dcsimg

Mierznica ( Polish )

provided by wikipedia POL

Mierznica (Ballota L.) – rodzaj roślin należących do rodziny jasnotowatych. Obejmuje ok. 25 gatunków (przy wyodrębnieniu odrębnego rodzaju Acanthoprasium)[3] lub ok. 35 gatunków w szerszym ujęciu[4]. Rośliny te występują głównie w południowej Europie i zachodniej Azji, na wschodzie sięgając po Iran[4]. Jeden gatunek rośnie w południowej Afryce[3]. W Polsce jako antropofit zadomowiony rośnie jeden gatunek – mierznica czarna B. nigra[5], która bywa wykorzystywana w ziołolecznictwie[3]. B. acetabulosa wykorzystywana była jako pływający knot w lampkach oliwnych[3]. Rośliny te zasiedlają tereny skaliste, klify, ruiny, siedliska ruderalne i suche pola[4].

Morfologia

Pokrój
Byliny osiągające do 1 m wysokości[4]. Łodygi o kwadratowym przekroju wraz z liśćmi zwykle wełniście owłosione[4][6].
Liście
Naprzemianległe, pozbawione zapachu[4], tępo ząbkowane[6].
Kwiaty
Zebrane w okółkach. Kielich często sztywny, u nasady wąski, rozszerzający się ku górze, na końcu działki rozwidlone tak, że w efekcie jest 10-ząbkowy (tylko u mierznicy czarnej 5-ząbkowy), ząbki często koląco sztywne. Korona niewielka, zrosłopłatkowa, fioletowa, różowa lub biała, często z fioletowymi żyłkami. Płatki tworzą rurkę zakończoną dwoma wargami, górną prostą, czasem rozwidloną i dolną trójłatkową. Cztery pręciki, schowane pod górną wargą. Zalążnia złożona z dwóch owocolistków, dwukomorowa, w każdej komorze z dwoma zalążkami. Szyjka słupka pojedyncza, cienka[4].
Owoce
Czterodzielne rozłupnie, rozpadające się na cztery pojedyncze, gładkie rozłupki[4].

Systematyka

Synonimy taksonomiczne[2]

Ballote Mill.

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system system APG III z 2009)

Należy do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae) Lindl., która jest jednym z kladów w obrębie rzędu jasnotowców (Lamiales) Bromhead z grupy astrowych spośród roślin okrytonasiennych[1].

Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa jasnotowe (Lamiidae Takht. ex Reveal), nadrząd Lamianae Takhtajan, rząd jasnotowce (Lamiales Bromhead), podrząd Lamiineae Bessey in C.K. Adams, rodzina jasnotowate (Lamiaceae Lindl.), podplemię Ballotinae Endl., rodzaj mierznica (Ballota L.)[7].

Wykaz gatunków[8]

Przypisy

  1. a b Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-03-31].
  2. a b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-21].
  3. a b c d David J. Mabberley: Mabberley's Plant-Book. Cambridge University Press, 2017, s. 96. ISBN 978-1-107-11502-6.
  4. a b c d e f g h Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 293. ISBN 0-333-74890-5.
  5. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  6. a b Geoff Burnie i inni: Botanica. Rośliny ogrodowe. Könemann, 2005. ISBN 3-8331-1916-0.
  7. Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Ballota (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2009-01-21].
  8. Ballota (ang.). The Plant List. [dostęp 26 stycznia 2014].
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL

Mierznica: Brief Summary ( Polish )

provided by wikipedia POL

Mierznica (Ballota L.) – rodzaj roślin należących do rodziny jasnotowatych. Obejmuje ok. 25 gatunków (przy wyodrębnieniu odrębnego rodzaju Acanthoprasium) lub ok. 35 gatunków w szerszym ujęciu. Rośliny te występują głównie w południowej Europie i zachodniej Azji, na wschodzie sięgając po Iran. Jeden gatunek rośnie w południowej Afryce. W Polsce jako antropofit zadomowiony rośnie jeden gatunek – mierznica czarna B. nigra, która bywa wykorzystywana w ziołolecznictwie. B. acetabulosa wykorzystywana była jako pływający knot w lampkach oliwnych. Rośliny te zasiedlają tereny skaliste, klify, ruiny, siedliska ruderalne i suche pola.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL