Pierwiosnek Hallera, pierwiosnka Hallera, pierwiosnek długokwiatowy, pierwiosnka długokwiatowa[3] (Primula halleri J.F.Gmel.) – gatunek rośliny z rodziny pierwiosnkowatych (Primulaceae Vent.). Występował na terenie Bieszczadzkiego Parku Narodowego, uznany w Polsce za wymarły[4].
Rozmieszczenie geograficzne
Rośnie w górach Europy i Azji: Alpach, Karpatach (Tatry Bielskie, Bieszczady, Świdowiec, Czarnohora, Góry Rodniańskie, Giurgeului, Bucegi, Karpaty Siedmiogrodzkie), na Półwyspie Bałkańskim, w Małym Kaukazie i Armenii. W Polsce występował tylko na jednym stanowisku na Kopie Bukowskiej[4].
Morfologia
-
Łodyga
-
Głąbik o wysokości 10-30 cm[5].
-
Liście
- Skupione w różyczkę, z krótkim ogonkiem, podługowato odwrotnie jajowate lub eliptyczne, z białym nalotem od spodu[4]. Są całobrzegie lub krótkoząbkowane. Przysadki nieco dłuższe od szypułek[5].
-
Kwiaty
- Fioletowopurpurowe, zebrane w baldaszkowaty kwiatostan. Kielich o długości 7-14 mm i lancetowateych działkach. Korona talerzykowata o średnicy 15-25 mm. Rurka korony o długości 15-30 mm, 2-3 razy dłuższa od kielicha[5].
-
Owoc
- Zawierająca liczne nasiona elipsoidalna torebka[4].
Biologia i ekologia
Bylina, hemikryptofit, oreofit. Rośnie w murawach naskalnych. Kwitnie w czerwcu i lipcu. Liczba chromosomów 2n=36[4].
Zagrożenia i ochrona
Roślina objęta była w Polsce ścisłą ochroną gatunkową w latach 2012-2014. Informacje o stopniu zagrożenia na podstawie:
Przypisy
-
↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-03-12].
-
↑ The Plant List. [dostęp 2017-03-01].
-
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
-
↑ a b c d e Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
-
↑ a b c Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
-
↑ K. Zarzycki, R. Kaźmierczakowa: Polska Czerwona Księga Roślin. Kraków: IB PAN, 2001. ISBN 83-85444-85-8.
-
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
-
↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kazimierz Zarzycki. Kraków: IB PAN, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
-
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.