Multimedia w Wikimedia Commons Uhla zwyczajna, uhla[5] (Melanitta fusca) – gatunek dużego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae).
Występowanie
Od północnej Skandynawii po Jenisej. Sporadycznie gnieździ się w Szkocji, na Islandii, Wyspie Niedźwiedziej, Wyspach Owczych i na Svalbardzie. Zimuje na wybrzeżach Atlantyku, Morza Północnego i Bałtyku od Półwyspu Iberyjskiego po Norwegię oraz w basenie Morza Śródziemnego i nad morzami Czarnym i Kaspijskim, a także nad jeziorami Europy Środkowej i Wschodniej. Sporadycznie na Azorach i wybrzeżach północno-zachodniej Afryki. W Polsce liczna na wybrzeżu i regularnie pojawiająca się w głębi lądu. Zimuje w październiku - kwietniu.
Morfologia
-
Cechy gatunku
- Samiec czarny, z białą plamą wokół oka i białym lusterkiem. Dziób żółtopomarańczowy z czarną naroślą u nasady. Samica brązowa z białawymi plamami u nasady dzioba i za okiem, na skrzydle białe lusterko. Na brzuchu nieznaczne rozjaśnienie. Osobniki młodociane podobne do samicy, lecz o białawym brzuchu i bokach, oraz białawych cętkach na grzbiecie.
Ekologia
-
Wymiary średnie[5][6]
- dł. ciała ok. 48-57 cm
długość skrzydła 25-29 cm
rozpiętość skrzydeł ok. 95 cm
masa ciała ok. 800-2000 g -
Biotop
- Jeziora i rzeki w strefie tundry i tajgi. Zimuje nad brzegami mórz i dużymi jeziorami.
-
Gniazdo
- Na ziemi, w zagłębieniu. W tajdze może być umieszczone w dziupli lub w norze.
-
Jaja
- W ciągu roku wyprowadza jeden lęg (może go powtórzyć w przypadku utraty jaj lub potomstwa), składając w maju - czerwcu 5 do 17 kremowych lub różowawych jaj o średnich wymiarach 72 x 48 mm i średniej masie 92 g.
-
Wysiadywanie
- Jaja wysiadywane są przez okres 25 do 31 dni przez samicę. Pisklęta opuszczają gniazdo po wykluciu, usamodzielniają się po 30 - 40 dniach.
-
Pożywienie
- Pokarm zwierzęcy (głównie małże), sporadycznie uzupełniany przez rośliny. Pokarm zdobywa nurkując.
Ochrona
W Polsce jest objęty ścisłą ochroną gatunkową oraz wymagający ochrony czynnej[7]. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii VU (gatunek narażony)[4].
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
- Miroslav Bouchner: Zwierzęta Łowne. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Delta W-Z, 1993. ISBN 83-85817-09-3.
- Frieder Sauer: Ptaki wodne. Warszawa: Świat Książki, 1996. ISBN 83-7129-937-0.
- Przemysław Busse (red.), Zygmunt Czarnecki, Andrzej Dyrcz, Maciej Gromadzki, Roman Hołyński, Alina Kowalska-Dyrcz, Jadwiga Machalska, Stanisław Manikowski, Bogumiła Olech: Ptaki. T. I. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0563-0.
- Paul Sterry, Andrew Cleave, Andy Clements, Peter Goodfellow: Ptaki Europy: przewodnik ilustrowany. Warszawa: Horyzont, 2002. ISBN 83-7311-341-X.
