Multimedia w Wikimedia Commons Rzeżucha łąkowa (Cardamine pratensis L.) – gatunek roślin zielnych z rodziny kapustowatych. Występuje w Europie, Ameryce Północnej, Azji i na Azorach (tutaj jako gatunek zawleczony)[2]. W Polsce jest pospolity na całym obszarze[3] .
Morfologia
- Łodyga
- Wzniesiona, pełna o długości 15-50 cm[4]. Cała roślina jest odstająco owłosiona i posiada charakterystyczny smak.
- Liście
-
Liście odziomkowe tworzą różyczkę. Są pierzastosieczne o okrągłych listkach, przy czym szczytowy listek jest większy od pozostałych. Liście łodygowe złożone z wydłużonych, lancetowatych listków.
- Kwiaty
- Białe lub fioletowe, wyrastające na szypułach o długości 2-4 mm i zebrane w luźne grono na szczycie łodygi. Kwiat zbudowany jest z 4 zielonych działek kielicha i 4 jajowatych płatków korony, pojedynczego słupka z wydłużoną zalążnią i krótką szyjką oraz 6 czterosilnych pręcików. Kwitnie od marca do kwietnia, roślina miododajna. Miodniki znajdują się u nasady krótszych pręcików, a nektar zbiera się na dnie kwiatowym. Brak specjalnych przystosowań przeciwdziałających samozapyleniu, w rezultacie część kwiatów ulega zapyleniu krzyżowemu, a część samozapyleniu (też przy pomocy owadów).
- Owoce
- Długie, równowąskie łuszczyny o długości do 25 mm, z dzióbkiem o długości do 1 mm.
Biologia i ekologia
Hemikryptofit. Siedlisko: wilgotne łąki, rowy, zarośla. . W niektórych miejscach występuje tak masowo, że w okresie kwitnienia łąki przybierają liliowy kolor. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl. Molinio-Arrhenatheretea[5]. Jest jedną z rzadkich roślin, które rozmnażają się wegetatywnie przez liście. Mianowicie jesienią przylegające do ziemi liście tworzą ukorzeniające się pączki przybyszowe[6]. Często można na niej spotkać przypominającą ślinę wydzielinę larw owada skoczka pienika (z rodziny pienikowatych).
Zmienność
Tworzy mieszańce z rzeżuchą gorzką i rz. leśną[3].
Zastosowanie
-
Roślina lecznicza:
-
Surowiec zielarski: obfituje w witaminę C, żelazo i sole mineralne, zawiera witaminy A, B, PP, K, E oraz duże ilości siarki (zapach zawdzięcza glikozydowi izosiarkocyjanowemu);
- Działanie: silnie moczopędne, ważne źródło łatwo przyswajalnego jodu, usuwa toksyny, obniża poziom cukru we krwi, zawarty w niej chrom wspomaga prawidłową pracę trzustki, poprawia trawienie, zapobiega otyłości, dezynfekuje jamę ustną i drogi moczowe.
- Kosmetyka – wybiela przebarwienia.
Przypisy
-
↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-11-10].
-
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-11-11].
-
↑ a b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
-
↑ F. Činčura, V. Feráková, J. Májovský, L. Šomšak, J. Záborský: Pospolite rośliny środkowej Europy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1990, s. 110. ISBN 83-09-01473-2.
-
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
-
↑ D. Gayówna, Ewa Śliwińska: Rośliny łąk. Warszawa: PZWS, 1960.