Hard Pear Family

Penaeaceae – rodzina roślin z rzędu mirtowców. W ujęciu systemu APG IV z 2016 obejmuje 9 rodzajów z 29 gatunkami^[1]. Należą tu wrzosopodobne krzewy (Penaeeae) i zimozielone drzewa (Olinieae i Rhynchocalyceae). Występują one w większości na niewielkim obszarze w Afryce w Kraju Przylądkowym i tylko zasięg rodzaju Olinia obejmuje większe przestrzenie Afryki wschodniej po Etiopię na północy i Wyspę Świętej Heleny na Atlantyku^[1]. Drzewa z rodzaju Olinia wykorzystywane są jako rośliny lecznicze i źródło drewna, z kolei niektóre rośliny wrzosopodobne są uprawiane jako ozdobne^[3].

Morfologia

Pokrój

W przypadku rodzaju Rhynchocalyx to niewielkie drzewa, w rodzaju Olinia drzewa i krzewy, a w plemieniu Penaeeae to niewielkie wrzosopodobne krzewy^[1][3].

Liście

Naprzeciwległe (u Rhynchocalyx też w okółkach), pojedyncze, z gruczołowatym wierzchołkiem. U roślin z rodzaju Olinia blaszka jest skórzasta, a u nasady liścia bywają obecne szczątkowe przylistki. W plemieniu Penaeeae liście zwykle siedzące, drobne, bez gruczołowatego wierzchołka^[1][3].

Kwiaty

Czterokrotne lub (u Rhynchocalyx) 6-krotne, rzadko u Olinia 5-krotne. Promieniste, skupione w wierzchotki lub wyrastają pojedynczo w kątach liści ale także skupiają się w szczytowej części pędu (Penaeeae). U Rhynchocalyx 6 działek kielicha i 6 płatków korony wyrasta z krawędzi krótkiego hypancjum. Pręcików jest 6 i wyrastają naprzemiennie względem działek. Zalążnia jest górna i powstaje zwykle z 2, rzadziej 3 owocolistków. Słupek z pojedynczą nitką zwieńczony jest główkowatym znamieniem. W plemieniu Penaeeae płatki są nieobecne – rolę powabni pełnią jaskrawo barwne (różowe, fioletowe, białe, żółte) cztery działki kielicha wyrastające z krawędzi hypancjum. Cztery pręciki rozwijają się naprzemiennie względem działek na krótkich nitkach. Zalążnia górna powstaje z czterech owocolistków i jest czterokomorowa. U Olinia okwiat składa się z trzech okółków. Zewnętrzny składa się z drobnych ząbków osadzonych na zgrubiałej krawędzi hypancjum. Środkowy to okazałe i barwne listki, a wewnętrzny to omszone łuski. Pręcików są 4 lub jest ich 5. Zalążnia jest dolna i tworzona przez 3–5 owocolistków^[3].

Owoce

Torebki u Rhynchocalyx i Penaeeae. Pestkowce u Olinia^[3].

Systematyka

Rodzina w systemach APG obejmuje trzy grupy, przedstawiane na Angiosperm Phylogeny Website w randze plemion. W różnych systemach były one opisywane odrębnie w różnych pozycjach. Rodzaj Rhynchocalyx zaliczany był do krwawnicowatych (Lythraceae) i Crypteroniaceae^[3]. W końcu trzy rodziny (jako: Rhynchocalycaceae L. A. S. Johnson & B. G. Briggs, Plectroniaceae Hiern lub Penaeaceae Sweet ex Guill. i Oliniaceae Harvey & Sonder) sytuowane były obok siebie.

Pozycja i podział według APWeb (aktualizowany system APG IV z 2016)

W aktualizowanym systemie APG IV w ujęciu Petera Stevensa wszystkie należące tu taksony stanowią rodzinę siostrzaną dla Alzateaceae w obrębie rzędu mirtowców (Myrtales)^[1].

mirtowce

Combretaceae – trudziczkowate

Onagraceae – wiesiołkowate

Lythraceae – krwawnicowate

Myrtaceae – mirtowate

Vochysiaceae

Melastomataceae – zaczerniowate

Crypteroniaceae

Alzateaceae

Penaeaceae

Podział rodziny^[1][4]

• plemię Rhynchocalyceae Beusekom
  • rodzaj Rhynchocalyx Oliver
• plemię Penaeeae A. de Candolle
  • rodzaj Brachysiphon A. de Jussieu
  • rodzaj Endonema A. de Jussieu
  • rodzaj Glischrocolla A. de Candolle
  • rodzaj Penaea L.
  • rodzaj Sonderothamnus R. Dahlgren
  • rodzaj Stylapterus A. de Jussieu
  • rodzaj Saltera Bullock
• plemię Olinieae Horaninow
  • rodzaj Olinia Thunberg

Przypisy