Multimedia w Wikimedia Commons Phalaropus – rodzaj ptaka z rodziny bekasowatych (Scolopacidae).
Występowanie
Rodzaj Phalaropus obejmuje gatunki zamieszkujące brzegi zbiorników wodnych tundry, a zimujące na morskich wybrzeżach lub na pełnym morzu, występujące w Ameryce Północnej i Eurazji[5].
Morfologia
Długość ciała 18–22 cm; masa ciała 20–77 g; rozpiętość skrzydeł 32–41 cm[6]. Samice są większe od samców; u płatkonoga szydłodziobego o 10%, u płaskodziobego o 20%. Ubarwienie w sezonie lęgowym z elementami czerwieni, bieli, szarości, czerni; miejscami płowe. Posiadają cienkie dzioby i duże oczy. Palce pokryte są płatkami skórnymi, skok bocznie spłaszczony.
Pożywienie
Żerują w płytkiej wodzie, na wybrzeżu lub wzdłuż linii wodorostów wyrzuconych przez wodę. Żywią się głównie owadami, przeważnie są to ochotkowate i komarowate. Prócz tego zjadają chruściki, ślimaki, plankton, meduzy, bardzo małe ryby i skorupiaki. Płatkonóg płaskodzioby niekiedy zbiera pasożyty z grzbietów waleni. Jeżeli żerują na wodzie, przed zebraniem pożywienia zataczają w niej koło, przez co organizmy w niej przebywające wypływają.
Lęgi
Płatkonogi gniazdują zarówno samotnie, jak i w kolonii. Cechą charakterystyczną jest barwniejsze ubarwienie samic, które także tokują. Wybierają miejsce na gniazdo, lecz prawdopodobnie to samce je przygotowują. Samice przylatują na tereny lęgowe w czerwcu, wcześniej od samców, lecz niekiedy już z nimi. Tworzone pary nie są zbyt trwałe, lecz ptaki je tworzące nie oddalają się od siebie.
W lęgu zazwyczaj cztery jaja, o kształcie od owalnego do gruszkowatego; barwa oliwkowopłowa, występują czarne lub brązowe plamy. Masa jaja wynosi 6-9 gramów. Składane są w odstępie 24-30 godzin. Jeżeli samica po złożeniu jaj napotka inne samce w otoczeniu, może z nimi kopulować i założyć kolejny lęg. Inkubacja trwa 16-24 dni, młode są zagniazdownikami, po 3-6 godzinach od wyklucia opuszczają gniazdo mieszczące się w kępie roślin w pobliżu wody. Opiekuje się nimi wyłącznie samiec, który ogrzewa je i nadzoruje. Młode są w pełni opierzone po 18-21 dniach od wyklucia.
Systematyka
Etymologia
-
Phalaropus: gr. φαλαρις phalaris, φαλαριδος phalaridos – niezidentyfikowany ptak wodny, najprawdopodobniej łyska, od φαλος phalos – biały; πους pous, ποδος podos – stopa[7].
-
Lobipes: późnołac. lobus – płat, od gr. λοβος lobos – płat; łac. pes, pedis – stopa, od gr. πους pous, ποδος podos – stopa[8]. Gatunek typowy: Tringa hyperborea Linnaeus, 17566 = Tringa lobata Linnaeus, 1758.
-
Amblyrhynchus: gr. αμβλυς amblus – tępy, od αμβλυνω amblunō – stępić; ῥυγχος rhunkhos – dziób[9]. Gatunek typowy: Tringa glacialis J.F. Gmelin, 1789 = Tringa fulicaria Linnaeus, 1758.
Podział systematyczny
Do rodzaju należą następujące gatunki[10]:
Przypisy
-
↑ Phalaropus, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
-
↑ M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 6. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 12. (fr. • łac.)
-
↑ G. Cuvier: Le règne animal distribué d'après son organisation, pour servir de base a l'histoire naturelle des animaux et d'introduction a l’anatomie comparée. T. 1. Paris: Chez Déterville, 1817, s. 495. (fr.)
-
↑ T. Nuttall: A manual of the ornithology of the United States and of Canada. Cz. 2: The Water Birds. Cambridge: Hilliard and Brown, 1840, s. 247. (ang.)
-
↑ F. Gill & D. Donsker (red.): Buttonquail, plovers, seedsnipe & sandpipers (ang.). IOC World Bird List: Version 7.3. [dostęp 2017-10-18].
-
↑ T. Piersma, J. van Gils, P. Wiersma: Family Scolopacidae (Sandpipers, Snipes and Phalaropes). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 3: Hoatzin to Auks. Barcelona: Lynx Edicions, 1996. ISBN 84-87334-20-2. (ang.)
-
↑ Jobling 2016 ↓, s. Phalaropus.
-
↑ Jobling 2016 ↓, s. Lobipes.
-
↑ Jobling 2016 ↓, s. Amblyrhynchus.
-
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Phalaropodini Bonaparte, 1831 (wersja: 2016-11-19). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2017-10-18].
Bibliografia
- J.A. Jobling: Key to Scientific Names in Ornithology. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2017. [dostęp 2017-10-18]. (ang.)
- red. Ch. Perrins: Ptaki. Wszystkie rodziny świata. Warszawa: Buchmann, 2012, s. 240-241. ISBN 978-83-7670-263-6.
