False Spiraea

Sorbaria grandiflora

Tawlina (Sorbaria (Ser.) A. Braun) – rodzaj krzewów z rodziny różowatych. W jego skład wchodzi w zależności od ujęcia od 4^[5][6], 5^[7] do 9^[4] gatunków. S. tomentosa rośnie w Afganistanie, Pakistanie i północnych Indiach, pozostałe gatunki w Chinach, Japonii i na wschodzie Rosji^[6][8]. Rośliny są szeroko rozpowszechnione w uprawie jako ozdobne. Niektóre gatunki dziczeją z upraw w Ameryce Północnej i Europie^[6]. W Polsce rośliną inwazyjną jest tawlina jarzębolistna S. sorbifolia, poza tym w uprawie spotykane są tawlina Kiryłowa S. kirilowii i tawlina kutnerowata S. tomentosa^[8]. W naturze gatunki te rosną zwykle na brzegach rzek i strumieni. Nazwa naukowa rodzaju nawiązuje do podobieństwa liści do tych, które ma jarząb pospolity Sorbus aucuparia^[8].

Morfologia

Pokrój

Krzewy o pędach prosto do góry rosnących lub rozpościerających się, słabo rozgałęzionych, osiągających od metra do 7 m wysokości. Rozrastają się za pomocą kłączy^[6]. Pędy obłe, za młodu żółtawe do zielonych, starsze żółto-brązowe do ciemnoczerwonych^[4] lub szare^[6]. Pędy nagie lub okryte włoskami pojedynczymi lub gwiazdkowatymi^[6].

Liście

Odpadające zimą^[6]. Skrętoległe, z przylistkami, nieparzystopierzaście złożone^[4]. Przylistki przyrastają do ogonka liściowego^[6], są równowąskie, lancetowate do jajowatych, trwałe^[8][6]. Liście osiągają od 14 do 35^[6] (40^[8]) cm długości i składają się z 7 do 33 listków o długości od 1,5 do 17 cm i szerokości 0,2 do 4 cm^[8]. Listki są siedzące lub krótkoogonkowe^[4], całobrzegie lub piłkowane, zwykle podwójnie (na jednym ząbku występuje do 6 mniejszych ząbków)^[8][6].

Kwiaty

Obupłciowe, 5-krotne, zebrane w okazałe wiechy na końcach pędów, osiągające do 35 cm długości^[8] i składające się nawet z ponad tysiąca kwiatów^[6]. Poszczególne kwiaty są drobne, zwykle o średnicy od 7 do 13 mm, osadzone na krótkich szypułkach^[6]. Hypancjum jest płytkie, kubeczkowate, o średnicy 1,5–4,6 mm^[6]. Trwałych działek kielicha jest 5, są one silnie odgięte, szerokie i krótkie^[4]. Płatków korony jest także 5, są one białe, zaokrąglone do jajowatych, na końcu zaokrąglone, u nasady zbiegające, czasem z krótkim paznokciem^[6][4]. Płatki szybko odpadają^[8]. Pręcików jest od 20 do 50, o długości podobnej jak płatki korony^[4], część dłuższa od płatków^[6]. Owocolistków zwykle 5 (rzadko 4)^[8] złączone u nasady, zawierają po 4 do 8 zalążków^[6].

Owoce

Mieszki nagie lub owłosione, o długości od 3 do 6 mm, zawierają 4 do 8 nasion^[6]. Stykają się grzbietami, pękają podłużną szczeliną po dojrzeniu^[8].

Systematyka

Rodzaj tawuła należy do plemienia Sorbarieae z podrodziny tawułowatych Spiraeoideae i rodziny różowatych (Rosaceae)^[3].

Wykaz gatunków^[5]

• Sorbaria grandiflora (Sweet) Maxim. (w tym S. pallasii (G.Don) Pojark. wyodrębniana jako gatunek według The Plant List^[7])
• Sorbaria kirilowii (Regel & Tiling) Maxim. – tawlina Kiryłowa
• Sorbaria sorbifolia (L.) A.Braun – tawlina jarzębolistna
• Sorbaria tomentosa (Lindl.) Rehder – tawlina kutnerowata

Między gatunkami z tego rodzaju łatwo dochodzi do powstawania mieszańców, zwłaszcza w uprawie, gdy przedstawiciele różnych gatunków rosną obok siebie^[8].

Zastosowanie

Krzewy tawliny sadzi się jako rośliny ozdobne w parkach i na terenach zieleni osiedlowej. Wymagają gleby wilgotnej, żyznej i przepuszczalnej^[9]. Rozmnażane są z nasion, ale też łatwo rozmnażają się wegetatywnie przez podział krzewów lub sadzonki korzeniowe^[9].

Przypisy