dcsimg

Pawężnica pergaminowa ( Polish )

provided by wikipedia POL
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
 src=
Plecha z apotecjami

Pawężnica pergaminowa (Peltigera membranacea (Ach.) Nyl.) – gatunek grzybów z rodziny pawężnicowatych (Peltigeraceae)[1]. Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów[2].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Peltigera, Peltigeraceae, Peltigerales, Lecanoromycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1]. Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował go w 1810 r. Erik Acharius jako odmianę pawężnicy psiej, nadając mu nazwę Peltidea canina var. membranacea. Do rangi odrębnego gatunku podniósł go William Nylander w 1887 r[1].

Synonimy[3]:

  • Peltigera canina f. membranacea (Ach.) Duby 1830
  • Peltigera canina var. membranacea (Ach.) Duby
  • Peltigera membranacea (Ach.) Nyl. 1887 f. membranacea
  • Peltigera membranacea (Ach.) Nyl. 1887 var. membranacea

Nazwa polska według Krytycznej listy porostów i grzybów naporostowych Polski[2].

Morfologia

Plecha listkowata, początkowo o mniej więcej okrągłym kształcie, z czasem rozpadająca się na nieregularne płaty. Osiąga szerokość do 51.5 cm. Jest cienka. Jej odcinki mają długość 2-4 cm, szerokość 1-2 cm i często dichotomicznie rozgałęziają się. Odcinki są oddzielone lub zachodzą na siebie. Mają zaokrąglone lub nieco wcięte zakończenia, zazwyczaj pofałdowane i często wzniesione. Powierzchnia górna jest gładka, w stanie suchym ma barwę szaroniebieską, szarą lub brązową, w stanie wilgotnym niebieskoszarą lub czarnozieloną. Brak izydiów i urwistków. Rdzeń plechy biały, zbudowany z luźnych strzępek. Fotobiontami są sinice z rodzaju Nostoc. Dolna powierzchnia biała, pokryta dobrze widocznymi, wąskimi i wyraźnie wypukłymi żyłami. Chwytniki o barwie od białej do jasnobrązowej, słabo rozgałęzione, o zakończeniach pędzelkowatych, Czasami też z dodatkowymi wyrostkami[4].

Na zakończeniach odcinków występują okrągłe lub lekko podłużne, a czasami siodłowate apotecja o średnicy do 6 mm. Mają zaokrąglony, gładki brzeżek i gładkie, ciemnobrązowe lub czarne tarczki. Zarodniki igiełkowate, bezbarwne, lub słabo jasnobrązowe, z 3-5 przegrodami. Mają rozmiary 55-65 × 3-5 μm[4].

Reakcje barwne: wszystkie negatywne[4].

Występowanie i siedlisko

Peltigera membranacea jest szeroko rozprzestrzeniona na całej półkuli północnej. W Europie jej zasięg ciągnie się na południu od Hiszpanii, na północy aż po 78 szerokości geograficznej w archipelagu Svalbard. Na półkuli południowej znana jest tylko z nielicznych stanowisk w górach Chile w Ameryce Południowej oraz w Australii i Nowej Zelandii[5]. W Polsce występuje w Zewnętrznych i Centralnych Karpatach Zachodnich, w Sudetach, Beskidach Wschodnich, na Wyżynie Środkowomałopolskiej, Pobrzeżu Południowobałtyckim, Pojezierzu Południowobałtyckim, Pobrzeżu Wschodniobałtyckim i Pojezierzu Wschodniobałtyckim[2]. Jest jednak rzadka. W Czerwonej liście roślin i grzybów Polski ma status DD – gatunek o nieznanym zagrożeniu, wymagający dalszych badań[6]. W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej[7].

Rośnie na próchnicznej ziemi, na mchach, skałach i pniach[4].

Przypisy

  1. a b c Index Fungorum. [dostęp 2016-11-18język=en].
  2. a b c Wiesław Fałtynowicz: The Lichenes, Lichenicolous and allied Fungi of Poland.Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003. ISBN 83-89648-06-7.
  3. Species Fungorum (ang.). [dostęp 2016-11-18].
  4. a b c d Consortium of North american Lichen Herbaria. [dostęp 2016-11-18].
  5. Discover Life Maps. [dostęp 2014-04-18].
  6. Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  7. Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL

Pawężnica pergaminowa: Brief Summary ( Polish )

provided by wikipedia POL
 src= Plecha z apotecjami

Pawężnica pergaminowa (Peltigera membranacea (Ach.) Nyl.) – gatunek grzybów z rodziny pawężnicowatych (Peltigeraceae). Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL