach bardziej suchych. W tym czasie ptaki mogą wychować do czterech lęgów. Budują gniazdo w kształcie kielicha na odgałęzieniach, z dala od liści czy liściastego okrycia, poniżej 5 m nad powierzchnią gruntu. Krokwie i okap także mogą być wykorzystywane do tego celu. Zaobserwowano, że gniazda są tworzone w sąsiedztwie gralin srokatych (Grallina cyanoleuca) – silnie terytorialnych ptaków. Być może wachlarzówki korzystają z ich agresji w stosunku do drapieżników. Podobnie, nie obawiają się budować w pobliżu siedzib ludzkich[39].
Gniazdo składa się z łodyg traw, pasów kory i innych włóknistych materiałów, połączonych i splecionych razem z pajęczą nicią. Wykorzystywana może być nawet sierść domowych psów i kotów[39]. Samica składa od dwóch do czterech małych kremowo-białych jaj z brązowawymi oznaczeniami, mierzących 16 × 21 mm[45] i wysiaduje je przez 14 dni[46]. Jak wszystkie wróblowe, pisklęta są gniazdownikami; wykluwają się nieupierzone i bezbronne, z zamkniętymi oczami. Pozostają w gnieździe[47]. Oboje rodzice żywią młode[48][49] i mogą robić, to dopóki nie rozpocznie się kolejny lęg[50]. Pisklęta pozostają w gnieździe przez pełne 14 dni, zanim się nie opierzą[46]. Zaraz po tym pozostają w ukryciu przez jeden lub dwa dni, następnie odbywają dłuższą, ponaddwudziestometrową, podróż. Rodzice przestają karmić upierzone pisklęta pod koniec drugiego tygodnia, gdyż młode ptaki coraz częściej wyszukują żywność samodzielnie. Wkrótce potem dorosłe osobniki odpędzają potomstwo ze swego terytorium[51].
Czasem w gnieździe wachlarzówek swoje jaja składa kukułka blada (Cacomantis pallidus), jednak gospodarze zwykle rozpoznają i wyrzucają je, dlatego sukces pasożytów lęgowych jest rzadki[46]. Notowano również pasożytnictwo kukułki wachlarzowatej (Cacomantis flabelliformis), płowej (C. variolosus), kukułeczki brązowej (Chrysococcyx basalis) i jarzębatej (C. lucidus)[51].
Pomimo że wachlarzówka smolista jest bardzo dobrze przystosowanym gatunkiem, drapieżcy zjadają wiele jaj i młodych. Około dwóch trzecich jaj jest wysiadywanych z powodzeniem, a jedna trzecia osobników młodych opuszcza gniazdo. Pisklęta mogą być zabite przez srokacza czarnogardłego (Cracticus nigrogularis), srokacza czarnego (C. quoyi), dziwogona włochatego (Dicrurus bracteatus) czy kurawongę czarną (Strepera graculina), jak również zdziczałe koty (Felis catus) i gatunki szczurów. Bliskość ludzkich siedzib stwarza również zagrożenie niszczenia gniazd[51].
Wachlarzówka to bardzo hałaśliwy ptak, do jej repertuaru zalicza się wiele różnych dźwięków. Najbardziej rozpoznawalny jest szybko wykonywany odgłos chit-chit-chit-chit, wyróżnia się jednak więcej bardziej melodyjnych śpiewów. John Gould opisał głos wachlarzówki jako podobny do dźwięków wydawanych przez dziecięcą grzechotkę lub „małe koła zębate młyna parowego”[12]. Neville Cayley, w swojej książce What Bird is That? (1935) pisze, że ptak ma głos „przyjemny, przypominający dźwięki wydawane przez słodkie, ładne, małe stworzenie, często wydawany w ciągu dnia lub nocy, zwłaszcza w księżycowe noce”[52].
Wachlarzówka smolista odgrywa znaczną rolę w folklorze australijskich Aborygenów[53]. Plemiona zamieszkujące południowo-wschodnie obszary Australii, jak Ngarrindjeri znad dolnej Murray i Narrunga z Półwyspu York[54], traktują ją jak zwiastuna złych wieści[53]. Uważali, że ptak może wykradać ludzkie sekrety podczas przebywania wokół obozu, dlatego kobiety milczały w jego obecności[14][39]. Podobne wierzenia funkcjonowały pośród ludzi zamieszkujących Kimberley. Czcili oni wachlarzówkę smolistą jako najinteligentniejsze ze zwierząt[13]. Jej pomysłowość ukazana jest również w opowieści ludzi posługujących się językiem Tinputz, gdzie Singsing Tongereng (wachlarzówka smolista) dzięki jeździe na grzbiecie orła wygrywa konkurs polegający na wzniesieniu się jak najwyżej nad Ziemię[55].
Wachlarzówka smolista (Rhipidura leucophrys) – gatunek ptaka z rodziny wachlarzówkowatych (Rhipiduridae), tubylczego dla Australii, Nowej Gwinei, Wysp Salomona, Archipelagu Bismarcka i wschodniej Indonezji. Łatwo rozpoznawalny ptak, pospolity na większości obszaru występowania. Zamieszkuje wiele siedlisk, unika gęstych lasów. Mierzy 19–21,5 cm. Ubarwienie wachlarzówki jest kontrastowe – górne części ciała prawie całkowicie czarne, brzuch biały. Obie płcie upierzone podobnie. Wyróżniane są trzy podgatunki: R. l. leucophrys z centralnej i południowej Australii, mniejszy R. l. picata z północnej Australii oraz większy R. l. melaleuca z Nowej Gwinei i wysp położonych w jej sąsiedztwie. Gatunek należy do rodziny wachlarzówek, rodzaju Rhipidura. Zalicza się do podrzędu śpiewających. Według dawniejszej klasyfikacji należał do rodziny dziwogonów, jednak w 2008 L. Christidis i W.E. Boles podnieśli wachlarzówki do rangi rodziny.
Wachlarzówka smolista to ptak owadożerny, spędzający dużo czasu na wyszukiwaniu pożywienia na otwartym terenie. Polska nazwa zwyczajowa pochodzi prawdopodobnie od charakterystycznego wyglądu piór ogona przypominających wachlarz oraz od barwy górnych partii ciała zwierzęcia, które są smolisto czarne. To agresywny i terytorialny gatunek, może nękać nawet dużo większe od siebie ptaki, jak kukabura chichotliwa czy orzeł australijski. Wachlarzówka smolista dobrze przystosowuje się do zmian w krajobrazie spowodowanych ingerencją człowieka, dlatego jest często widywana na miejskich trawnikach, w parkach i ogrodach. Stanowi ważny element folkloru Aborygenów – przypisuje się jej rolę zwiastuna złych wieści lub złodzieja tajemnic.
A cauda-de-leque-de-garganta-preta (Rhipidura leucophrys) é uma ave passeriforme nativa da Austrália, Nova Guiné, ilhas Salomão do arquipélago de Bismarck e da Indonésia oriental.[1] Trata-se de uma ave comum e familiar em grande parte do seu território, vivendo na maior parte dos habitats à exceção da floresta cerrada. Medindo 19-21,5 cm de comprimento, a cauda-de-leque apresenta contraste cromático acentuado, com a metade superior negra e a metade inferior branca, idêntica em ambos os sexos. Há três subespécies reconhecidas; Rhipidura leucophrys leucophrys, presente no sul e centro da Austrália, a pequena R. l. picata no norte da Austrália, e a maior R. l. melaleuca da Nova Guiné e ilhas vizinhas.
A cauda-de-leque-de-garganta-preta (Rhipidura leucophrys) é uma ave passeriforme nativa da Austrália, Nova Guiné, ilhas Salomão do arquipélago de Bismarck e da Indonésia oriental. Trata-se de uma ave comum e familiar em grande parte do seu território, vivendo na maior parte dos habitats à exceção da floresta cerrada. Medindo 19-21,5 cm de comprimento, a cauda-de-leque apresenta contraste cromático acentuado, com a metade superior negra e a metade inferior branca, idêntica em ambos os sexos. Há três subespécies reconhecidas; Rhipidura leucophrys leucophrys, presente no sul e centro da Austrália, a pequena R. l. picata no norte da Austrália, e a maior R. l. melaleuca da Nova Guiné e ilhas vizinhas.
Ärlesolfjäderstjärt (Rhipidura leucophrys) är en tätting som förekommer i Australien, östra Indonesien, Salomonöarna och på Nya Guinea samt i Bismarckarkipelagen. Den är en vanlig och välkänd fågel över stora delar av sitt utbredningsområde där den lever i de flesta typer av biotoper förutom tät skog. Den är 19–21,5 cm lång och har en kontrasterande fjäderdräkt med nästan helt svart ovansida och vit undersida. Könen är lika. Det finns tre erkända underarter: leucophrys som förekommer i centrala och södra Australien, den mindre picata i norra Australien, och den större melaleuca i området kring Nya Guinea. Arten är inte nära besläktad med ärlorna utan är den största arten inom familjen solfjäderstjärtar (Rhipiduridae) som tillsammans med bland andra kråkfåglar, drongoer och paradisfåglar bildar en grupp bland tättingarna.
Ärlesolfjäderstjärten är en insektsätare som födosöker i öppna habitat, likt flugsnapparna, och dess trivialnamn härstammar ifrån denna vana tillsammans med att den vaggar på stjärten, likt en ärla, när den födosöker på marken. Den är aggressiv och revirhävdande och mobbar mycket större fåglar som kookaburra och kilstjärtörn. Arten har anpassat sig väl till människans landskap och den är en vanlig fågel på stadens gräsmattor, i parker och i trädgårdar. Ärlesolfjäderstjärten är vanligt förekommande inom aboriginernas folklore över hela Australien, bland annat som fågeln som bringade dåliga nyheter eller som stal hemligheter.
Ärlesolfjäderstjärten är den största arten bland solfjäderstjärtarna och en adult individ av nominatformen mäter 19 till 21,5 cm och väger 17–24 gram. Den har en proportionellt lång spatelformad stjärt, 10–11 cm lång, som kan bredas ut likt en solfjäder. Den fina spetsiga näbben mäter 1,64–1,93 cm,[2] och har en liten nedåtböjd spets.[3] Denna art har längre ben än andra solfjäderstjärtar, vilket kan vara en anpassning för att födosöka på marken.[4] Könen har liknande fjäderdräkt där huvud, strupe, övre delen av bröstet, vingar och stjärt är svarta medan underdelen är vit. Den har även tydliga vita ögonbrynsstreck och ett mer otydligt vitt mustaschstreck. Näbben och benen är svarta och dess iris är mörkbrun. Efter den postjuvenila ruggningen kan subadulta fåglar under första levnadsåret ha ljusare vingspetsar,[2] medan juvenila individer har mörkare fjäderdräkt, med brunaktiga ovansida, med ljusbruna inslag på huvud och bröst.[5] Underarterna har liknande fjäderdräkter och skiljer sig åt främst i storlek och vinglängd.[2]
Ärlesolfjäderstjärten är mycket talför och har en rad olika distinkta läten. Dess mest igenkända läte är en melodiös fras, som ibland jämförs med "Sweet pretty creature", och som kan framföras under dygnets alla timmar, speciellt under månbelysta nätter.[6] Dess varningsläte är en snabb chit-chit-chit-chit, som ibland jämförs med ljudet man får av att skaka en halvtom tändsticksask.[6]
Ärlesolfjäderstjärten förekommer över merparten av Australien och Nya Guinea, på Salomonöarna, i Bismarckarkipelagen och i östra Indonesien. Den är en stannfågel i merparten av Australien, men i vissa områden finns rapporter på säsongsbundna flyttningsrörelser. Bland annat förekommer den under höst och vinter i nordöstra New South Wales, sydöstra och nordvästra Queensland, och i de nordligaste områdena av Kap Yorkhalvön. Den uppträder ibland på Tasmanien,[7] och mer sällan på Lord Howeön.[8] Det finns en observation från 2002 från Mangere Island i arkipelagen Chathamöarna öster om Nya Zeeland.[9] Arten introducerades på Hawaii runt 1922 i ett försök att kontrollera insektsangrepp på boskap, men försöket misslyckades och sista observationen skedde 1937 på Koko Head.[10]
Ärlesolfjäderstjärten beskrevs taxonomiskt första gången 1801 av ornitologen John Latham som Turdus leucophrys.[11] Artepitetet härstammar ifrån grekiskans ord leukos "vit" och ǒphrys "ögonbryn".[12] Andra tidiga vetenskapliga namn var Muscicapa tricolor av Vieillot,[13] och Rhipidura motacilloides av ornitologen Nicholas Aylward Vigors och Thomas Horsfield från 1827, vilka myntade släktnamnet Rhipidura.[14] Släktnamnet härstammar ifrån de grekiska orden rhipis "solfjäder" och oura "stjärt".[12]
John Gould och andra skribenter refererade länge till arten som svartvit solfjäderstjärt (Black-and-white Fantail på engelska), men någon gång efter 1916 började dess engelska trivialnamn Willie Wagtail blev allt mer accepterat.[15] Samma trivialnamn hade tidigare används för sädesärlan på Isle of Man,[16] och Nordirland.[17]
Den har också kallats för Australiens näktergal[2] och många av de namn den fick av aboriginerna var onomatopoetiska, och refererade till dess skällande läte.[18]
Ärlesolfjäderstjärten är inte närbesläktad med ärlorna utan tillhör släktet Rhipidura. Tidigare har vissa auktoriteter placerat detta släkte, tillsammans med monarkerna (Monarchidae), i underfamiljen Rhipidurinae, inom familjen drongoer (Dicruridae),[19] men det blir allt mer accepterat att gruppen är så pass distinkt att den bäst beskrivs som den egna familjen solfjäderstjärtar (Rhipiduridae).[20] Tidiga DNA-analyser ifrån sent 1980- och tidigt 1990-tal visade att solfjäderstjärtarna tillhörde en stor grupp av främst australasiatiska fåglar som beskrevs som parvordningen Corvida vilken omfattar många tropiska och australienska tättingar.[21] Senare har grupperingen förfinats något och solfjäderstjärtarna har placerats i en grupp tillsammans med kråkfåglar, törnskator, monarker, drongoer, paradisfåglar och murarkråkor (Corcoracidae).[22]
Ärlesolfjäderstjärten delas oftast upp i tre underarter:[23]
Ärlesolfjäderstjärten är nästan i ständig rörelse under dygnets ljusa timmar. Även när den sitter på en gren eller befinner sig på marken är den ständigt på jakt efter föda och vickar på stjärten från sida till sida. Den uppträder främst ensam eller i par men kan förekomma i mindre flockar.[2][5] Till skillnad från andra arter inom familjen befinner den sig mest på marken.[28] I flykten slår den djupt med vingarna, uppblandat med snabba dalande glidlykter. Karaktäristiskt vaggar den på stjärten direkt efter att den landat efter en kort inflygning.[5]
Arten är mycket revirhävdande och kan vara ganska orädd när den försvarar sitt revir. Den jagar inte bara bort mindre fåglar i sin egen storlek utan ger sig även på större fåglar som flöjtkråka (Gymnorhina tibicen), australisk korp (Corvus coronoides), skrattkokaburra (Dacelo novaeguineae) och kilstjärtsörn (Aquila audax).[18] Den kan till och med attackera hundar och katter. När den mobbar en opponent undviker den huvudet och siktar istället på stjärten.[28] Båda könen ägnar sig åt detta beteende vilket intensifieras under häckningssäsongen. Reviret varierar mellan 1 och 3 hektar.[29] När ett par har hävdat ett revir försvarar de detta gentemot andra par genom en sorts uppvisningsflygning. Den ena fågeln håller sig still medan den andra loopar och gör upprepade dykningar innan parterna byter roll. Under uppvisningen sjunger båda parter.[29]
Fågelns vita ögonbrynsstreck spärras upp och blir mer synligt när den är upphetsad eller aggressiv, och mer dolt när den är lugn eller vill visa sig undergiven.[30]
Ärlesolfjäderstjärten förekommer i en rad olika typer av biotoper, men undviker tät skog som regnskog. Den föredrar öppna skogsområden eller gräsmarker med spridda träd,[2] ofta nära våtmarker eller vattendrag.[5] På Nya Guinea bebor den hyggen och gräsmarker, men även öppna skogsområden och mangrove.[28] Den har anpassat sig väl till människans förändringar av landskapet och ses ofta i stadsmiljöer på öppna gräsytor, som gräsmattor, trädgårdar, parker och sportarenor.[5] Arten spred sig till odlingsbygden i Western Australia efter att den ursprungliga vegetationen avverkats.[31]
Den sitter på låga grenar, staket, stolpar och liknande, spanande efter insekter och andra små ryggradslösa djur i luften och på marken. Vanligtvis fångar den flygande insekter som myggor, flugor och små fjärilar i flykten likt flugsnapparna, men den plockar ibland även insekter från marken. Ofta hoppar den på marken bakom människor och djur, som kor, får och hästar, när de rör sig över gräsmarker, för att fånga de smådjur som störs och flyger upp.[15] Den vaggar på stjärten horisontellt när den födosöker på marken. Den exakta orsaken till detta beteende är inte känd men man tror att det kan vispa upp insekter som gömmer sig i vegetationen och på så sätt göra dem enklare att fånga.[32] Ärlesolfjäderstjärten plockar också fästingar ifrån betande boskap som kor och grisar.[33] Den dödar sitt byte genom att slå det mot en hård yta, eller också håller den bytet, drar loss vingarna och tar ut de ätbara inre delarna.[34]
Artens anpassningsförmåga och mångsidiga diet har förmodligen hjälpt till i dess anpassning till stadsmiljöer. Den äter en mängd olika sorters leddjur, som fjärilar, flugor, skalbaggar, trollsländor, spindlar och tusenfotingar,[35] men en studie ifrån Madang på Papua Nya Guineas norra kust visar att den även dödar mindre ödlor som skinkar och geckoödlor. Stjärtbenet ifrån dessa ödlor har återfunnits i fågelns avföring men det är oklart om den äter hela ödlan eller bara stjärten. Hur som helst är ödlor ett ovanligt byte och utgör bara 1–3% av ärlesolfjäderstjärtens totala diet. Studien från Madang indikerar att den ger sina boungar större byten.[36]
Ärlesolfjäderstjärtarna bildar oftast par för livet. Häckningssäsongen varar olika länge i olika regioner men i sin helhet sträcker sig perioden från juli till december, och sker oftare efter regn i torra områden. Fågeln lägger upp till fyra kullar per säsong. Dess bo är skålformat och placeras på en vågrät trädgren där det inte finns löv, på en höjd som inte överskrider 5 m över marken. Den kan även lägga sitt bo på ett tak. Den bygger gärna bo i närheten av skatlärkan (Grallina cyanoleuca), möjligen för att utnyttja den senare artens aggressiva beteende gentemot inkräktare. Den drar sig inte för att placera boet i närheten av människan.[30]
Boet är robust och välbyggt och består av grässtrån, strimlor av bark, och andra trådiga material som vävs ihop med hjälp av spindelnät. Den kan även använda djurhår.[30] Honan lägger två till fyra ägg per kull. Äggen är krämvita med ett mörkare område på den större änden. Ägget mäter 16 × 21 mm,[37] och ruvas i 14 dagar.[38] Som hos alla tättingar är ungarna bostannare och föds nakna, hjälplösa och med slutna ögon.[39] Båda föräldrar tar hand om ungarna,[40][41] och kan fortsätta ta hand om dem samtidigt som de påbörjar en ny kull.[42] Ungarna stannar i boet i ungefär 14 dagar innan de är flygga.[38] När de lämnat boet håller de sig dolda i närheten i en eller två dagar, innan de ger sig av längre bort, upp till 20 meter, under den tredje dagen. Föräldrarna slutar att mata ungarna mot slutet av den andra veckan, då ungen mer och mer födosöker själv, och strax efter detta fördriver föräldrarna ungarna ur reviret.[43]
Blek buskgök (Cacomantis pallidus) lägger sitt ägg i ärlesolfjäderstjärtens bo men detta upptäcks oftast och ägget puttas ut ur boet, så framgångsrik häckningsparasitism är ovanlig.[38] Försök till häckningsparasitism av australisk buskgök (Cacomantis flabelliformis), vanlig buskgök (C. variolosus), horsfieldglansgök (Chrysococcyx basalis) och guldglansgök (C. lucidus) har också rapporterats.[43]
Trots att ärlesolfjäderstjärten framgångsrikt vaktar sitt bo så tas många ägg och ungar av predatorer. Ungefär två tredjedelar av äggen kläcks, och en tredjedel lämnar boet. De flygga ungarna kan sedan bli byte för exempelvis svartvit törnkråka (Cracticus nigrogularis), svart törnkråka (Melloria quoyi) glitterdrongo (Dicrurus bracteatus) och svartvit kurrawong (Strepera graculina), men även för katter och råttor.[43]
Ärlesolfjäderstjärten förekommer över ett mycket stort område. Den har också en mycket stor population och studier indikerar att populationstrenden är ökande. På grund av detta anser inte IUCN arten vara hotad utan kategoriserar den som livskraftig (LC).[1]
Ärlesolfjäderstjärten förekommer i aboriginernas folklore.[44] Stammar i delar av sydöstra Australien, som Ngarrindjeri vid de nedre delarna av Murray River, och Narunggafolket på Kap Yorkhalvön,[45] ansåg att fågeln bringade dåliga nyheter.[44] Det fanns också föreställningar att den kunde stjäla personers hemligheter när den befann sig i närheten av ett läger och tjuvlyssnade på vad som sades.[30][46] Kimberleyfolket hade liknande uppfattningar då de ansåg att fågeln rapporterade till nyligen avlidna själar om någon anhörig talade illa om denne. De höll också ärlesolfjäderstjärten för den mest intelligenta av alla djuren.[47] Dess smarthet går även igen i en berättelse från ön Bougainville på Papua Nya Guinea, om Singsing Tongereng (ärlesolfjäderstjärt på språket Saposa-Tinputz) där den vinner tävlingen om vilken fågel som kan flyga högst genom att i hemlighet "lifta" på ryggen av en örn.[48] Gunwinggufolket i västra Arnhem land ansåg dock att den var en lögnare och en skvallerbytta.[46] Ärlesolfjäderstjärten anklagades för att han stulit elden och försökt utplåna den i havet i en drömberättelse hos Yindjibarndifolket i centrala och västra Pilbara, och kunde även åkalla en mycket stark vind för att skrämmas.[49]
Kalamfolket (på Nya Guineas högland) kallar den för Konmayd, och betraktade den som en god fågel. Exempelvis sågs det som ett gott omen om den anlände till en ny plantering för då skulle det bli goda skördar. De menade också att fågeln tog hand om grisarna. För Kalamfolket kunde fågeln också utgöra manifestationen av döda förfäder.[50] På Nya Guineas östra högland kallades fågeln för Kuritoro och spelade en viktig roll i ceremonin när en änka sörjer sin döda make. När hon skänker bananblommor som ett offer till sin döde make så ansågs fågelns sång vara ett svar ifrån den döda själen på att den mottagit gåvan.[51]
En folksaga ifrån Kietadistriktet på ön Bougainville berättar att Maneka, ärlesolfjäderstjärten, som går utmed flodbanken, återspeglar en legendarisk dotter som letade efter sin moder som drunknade under en storm då hon försökte ta sig förbi den översvämmade floden.[52] Fågeln finns på frimärken från Palau och Salomonöarna.[53]
Ärlesolfjäderstjärten förekommer i australienska barnböcker, som Dot and the Kangaroo från 1899,[54] Blinky Bill Grows Up från 1935,[55] och Willie Wagtail and Other tales från 1929.[56]
Artikeln är till stora delar översatt ifrån engelskspråkiga wikipedias artikel Willie Wagtail, läst 2010-08-04, där följande källor anges:
Ärlesolfjäderstjärt (Rhipidura leucophrys) är en tätting som förekommer i Australien, östra Indonesien, Salomonöarna och på Nya Guinea samt i Bismarckarkipelagen. Den är en vanlig och välkänd fågel över stora delar av sitt utbredningsområde där den lever i de flesta typer av biotoper förutom tät skog. Den är 19–21,5 cm lång och har en kontrasterande fjäderdräkt med nästan helt svart ovansida och vit undersida. Könen är lika. Det finns tre erkända underarter: leucophrys som förekommer i centrala och södra Australien, den mindre picata i norra Australien, och den större melaleuca i området kring Nya Guinea. Arten är inte nära besläktad med ärlorna utan är den största arten inom familjen solfjäderstjärtar (Rhipiduridae) som tillsammans med bland andra kråkfåglar, drongoer och paradisfåglar bildar en grupp bland tättingarna.
Ärlesolfjäderstjärten är en insektsätare som födosöker i öppna habitat, likt flugsnapparna, och dess trivialnamn härstammar ifrån denna vana tillsammans med att den vaggar på stjärten, likt en ärla, när den födosöker på marken. Den är aggressiv och revirhävdande och mobbar mycket större fåglar som kookaburra och kilstjärtörn. Arten har anpassat sig väl till människans landskap och den är en vanlig fågel på stadens gräsmattor, i parker och i trädgårdar. Ärlesolfjäderstjärten är vanligt förekommande inom aboriginernas folklore över hela Australien, bland annat som fågeln som bringade dåliga nyheter eller som stal hemligheter.
Rhipidura leucophrys là một loài chim trong họ Rhipiduridae.[1]
Rhipidura leucophrys là một loài chim trong họ Rhipiduridae.
Rhipidura leucophrys (Latham, 1802)
Ареал Охранный статусЧёрно-белая веерохвостка[1] (лат. Rhipidura leucophrys) — певчая птица из семейства веерохвосток (Rhipiduridae).
У чёрно-белой веерохвостки длиной примерно 20 см блестящее чёрное оперение с белой нижней стороной и белыми бровями. у молодых птиц верхняя сторона не насыщенно чёрная, а скорее тёмно-серая, концы крыльев коричневатые. Его частью мелодично щебечущее, частью пропитанное ритмично-механическими звучащими элементами пение, можно услышать прежде всего ночью.
Область распространения чёрно-белой веерохвостки охватывает дальние части Австралии, Соломоновы острова, архипелаг Бисмарка, Молуккские острова и несколько областей Новой Гвинеи. Птица населяет различные жизненные пространства, такие как парки, сады, поля и леса. Однако она избегает очень густые леса. Предпочитает влажность области.
Птицы встречаются чаще в одиночку или парами. Вне сезона гнездования они объединяются в большие стаи, иногда объединяясь также с другими видами птиц. Питание состоит из мелких беспозвоночных, которых птица ищет на земле. При этом она необычно двигает туда-сюда развёрнутым веером хвостом. Птицу часто можно встретить вблизи пасущихся стад, где она ловит вспугиваемых скотом насекомых. Животные используются также в качестве засады, откуда птица на лету ловит насекомых.
Период инкубации в Австралии проходит в большинстве случаев между августом и февралём, однако в близких к экватору местах гнездования гнёзда с кладкой можно обнаружить в течение всего года. Чёрно-белая веерохвостка строит на ветвях, мачтах или крышах аккуратное гнездо в форме чаши из травы и паутины, набивая его изнутри волосами. Птица выщипывает их непосредственно из животных. Гнёзда часто используются повторно; старые гнезда служат стройматериалом для новых. Кладка состоит большей частью из 3 кремовых яиц с серыми или коричневыми пятнами, которые высиживают оба партнёра примерно 2 недели. Через 14 дней птенцы становятся самостоятельными. В сезон гнездования пары могут гнездиться до четырёх раз. Более старшие молодые птицы часто остаются так долго в непосредственной близости родителей, пока не вылупится следующий выводок; тогда они прогоняются взрослыми птицами из гнездового участка.
Чёрно-белая веерохвостка (лат. Rhipidura leucophrys) — певчая птица из семейства веерохвосток (Rhipiduridae).
鹡鸰扇尾鹟(学名:Rhipidura leucophrys)是扇尾鹟科的一种,分布于澳大利亚、新几内亚、所罗门群岛、俾斯麦群岛以及印度尼西亚东部地区。体长19.0-21.5厘米,体重17–24克。除了腹部、眉部为白色,其余大部分为黑色。以各种小动物为食。目前有三个亚种被确认:
鹡鸰扇尾鹟(学名:Rhipidura leucophrys)是扇尾鹟科的一种,分布于澳大利亚、新几内亚、所罗门群岛、俾斯麦群岛以及印度尼西亚东部地区。体长19.0-21.5厘米,体重17–24克。除了腹部、眉部为白色,其余大部分为黑色。以各种小动物为食。目前有三个亚种被确认:
R. l. leucophrys:分布于澳大利亚中部和南部 R. l. melaleuca:分布于新几内亚及其附近岛屿 R. l. picata:分布于澳大利亚北部 本条目的部分内容翻译自英語維基百科条目Willie Wagtail(版本414044763)並以知识共享-署名-相同方式共享3.0协议授权使用。原文作者列表請參閱其页面历史。ヨコフリオウギビタキ(横振扇鶲、英: Willie Wagtail、学名: Rhipidura leucophrys)は、スズメ目オウギビタキ科オウギビタキ属の鳥類の1種である。オーストラリア、ニューギニア島、ソロモン諸島、ビスマルク諸島、インドネシア東部に自然分布する。その分布域のほとんどにおいて普通種で身近な鳥の一つであり、大部分が深い森林から離れた環境に生息している。全長は約20cm[2] (19.0-21.5cm) で、上面はほぼ全体が黒くて下面は白く対照的な色彩を持つ。雌雄同色。3亜種が認められており、基亜種 Rhipidura leucophrys leucophrys がオーストラリア中・南部に分布し、小型の R. l. picata がオーストラリア北部に、大型の R. l. melaleuca がニューギニア島およびその周辺の島々に分布する。
英名は Willie Wagtail であるが、セキレイ属 Motacilla からなる実際のセキレイ類 Wagtails とは無関係であり、本種はオウギビタキ属 Rhipidura の1種で、カラス類やオウチュウ類、フウチョウ類などを含む「狭義のカラス上科」グループの1つに分類される。このグループ内においてオウギビタキ類はオウチュウ類とともにオウチュウ科 Dicruridae に置かれることもあるが、独立した小さな科であるオウギビタキ科 Rhipiduridae に置かれる。
ヨコフリオウギビタキは食虫性であり、開けた生息環境のなかで餌を追うことに多くの時間を費やす。英名の wagtail は、地面で採餌する時、水平に尾を振るその習性に由来する。ヨコフリオウギビタキは攻撃的で縄張りを持ち、しばしばワライカワセミやオナガイヌワシのようなはるかに大きな鳥を攻撃する。本種は人為的な景観の改変によく対応し、都市の芝地、公園、庭園によく見かける。本種は各地のアボリジニ(先住民)の伝承において、悪い報せをもたらすものあるいは秘密を盗むものとしてよく登場する。
ヨコフリオウギビタキは、1801年にイギリスの鳥類学者ジョン・ラサム(英語版)により、ツグミ属の Turdus leucophrys として初めて記載された[3]。その種小名は古代ギリシア語の leukos 「白」と ǒphrys 「眉」による[4]。そのほか初期の学名にとしては、ヴィエロットによってサメビタキ属とされた Muscicapa tricolor や[5]、1827年に博物学者ニコラス・アイルワード・ヴィゴース(英語版)とトマス・ホースフィールド(英語版)により Rhipidura motacilloides として、オウギビタキ属 Rhipidura を新たに設けたものなどがある[6]。その属名 Rhipidura は、古代ギリシア語の rhipis 「扇」と oura 「尾」による[4]。
ジョン・グールド(英語版)ほか初期の著者は、一般に知られる英名に留意しながらも、本種を Black-and-white Fantail と称した。しかし一方で "Willie Wagtail" が1916年以降、急速に広く受け入れられるようになった。'Willie' の語源ははっきりしないが 'Wagtail' はその活発な挙動に由来する[7]。その英名は、マン島[8]および北アイルランド[9]のタイリクハクセキレイ (Motacilla alba) の斑(まだら)な亜種に対して口語的に使われていた。
ほかに俗名では、Shepherd's Companion (羊飼いの友〈家畜 について行くため〉)、Frogbird (カエル鳥)、Morning Bird (朝の鳥)、Australian Nightingale (オーストラリアのサヨナキドリ)などがある[10]。多くのアボリジニの名称は擬声語であり、その叱り鳴くような鳴き声による[11]。 Djididjidi はキンバリー地域の名前であり[12]、Djigirridjdjigirridj はアーネムランド西部のグウィング(ガンウィング、Gunwinggu)で使われている[13]。中央オーストラリア(英語版)にあるアリススプリングスの南西のピチャンチャチャラ (Pitjantjatjara) 語では tjintir-tjintir(pa)[14]。カミラロイ (Kamilaroi) のあいだでは thirrithirri[15]。ブーゲンビル島においては、西海岸のベノニ (Banoni) 語では Tsiropen と呼ばれ[16]、またキエタ地区の Awaipa では Maneka と呼ばれる[17]。ソロモン諸島のピジン語では、本種の黒と白の色彩から、時に polis (英: police、警察)または pris (英: priest、聖職者) bird と呼ばれる。
ヨコフリオウギビタキ(英: Willie Wagtail)は、セキレイ科 Motacillidae のユーラシア大陸のセキレイ類 Wagtails とは無関係であり、本種はオウギビタキ属 Rhipidura の1種である。一部の専門家は、カササギビタキ類とともにオウチュウ科 Dicruridae を含めオウギビタキ亜科 Rhipidurinae としてそれらをこのグループに分類するが[18]、一方で他の学者はそれらを独立したオウギビタキ科 Rhipiduridae とするに十分なはっきりとした正当な理由を認めている[19]。1980年代末から1990年代初頭の早期分子研究において、オウギビタキ類は多くの熱帯やオーストラリアのスズメ目の鳥類からなるカラス小目 Corvida として知られる主たるオーストラリア産鳥類の大きなグループに属することが明らかになった[20]。さらに最近、分類がより厳密になり、オウギビタキ類は、カラス類、モズ類、フウチョウ類、カササギビタキ類、オウチュウ類、オオツチスドリ類とともに「狭義のカラス上科」のグループに分類されている[21]。
次の3亜種が広く認められている[22]。
成鳥は全長19-21.5cm、体重17-24g、尾長10-11cm。くちばしは細くて短く、嘴長は1.64-1.93cmで[10]、嘴端が小さな鉤(かぎ)型となる[28]。尾は扇状で長くて大きい[29]。本種は他のオウギビタキ類より脚が長く、それは地上で採餌するための適応とも考えられる[30]。雌雄同色で、頭部、喉、胸上部、翼、上面および尾はすべて黒く、眉斑と「頬ひげ」および下面は白い。くちばしや脚は黒色で、虹彩は暗褐色。幼羽より換羽した1年目の若鳥は、翼の端が淡色に見えるものがあり[10]、幼鳥は全体にくすんだ色の羽衣を持ち、上面はやや褐色を帯びて頭部や胸に少し淡褐色の波形模様がある[31]。
広範囲におよびかつ個体数に富むヨコフリオウギビタキは、オーストラリアの大部分ならびにニューギニア島、ソロモン諸島、ビスマルク諸島、インドネシア東部にかけて生息する。オーストラリアのほぼ全域にわたって定住性であるが、一部の地域では季節的な移動が記録されている。それは秋から冬の渡り鳥としてニューサウスウェールズ州北東部やクイーンズランド州の南東、さらにガルフカントリー(英語版)および極北のヨーク岬半島の一部へと向かう。タスマニア州では迷鳥であり[32]、時にはロード・ハウ島に達する[33]。ニュージーランドの群島東のチャタム諸島にあるマンゲレ島(英語版)において2002年に1例の記録がある[34]。
ヨコフリオウギビタキは1922年頃にハワイ州で畜産における昆虫の抑制のために放鳥されたが、移入は成功せず、最後に目撃されたのは1937年のココ・ヘッド(英語版)においてであった[35]。
ヨコフリオウギビタキは、広く多様な生息環境に棲んでいるが、多雨林のような森林地帯は避ける。いくらか開けた疎林もしくは散在する木がある草原を選び[10]、多くは湿地ないし水辺を好む[31]。ニューギニア島では、疎林やマングローブ林のみならず人的開拓地や草原にも生息する[36]。ガダルカナル島では、空き地やココナッツ園から報告されている[37]。土地の人的改変にうまく対応して、よく開けた、草の生えた場所、例えば芝地、庭、公園、運動場などで採餌しているのが見られる[31]。 本種は、原生植物が農業のために取り除かれてから西オーストラリアのウィートベルト地域にまで広がった[38]。
ヨコフリオウギビタキは、日中にはほとんど動き回っており、じっとしていることはめったにない。とまっている間も、餌を探して体を捻り、その尾を左右に打ち振っている[39]。ほとんどの場合、単独もしくはつがいでいるが[10]、小群として集まることもある[31]。 他のオウギビタキ類とは異なり、その時間の多くを地上で過ごしている[36]。 飛翔時にはその翼を激しく羽ばたかせて、すばやい急降下飛行をその間によく行なう。短い急降下飛行の後、着地するとその尾を特徴的に振り動かす[31]。
ヨコフリオウギビタキは非常に縄張り意識が強く、その縄張りを守るためにはかなり勇敢になる。その攻撃は小鳥ばかりでなく、カササギフエガラス (Cracticus tibicen) やミナミワタリガラス (Corvus coronoides) 、ワライカワセミ (Dacelo novaeguineae) 、オナガイヌワシ (Aquila audax) のようなかなり大きな種にもおよぶ[11]。極近くにまでその巣に接近すると、飼い犬や猫それに人間さえ攻撃することがある。また西オーストラリア州ではナガクビガメ類やタイガースネーク類を攻撃するのが観察されている。相手を攻撃する時、ヨコフリオウギビタキは頭部を避けて後ろの部分を狙う[36]。雌雄ともこの行動を取り、繁殖期には通常より激しくなる。縄張りの範囲は1-3ヘクタール内である[40]。つがいは「急降下ディスプレイ」 (diving display) で他のつがいに対して縄張りを顕示しかつ防衛する。もう一羽が繰り返し宙に舞って急降下する間、一羽は動かずにとどまり、役割が入れ代わるまでは、双方ともその間ずっと囀る[40]。
本種の白い眉斑は「攻撃的ディスプレイ」 (aggressive display) 時に、ぱっとより明瞭になり、従属的ないし「緩和ディスプレイ」 (appeasement display) の時には、鎮まってより不明瞭になる[41]。
ヨコフリオウギビタキはとても「おしゃべり」であり、多くの独特な鳴き声を持つ。そのレパートリーの中にはより旋律的な声もあるが、最もよくそれと分かる声は、早口な chit-chit-chit-chit という警戒の声である。警戒の鳴き声は、敵や脅威となり得るものに警告してその縄張りから遠ざけるように聞こえ、また潜在的な脅威がその領域内にある時の仲間に対する合図としての役割を果たすとも考えられる。ジョン・グールドは、その声が子供のガラガラ、もしくは「蒸気製粉所 (Steam mill) の小さな歯車」のように聞こえると報告した[11]。ネヴィル・ケーリー (Neville Cayley) の著書 What Bird is That? (1935) の中で彼は、それは「昼も夜もしきりに声を発し、特に月夜には“愛しく可愛い小さな生き物”であるかのような心地よい鳴き声」であると記している[42]。
ヨコフリオウギビタキは、低い枝、フェンス、杭などにとまり、空中ないし地上にいる昆虫をはじめとした無脊椎動物を探す。通常、キノコバエ、ハエ、小さなガのような飛ぶ昆虫を襲って狩り (hawking) をするが、時には地上でついばむ (glean)こともある。しばしば、人やウシ、ヒツジ、ウマといった動物が草地を歩いている後ろで跳ねたり飛び回ったりして、それらが通ることで飛び出した獲物を捕らえる[7]。このように採餌する際、水平方向に尾を振る。この動作のはっきりした目的は不明であるが、植物の間に隠れている虫を追い出してそれらを捕らえ易くするのに役立つと考えられている[43]。ヨコフリオウギビタキは、ウシやブタのように放牧される家畜や、時には動物園で眠るライオンの皮膚からもダニをとる[44]。獲物を殺す際は、何か硬い面に獲物を叩きつけるか、あるいは摑んで羽根をむしり取ってから内側の可食部に取りかかる[45]。
ヨコフリオウギビタキの適応性と食性は、おそらく人間の居住の適応に支えられてきたものである。チョウ、ガ、ハエ、甲虫類、トンボ、カメムシ、クモ、ムカデおよびヤスデなど多種多様な節足動物を食べ[46]、また、パプアニューギニア北岸のマダンにおける研究では、トカゲ類やヤモリ類のような小さなトカゲを殺したことが記録されている[47]。これらのトカゲの尾骨が糞の中に見つかっているが、動物が丸ごと食べられるのか単に尾だけなのかは不明である。いずれにしても、トカゲは餌全体のうち1-3%を占める、とても稀な餌に過ぎない[47]。マダンでの研究におけるデータから、ヨコフリオウギビタキは大きな餌を選択的に雛に食べさせることが示唆されている[47]。
ヨコフリオウギビタキは通常死ぬまでつがいでいる。繁殖期は7月から12月まで続き、よく乾燥地帯では雨期の後に生じる。どこにおいてもこの間に最高4個の卵を抱卵する。地上5m未満の、葉ないし覆うものから離れた木の枝に椀状の巣 (nest) を作る。垂木(たるき)や庇(ひさし)が使われることもある。ツチスドリ (Grallina cyanoleuca) のものの近くに巣を作るのが観察されており、おそらくは後者の鳥の縄張りや侵入者に対する攻撃性を利用している。同様に、人間の居住地の近くに作るのを恐れない[41]。
巣は、草の茎、樹皮の細片、および他の繊維性の素材からなり、クモの網と一緒に結んで編まれている。ペットのイヌやネコの毛も使われることがある[41]。また、ペットのヤギから毛を取ろうとするのが観察されている。ニューサウスウェールズ州マッジー地区のアルパカの飼育者は、ヨコフリオウギビタキの巣にアルパカの被毛を観察している(剪毛時に拾得したものでない被毛の小片による)。雌は2-4個の小さな乳白色に褐色がかった模様のある16×21mmの卵を産み[48]、14日間抱卵する[49]。すべてのスズメ目の鳥と同様、雛は晩成性で留巣性である。雛たちは裸で生まれ目は閉じて無力であり、その巣にとどまる[50]。両方の親鳥が雛の給餌を行ない[51][52]、給餌を続けている間にもう一方が抱卵に従事することもある[53]。雛は羽毛が生え揃う前のおよそ14日間巣にとどまる[49]。巣立つと、幼鳥は思い切ってより遠くに行く前の1、2日はすぐ近くにじっと隠れており、3日目までは20m以内にいる。親鳥は、2週目の末近くになると、幼鳥が次第に自身で餌を探すよう、巣立った幼鳥への給餌をやめるようになり、そして間もなく幼鳥を縄張りの外へと追いやる[54]。
ハイイロカッコウ (Cuculus pallidus) の雌は、ヨコフリオウギビタキの巣に卵を産むことがあるが、仮親がよく見分けて異質の卵を外に出すので、そうした托卵が成功するのはまれである[49]。ウチワヒメカッコウ (Cacomantis flabelliformis)、ハイガシラヒメカッコウ (Cacomantis variolosus)、マミジロテリカッコウ (Chrysococcyx basalis)、ヨコジマテリカッコウ (Chrysococcyx lucidus) による托卵も報告されている[54]。
ヨコフリオウギビタキはその巣の積極的な防御者であるが、捕食者は多くの卵や雛を捕らえる。卵のおよそ3分の2は正常に孵化し、3分の1が巣立ち雛として巣から出る。巣立った雛は、ノドグロモズガラス (Cracticus nigrogularis) やクロモズガラス (Cracticus quoyi)、テリオウチュウ (Dicrurus bracteatus)、 フエガラス (Strepera graculina)、ならびに野良猫(イエネコ、Felis catus)や、クマネズミ類によって捕食されることもある。人間の居住地に近接した営巣はまた、子供らによる破壊にさらされている[54]。
通常はおとなしい鳥であり、人間の傍らに非常に適応して生活するが、ヨコフリオウギビタキはよくその巣を果敢に守る。ヨコフリオウギビタキはまるでカササギフエガラスのように通りかかる人を突然襲うことが知られている。 ヨコフリオウギビタキからの攻撃はカササギフエガラスほど一般的でなくまた怖くはないが、受ける者としてはかなりの衝撃を覚える。
ヨコフリオウギビタキはオーストラリアのアボリジニの伝承において特別に取り上げられている[55]。例えばマレー川下流のナリンジェリ族(英語版)や、ヨーク半島のナルンガ族(英語版)[56]など、オーストラリア南東地域のアボリジニの部族において、ヨコフリオウギビタキは悪いうわさを伝えるものと見なされた[55]。ヨコフリオウギビタキは人の秘密を盗むことができると考えられ、さらにいつまでも盗み聞きをするように部落の周りにいるので、女性はヨコフリオウギビタキのいるところでは堅く口を閉ざしていた[13][41]。キンバリー地域の人びとは、生きている身内がそれらの悪口を言うなら、最近死んだ者の霊魂に伝えられるというような信仰を持っていた。彼らはまた、ヨコフリオウギビタキをすべての動物のうち最も知力に優れるものとして敬った[12]。その利口さはまたブーゲンビル島のティンプッツ (Tinputz) の物語にも見られ、そこで Singsing Tongereng (ヨコフリオウギビタキ)は鷲の背中に乗ってすべての鳥のうち誰が最も高く飛べるかをみる競争に勝った[57]。しかし、アーネムランド西部のグウィング(ガンウィング)では悪いように解釈し、嘘つきでおしゃべりであると考えた[13]。ピルバラ中・西部の Yindjibarndi 族のドリーミング (Dreaming) の物語では、火を盗み取ってそれを海で消そうとしており、そうして怯えると強風を送り出すことができた[58]。
ニューギニア高地(英語版)のカラム (Kalam) 族においては Konmayd と呼ばれ、良い鳥と見なされた。それがやって来ておしゃべりしながら新しい庭園が耕されると、豊作になるとされた。ブタの周りを飛び動いて鳴いている場合は彼らの世話をしているといわれた。また、カラムにおける父方親族の霊の現れであろうともされた[59]。 ニューギニアの東高原では Kuritoro と呼ばれ、その外観は死んだ夫のための未亡人による追悼式を意味しているとされた。彼女は彼にバナナの花を供え、その近くで歌っている鳥のいるのは死んだ男の魂が供え物を受け取ったことの証拠と考えられた [60]。ブーゲンビル島のキエタ地区にある Maneka (ヨコフリオウギビタキ)に関わる話では、川岸に沿って飛び動くのは、伝説の娘が嵐で氾濫している川を渡ろうとして溺れ死んだ彼女の母親を探していることを繰り返し伝えているという[61]。
本種はパラオやソロモン諸島の郵便切手に描かれており[62]、また『ドットちゃんとカンガルー』 Dot and the Kangaroo (1899)[63]、『大きくなったブリンキー』 Blinky Bill Grows Up (1935)[64]、Willie Wagtail and Other tales (1929) [65] などオーストラリア児童文学の配役として登場している。
ヨコフリオウギビタキ(横振扇鶲、英: Willie Wagtail、学名: Rhipidura leucophrys)は、スズメ目オウギビタキ科オウギビタキ属の鳥類の1種である。オーストラリア、ニューギニア島、ソロモン諸島、ビスマルク諸島、インドネシア東部に自然分布する。その分布域のほとんどにおいて普通種で身近な鳥の一つであり、大部分が深い森林から離れた環境に生息している。全長は約20cm (19.0-21.5cm) で、上面はほぼ全体が黒くて下面は白く対照的な色彩を持つ。雌雄同色。3亜種が認められており、基亜種 Rhipidura leucophrys leucophrys がオーストラリア中・南部に分布し、小型の R. l. picata がオーストラリア北部に、大型の R. l. melaleuca がニューギニア島およびその周辺の島々に分布する。
英名は Willie Wagtail であるが、セキレイ属 Motacilla からなる実際のセキレイ類 Wagtails とは無関係であり、本種はオウギビタキ属 Rhipidura の1種で、カラス類やオウチュウ類、フウチョウ類などを含む「狭義のカラス上科」グループの1つに分類される。このグループ内においてオウギビタキ類はオウチュウ類とともにオウチュウ科 Dicruridae に置かれることもあるが、独立した小さな科であるオウギビタキ科 Rhipiduridae に置かれる。
ヨコフリオウギビタキは食虫性であり、開けた生息環境のなかで餌を追うことに多くの時間を費やす。英名の wagtail は、地面で採餌する時、水平に尾を振るその習性に由来する。ヨコフリオウギビタキは攻撃的で縄張りを持ち、しばしばワライカワセミやオナガイヌワシのようなはるかに大きな鳥を攻撃する。本種は人為的な景観の改変によく対応し、都市の芝地、公園、庭園によく見かける。本種は各地のアボリジニ(先住民)の伝承において、悪い報せをもたらすものあるいは秘密を盗むものとしてよく登場する。