Guidance for identification
Cortinarius violaceus, ye un fungu basidiomiceto comestible, del orde Agaricales. Atopar por toa Europa, en montes planifolios o de coníferes. El so epítetu específicu ye violaceus —en llatín, "violáceo"—, col que se-y denominó porque'l so cogorda presenta un color violeta bien característicu.[2] El so basónimu ye Agaricus violaceus L., 1753. [1]
El cuerpu granible presenta un sombreru d'ente 6 y 5 cm de diámetru, de forma hemisférica n'exemplares xuveniles y convexu en cogordes madures. Nos sos primeros estadios, ye de color violeta intensu, pero vuélvese pardusco conforme avieya. El cantu del sombreru ta endolcáu escontra adientro. Les llámines son adnatas, tropezoses y de gran tamañu, abondo espaciadas y del mesmu color que'l sombrerucu. De cutiu tán xuníes por venes. El pie mide ente 6 y 12 centímetros de llargor y tien un diámetru de 1 ó 2 centímetros de grosez. Ye claviforme —con forma de clava o porra—, con un marcáu bulbu na base, onde puede algamar los 4 centímetros de diámetru, con una cortina del mesmu color que'l restu de la cogorda. La so carne ye blanda, con vetes violáceas, con golor paecíu al de la madera de cedru. La esporada ye de color pardu.[2]
Cortinarius violaceus, ye un fungu basidiomiceto comestible, del orde Agaricales. Atopar por toa Europa, en montes planifolios o de coníferes. El so epítetu específicu ye violaceus —en llatín, "violáceo"—, col que se-y denominó porque'l so cogorda presenta un color violeta bien característicu. El so basónimu ye Agaricus violaceus L., 1753.
Pavučinec fialový (Cortinarius violaceus (L.) Fr.) je vzácná houba z rodu pavučinec.
Klobouk 5-15 cm, na povrchu matný, jemně šupinkatý, s podvinutým okrajem. Třeň je 8-15 cm vysoký, kyjovitý. Dužnina je fialová až živě fialová, světlejší v dolní části třeně. Výtrusy 11-16 x 7-8,5 µm.
Velmi podobný je pavučinec hercynský, lišící se pouze drobnějšími plodnicemi, menšími výtrusy a rostoucí pod jehličnany. Často je považován za varietu pavučince fialového.
Roste vzácně od srpna do října v listnatých nebo smíšených lesích.
Uvádí se buď jako jedlý, avšak pro vzácnost hodný k ochraně a ne k jídlu[1], nebo jako nejedlý[2][3].
Der Dunkelviolette Schleierling (Cortinarius violaceus) ist eine Pilzart aus der Familie der Schleierlingsverwandten (Cortinariaceae). Andere Namen für diesen Pilz sind Violetter Schleierling, Mitternachtspilz oder Dunkelvioletter Dickfuß. Diese „sehr schöne, edle Art“ wurde 1857 vom schwedischen Mykologen Elias Magnus Fries als Typusart der von ihm erstellten Gattung Cortinarius gewählt.[1]
Die prächtige Farbe und der Zedernholzduft machen den Dunkelvioletten Schleierling zu einem auffälligen Pilz. Die tief blauviolett gefärbten Fruchtkörper haben oft einen „keulig angeschwollenen“ Stiel. Altern die Fruchtkörper, so verfärben sie sich dunkelbraun bis schwarzbraun. Oft sind sie mit rostbraunem Sporenpulver bedeckt. Der halbkugelige, im Alter mehr ausgebreitete Hut hat einen Durchmesser bis zu 14 cm. Während auch die Lamellen intensiv blauviolett sind, hat das Pilzfleisch nur eine schwach grauviolette Färbung. Einwirkung von Kalilauge führt zu einer blutroten Farbreaktion.
C. violaceus kommt weltweit vor. Beschrieben sind Funde aus Japan, Mitteleuropa, Australien (auch Neuguinea und Neuseeland) sowie aus Nordamerika.
Der Violette Schleierling fällt durch seine dunkel blauviolette Farbe auf. Seit den 60er Jahren gibt es Bemühungen, den Blaufarbstoff von C. violaceus zu isolieren, was in Anbetracht der großen Empfindlichkeit und der Polarität dieser Verbindung lange nicht gelang.[2] Tief violette Wasserextrakte verfärben sich innerhalb von Minuten schmutzig braun. Wie sich erst kürzlich herausstellte hat C. violaceus einen höheren Eisengehalt als alle anderen bekannten Pilzarten (7,4 mg/g Trockengewicht). Neuere Untersuchungen zeigen, dass Eisen(II)ionen einen tief rotviolett gefärbten Komplex mit der ungewöhnlichen β-Aminosäure β-Dopa formen. Diese pilzliche „Eisentinte“ wird als Cortiferrin bezeichnet.[3]
Die Dunkelviolette Schleierling gilt als essbar, zumindest als nicht giftig. Er ist kein guter Speisepilz.
Der weltweit vorkommende Pilz C. violaceus ist ein „isolierter“ Außenseiter, dessen Merkmale wenig mit anderen Arten der größten Blätterpilzgattung Cortinarius korrelieren. Die Differenzierung zwischen einer Laubwaldsippe C. violaceus und einer Nadelwaldsippe Cortinarius hercynicus (Pers.) Mos. ist nach wie vor Gegenstand der Diskussion. Letztere stellte sich aber phylogenetisch als nicht eigenständig heraus.[4]
Im Laborexperiment hat der Extrakt des Dunkelvioletten Schleierlings einen hemmenden Effekt gegen Cysteinproteasen gezeigt.[5]
Der Dunkelviolette Schleierling (Cortinarius violaceus) ist eine Pilzart aus der Familie der Schleierlingsverwandten (Cortinariaceae). Andere Namen für diesen Pilz sind Violetter Schleierling, Mitternachtspilz oder Dunkelvioletter Dickfuß. Diese „sehr schöne, edle Art“ wurde 1857 vom schwedischen Mykologen Elias Magnus Fries als Typusart der von ihm erstellten Gattung Cortinarius gewählt.
Cortinarius violaceus, commonly known as the violet webcap or violet cort, is a fungus in the webcap genus Cortinarius native across the Northern Hemisphere. The fruit bodies are dark purple mushrooms with caps up to 15 cm (6 in) across, sporting gills underneath. The stalk measures 6 to 12 centimetres (2+1⁄3 to 4+2⁄3 in) by 1 to 2 cm (3⁄8 to 3⁄4 in), sometimes with a thicker base. The dark flesh has a smell reminiscent of cedar wood. Forming symbiotic (ectomycorrhizal) relationships with the roots of various plant species, C. violaceus is found predominantly in conifer forests in North America and deciduous forests in Europe.
Though they are sometimes described as edible, the appearance of these mushrooms is more distinctive than their taste. The species was first described by Carl Linnaeus in 1753, and has undergone several name changes. It is the type species of the genus Cortinarius, but is readily distinguished from other species in the genus by its dark colouration and distinct cystidia. There are some populations that seem to prefer deciduous trees and others that prefer pines, but no genetic divergence between the two has been found. When identified as taxonomically separate from the deciduous-preferring populations, the pine-preferring populations have been referred to either as a separate species, C. hercynicus, or as a subspecies, C. violaceus ssp. hercynicus. Other populations once identified as C. violaceus or close to that species have now been described as new and separate species, such as C. palatinus, C. neotropicus, C. altissimus, C. kioloensis and C. hallowellensis.
Agaricus violaceus was one of the few fungal species named by Carl Linnaeus in his 1753 work Species Plantarum.[2] The specific epithet violaceus refers to the deep violet colour of its cap.[3] In English, it is commonly known as the violet webcap,[4] or violet cort.[5] French naturalist Jean-Baptiste Lamarck viewed it as a variety (violaceus) of a variable species he described as Amanita araneosa in 1783,[6] and Christiaan Hendrik Persoon placed it in the Section Cortinaria of Agaricus in his 1801 work Synopsis Methodica Fungorum.[7] Cortinarius was established as a genus by English botanist Samuel Frederick Gray in the first volume of his 1821 work A Natural Arrangement of British Plants, where the species was recorded as Cortinaria violacea, "the violet curtain-stool".[8]
The starting date of fungal taxonomy had been set as 1 January 1821, to coincide with the date of the works of the "father of mycology", the Swedish naturalist Elias Magnus Fries, which meant the name Cortinarius violaceus required sanction by Fries (indicated in the name by a colon) to be considered valid. Thus, the species was written as Cortinarius violaceus (L.: Fr.) Gray. However, a 1987 revision of the International Code of Botanical Nomenclature set the starting date at 1 May 1753, the date of publication of Linnaeus's Species Plantarum.[9] Hence, the name no longer requires the ratification of Fries's authority, and is thus written as Cortinarius violaceus (L.) Gray.[1]
German botanist Friedrich Otto Wünsche described the species as Inoloma violaceum in 1877. In 1891, his countryman Otto Kuntze published Revisio Generum Plantarum, his response to what he perceived as poor methodology in existing nomenclatural practice.[10] He called the violet webcap Gomphos violaceus in 1898.[11] However, Kuntze's revisionary programme was not accepted by the majority of biologists.[10]
Cortinarius violaceus was designated as the type species for the genus Cortinarius by Frederic Clements and Cornelius Lott Shear in their 1931 work The Genera of Fungi.[12] Mycologist David Arora considers this odd, due to the mushroom's unusual colour and cystidia. Because of this designation, if C. violaceus were to be split from the rest of the current genus, then, according to the rules of the International Code of Botanical Nomenclature, it would retain the name Cortinarius, while the other species would have to be reclassified.[13] The species was one of only two placed in the Cortinarius subgenus Cortinarius by the Austrian mycologist Meinhard Moser.[4] Molecular investigation of webcaps worldwide has increased this number to at least twelve.[14]
A 2015 genetic study by evolutionary biologist Emma Harrower and colleagues of C. violaceus and its closest relatives suggests that the group (section Cortinarius) originated in Australasia and began diverging from a common ancestor around twelve million years ago in the Miocene, with C. violaceus itself diverging from its closest relative around 3.9 million years ago. The fact that these species diverged relatively recently indicates that some form of dispersal must have taken place across large bodies of water. The original plant hosts were flowering plants (angiosperms), and C. violaceus—or its direct ancestor—developed a symbiotic relationship with pines, as well as multiple flowering plants; this may have facilitated its expansion across the Northern Hemisphere.[15]
Some mycologists classify C. violaceus as two distinct species—Cortinarius violaceus and Cortinarius hercynicus, with hercynicus relating to the Hercynian Forest region of southern Germany. These species are differentiated morphologically by the latter population's rounder spores.[13] Persoon had described C. hercynicus as a separate species in 1794, though Fries regarded it as conspecific with C. violaceus.[16] Moser separated them once again as species in 1967, and Norwegian biologist Tor Erik Brandrud classified C. hercynicus as a subspecies of C. violaceus in 1983.[17] However, Harrower and colleagues, on limited molecular testing, found no genetic or ecological difference between the two taxa.[14]
Some fungal populations around the world that have been classified as C. violaceus have been found to belong to separate lineages and hence reclassified as new species within section Cortinarius.[15] Two separate lineages discovered in populations from Costa Rica have been renamed Cortinarius palatinus and C. neotropicus,[18] one from Guyana—described as sp. aff. violaceus—has become C. altissimus, and another from Western Australia and Tasmania described as both C. violaceus and sp. aff. violaceus has become C. hallowellensis. Yet another from Eastern Australia has been named C. kioloensis.[14] The poorly known species Cortinarius subcalyptrosporus and Cortinarius atroviolaceus from Borneo are almost indistinguishable from C. violaceus outside of hard-to-observe spore detail—the former has smaller spores with a detached perisporium (outer layer) and the latter has smaller spores and fruiting bodies.[19] Another population, known from Borneo, New Guinea and New Zealand, was ascribed to C. violaceus by Moser. It was noted as very similar to the original species concept of C. violaceus,[19] and awaits description as a new species after a phylogenetic study revealed it to represent a distinct taxon.[15]
Cortinarius violaceus has a convex (becoming broadly convex, umbonate or flat)[13] cap of 3.5–15 centimetres (1+3⁄8–6 in) in diameter with an incurved margin. It is dark violet to blue-black in colour, and is covered in fine, downy scales.[4] This layer on the cap is known as the pileipellis, which is either classified as a trichoderm—parallel hyphae running perpendicular to the surface and forming a layer 6–22 µm wide—or rarely an ixocutis, a layer of gelatinized hyphae 2–11 µm wide.[14] The cap surface, unlike that of many other Cortinarius species, is neither sticky nor slimy, though it is occasionally greasy.[14] The stipe, or stalk, is 6 to 18 cm (2+1⁄3 to 7 in) tall, and 1 to 2 cm (3⁄8 to 3⁄4 in) thick.[20] Due to its swollen, bulbous nature, the base of the stipe can sometimes be as wide as 4 cm (1+1⁄2 in). The stipe is a similar colour to the cap, and covered in wool-like fibrils;[4] purple mycelium can be present at the base.[21] Younger specimens feature a veil, but this vanishes quickly.[13] The flesh is violet, but darker below the pileipellis and in the stipe.[4] The flesh has a mild taste, indistinctly reminiscent of cedar wood, with a slight, pleasant smell, also reminiscent of cedar wood.[4][22] The gills are dark violet, changing to a purplish-brown with age.[4] They have an adnate connection to the stipe, and can be very dark in older specimens.[21] The mushroom stains red when in contact with potassium hydroxide (KOH).[14] Fruit bodies identified as C. v. hercynicus are less robust than those of the nominate subspecies.[21]
The spore print is rust-coloured, while the spores themselves measure 12 to 15 µm by 7 to 8.5 µm. They are rough, from elliptical to almond-shaped,[4] and covered in medium-sized warts.[21] The spores are wider in C. v. hercynicus.[21] The species is the only one in the genus to have cystidia on both the faces and the edges of the gills.[13] A large number of cystidia are present, and, individually, they measure between 60 and 100 µm by between 12 and 25 µm. They are flask-shaped, with somewhat purple contents.[21]
Although there are many Cortinarius species with some degree of violet colour, C. violaceus and its close relatives are easily distinguished by their much darker purple colour.[3] Cortinarius iodes of the southeastern United States has a slimy purple cap and paler violet stipe.[23] The other species in the section Cortinarius are dark purple and superficially similar, but can be differentiated based on host and geography as they do not occur in the same locations as C. violaceus.[14] Certain Leptonia species in northwestern North America, including L. carnea and L. nigroviolacea, have a similar color, but are easily differentiated due to their pink spore print.[13]
C. cotoneus, Entoloma bloxamii, and E. parvum are also similar.[20]
Cortinarius violaceus is found across North America, Europe and Asia.[14] Although widespread, it is not common anywhere in Europe,[17] and it is listed as endangered in the British Isles.[4] Cortinarius violaceus is a rare component of subarctic areas of western Greenland.[24] It has not been recorded from Iceland.[17]
In Europe, it grows in deciduous woodland during autumn, especially among oak, birch and beech, but is also found on occasion with conifers.[4] It is also occasionally known from treeless heathland, where it is associated with bracken.[22] The species favours acidic soil.[22] Cortinarius violaceus forms mycorrhizal associations with several species of tree.[17] In this symbiotic relationship, the fungus gains carbon from the plant and supplies it with beneficial minerals.[25] In Nordic countries, its hosts include white birch (Betula pubescens), silver birch (B. pendula), European aspen (Populus tremula) and rarely European beech (Fagus sylvatica). No records of association with oak (Quercus) are known from this region. Brandrud reported that what he described as spp. hercynicus grew with Picea abies, generally in more alkaline soils and along with mosses of the genera Hylocomium and Pleurozium, and, in moister areas, big shaggy-moss (Rhytidiadelphus triquetrus), as well as the buttercup-family shrub Hepatica nobilis.[17] The species grows with Betula pubescens in Greenland,[24] and is also associated with hazelnut (Corylus avellana) in Central and Southern Europe.[26]
In North America, C. violaceus favours conifers, and, though rare over much of the continent, is relatively common in certain areas, including Mount Rainier National Park and Olympic National Park.[13] It is more common in old growth forest in the Pacific Northwest, though has sprung up in regrowth areas populated with fir, pine, aspen and alder in the Great Lakes region.[3] Fruit bodies occur singly or in small groups, often near rotting wood,[13] and can grow in fairy rings.[27] Closely related species that look like C. violaceus can be found in Central and South America, Australia, New Zealand, Papua New Guinea, and Malaysia.[14]
Cortinarius violaceus are sometimes considered inedible,[28] and sometimes considered edible, but not choice.[13] Instead, the primary appeal of the species to mushroom hunters, according to Arora, is its beauty.[13] Its similarity to some other (inedible or toxic) webcaps renders it risky to eat.[4][21] The taste after cooking is reportedly bitter.[3]
The colour of C. violaceus cannot be converted to a dye, unlike that of some other Cortinarius species, such as C. sanguineus and C. semisanguineus.[13] The colour is caused by an elusive pigment that has been difficult to isolate; its identity was not known until 1998. This is an iron(III) complex of (R)-3′,4′-dihydroxy-β-phenylalanine [(R)-β-dopa].[29] It dissolves in water, turning the liquid dark purple before fading to blackish-grey.[17] C. violaceus fruiting bodies contain around 100 times more iron than those of most other fungi.[29] Cortinarius violaceus extract demonstrates an inhibitory activity against cysteine protease.[30]
Cortinarius violaceus, commonly known as the violet webcap or violet cort, is a fungus in the webcap genus Cortinarius native across the Northern Hemisphere. The fruit bodies are dark purple mushrooms with caps up to 15 cm (6 in) across, sporting gills underneath. The stalk measures 6 to 12 centimetres (2+1⁄3 to 4+2⁄3 in) by 1 to 2 cm (3⁄8 to 3⁄4 in), sometimes with a thicker base. The dark flesh has a smell reminiscent of cedar wood. Forming symbiotic (ectomycorrhizal) relationships with the roots of various plant species, C. violaceus is found predominantly in conifer forests in North America and deciduous forests in Europe.
Though they are sometimes described as edible, the appearance of these mushrooms is more distinctive than their taste. The species was first described by Carl Linnaeus in 1753, and has undergone several name changes. It is the type species of the genus Cortinarius, but is readily distinguished from other species in the genus by its dark colouration and distinct cystidia. There are some populations that seem to prefer deciduous trees and others that prefer pines, but no genetic divergence between the two has been found. When identified as taxonomically separate from the deciduous-preferring populations, the pine-preferring populations have been referred to either as a separate species, C. hercynicus, or as a subspecies, C. violaceus ssp. hercynicus. Other populations once identified as C. violaceus or close to that species have now been described as new and separate species, such as C. palatinus, C. neotropicus, C. altissimus, C. kioloensis and C. hallowellensis.
Cortinarius violaceus, es un hongo basidiomiceto comestible, del orden Agaricales. Se encuentra por toda Europa, en bosques planifolios o de coníferas. Su epíteto específico es violaceus —en latín, "violáceo"—, con el que se le denominó porque su seta presenta un color violeta muy característico.[2] Su basónimo es Agaricus violaceus L., 1753. [1]
El cuerpo fructífero presenta un sombrero de entre 6 y 5 cm de diámetro, de forma hemisférica en ejemplares juveniles y convexo en setas maduras. En sus primeros estadios, es de color violeta intenso, pero se vuelve pardusco conforme envejece. El borde del sombrero está enrollado hacia adentro. Las láminas son adnatas, sinuosas y de gran tamaño, bastante espaciadas y del mismo color que el sombrerillo. A menudo están unidas por venas. El pie mide entre 6 y 12 centímetros de longitud y tiene un diámetro de 1 o 2 centímetros de grosor. Es claviforme —con forma de clava o porra—, con un marcado bulbo en la base, donde puede alcanzar los 4 centímetros de diámetro, con una cortina del mismo color que el resto de la seta. Su carne es blanda, con vetas violáceas, con olor parecido al de la madera de cedro. La esporada es de color pardo.[2]
Cortinarius violaceus, es un hongo basidiomiceto comestible, del orden Agaricales. Se encuentra por toda Europa, en bosques planifolios o de coníferas. Su epíteto específico es violaceus —en latín, "violáceo"—, con el que se le denominó porque su seta presenta un color violeta muy característico. Su basónimo es Agaricus violaceus L., 1753.
Lilla vöödik (Cortinarius violaceus) on vöödikuliste sugukonda vöödiku perekonda kuuluv seeneliik. Lilla vöödik on ülejäänud vöödiku perekonna liikide seas kergesti äratuntav tänu oma tumedale värvusele.
Esimesena kirjeldas seda liiki nime Agaricus violaceus all 1753. aastal Rootsi loodusteadlane Carl von Linné oma teoses "Species Plantarum". See oli üks vähestest seeneliikidest, mida tema selles teoses mainiti. Vöödiku perekonda paigutas liigi 1821. aastal briti mükoloog Samuel Frederick Gray.
Lilla vöödik on vöödiku perekonna tüüpliik.
Liigiepiteet violaceus osutab seene kübara tumelillale värvusele.
Seene viljakeha on hallika kiudlooriga, elegantse välimusega ja lihakas. Viljakeha on üleni ja läbinisti tumelilla.[1] Kübar on kuni 15 cm lai. Jalg on 6–12 cm pikk ja 1–2 cm jäme, tugevalt nuijas.[1] Eosed on ellipsoidsed kuni mandeljad, mõõtmega 12–15 × 7–8,5 mikromeetrit. Eosed on kaetud keskmise suurusega näsadega. Eospulber on roostekarva. Seeneliha on paks ja puuviljalõhnaga.[1]
Lillat vöödikut esineb Põhja-Ameerikas, Euroopas ja Aasias. Kuigi ta on laialt levinud, on ta Euroopas harv. Euroopas kasvab ta heitlehistes metsades, eriti tamme-, kase- ja pöögimetsades, kuid teda on leitud ka okasmetsadest. Vahetevahel võib esineda nõmmedel. Lilla vöödik eelistab happelist pinnast. Ta moodustab mükoriisat mitme puuliigiga, Põhjamaades näiteks sookase (Betula pubescens), arukase (Betula pendula), hariliku haava (Populus tremula) ja harva hariliku pöögiga (Fagus sylvatica). Kesk- ja Lõuna-Euroopas kasvab ta koos hariliku sarapuuga (Corylus avellana). Põhja-Ameerikas on ta levinud peamiselt okasmetsades.
Lilla vöödiku viljakehad esinevad üksikult või väikese rühmana, sageli kasvab mädaneva puidu lähedal, ja võib moodustada nõiaringe.
Lillat vöödikut on peetud söödavaks, kuid teda ei ole mõnikord korjata soovitatud. Seene maitse võib pärast kupatamist muutuda mõruks.
Lilla vöödik (Cortinarius violaceus) on vöödikuliste sugukonda vöödiku perekonda kuuluv seeneliik. Lilla vöödik on ülejäänud vöödiku perekonna liikide seas kergesti äratuntav tänu oma tumedale värvusele.
Esimesena kirjeldas seda liiki nime Agaricus violaceus all 1753. aastal Rootsi loodusteadlane Carl von Linné oma teoses "Species Plantarum". See oli üks vähestest seeneliikidest, mida tema selles teoses mainiti. Vöödiku perekonda paigutas liigi 1821. aastal briti mükoloog Samuel Frederick Gray.
Lilla vöödik on vöödiku perekonna tüüpliik.
Liigiepiteet violaceus osutab seene kübara tumelillale värvusele.
Seene viljakeha on hallika kiudlooriga, elegantse välimusega ja lihakas. Viljakeha on üleni ja läbinisti tumelilla. Kübar on kuni 15 cm lai. Jalg on 6–12 cm pikk ja 1–2 cm jäme, tugevalt nuijas. Eosed on ellipsoidsed kuni mandeljad, mõõtmega 12–15 × 7–8,5 mikromeetrit. Eosed on kaetud keskmise suurusega näsadega. Eospulber on roostekarva. Seeneliha on paks ja puuviljalõhnaga.
Lillat vöödikut esineb Põhja-Ameerikas, Euroopas ja Aasias. Kuigi ta on laialt levinud, on ta Euroopas harv. Euroopas kasvab ta heitlehistes metsades, eriti tamme-, kase- ja pöögimetsades, kuid teda on leitud ka okasmetsadest. Vahetevahel võib esineda nõmmedel. Lilla vöödik eelistab happelist pinnast. Ta moodustab mükoriisat mitme puuliigiga, Põhjamaades näiteks sookase (Betula pubescens), arukase (Betula pendula), hariliku haava (Populus tremula) ja harva hariliku pöögiga (Fagus sylvatica). Kesk- ja Lõuna-Euroopas kasvab ta koos hariliku sarapuuga (Corylus avellana). Põhja-Ameerikas on ta levinud peamiselt okasmetsades.
Lilla vöödiku viljakehad esinevad üksikult või väikese rühmana, sageli kasvab mädaneva puidu lähedal, ja võib moodustada nõiaringe.
Lillat vöödikut on peetud söödavaks, kuid teda ei ole mõnikord korjata soovitatud. Seene maitse võib pärast kupatamist muutuda mõruks.
Violettiseitikki (Cortinarius violaceus) on nimensä mukaisesti tummanvioletti seitikkilaji. Sienen heltat ovat aluksi violetit, ja muuttuvat myöhemmin ruosteenruskeiksi. Se on melko harvinainen, mutta joskus sitä löytyy enemmänkin. Sitä on käytetty värjäykseen.[2][3]
Violettiseitikki on erittäin violetti ja sen perusteella helppo tunnistaa. Sen lakki on noin 5-12 cm leveä, kupera tai kuperanlaakea, pinnassa on hienoja suomuja. Heltat ovat harvassa, ja nuorena syvän vieloetit, vanhemmiten muuttuvat ruskeaksi. Jalka on 6-12 c pitkä, 1-2 cm paksu, nuijamainen, violetin- tai harmaansininen. Malto violettia ja tuoksuu männyltä.[3]
Sieni kasvaa havu- ja sekametsissä harvakseltaan koko Suomessa.[2][4] Oulusta pohjoisempana sitä ei juurikaan tavata.[3] Violettiseitikki on haavan, koivun ja kuusen mykorritsa eli juurisieni.[5][6]
Sientä on käytetty lankojen värjäämiseen siniharmaaksi ja violetiksi.[7][3] Ruokasieneksi seitikki ei kuitenkaan kelpaa.[2]
Violettiseitikki (Cortinarius violaceus) on nimensä mukaisesti tummanvioletti seitikkilaji. Sienen heltat ovat aluksi violetit, ja muuttuvat myöhemmin ruosteenruskeiksi. Se on melko harvinainen, mutta joskus sitä löytyy enemmänkin. Sitä on käytetty värjäykseen.
Cortinarius violaceus
Le Cortinaire violet (Cortinarius violaceus) est une espèce de champignons basidiomycètes du genre Cortinarius dans la famille des cortinariacées.
C'est le genre le plus vaste du monde fongique, on y dénombre plus d'un millier d'espèces. Les cortinaires sont des champignons supérieurs, terrestres et putrescents pourvus, au moins dans la jeunesse, de restes de voile partiel très léger et filamenteux, aranéeux, appelé cortine. À sa naissance, le Cortinaire est plus ou moins globuleux, mais ne tarde pas à se développer et à prendre la forme qui lui est propre : sa base s'allonge en stipe, tandis que son sommet se dilate en un chapeau garni, sur sa face inférieure, de lamelles rayonnantes. Dans la jeunesse, le champignon est toujours muni d'un voile partiel distinct, tendu sous les lamelles en forme de toile aranéeuse ou de rideau fibrilleux.
Du latin : cortina, rideau, d'où cortine, pour désigner le voile aranéeux ou fibrilleux qui relie le stipe au chapeau.
Spores ellipsoïdes, pruniformes, fusoïdes ou globuleuses, de couleur ocracée, fauve, argilacée, rouillée, cannelle, brune ou bistre olive, se déposant en poussière visible sur les lamelles, sur les filaments du voile et sur le stipe ;
Le cortinaire violet possède un chapeau (hyménophore) violet intense, foncé au début puis s'éclaircissant, gris noirâtre à la fin. Revêtement d'aspect feutré-squamuleux à pelucheux (comme du velours) mesurant jusqu'à 12 cm.
Méditerranéen à boréal et subalpin ou montagnard. Pas très commun quoique largement distribué en Europe. Pousse en automne (en août-septembre au Québec), en forêt, sous résineux ou sous feuillus, surtout les bouleaux. Sous tremble (Populus tremula), bouleau (Betula), hêtre (Fagus) sur sol plutôt pauvre à assez riche, souvent herbeux.
La sporée est de couleur rouille.
C'est un comestible médiocre. Il colore tous les aliments avec lesquels on le cuit et leur transmet son odeur forte. Une fois séché et moulu très finement, il est utilisé pour aromatiser et agrémenter les plats, auxquels il donne un puissant goût de champignon.
Le cortinaire violet peut être éventuellement confondu avec Lepista nuda, le pied bleu qui n'est jamais aussi violet.
Cortinarius violaceus
Le Cortinaire violet (Cortinarius violaceus) est une espèce de champignons basidiomycètes du genre Cortinarius dans la famille des cortinariacées.
Cortinarius violaceus (L.) Gray, 1821 è una specie di fungo della famiglia Cortinariaceae caratterizzato dal colore violaceo uniforme, dall'aspetto vellutato della cuticola del cappello e dal particolare odore.
6–15 cm di diametro, prima emisferico, poi convesso-appianato, colore violetto scuro, tomentoso, secco, carnoso.
Colore viola scuro, bruno-cannella con la maturazione delle spore, sinuato-adnate, larghe, spesso anastomosate (collegate alla base da venature).
6-12 x 1–2 cm, con superficie fibrillosa, dello stesso colore del cappello o un po' più pallida, claviforme, prima pieno, poi vuoto;
cortina violacea e fugace che lascia presto sulla parte superiore del gambo una decorazione, sulla quale si depositano le spore di colore ruggine.
Violetta, molle, spugnosa.
Di color ocra-fulvo, 12-17 x 7-10 µm.
Cresce in estate-autunno, principalmente in boschi di conifere, ma occasionalmente anche sotto latifoglie.
Buona. Non da tutti apprezzato perché, quando lo si cucina, tende a colorare di viola tutto il piatto e quindi anche eventuali altri funghi fatti cuocere assieme.
Cortinarius violaceus (L.) Gray, 1821 è una specie di fungo della famiglia Cortinariaceae caratterizzato dal colore violaceo uniforme, dall'aspetto vellutato della cuticola del cappello e dal particolare odore.
Violetinis nuosėdis (lot. Cortinarius violaceus) – nuosėdinių šeimos valgomas grybas, turintis vidutiniškas maistines savybes. Dėl savo retumo yra saugotinas.
Kepurėlė yra 6 – 15 cm skersmens, labai mėsinga, iš pradžių pusiau apvali, vėliau paplokščiai iškili, tamsiai violetinė arba melsvai juoda. Luobelė apžėlusi smulkiais aksomiškais žvyneliais. Kotas 8 – 12 cm ilgio, violetinis, su aksomiškais plaušeliais, prie pagrindo storėjantis, jaunų vaisiakūnių pilnaviduris, senų tuščiaviduris. Jauni vaisiakūniai paprastai turi šviesiai violetinį apvalkalą (šydą), jungiantį kepurėlę ir kotą. Lakšteliai priaugintiniai reti, dažnai sujungti lakšteliukais. Trama minkšta violetinė, kepurėlės ir koto trama šiek tiek tamsesnės spalvos, švelnaus skonio ir kvapo, kuris primena kedrą.
Spalvos kaita: kepurėlės spalva įvairuoja nuo violetinės iki melsvai juodos. Lakšteliai violetiniai, tačiau vėliau tamsiai raudonai rudi.
Šis retas grybas dažniausiai sutinkamas drėgnuose lapuočių miškuose, kartais ir prie spygliuočių medžių.
Violetinis nuosėdis (lot. Cortinarius violaceus) – nuosėdinių šeimos valgomas grybas, turintis vidutiniškas maistines savybes. Dėl savo retumo yra saugotinas.
Capel fin a 15 cm, feltrà, scajos, viòla a arfless brunastr. Lamele spassià, larghe, viòla rusnente. Gamba àuta fin a 12 cm e larga fin a 2 o 4 cm, fibrilosa. Odor d'euli ëd séder.
A chërs sota le latifeuje.
A venta mai mangé un bolè trovà se un a l'é nen un bon conossidor dij bolè!
A ven dàit për comestìbil.
Cortinarius violaceus (L. : Fr.) Fries
Capel fin a 15 cm, feltrà, scajos, viòla a arfless brunastr. Lamele spassià, larghe, viòla rusnente. Gamba àuta fin a 12 cm e larga fin a 2 o 4 cm, fibrilosa. Odor d'euli ëd séder.
AmbientA chërs sota le latifeuje.
Comestibilità A venta mai mangé un bolè trovà se un a l'é nen un bon conossidor dij bolè!
A ven dàit për comestìbil.
Zasłonak fioletowy (Cortinarius violaceus (L.) Gray) – gatunek grzybów z rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)[1].
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cortinarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1753 r. Karol Linneusz nadając mu nazwę Agaricus violaceus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1821 r. Samuel Frederick Gray[1].
Nazwę polską podał Andrzej Nespiak w 1975. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako tabakierka, tłuściocha, tłustocha[3].
Średnica przeciętnie od 4 do 15 cm< Młode egzemplarze mają owocniki o intensywnej, niebieskofioletowej barwie z lekko metalicznym połyskiem. U starszych egzemplarzy kolor brązowy z fioletowym odcieniem. Powierzchnia ziarnista, sucha, aksamitna. Kształt półkolisty do płaskiego u starszych[4].
Rozstaw dość mocno zróżnicowany w tym gatunku, od rzadkiego do umiarkowanie gęstego, szerokie i szeroko przyrośnięte, barwy od fioletowej u młodych osobników, poprzez fioletowobrązową do ciemnobrązowej u starszych[4]. Ostrza blaszek pokryte kosmkami (dostrzec to można tylko pod lupą)[5].
Wysokość 8-12 cm, grubość 1-3 cm. Kształt pałkowaty z wyraźnie zgrubiałą podstawą (osiąga grubość ok. 4 cm). U młodych okazów pełny, u starszych pusty wewnątrz. Powierzchnia łuskowata, ciemnofioletowa, a podczas suchej pogody niemal czarna. U młodych okazów otoczony jest zasnówka, która jednak szybko zanika[5].
Barwa od jasno- do ciemnofioletowej, o łagodnym smaku i cedrowym zapachu. Zasada barwi miąższ na czerwono, kwas na zielonkawo.
Brązowy. Zarodniki migdałowatte lub elipsoidalne, drobno brodawkowate, o średnicy 11,5-13,5 × 7-9 µm. Cystydy (cheilocystydy) duże, z fioletową treścią, co wśród zasłonaków jest cechą charakterystyczną tylko dla tego gatunku[6].
Występuje w Ameryce Północnej, środkowej i Europie oraz w Australii i Nowej Zelandii. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – narażony na wyginięcie[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Belgii, Niemczech, Danii, Anglii, Holandii[3].
Rośnie na ziemi w lasach liściastych i mieszanych, pojedynczo lub w niewielkich grupach w okresie letnio-jesiennym (od sierpnia do października). Rośnie głównie pod bukami, brzozami, na glebach kwaśnych lub zasadowych. Spotykany jest głównie w górach[5].
Grzyb mikoryzowy. Nie jest trujący, jest jednak mało smaczny, a po ugotowaniu staje się gorzkawy[8]. W Polsce uważany jest za grzyb niejadalny[6]. Ze względu na rzadkość występowania zasługuje na ochronę, na Słowacji jest gatunkiem chronionym[5].
Zasłonak fioletowy (Cortinarius violaceus (L.) Gray) – gatunek grzybów z rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae).
Cortinarius violaceus (Carl Linné, 1753 ex Samuel Frederick Gray, 1821) din încrengătura Basidiomycota, în familia Cortinariaceae și de genul Cortinarius,[1] este o ciupercă comestibilă denumite în popor bureți vineți/burete vânăt.[2] Acest burete coabitează, fiind un simbiont micoriza (formează micorize pe rădăcinile arborilor). În România, Basarabia și Bucovina de Nord, se dezvoltă mai ales în păduri umede de foioase, dar de asemenea în cele mixte sub fagi, mesteceni și stejari, crescând preponderent în grupuri mici, din (iulie) august până în noiembrie, fiind o specie frecvent întâlnită.[3][4]
În 1821, când Samuel Frederick Gray a creat genul Cortinarius, a determinat această ciupercă tip de specie.[5]
Această ciupercă poate fi confundată în primul rând cu reflecția ei din pădurile de conifere, specia Cortinarius hercynicus[6] care pentru unii micologi este numai o variație a lui Cortinarius violaceus, pentru alții un soi propriu.[4] Alte confuzii sunt posibile cu: Cortinarius alboviolaceus (necomestibil), în tinerețe cu lamele gri-violete, miros și gust de cartofi cruzi),[7] Cortinarius balteatus (tânăr comestibil), [8] Cortinarius camphoratus (necomestibil, destul de similar în aparență și miros, în tinerețe cu lamele violete precum carne colorată la tăiere divers),[9] Cortinarius cyanites (necomestibil, în tinerețe cu lamele albastru-violete, la bătrânețe brun-violete, miros dulcișor și gust amar),[10] Cortinarius iodes (comestibil, cu cuticulă mucoasă, în tinerețe cu lamele violete, carnea fiind albă, miros și gust neostentativ),[11] Cortinarius purpurascens (comestibil, mai violet-purpuriu, cu lamele violete, picior albicios cu nuanțe violete, carnea fiind albicioasă până gri-brună cu nuanțe de albastru, de un violet deschis, miros aromatic și gust plăcut),[12][13] Cortinarius salor (comestibil, cu cuticulă mucoasă, în tinerețe cu lamele violete, carnea fiind albicioasă până gri-brună cu nuanțe de albastru, miros și gust neostentativ),[14] Cortinarius traganus (otrăvitor),[15] sau forme mai mari ale Laccaria amethystina (comestibilă),[16] respectiv Lepista nuda (comestibilă, cu cuticulă brun-violetă, picior violet-cenușiu, carne roz-violacee; miros parfumat ca de viorele și gust plăcut).[17]
Din cauza gustului și mirosului bureții vineți nu se potrivesc bine pregătiți singuri, dar pot fi adăugați la mâncăruri cu alte ciuperci. De asemenea conservarea în oțet este posibilă.[18]
Cortinarius violaceus (Carl Linné, 1753 ex Samuel Frederick Gray, 1821) din încrengătura Basidiomycota, în familia Cortinariaceae și de genul Cortinarius, este o ciupercă comestibilă denumite în popor bureți vineți/burete vânăt. Acest burete coabitează, fiind un simbiont micoriza (formează micorize pe rădăcinile arborilor). În România, Basarabia și Bucovina de Nord, se dezvoltă mai ales în păduri umede de foioase, dar de asemenea în cele mixte sub fagi, mesteceni și stejari, crescând preponderent în grupuri mici, din (iulie) august până în noiembrie, fiind o specie frecvent întâlnită.
Cortinarius violaceus, Cortinariaceae familyasından yenilebilen bir mantar türü. Ancak Cortinariaceae familyasında çok zehirli mantarlar da bulunduğundan dikkatli olunmalıdır.
Şapkası koyu mordur (Görünümü Lepista nuda'yı andırabilir) Spor izi paslı kahverengidir. Genelde yaprak döken ağaçların altında yaz ve sonbahar mevsimlerinde yetişir. Oldukça nadir bulunan bir türdür.
Mantar ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz.Свою назву — павутинник — він отримав через павутиннисті волокна, що утворюють своєрідне покривало, яке огортає капелюшок гриба і його ніжку. Це захищає його від пошкоджень і створює оптимальне мікросередовище для дозріваючих спор. Це покривало розривається і зникає в міру зростання плодового тіла. Інша частина назви вказує на фіолетове забарвлення плодового тіла. У деяких регіонах Росії його називають приболотником фіолетовим, білоруси гриб називають товстухою.
Павутинник фіолетовий має опуклу, радіально-волокнисту шапинку, вкриту дрібними лусочками, діаметр якої може досягати 15 см. Її краї можуть бути загнуті вниз або просто опущені, в зрілості вона стає плоскою. Забарвлення шапки темно-фіолетове. М'якоть у неї товста, злегка блакитнувата, м'яка, зі слабким ароматом кедрового дерева або масла. Може вицвітати до білого відтінку. Смак у шапки горіховий. Пластинки темно-фіолетові (з часом з'являється іржаво-бурий наліт), низхідні по ніжці, рідкісні. Спори гриба нерівнобічні, широкоеліпсоїдні, бородавчасті. Їхній порошок має іржаво-коричневий відтінок. Ніжка темно-фіолетова, щільна, біля основи є бульбоподібне здуття. На ній є сліди пасків паутинистого покривала. Може виростати на 16 см в довжину. Діаметр — 1,5-2 см.[1][2].
Павутинник фіолетовий є рідкісним їстівним грибом, що зростає невеликими групами, однак частіше поодинці. Цей гриб плодоносить лише при суворо певних умовах. Павутинник фіолетовий має симбіотичний зв'язок (утворює мікоризу) з листяними і хвойними породами дерев: сосною, березою, ялиною, буком, дубом. Тому його можна зустріти у всіх типах лісів, де вони ростуть, хоча гриб цей рідкісний. Також можна знайти в сирих березняках і масивах з присутністю граба. Плодоносить павутинник фіолетовий з серпня по жовтень. Він полюбляє гумусові, кислі грунти, росте на підстилці з опалого листя, на моховитих ґрунтах біля країв сфагнових боліт.
В Європі зустрічається в Австрії, Білорусі, Бельгії, Великій Британії, Данії, Італії, Латвії, Польщі, Румунії, Словаччини, Фінляндії, Франції, Чехії, Швеції, Швейцарії, Естонії та Україні. Також зустрічається на території Росії (європейська частина, Сибір, Далекий Схід), в Грузії, Казахстані, Японії і США, а також в Новій Гвінеї і на острові Борнео.
Гриб можна сплутати з павутинником цапиним, який хоч і неїстівний, але не небезпечний. Зустрічається він в нижніх ярусах гір і хвойних лісових масивах і відрізняється сильним неприємним запахом. Павутинник фіолетовий також трохи схожий на павутинник камфорний, який теж є неїстівним.
Паути́нник фиоле́товый (лат. Cortinarius violaceus) — съедобный гриб из рода Паутинник семейства Паутинниковые (Cortinariaceae).
Паутинник фиолетовый встречается в хвойных и лиственных лесах.
В Европе произрастает в Австрии, Белоруссии, Бельгии, Великобритании, Дании, Италии, Латвии, Польше, Румынии, Словакии, Финляндии, Франции, Чехии, Швеции, Швейцарии, Эстонии и на Украине. Также встречается в Грузии, Казахстане, Японии и США. На территории России известен из многих европейских областей, также встречается в Красноярском и Приморском краях.
Паути́нник фиоле́товый (лат. Cortinarius violaceus) — съедобный гриб из рода Паутинник семейства Паутинниковые (Cortinariaceae).
Agaricus violaceus L., 1753basionym Gomphos violaceus (L.) Kuntze, 1898ムラサキフウセンタケ(紫風船茸、学名:Cortinarius violaceus)はフウセンタケ科フウセンタケ属の菌類。フウセンタケ属のタイプ種であるが、特徴的な黒紫色とシスチジアによって同属の他種とは明確に識別できるとされる[1]。不可食種で、独特の色彩が本種の第一の魅力であるとも言われ[2]、本属の中では最も暗い色をしており、この色に匹敵するものは他の属にしか見られない[1]。
北半球に広く分布し、北アメリカでは一部の針葉樹林に良く見られ[1]、ヨーロッパでは主に広葉樹林に発生するが、一般的に珍しい種類である。
ムラサキフウセンタケはスウェーデンの菌類学の父と呼ばれるエリーアス・フリースと分類学の父と呼ばれるカール・フォン・リンネによって分類、命名された。[3]種小名の violaceus は「紫色の~」という意味で、濃紫色の傘の色に因み[4]、英語圏ではViolet Webcapの名でも知られている[5]。
本種はフウセンタケ属のタイプ種である。しかしデヴィッド・アロラ(David Arora)[2]によれば、少なくとも1000種以上はあると思われる本属の他種と本種とでは、色やシスチジアの特徴が大きく異なっており、両者は別属として分けることも可能であるとする。もしこの見解が支持された場合、国際植物命名規約の上からは、本種は属のタイプ種であることから従来どおり本属に残され、残りの種が新たな属に分類し直されることになる。しかしオーストリアの菌類学者マインハード・モーザー(Meinhard Moser)は、本種と他の1種の計2種のみを承名亜属であるフウセンタケ亜属 Cortinarius (Cortinarius) に分類しており、他の種は別の亜属として扱っており[3]、両者はすでに区別はされている。
ムラサキフウセンタケは饅頭型の傘を持っており、傘は時間がたつにつれ中高扁平型から扁平型に変わっていく[2]。傘の大きさは内側の余白も入れると3.5cmから最大で15cmにまでなる[3]。色は暗い紫色から青黒い色をしており、きめ細かい疣のようなもので覆われており、とても軽い。
柄は6cm~12cm程度の高さになり、幅は1~2cm。根元が膨らむ性質を持っており、最大の場合には幅4cm程度になる。柄の色は傘の色に似ておりウール状の繊維質に覆われている[3]。
若い標本にはつばがあるが、すぐに消えてしまう[2]。肉は紫であり、傘の外皮に比べても暗い色をしている[3]。
襞は暗い紫色で時間がたつにつれ紫色っぽい茶色に変化する[3]この種は属内部で唯一表面と襞の端の両方にシスチジアを持っている。襞は直生で徐々に上生になる。襞の間は均等な間隔になっている[2]。
胞子紋は錆色をしており、胞子は12~15μmから7~8.5μm。でこぼこしており楕円形からアーモンド形の形をしている[3]。
研究者によってはムラサキフウセンタケとされるものを Cortinarius violaceus と Cortinarius hercynicus の2種に分けることがあり[6]、後者は胞子の形がより丸いとされる[2]。
フウセンタケ属には他にも紫色の種があるが、本種は最も深い紫色をしており、時にはほとんど黒に近いものすらあって森内で見つけにくいことがある。これに匹敵する色をもつ似たキノコにはイッポンシメジ科のアオエノモミウラタケ属(Leptonia)のいくつかの種があるが、それらは胞子紋がピンク色であることで容易に区別できる[2]。
北半球に広く分布し、日本でも見られるが、どちらかと言えば珍しいキノコの一つである。ヨーロッパにおいては秋ごろ落葉樹林に発生し、特にカシ、カバ、ブナなどの木に特徴的に見られる。針葉樹林にも見られるが[3]、一般的には広葉樹林を好む[2]。北アメリカではレーニア山国立公園やオリンピック国立公園といった幾つかの地域の古い針葉樹林以外[1]ではかなり珍しい。単生もしくは群生し、しばしば朽木近くの地上に生ずる[2]。
従来は可食種として分類され、「肉の味はマイルドで、淡くヒマラヤスギのような香りがする[3]」。「調理したものには苦味があると言われている[4]」。「このため可食種ではあるが、優良品とは言えず、むしろその最大の魅力は見た目の美しさだと言われることもある[2]」。と言われることもあったが、オレラニン類を含有する[7]為、他のフウセンタケ科のキノコと同様に食用とすべきではない。
本属の種(たとえば C. sanguineus や C. semisanguineus など)には染料として使われるものもあるが、本種は見た目の色の濃さに反して、そのような利用はされない[2]。
ムラサキフウセンタケ(紫風船茸、学名:Cortinarius violaceus)はフウセンタケ科フウセンタケ属の菌類。フウセンタケ属のタイプ種であるが、特徴的な黒紫色とシスチジアによって同属の他種とは明確に識別できるとされる。不可食種で、独特の色彩が本種の第一の魅力であるとも言われ、本属の中では最も暗い色をしており、この色に匹敵するものは他の属にしか見られない。
北半球に広く分布し、北アメリカでは一部の針葉樹林に良く見られ、ヨーロッパでは主に広葉樹林に発生するが、一般的に珍しい種類である。