Planhigyn blodeuol o deulu'r friallen yw Rhedynen bersli sy'n enw benywaidd. Mae'n perthyn i'r teulu Pteridaceae. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Cryptogramma crispa a'r enw Saesneg yw Parsley fern.[1] Ceir enwau Cymraeg eraill ar y planhigyn hwn gan gynnwys Rhedynen Bersli, Adain-redynen y Chwarelau, Rhedyn Perllys.
Mae'n llysieuyn lluosflwydd ac mae fwy neu lai'n fytholwyrdd. Lleolir y dail gyferbyn ei gilydd neu wrth y bonyn. Mae'r blodau, sy'n ddeuryw yn glwstwr taclus ar y prif fonyn. Ceir 5 petal, briger a sepal ar bob blodyn.
Planhigyn blodeuol o deulu'r friallen yw Rhedynen bersli sy'n enw benywaidd. Mae'n perthyn i'r teulu Pteridaceae. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Cryptogramma crispa a'r enw Saesneg yw Parsley fern. Ceir enwau Cymraeg eraill ar y planhigyn hwn gan gynnwys Rhedynen Bersli, Adain-redynen y Chwarelau, Rhedyn Perllys.
Mae'n llysieuyn lluosflwydd ac mae fwy neu lai'n fytholwyrdd. Lleolir y dail gyferbyn ei gilydd neu wrth y bonyn. Mae'r blodau, sy'n ddeuryw yn glwstwr taclus ar y prif fonyn. Ceir 5 petal, briger a sepal ar bob blodyn.
Jinořadec kadeřavý (Cryptogramma crispa) je kapradina, v České republice je kriticky ohroženým druhem.
Z jeho větveného oddenku každoročně vyrůstá trs listů, přibližně 15–30 cm dlouhých. Má dva typy listů – vnější a vnitřní. Listy jsou složené, téměř holé, nepřezimující, barvy žlutozelené. Čepele vnějších listů (trofofylů) jsou v obrysu široce vejčité a vícekrát (většinou 4x) zpeřené, úkrojky jsou přitom šikmo podlouhlé, zubatě střižené a vždy uspořádané střídavě. Vnitřní listy (sporofyly) jsou plodné a jejich čepele mají v obrysu užší tvar, 2–3x zpeřené s čárkovitými úkrojky na průřezu válcovitého tvaru díky dospod svinutým okrajům. Kupky výtrusnic jsou zakryté pod ohrnutými okraji úkrojků. Jakmile výtrusy dozrají tak se listy více rozvinou a výtrusy se uvolní a roznesou např. větrem.
Vyskytuje se v kamenných sutích nebo skalních štěrbinách, druhotně na kamenných zídkách a hromadách kamení. Roste jen na kyselých substrátech.
Ve světě má široký areál. Vyskytuje se v Severní Americe, Asii, ale i v Evropě a to zejména ve Skandinávii, Islandu, Irsku, Velké Británii a pohoří Uralu. U nás roste vzácně v Krkonoších, na Šumavě a v Novohradských horách.
V České republice je tato kapradina hodnocena jako kriticky ohrožený druh květeny, zákonem je chráněna v kategorii silně ohrožených druhů. Dále je chráněna na Slovensku, v Polsku a Německu.
Obrázky, zvuky či videa k tématu jinořadec kadeřavý ve Wikimedia Commons
Galerie jinořadec kadeřavý ve Wikimedia CommonsJinořadec kadeřavý (Cryptogramma crispa) je kapradina, v České republice je kriticky ohroženým druhem.
Der Krause Rollfarn (Cryptogramma crispa)[1] ist eine Pflanzenart aus der Gattung der Rollfarne (Cryptogramma) innerhalb der Familie der Saumfarngewächse (Pteridaceae). Er ist auf der Nordhalbkugel weitverbreitet.
Der Krause Rollfarn ist eine sommergrüne, ausdauernde krautige Pflanze[1] und erreicht Wuchshöhen von 15 bis 30 Zentimetern. Er besitzt ein sich verzweigendes Rhizom. Seine 15 bis 30 Zentimeter langen Blätter stehen in einem dichten Büschel, sie sind zart und drei- bis vierfach gefiedert.[1] Der Blattstiel ist gleich bis doppelt so lang wie die Blattspreite. Die Fiederabschnitte stehen oft dicht gedrängt, sind schmal eiförmig und am Grunde meist keilig. Die sporangientragenden Wedel überragen mit etwa 35 Zentimetern Länge die sterilen Wedel und weichen in ihrer Gestalt etwas ab.[1] Ihre Fiederabschnitte sind 2 bis 10 Millimeter lang und 1 bis 2 Millimeter breit und am Rande eingerollt.
Die Sori sind anfänglich vom Blattrand überdeckt, später offen und nackt (schleierlos). Die Sporen werden im Juni bis September reif.
Die Chromosomenzahl beträgt 2n = 120.
Beim Krausen Rollfarn handelt es sich um einen Hemikryptophyten.[1]
Der Krause Rollfarn ist auf der Nordhalbkugel in Eurasien und Nordamerika weitverbreitet. In Europa kommt er nur mit der Unterart Cryptogramma crispa subsp. crispa vor, hauptsächlich in der borealen Zone (in Skandinavien, wo er nach Osten seltener wird und in Großbritannien), in den Alpen (in Höhenlagen bis zu 2800 Metern), in den Pyrenäen, im Kaukasus, im französischen Zentralmassiv und in den Vogesen. In Deutschland hat er Vorkommen im Schwarzwald, im Bayerischen Wald und im Hohen Venn.[2] Früher kam er auch im Harz vor.
Er kommt in Mitteleuropa besonders in der hochmontanen bis alpinen Höhenstufe der Alpen vor und steigt selten (in den Mittelgebirgen) unter 1000 Meter herab.
Der Krause Rollfarn wächst an lichtreichen, selten auch an sonnigen, trockenen, kalkarmen, bodensauren Standorten, Blockschutthalden und im Steingeröll, auch in Felsspalten und sekundär vereinzelt in Blockmauern.[2] Er ist namensgebende Charakterart des Cryptogrammetum crispae innerhalb der Klasse Thlaspietea rotundifolii.[3]
Die ökologischen Zeigerwerte nach Landolt & al. 2010 sind in der Schweiz: Feuchtezahl F = 3 (mäßig feucht), Lichtzahl L = 4 (hell), Reaktionszahl R = 1 (stark sauer), Temperaturzahl T = 1+ (unter-alpin, supra-subalpin und ober-subalpin), Nährstoffzahl N = 3 (mäßig nährstoffarm bis mäßig nährstoffreich), Kontinentalitätszahl K = 2 (subozeanisch).[4]
Die Erstveröffentlichung erfolgte 1753 unter dem Basionym Osmunda crispa durch Carl von Linné.[5] Ein weiteres Synonym für Cryptogramma crispa (L.) R.Br. ex Richardson ist beispielsweise Allosorus crispus (L.) Bernh.
Der Krause Rollfarn (Cryptogramma crispa) ist eine Pflanzenart aus der Gattung der Rollfarne (Cryptogramma) innerhalb der Familie der Saumfarngewächse (Pteridaceae). Er ist auf der Nordhalbkugel weitverbreitet.
Cryptogramma crispa, the parsley fern,[2] is an Arctic–alpine species of fern. It produces separate sterile and fertile fronds, up to 30 cm (12 in) tall, and is a pioneer species on acidic screes.
The fronds of C. crispa are 30 centimetres (12 in) long and appear in two distinct forms. Sterile leaves are 2–3-pinnate with the pinnules 5–10 mm (0.2–0.4 in) long by 3–7 mm (0.1–0.3 in) wide, while fertile leaves are 3–4-pinnate, and with narrower pinnules.[3] The fertile leaves have sori scattered along the veins, each with a strongly enrolled false indusium. The sporangia are yellow and mature around midsummer.[1]
Cryptogramma crispa grows among acidic rocks in areas where snow lies until late in the year. It is a pioneer species on stable scree slopes and also occurs on cliffs and dry stone walls.[4]
In Europe, C. crispa has an Arctic–alpine distribution,[5] growing in the mountains of Central and Southern Europe, as well as in the north of the continent, including Scandinavia and higher ground in the British Isles.[6] In Ireland, it is rare and concentrated in the east of the country, leading Praeger to conjecture that the Irish examples are recent colonists from Great Britain, arriving as airborne spores.[7]
Similar plants, which may belong to the same species occur in East Asia and North America,[5] although these are usually considered a separate taxon.[8]
Spores attributable to C. crispa have been discovered in deposits in Snowdonia from the last glacial period, as well as from more low-lying sites in Cheshire.[7]
The parsley fern appeared in Carl Linnaeus' 1753 work Species Plantarum, the starting point for botanical nomenclature, under the name Osmunda crispa. The specific epithet crispa means finely waved or curled.[1] It is placed in the family Pteridaceae, part of the order Polypodiales.[9]
Cryptogramma crispa, the parsley fern, is an Arctic–alpine species of fern. It produces separate sterile and fertile fronds, up to 30 cm (12 in) tall, and is a pioneer species on acidic screes.
Cryptogramma crispa, es una especie de helecho alpino que produce hojas estériles y fértiles separadas, de hasta 30 cm de altura, y es una especie pionera en pedregales ácidos.
Las hojas de C. crispa miden 30 centímetros de largo y aparecen en dos formas distintas. Hojas estériles son 2-3 - pinnadas con la pinnas de 5-10 mm de largo por 3-7 mm de ancho, mientras que las hojas fértiles son 3-4-pinnadas, y con pinnulas más estrechas.[1] Las hojas fértiles tienen soros dispersos a lo largo de las venas, cada uno con un fals indusio firmemente inscrito. Los esporangios son de color amarillo y maduran en torno al pleno verano.[2]
Cryptogramma crispa crece entre las rocas ácidas en zonas donde la nieve permanece hasta tarde en el año. Es una especie pionera en laderas pedregosas estables y también se produce en los acantilados y paredes de piedra seca.[3]
En Europa, C. crispa tiene una distribución ártico-alpina,[4] que crece en las montañas del centro y sur de Europa, así como en el norte del continente, incluyendo Escandinavia y en las Islas Británicas.[5] En Irlanda, es rara y se concentran en el este del país, lo que lleva a Praeger a conjeturar que los ejemplos irlandeses son colonos recientes de Gran Bretaña, que llega en forma de esporas en el aire.[6]
Plantas similares, que pueden pertenecer a la misma especie aparecen en el Este de Asia y América del Norte,[4] aunque por lo general son considerados un taxón independiente.[7]
Las esporas atribuibles a C. crispa se han descubierto en los depósitos en Snowdonia del último período glacial, así como de sitios más bajos de Cheshire.[6]
Cryptogramma crispa fue descrita por (L.) R. Br. ex Hook. y publicado en Gen. Fil. pl. 115B. 1842.[8][2] It is placed in the family Pteridaceae, part of the order Polypodiales.[9]
Cryptográmma: nombre genérico que deriva del griego kryptós = oculto; y grammé = "línea". La línea de soros está cubierta por el margen revoluto de la fronde.
crispa: epíteto latino que significa "rizado".[10]
Cryptogramma crispa, es una especie de helecho alpino que produce hojas estériles y fértiles separadas, de hasta 30 cm de altura, y es una especie pionera en pedregales ácidos.
Liesu eli kähäräliesu (Cryptogramma crispa, syn. Allorus crispus) on pienikokoinen, pohjoisen pallonpuoliskon vuoristoseutujen yhtäläisitiöinen saniaislaji.
Monivuotisen liesun maavarsi on lyhyt. Lehti on tyvestään jakautunut lehdiksi ja itiölehdiksi. Itiöpesäkkeettömät lehdet ovat tiheinä kimppuina ja kasvavat 10–25 cm korkeiksi. Lehden lapa on leveänpuikea ja 3–4 kertaa parilehdykkäinen. Pikkulehdykät ovat 2–4 mm leveitä, pitkulaisia, litteälaitaisia ja kärjestään nyhähampaisia tai liuskaisia. Itiölehdet ovat 2–3 kertaa parilehdykkäisiä. Niiden pikkulehdykät ovat 3–8 mm leveitä ja muodoltaan tasasoukkia tai suikeita. Itiöpesäkeryhmät ovat ehyen, taakäänteisen lehtilaidan suojassa. Suomessa liesun itiöt kypsyvät heinä–elokuussa.[2]
Liesua tavataan pohjoisella pallonpuoliskolla, pääasiassa vuoristoalueilla. Euroopassa lajia kasvaa pääasiassa Fennoskandian vuoristo- ja tunturialueilla, Skotlannissa, Pohjois-Irlannissa, Alpeilla, Pyreneillä, Kreikan pohjoisosissa, Kaukasuksen alueella ja Uralilla. Aasian puolella liesua kasvaa Keski-Aasian vuoristoseuduilla, paikoin Siperiassa, Kamtšatkan niemimaalla ja Pohjois-Japanissa. Pohjois-Amerikan puolella levinneisyysalue jatkuu Alaskaan sekä Kanadan ja Yhdysvaltain länsi- ja keskiosiin.[3] Suomessa liesua tavataan Keski- ja Pohjois-Lapissa. Runsaimmin sitä kasvaa Käsivarren Lapin suurtuntureilla. Liesua on kasvanut aikaisemmin hyvin harvinaisena myös Ahvenanmaalla, mutta laji on sittemmin hävinnyt maakunnasta.[4] Viimeinen havainto Ahvenanmaalta on vuodelta 1938 Vårdöstä.[5]
Liesulle tyypillisiä kasvupaikkoja ovat vuoristojen ja tunturipaljakoiden rakkakivikot sekä kallionraot. Laji on kalkinkarttaja.[2]
Liesu eli kähäräliesu (Cryptogramma crispa, syn. Allorus crispus) on pienikokoinen, pohjoisen pallonpuoliskon vuoristoseutujen yhtäläisitiöinen saniaislaji.
L'Allosore crépu, la Cryptogramme crispée ou encore la Cryptogramme crépue, Cryptogramma crispa, est une espèce de fougères vivace de la famille des Pteridaceae. On la trouve surtout dans les régions montagneuses d'Europe méridionale[2].
Selon Tropicos (23 septembre 2019)[3] (Attention liste brute contenant possiblement des synonymes) :
Europe, dans les montagnes et les régions septentrionales. Alpes, Massif Central, Pyrénées.
15 à 25 cm de hauteur en touffes regroupant des feuilles très différentiées : certaines à limbe très découpés qui sont stériles et d'autres portent les sporanges sous la bordure enroulée des pinnules. Les feuilles se flétrissent à l'automne.
Éboulis siliceux et fentes de rochers en pleine lumière. Haute montagne au-dessus de 1 200 m jusqu'à l'étage alpin.
L'Allosore crépu, la Cryptogramme crispée ou encore la Cryptogramme crépue, Cryptogramma crispa, est une espèce de fougères vivace de la famille des Pteridaceae. On la trouve surtout dans les régions montagneuses d'Europe méridionale.
Hlíðaburkni (fræðiheiti: Cryptogramma crispa[2]) er heimskauta og háfjallategund af burkna.[3] Hann vex helst þar sem snjór liggur langt fram eftir sumri.[4][5]
Hlíðaburkni kom fyrst fyrir í verki Carl Linnaeus', Species Plantarum 1753, undir nafninu Osmunda crispa. tegundarheitið crispa þýðir bylgjótt eða hrokkið.[1] Hann er nú staðsettur í ættinni Pteridaceae, hluti af ættbálkinum Polypodiales.[6]
Hlíðaburkni (fræðiheiti: Cryptogramma crispa) er heimskauta og háfjallategund af burkna. Hann vex helst þar sem snjór liggur langt fram eftir sumri.
Hlíðaburkni kom fyrst fyrir í verki Carl Linnaeus', Species Plantarum 1753, undir nafninu Osmunda crispa. tegundarheitið crispa þýðir bylgjótt eða hrokkið. Hann er nú staðsettur í ættinni Pteridaceae, hluti af ættbálkinum Polypodiales.
Cryptogramma crispa (L.) R. Br. ex Hook., 1842 è una specie di felce appartenente alla famiglia delle Pteridaceae, diffusa principalmente nelle regioni montuose dell'Europa meridionale e nella parte occidentale dell'America settentrionale, tra Messico, Stati Uniti e Canada.
De gekroesde rolvaren (Cryptogramma crispa) is een varen uit de lintvarenfamilie (Pteridaceae). Het is een soort van silicaatrijke bodems uit gebergtes van het noordelijk halfrond, die zeer zelden in de Belgische Ardennen (Hoge Venen) te vinden is.
De botanische naam Cryptogramma is afgeleid van het Oudgriekse κρυπτός, kruptos, (verborgen) en γραμμή, grammē, (lijn), naar de wat verborgen liggende sporenhoopjes. De soortaanduiding crispum komt van het Latijnse 'crispus' en betekent 'gekruld' of 'gekroesd', naar de vorm van de bladen.
De gekroesde rolvaren is een kleine, overblijvende, hemikryptofiete varen met korte, vertakte, kruipende en geschubde rizomen en in dichte bundels geplaatste, tot 30 cm lange en 8 cm brede bladen. De bladsteel is aan de basis geel gekleurd, met schubben bezet en omvat twee vaatbundels. De steel is ongeveer tweemaal zo lang als de bladschijf.
De bladen zijn driehoekig tot ovaal van vorm, lichtgroen gekleurd, onbehaard en drievoudig gedeeld. Ze zijn dimorf: de fertiele bladen zijn tot twee maal langer, en hebben smallere bladslipjes dan de steriele, die rondom staan. De vier tot zes paar blaadjes van tweede orde zijn ovaal, tot 4 cm lang. De bladranden zijn getand, de bladranden van de fertiele bladen zijn dikwijls omgerold.
De sporenhoopjes liggen aan de toppen van de onderzijde van de vruchtbare bladen, onder de omgerolde bladranden. Er is geen dekvliesje. De sporen zijn rijp in de zomer.
De gekroesde rolvaren komt voor op silicaatrijke, rotsige bodems, op halfbeschaduwde of open plaatsen, zoals in rotsspleten, op kliffen en tussen stenen op puinhellingen. Dikwijls op vrij droge plaatsen, maar waar de sneeuw lang blijft liggen. Vooral in midden- tot hooggebergtes, maar soms ook op lagere hoogten.
De gekroesde rolvaren is wijd verspreid over Europa, van Scandinavië tot het Middellands Zeegebied, verder in Turkije, het Midden-Oosten, Rusland, China, Japan en de Pacifische kust van Noord-Amerika.
De soort is in België heel uitzonderlijk gevonden in de Hoge Venen, net als in de Eifel net over de Duitse grens.
De gekroesde rolvaren heeft in Europa geen nauwe verwanten.
Verwarring met andere varens is nauwelijks mogelijk. Enkel de noordse streepvaren (Asplenium septentrionale) en Cystopteris alpina vertonen enige gelijkenis met de gekroesde rolvaren en komen in soortgelijke biotopen voor, maar de tweevormige bladen komt enkel bij deze laatste voor.
De gekroesde rolvaren wordt in Vlaanderen en Nederland niet vermeld op de Rode lijsten, maar wel op de Waalse Rode Lijst van planten als 'met uitsterven bedreigd'.
Bronnen, noten en/of referentiesDe gekroesde rolvaren (Cryptogramma crispa) is een varen uit de lintvarenfamilie (Pteridaceae). Het is een soort van silicaatrijke bodems uit gebergtes van het noordelijk halfrond, die zeer zelden in de Belgische Ardennen (Hoge Venen) te vinden is.
Hestespreng er ein planteart av bregnar. Planta dannar opp til 3 dm høge tette tuer av lysgrøne blad av to typar. Dei fleste blada er sporelause og sterkt flikete, dei noko lengre sporeberande blada meir opprette. Arten si utbreiing er avgrensa til Europa. Hestespreng er vanleg i heile Noreg over skoggrensa på steinete, kalkfattig grunn i urer og rasmarkar der det ligg eit tjukt snødekke om vinteren. På Vestlandet finst arten også ned mot havnivå. I Hordaland er hestespreng funnen opp til over 1500 m. Best kjend er bregna på Vestlandet der folk meiner at planta er giftig for husdyr, særleg for hestane. Det heiter at hestar som et dette graset vert sprengde fordi hestemagen vert blesen opp.
Hestespreng er ein planteart av bregnar. Planta dannar opp til 3 dm høge tette tuer av lysgrøne blad av to typar. Dei fleste blada er sporelause og sterkt flikete, dei noko lengre sporeberande blada meir opprette. Arten si utbreiing er avgrensa til Europa. Hestespreng er vanleg i heile Noreg over skoggrensa på steinete, kalkfattig grunn i urer og rasmarkar der det ligg eit tjukt snødekke om vinteren. På Vestlandet finst arten også ned mot havnivå. I Hordaland er hestespreng funnen opp til over 1500 m. Best kjend er bregna på Vestlandet der folk meiner at planta er giftig for husdyr, særleg for hestane. Det heiter at hestar som et dette graset vert sprengde fordi hestemagen vert blesen opp.
Hestespreng (latin: Cryptogramma crispa), er en art av bregner innenfor hestesprengslekten i hestesprengfamilien (Adiantaceae eller Pteridaceae). Den er den eneste representanten for denne slekten og familien som vokser i Norge. På engelsk heter den «Parsley fern», mens andre arter i slekten ofte kalles «Rockbrake».
Bregnen er bare 10-25 cm høy. Bregnene er dimorfe, det vil si at de har ulike fertile og sterile blad. Bladene er typisk flikete, de fertile blad vokser i midten, og har normalt sporehus i alle bladflikene. Bladskaftene er grønne og lyse med brune stilk-skjell som er brunaktige.
Sterile bladplater er avlangt trekantede, tredobbelt fliket, og har læraktige bladfliker som er lysegrønne. Bladstrukturen og dens fliker kan minne en god del om persille, derav det engelske navnet.
Fertile blad står på lange stilker, de er stivere enn de sterilke bladene, og har langt færre og mer «glisne» bladfliker. Bladflikene kan synes gaffelgreinet, og de er ofte litt fortykket og bølgete ytterst mot kanten, mens bladnerven i midten tilsvarende kan være litt nedsunket i bladet.
Hestespreng vokser i hele Norge, mest i fjellet, på Vestlendet også ned til havnivå. I Hordaland opp til over 1500 moh. Den vokser gjerne i steinete, åpne, kalkfattige områder, samt snøleier, grasbakker og rasmarker i fjellet, liker godt snødekke om vinteren.
Hestespreng (latin: Cryptogramma crispa), er en art av bregner innenfor hestesprengslekten i hestesprengfamilien (Adiantaceae eller Pteridaceae). Den er den eneste representanten for denne slekten og familien som vokser i Norge. På engelsk heter den «Parsley fern», mens andre arter i slekten ofte kalles «Rockbrake».
Bregnen er bare 10-25 cm høy. Bregnene er dimorfe, det vil si at de har ulike fertile og sterile blad. Bladene er typisk flikete, de fertile blad vokser i midten, og har normalt sporehus i alle bladflikene. Bladskaftene er grønne og lyse med brune stilk-skjell som er brunaktige.
Sterile bladplater er avlangt trekantede, tredobbelt fliket, og har læraktige bladfliker som er lysegrønne. Bladstrukturen og dens fliker kan minne en god del om persille, derav det engelske navnet.
Fertile blad står på lange stilker, de er stivere enn de sterilke bladene, og har langt færre og mer «glisne» bladfliker. Bladflikene kan synes gaffelgreinet, og de er ofte litt fortykket og bølgete ytterst mot kanten, mens bladnerven i midten tilsvarende kan være litt nedsunket i bladet.
Hestespreng vokser i hele Norge, mest i fjellet, på Vestlendet også ned til havnivå. I Hordaland opp til over 1500 moh. Den vokser gjerne i steinete, åpne, kalkfattige områder, samt snøleier, grasbakker og rasmarker i fjellet, liker godt snødekke om vinteren.
Zmienka górska (Cryptogramma crispa) – gatunek paproci należący do rodziny orliczkowatych (Pteridaceae).
Gatunek arktyczno-alpejski, suboceaniczny. Występuje na Półwyspie Skandynawskim, w europejskich górach, na Wyspach Brytyjskich i Islandii. W Polsce występuje w Karkonoszach i Górach Izerskich na następujących stanowiskach: Wysoki Kamień, Śnieżne Kotły, Kocioł Łomniczki i Kotki.
Roślina wieloletnia osiągająca wysokość 30 cm. Sporofit składa się z pełzającego kłącza z korzeniami, liści asymilacyjnych (trofofili) i nieco dłuższych liści zarodnionośnych (sporofili). Oba rodzaje liści są pierzastodzielne. Trofofile są 2-3 krotnie pierzaste, natomiast sporofile – 3-4 krotnie pierzaste.
Bylina, hemikryptofit. Rośnie na ocienionych, wilgotnych piargach i w szczelinach skalnych. Preferuje granity, hornfelsy, bazalty i porfiry. Tworzy swój własny zespół Cryptogrammetum crispae. Zarodnikuje od lipca do września. Liczba chromosomów 2n=120.
Gatunek umieszczony w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin[2] z kategorią CR i na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006) z kategorią V. W wydaniu z 2016 roku otrzymał kategorię CR (krytycznie zagrożony)[3]. Znajduje się także w czerwonych listach lub księgach Niemiec, Czech i Słowacji.
Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową od 2004 roku[4][5].
Zmienka górska (Cryptogramma crispa) – gatunek paproci należący do rodziny orliczkowatych (Pteridaceae).
Cryptogramma crispa é uma espécie de feto pertencente à família Pteridaceae.
A autoridade científica da espécie é (L.) R. Br. ex Hook., tendo sido publicada em Gen. Fil. pl. 115B. 1842.[1]
Cryptográmma: nome genérico que deriva do grego kryptós = oculto; e grammé = "linha". A linha de soros está coberta pela margem encurvada da fronde.
crispa, epíteto específico que significa ondulado.[2]
Trata-se de uma espécie presente no território português, nomeadamente em Portugal Continental.
Em termos de naturalidade é nativa da região atrás referida.
Não se encontra protegida por legislação portuguesa ou da Comunidade Europeia.
Cryptogramma crispa é uma espécie de feto pertencente à família Pteridaceae.
A autoridade científica da espécie é (L.) R. Br. ex Hook., tendo sido publicada em Gen. Fil. pl. 115B. 1842.
Krusbräken (Cryptogramma crispa) är en växtart i familjen ormbunksväxter.
Wikimedia Commons har media som rör Krusbräken.
Krusbräken (Cryptogramma crispa) är en växtart i familjen ormbunksväxter.
Має короткі, розгалужені, повзучі лускаті кореневища. Листя (вкл. черешки) до 30 см, прямостоячі, безплідні — 2–3-перисті з листовими фрагментами, 5–10 х 3–7 мм, родючі — 3–4-перисті з вужчими фрагментами. Стерильні листки світло-зелені, а родючі — темно-зелені. Черешок біля основи жовтого кольору, вкритий лусочками. Спорангії жовті й дозрівають приблизно у червні–вересні. Хромосом: 2n = 120.
Полюбляє кам'янисті місця на кислих ґрунтах у горах, а також зустрічається на сухих кам'яних стінах. Має арктично-альпійське поширення (в Альпах на висотах до 2800 метрів). Виростає в горах Центральної, Південної Європи, Туреччини, й Кавказу і в Північній Європі, у тому числі Скандинавії і на Британських островах.
Це незавершена стаття про Папороті.Cryptogramma crispa là một loài thực vật có mạch trong họ Adiantaceae. Loài này được (L.) R. Br. ex Hook. miêu tả khoa học đầu tiên năm 1842.[2]
Cryptogramma crispa là một loài thực vật có mạch trong họ Adiantaceae. Loài này được (L.) R. Br. ex Hook. miêu tả khoa học đầu tiên năm 1842.
Cryptogramma crispa (L.) R.Br. ex Hook.
Скрытоку́чница курча́вая (лат. Cryptográmma críspa) — многолетний папоротник, вид рода Скрытокучница (Cryptogramma) семейства Птерисовые (Pteridaceae).
Произрастает в горно-тундровом, альпийском и субальпийском поясе возвышенностей Европы и Азии, на востоке ареал ограничен Саянскими горами. На территории России встречается в Европейской части. Растёт на скалах и среди каменистых россыпей, в основном на неизвестковых поверхностях, в альпийском поясе — на гранитных осыпях.[1][2][3]
Высота растения 13—20 сантиметров. Корневище горизонтальное или восходящее разветвлённое.
Светло-зелёные, образующие довольно густой куст листья делятся на трофофилы (бесплодные) и спорофилы (спороносные). Черешки светлые, длинные, состоящие из одного сосудистого пучка. Листовая пластинка — дважды- или четыреждыперисторассечённая. Бесплодные листья имеют яйцевидную широкую форму с черешком, одинаковой с листовой пластинкой длиной. Верх трофофилов рассечённо-городчатый. Внутри пучка бесплодных листьев вырастают на длинных черешках треугольные спорофилы. Линейные доли спороносных листьев загнуты по краям.
Расположенные скученно споры — сорусы — расположены на окончаниях жилок и имеют округлую или слегка вытянутую форму. Индузий отсутствует. Созревание спор приходится на конец лета — начало осени.
Во многих регионах России скрытокучница курчавая относится к редким видам и внесена в региональные красные книги, в том числе в Красную книгу Мурманской области[4], Красную книгу Ханты-Мансийского автономного округа[5], Красную книгу Республики Коми[3] и Красную книгу Пермской области[6]. В Мурманской области для охраны мест произрастания скрытокучницы курчавой в конце 1980 года была создана ООПТ «Криптограммовое ущелье»[7].
Основным лимитирующим фактором является разработка полезных ископаемых, ведущая к осыпанию скальных стенок и уничтожению местообитаний в результате взрывных работ[3].
Применяется как антигельминтное средство[8].
Это заготовка статьи по ботанике. Вы можете помочь проекту, дополнив её. Скрытоку́чница курча́вая (лат. Cryptográmma críspa) — многолетний папоротник, вид рода Скрытокучница (Cryptogramma) семейства Птерисовые (Pteridaceae).
.jpg)
