Digitalis mariana, tamién llamada popularmente como calzones de rapiega o cartuchu, ye una planta yerbácea bienal, endémica del Macizu Mariánico y de Sierra Madrona nel sur d'España, de la familia Plantaginaceae.
Dellos autores considerar como una subespecie de Digitalis purpurea, ente qu'otros considerar como una especie propia en sí mesma, pol considerable númberu de carauterístiques propies que la estremen.
La Digitalis mariana alcuéntrase de normal en rocalles, aprovechando cualesquier rendija de les roques, creciendo en dos años; nel primeru en granando produz namái una roseta de fueyes basales, ovales, llixeramente dentaes y de llargu peciolu, ente que mientres el segundu añu desenvuélvese un tarmu llargu (0,5 a 2,5 m) con fueyes alternes, con pelos glandulares y eglandulares.
Fueyes largamente peciolaes, non decurrentes, les basales en roseta, llimbu anchamente ováu, crenáu o llixeramente dentáu, viesu con pelos glandulares y eglandulares, fai y viesu ablancazaos, densamente tomentosas o llanudes.
Les flores formen inflorescencia en recímanu. Flores hermafrodites, zigomorfas; son tubulares, d'hasta 5 cm de llargu, con pétalos de color rosa pel esterior y blancu con dellos puntos de rosa pequeños nel interior de la corola. Mota pubescente-glandulosu o puberulento-glandulosu, sépalos oblongo-elípticos o oblongo-llanceolaos, agudos o obtusos, el superior de menor tamañu. Corola cilíndricu-campanulada, glabra na parte esterna, lóbulu inferior mayor. Androcéu con 4 estames.
Florien de mayu a finales de xunu, dando llugar depués a una cápsula. La polinización realizar abeyes y babaróns. Les granes esvalixar pol vientu.
La Digitalis mariana ye planta endémica que s'atopa nes Sierra Morena y Sierra Madrona, asitiaes nel sur de les provincies de Ciudá Real y de Badayoz, y nel norte de les provincies de Huelva, Sevilla, Córdoba y Xaén, n'España.
La Digitalis mariana desenvuélvese direutamente sobre les roques, en cualquier briguera que presente, en terrenes probes y secos.
La digitoxina y la digoxina tán presentes nes fueyes, flores y granes de la dixital, a la que protexen de los predadores. El so ingesta ye fatal con frecuencia. Actúen tornando la enzima sodiu-potasiu ATPasa, polo cual amóntase'l calciu intracelular. La medría del calciu intracelular produz un efeutu inotrópico positivu. Tamién se produz un efeutu vagal nel sistema nerviosu parasimpáticu, y por esta razón utilizar na regulación de les arritmies cardiaques y pa enlentecer les pulsaciones del ventrículu na fibrilación ventricular. Debíu al efeuto vagal, la dixital nun tien efeutividá cuando'l paciente tien el sistema nerviosu simpáticu a la llende, lo cual ye'l casu de les persones gravemente enfermes.
La tosicidá de la dixital (intoxicación digitálica) ye la resultancia d'una sobredosificación de Dixital y produz una visión ictérica (mariella) y l'apaición de visión de perfiles desdibuxaos (halos), amás de bradicardia en casos estremos. Por cuenta de que unu de los efeutos secundarios de la dixital ye l'amenorgamientu del mambís, dellos individuos abusaron d'ella como una ayuda na perda de pesu.
Digitalis thapsi describióse por Pierre Edmond Boissier y espublizóse en Voyage botanique dans -y midi de l'Espagne 2: 465. 1841.[1][2]
Digitalis: nome xenéricu del llatín medieval digitalis = la "dixital o dedalera" (Digitalis purpurea L., Scrophulariaceae). Según Ambrosini (1666), “llámase Dixital porque les flores asonsañen la forma de l'alferga (esto ye, de la cubierta de los deos de les muyeres cuando cuesen)”.[3]
mariana : epítetu xeográficu pol llugar onde s'alcuentra en Sierra Morena, tamién llamáu Macizu Mariánico.
Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Botánica, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies. 
Digitalis mariana Digitalis mariana, tamién llamada popularmente como calzones de rapiega o cartuchu, ye una planta yerbácea bienal, endémica del Macizu Mariánico y de Sierra Madrona nel sur d'España, de la familia Plantaginaceae.
Dellos autores considerar como una subespecie de Digitalis purpurea, ente qu'otros considerar como una especie propia en sí mesma, pol considerable númberu de carauterístiques propies que la estremen.
