Keçə şoranı - (lat. Salsola tomentosa (Moq.) Spach.) Tərəçiçəkkimilər – (Chenopodiaceae Vent.) fəsiləsinə aid bitki növü.
IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu “Nəsli kəsilmək təhlükəsində olanlar” kateqoriyasına aiddir – EN A2c+3c; B2ab (i,ii, iii, iv, v). Azərbaycanın nadir növüdür.[1]
Gövdəsi və yarpaqları uzun və bozumtul tüklərlə örtülü olan, əsasından güclü budaqlanan, 20-50 sm hündürlükdə yarımkolcuqdur. Yarpaqları 15 mm uzunluqda, 1-2 mm enində, xətvari, yarımsilindrikdir. Çiçəkyanlığının yarpaqcıqları bitişikdir, düz, uzun tüklərlə örtülüdür. Meyvələmədə çiçəkyanlığı ilə birlikdə 6-8 mm dimaetrində olan narıncı, sonradan qaralan, qanadları böyrəkvari və ya tərs-yumurtavaridir. Tozluğu lansetvari, yumşaq, tezqopan, çıxıntılıdır. Dişicik ağzı demək olar ki, sütuncuğa bərabər, bizvaridir [2][1][3].
Çiçəkləmə - meyvə əmələgətirmə dövrü may-oktyabr aylarına təsadüf edir. Kserofit, işıqsevən, duzlaşmaya davamlıdır. Toxumla çoxalır. Dağətəyində, şorakər torpaqlarda taxıllı-şorangəlik qruplaşmaları əmələ gətirir. [2][1][4][5]
Naxçıvan düzənliyi (Culfa rayonu-Darıdağ ətrafı, Babək rayonu - Böyükdüz kəndi ətrafı). [1][6][7]
Populyasiyasında növlərin sayı azalır, yaşama ərazisi məhdudlaşır. [1]
Antropogen amillər (otarılma, tapdalanma). [1][8]
Mühafizə üçün xüsusi tədbirlər aparılmır. [1][9] Yayılma yerlərində antropogen təsiri azaltmaq üçün yasaqlıqların təşkili, populyasiya səviyyəsində genetik tədqiqi, toxumlarının toxum bankında saxlanılması, bərpasının təmin edilməsi, yeni yayılma yerlərinin axtarılması təklif olunur.
Keçə şoranı - (lat. Salsola tomentosa (Moq.) Spach.) Tərəçiçəkkimilər – (Chenopodiaceae Vent.) fəsiləsinə aid bitki növü.
IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu “Nəsli kəsilmək təhlükəsində olanlar” kateqoriyasına aiddir – EN A2c+3c; B2ab (i,ii, iii, iv, v). Azərbaycanın nadir növüdür.
Qafqazda (Ermənistan) təbii arealı vardır.
Naxçıvan MR-də Babək və Culfa rayonları ətrafından (Darıdağ) təsvir edilmişdir.
Azərbaycanın nadir bitkisidir. EN A2c+3c; B2ab (ı,ıı,ııı,ıv).
Quru, daşlı, gilli yamaclarda təbii halda bitir.
Azərbaycanda kiçik bir arealda yayılmışdır.
Çılpaq və qaidə hissəsindən budaqlanmış, hündür-lüyü 20-50 sm оlan yarımkоlcuqdur. Cavan zоğları sarımtıl- yaşıldır. Yar-paqları хətvarı yarımsilindrikdir. Uzunluğu 10–12 mm və ucu kütdür. Çiçəkləri sünbülvari çiçək qrupunda yerləşir. Meyvələrdə qanadlar sarımtıl və ya narıncıdır. Sоnralar qaralır; 3 qanadı nisbətən böyükdür. May ayında çiçəkləyir, sentyabr-оktyabr aylarında meyvə verir.
Tохumla və vege-tativ yоlla çохalır.
Başlıca оlaraq insan fəaliyyətidir.
Məlumat yoxdur.
Qoruma tədbiri yoxdur.
Azərbaycanın "Qırmızı Kitabı"na daxil edil-məsi tövsiyə olunur.
Деревья и кустарники СССР. т.2. 1951; Флора Азербайджана т.3. 1952; Azərbaycanın ağac və kolları. II cild. 1964; Naxçıvan Muxtar Respublikası florasının taksonomik spektri. 2008; Azər-baycan florasının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008; Azərbaycan dendroflorası. I cild, 2011; Naxçıvan MR-nın flora müxtəlifliyi və onun nadir növlərinin qorunması. 2011
Ulduzvarı şoran (lat. Salsola stellulata) — pəncərkimilər fəsiləsinin şoran cinsinə aid bitki növü.
Qafqazda, Avropada, Qərbi Sibirdə yayılmışdır. Orta Asiyada təsvir edilmişdir.
Hündürlüyü 10-12 sm olan, qaidə hissədən şaxələnmiş və aşağı hissədən budaqları oduncaqlaşmış yarımkolcuqdur. Yarpaqları oturan, yarımsilindrvarıdır, uzunluğu 5-10 mm, ucları kütdür. May ayında çiçəkləyir. Çiçəkyanlığının yarpaqları uzun tükcüklərlə örtülmüşdür. Sentyabr-oktyabr aylarında meyvə verir. Meyvələri pərdəvari qanadlı, böyrəkvari, adətən narıncı rəngdədir. Dişicik ağzı sütuncuğa bərabərdir. Tozcuqları da həmin uzunluqdadır. Çiçəkyanlığı çox vaxt al-qırmızı qanadlıdır, qanadlarla birlikdə diametri 5-7 mm-dir.
Duzlu, şoran torpaqlarda yaxşı bitir.
Naxçıvan düzündə, (Ordubad, duz mədənləri) qumlu yamaclarda geniş yayılmışdır.
Tərkibindəki alkoloidlər damarları genişləndirərək qan təzyiqini aşağı salır.
Ulduzvarı şoran (lat. Salsola stellulata) — pəncərkimilər fəsiləsinin şoran cinsinə aid bitki növü.
