Zasłonak fioletowy (Cortinarius violaceus (L.) Gray) – gatunek grzybów z rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)[1].
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cortinarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1753 r. Karol Linneusz nadając mu nazwę Agaricus violaceus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1821 r. Samuel Frederick Gray[1].
Nazwę polską podał Andrzej Nespiak w 1975. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako tabakierka, tłuściocha, tłustocha[3].
Średnica przeciętnie od 4 do 15 cm< Młode egzemplarze mają owocniki o intensywnej, niebieskofioletowej barwie z lekko metalicznym połyskiem. U starszych egzemplarzy kolor brązowy z fioletowym odcieniem. Powierzchnia ziarnista, sucha, aksamitna. Kształt półkolisty do płaskiego u starszych[4].
Rozstaw dość mocno zróżnicowany w tym gatunku, od rzadkiego do umiarkowanie gęstego, szerokie i szeroko przyrośnięte, barwy od fioletowej u młodych osobników, poprzez fioletowobrązową do ciemnobrązowej u starszych[4]. Ostrza blaszek pokryte kosmkami (dostrzec to można tylko pod lupą)[5].
Wysokość 8-12 cm, grubość 1-3 cm. Kształt pałkowaty z wyraźnie zgrubiałą podstawą (osiąga grubość ok. 4 cm). U młodych okazów pełny, u starszych pusty wewnątrz. Powierzchnia łuskowata, ciemnofioletowa, a podczas suchej pogody niemal czarna. U młodych okazów otoczony jest zasnówka, która jednak szybko zanika[5].
Barwa od jasno- do ciemnofioletowej, o łagodnym smaku i cedrowym zapachu. Zasada barwi miąższ na czerwono, kwas na zielonkawo.
Brązowy. Zarodniki migdałowatte lub elipsoidalne, drobno brodawkowate, o średnicy 11,5-13,5 × 7-9 µm. Cystydy (cheilocystydy) duże, z fioletową treścią, co wśród zasłonaków jest cechą charakterystyczną tylko dla tego gatunku[6].
Występuje w Ameryce Północnej, środkowej i Europie oraz w Australii i Nowej Zelandii. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – narażony na wyginięcie[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Belgii, Niemczech, Danii, Anglii, Holandii[3].
Rośnie na ziemi w lasach liściastych i mieszanych, pojedynczo lub w niewielkich grupach w okresie letnio-jesiennym (od sierpnia do października). Rośnie głównie pod bukami, brzozami, na glebach kwaśnych lub zasadowych. Spotykany jest głównie w górach[5].
Grzyb mikoryzowy. Nie jest trujący, jest jednak mało smaczny, a po ugotowaniu staje się gorzkawy[8]. W Polsce uważany jest za grzyb niejadalny[6]. Ze względu na rzadkość występowania zasługuje na ochronę, na Słowacji jest gatunkiem chronionym[5].
.jpg)
Zasłonak fioletowy (Cortinarius violaceus (L.) Gray) – gatunek grzybów z rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae).
_Gray_18241_crop.jpg)
.jpg)
