Mycena epipterygia (Scop.) Gray 1821

Na kapeluszu często występują brązowe plamy

Grzybówka cytrynowa (Mycena epipterygia (Scop.) Gray) – gatunek grzybów należący do rodziny grzybówkowatych (Mycenaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Mycena, Mycenaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Gatunek Mycena epipterygia został zdiagnozowany taksonomicznie jako Agaricus epipterygius przez Joannesa Scopoliego w drugim tomie "Flora carniolica" z 1760 r. Do rodzaju Mycena został przeniesiony przez Samuela Graya w "Natural Arrangement of British Plants" w 1821 r. Wyróżniono wiele odmian grzybówki cytrynowej, jednak według Index Fungorum są to tylko synonimy^[2].

Niektóre synonimy naukowe^[3]:

Nazwę polską podał Franciszek Błoński w 1889 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był także jako: bedłka cytrynowa, bedłka skrzydlasta, grzybówka skrzydlasta^[4].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 1–3 cm, początkowo dzwonkowaty, później dzwonkowato-łukowaty i zazwyczaj z płaskim garbem. Prześwitują paseczki blaszek. Brzeg ząbkowany. Powierzchnia gładka, promieniście żłobiona, lepka i śliska. Ma bardzo zróżnicowaną barwę; żółto-zielonkawą, żółto-brązową, zielonkawą, ochrową lub szaro-żółtawą. Szczyt kapelusza ciemniejszy od brzegów. higrofaniczny – w stanie suchym białawy. U dojrzałych owocników czasami pokryty jest brązowymi plamkami. Po uciśnięciu odbarwia się na brązowoczerwono. Skórka jest gumowata, łatwo daje się ściągnąć z całego kapelusza^[5].

Grzybówka cytrynowa cechuje się dużą rozmaitością form ubarwienia. W Polsce oprócz formy typowej opisano dwie odmiany: zielonotrzonową (var. epipterygioides) i nadrzewną (var. viscosa)^[4].

Hymenofor

Blaszkowy, blaszki białawe lub szarawe, niekiedy z brązowawymi plamkami, szeroko przyrośnięte lub zbiegające na trzon, o regularnej tramie. Ostrza blaszek galaretowate i łatwo oddzielające się^[6].

Trzon

Wysokość 3-8 cm, grubość 1-3 mm, walcowaty, wewnątrz pusty, gładki, śliski, barwy żółtawej lub zielono-żółtawej. Podobnie jak kapelusz pokryty jest śliską i łatwo dająca się oddzielić skórką. U młodych owocników cała powierzchnia jest omączona, u starszych tylko szczyt i podstawa trzonu^[5].

Miąższ

Cienki, biały, o stęchłym smaku i zapachu nieco podobnym do zapachu ogórków^[5].

Zarodniki

Elipsoidalne, o wymiarach 8–10 (do 12) × 4–5,5 (do 7) μm i gładkiej powierzchni, bez pory rostkowej. Wysyp zarodników biały, amyloidalny^[6].

Występowanie i siedlisko

Grzybówka cytrynowa występuje na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy^[7]. W Polsce jest pospolita^[4].

Saprotrof rozwijający się w lasach iglastych i liściastych, na ziemi lub drewnie. Owocnikowanie trwa od sierpnia do listopada^[5] Często rośnie wśród mchów^[8].

Gatunki podobne

Mimo dużej różnorodności w ubarwieniu kapelusza grzybówka cytrynowa jest dość łatwa do odróżnienia; cechuje ją żółty trzon i galaretowata, łatwo ściągalna skórka kapelusza^[5].

Przypisy