Damaroň jižní (Agathis australis) je druh jehličnaté dřeviny z čeledi blahočetovité. Pochází z Nového Zélandu a je zdrojem ceněného dřeva a pryskyřice.
Damaroň jižní je obrovský jehličnan vyskytující se ve smíšených lesích mírného pásma. Vyskytuje se na Severním ostrově Nového Zélandu. Vytváří až 50 metrů vysoký nevětvený kmen a tyčí se nad úroveň okolního lesa i 40 a více metrů. Na rozdíl od většiny jehličnanů, které mají jehlicovité listy, damaroň jižní je má ploché, kožovité a podlouhlé. Samičí stromy mají kulovité a samčí válcovité šištice. Tento druh je zřejmě nejoblíbenějším stromem na Novém Zélandu. Známý je také pod názvem kauri.
Má lehké, trvanlivé a kvalitní dřevo, a proto se ve velkém pěstuje v subtropech i v teplé části mírného pásma po celém světě. Její dřevo bylo vysoce oceňováno a používáno od koloniálních dob devatenáctého století. Kromě dřeva je tento strom zdrojem velmi hodnotné pryskyřice. Používá se při výrobě linolea, kvalitních barev a laků. Říká se, že dřevo z jednoho stromu postačí na stavbu domu i celého domovního nábytku. Tato obliba a intenzivní těžba dřeva měla za následek rapidní úbytek damaroňových lesů z původních 1,2 milionu hektarů na 140 hektarů.
Podle Červeného seznamu 2000 patří mezi méně rizikové druhy, ale je závislý na ochraně. Pro damaroň je největší hrozbou nadměrná těžba dřeva a pryskyřice. Přestože je schopen regenerace, trvá tento proces velmi dlouho, proto jsou dalšími faktory smrště a požáry. Damaroň se většinou vyskytuje v rezervacích, které spravuje Novozélandský úřad pro ochranu přírody. Největší lesní plochy jsou v rezervacích Waipoua, Mataraua a Waimate.
V tomto článku byl použit překlad textu z článku Damarovník južný na slovenské Wikipedii.
Obrázky, zvuky či videa k tématu damaroň jižní ve Wikimedia Commons
Damaroň jižní (Agathis australis) je druh jehličnaté dřeviny z čeledi blahočetovité. Pochází z Nového Zélandu a je zdrojem ceněného dřeva a pryskyřice.
Der Neuseeländische Kauri-Baum (Agathis australis), auch Neuseeländische Kauri-Fichte oder Neuseeländische Kauri-Kiefer genannt, ist eine Pflanzenart aus der Gattung der Kauri-Bäume (Agathis) in der Familie der Araukariengewächse (Araucariaceae). Sie ist die größte in Neuseeland heimische Baumart.
Der Neuseeländische Kauri-Baum ist ein immergrüner Baum, der heute meist Wuchshöhen von 30 bis über 50 Metern und einen Stammdurchmesser von 1 bis 4 Metern erreicht. In historischer Zeit gefällte Exemplare erreichten wesentlich größere Durchmesser. Der angeblich größte, durch einen Bericht aus dem Jahr 1919 überlieferte Kauri-Baum soll im Tararu Creek an der Küste nahe Thames auf der Coromandel Peninsula in den 1870er Jahren existiert[1] und einen Stammdurchmesser von 8,54 Metern sowie einen Umfang von 26,82 Metern gehabt haben und etwa 4.000 Jahre alt gewesen sein.[2][3] Der größte heute lebende Kauri-Baum ist der Tāne Mahuta. Regelmäßig überragen die Kauri-Bäume als sogenannte Emergenten das Kronendach des Waldes.
Die wechselständigen bis fast gegenständigen Laubblätter sind breit und parallelnervig.
Der Neuseeländische Kauri-Baum ist einhäusig getrenntgeschlechtig (monözisch); es gibt männliche und weibliche Zapfen auf einem Baum. Die an einem Stiel stehenden männlichen Zapfen sind zylindrisch und 2 bis 5 Zentimeter lang. Die an einem kurzen Stiel stehenden, erst nach zwei Jahren[4] reifen weiblichen Zapfen sind blaugrün, fast kugelig und weisen einen Durchmesser von 5 bis 7,5 Zentimeter auf. Die Zapfenschuppen sind 1,8 Zentimeter lang. Von der Bestäubung im Oktober dauert es 19 bis 20 Monate bis zur Samenreife. Die Samen werden über den Wind verbreitet.[4]
Der Baum wächst in der Jugendform kegelförmig mit über die gesamte Länge verteilten Ästen. Im Alter wirft er die unteren Äste ab und bildet eine schirmförmige Krone aus. In diesem Stadium überragt er die anderen Bäume des subtropischen Regenwaldes als Emergent.[4]
Die Rinde schält sich in Flocken ab, so dass Epiphyten sich nicht dauerhaft ansiedeln können.[4]
Das Holz rezenter Kauri-Bäume besitzt bei 12 % Feuchte eine Dichte von 560 kg/m3, eine Bruchgrenze von 88 MPa und eine Dehnungsgrenze von 9,1 GPa. Die Festigkeitswerte von Sumpf-Kauri sind geringer. Bei der Trocknung auf 12 % schrumpft das Holz tangential um 4,1 %, axial um 2,3 %.[4]
Die Heimat des Neuseeländischen Kauri-Baumes liegt im nördlichen Teil der Nordinsel Neuseelands.
Im Erdzeitalter des Jura gab es Arten der Familie Araukariengewächse (Araucariaceae) als erste Vorfahren der Agathis-Arten.
Das Holz des Kauri ist gerade gemasert, lässt sich leicht bearbeiten und ist trotzdem sehr stabil.[4]
Mit dem Beginn der Besiedlung Neuseelands durch europäische Siedler wurde der Bestand an Kauri-Wäldern stark dezimiert. Die Bäume eigneten sich wegen des hohen Astansatzes und ihrer Festigkeit hervorragend für den Schiffbau. Daneben wurde das Holz zum Bau von Häusern, für Möbel und Wandvertäfelungen, Zäune, als Bauholz, für Fässer, Bottiche und Becken, Eisenbahnschwellen, Abstützungen im Bergbau, Schnitzereien und Drechselarbeiten und andere Zwecke verwendet.[4]
Der Wurzelstock und die Krone des Baumes liefern ein schön gemasertes Holz, das für Möbel und Vertäfelungen verwendet wurde.[4]
Heute steht der Neuseeländische Kauri-Baum unter Naturschutz und darf nur noch für rituelle Zwecke von den Māori gefällt werden.
Dennoch kann man heute Produkte aus Kauri-Holz kaufen. Diese stammen allerdings von sogenannten Sumpf-Kauri. Der früher sumpfige Untergrund hat versunkene Kauris für bis zu 50.000 Jahre konserviert. Diese werden wieder ausgegraben und verarbeitet. Gegenstände aus diesem Holz sind exklusiv und teuer.
Der Kauri liefert ein Baumharz, das Kauri-Harz, eine Form des Copal.
Der Kauri im Allgemeinen, vor allem aber einige ausgewählte Exemplare im Besonderen, spielen in der Mythologie der Māori eine wichtige Rolle.
Tāne, der Gott des Waldes, ist im Māori-Kosmos der Sohn von Rangi und Papa, dem Himmelsvater und der Mutter Erde. Tāne drückte seine Eltern auseinander, die in Liebe eng umschlungen waren und damit die Erde in Finsternis ließen. Dadurch brachte er Licht, Raum zwischen Himmel und Erde und Luft zum Atmen auf die Erde. Tāne ist danach der Lebensbringer, alle lebenden Kreaturen sind seine Kinder.
Sehr große und alte Kauri-Bäume spielen eine bedeutende Rolle in der Identität der Māori und gelten nach wie vor als heilig. Hier liegt auch der Grund dafür, dass auch auf Māori-Land zahlreiche Bemühungen zur Neuanpflanzung der Kauri begonnen wurden und dass die Bedrohung durch Phytophthora agathidicida traditionelle Māori belastet. Es wird als Entweihung betrachtet, wenn Außenstehende einen Kauri berühren.[5]
Der Tāne Mahuta oder Lord of the Forest, wie er in Neuseeland genannt wird, ist Neuseelands größter bekannter noch lebender Kauri-Baum. Dieses Exemplar weist eine Gesamthöhe (mit Krone) von 51,2 Metern bei einem Stammumfang von 13,77 Metern auf. Die Stammhöhe vom Erdboden bis zum Kronenansatz beträgt 17,68 Meter, das Stamm-Volumen 244,5 m3.[6][7]
Das Alter des Tāne Mahuta wird auf zirka 1500–2000 Jahre geschätzt,[2][8] womit er der älteste (bekannte) Kauri ist. In Neuseeland gibt es allerdings einheimische Führer, die von einem noch älteren Baum erzählen, der aber zu seinem Schutz nicht für die Öffentlichkeit zugänglich sein soll. In der Literatur ist dazu jedoch bisher keine Aussage veröffentlicht worden.
Der Te Matua Ngahere weist eine Gesamthöhe (mit Krone) von 29,9 Metern sowie eine Stammhöhe vom Erdboden bis zum Kronenansatz von 10,21 Metern auf. Mit einem Stammumfang von 16,41 Metern ist dies das Exemplar mit dem größten Umfang. Das Stamm-Volumen beträgt 208,1 m3.
Die Twin Kauri sind zwei große, dicht nebeneinander wachsende Exemplare im "Twin Kauri Scenic Reserve" (bei Tairua auf der Coromandel-Halbinsel)
Die Erstbeschreibung dieser Art erfolgte 1803 unter dem Namen Dammara australis durch David Don in Aylmer Bourke Lambert: A Description of the Genus Pinus, 1. Auflage, Band 2, S. 14. Die Einordnung in die Gattung Agathis erfolgte 1829 durch John Claudius Loudon in An Encyclopedia of Plants, S. 802. Ein Homonym ist Agathis australis Steud. veröffentlicht in Nomenclator Botanicus, 2. Auflage, 1841, 1, 34. Ein weiteres Synonym für Agathis australis (D.Don) Loudon ist Podocarpus zamiifolius A.Rich.[9][10][11]
Der Kauri ist massiv durch den Pilz Phytophthora agathidicida[12] bedroht. Er verursacht eine Wurzelfäule, die zum Absterben der Bäume führen kann. Das sogenannte Kauri-Sterben oder kauri dieback kann aktuell nur aufgehalten werden, indem die Ausbreitung des Pilzes verhindert wird. Daher gibt es vor Waldgebieten mit Kauris Desinfektionsstationen an denen Wanderer dazu angehalten werden ihre Schuhe zu reinigen. Außerdem dürfen Wege nicht verlassen werden und Wanderer sollten auf keinen Fall auf die Wurzeln der Kauris treten.[13]
Das Kauri Museum in Matakohe thematisiert die Gewinnung von Kauriholz und Kauriharz. Es stellt neben zahlreichen Maschinen und Geräten auch die weltgrößte Sammlung von Kauriharz und zahlreiche Exponate aus Kauriholz aus.[4]
Männlicher Zapfen
Zapfenschuppen des Kauri
Holz eines Sumpf-Kauris
Treppen in einem alten Kauri-Baum (Ancient Kauri Museum, Awanui, Neuseeland)
Junger Baum im Gumdiggers Park (Waiharara, bei Kaitaia, Nordinsel, Neuseeland)
Blätter eines jungen Baumes im Gumdiggers Park (Waiharara, bei Kaitaia, Nordinsel, Neuseeland)
Kauri-Baum mit dem Namen „Te Matua. Ngahere“ (‚Vater des Waldes‘) im Waipoua-Wald (Nordinsel, Neuseeland)
Die sogenannten „Vier Schwestern“ im Waipoua-Wald (Nordinsel, Neuseeland)
Kauri-Baum im Waipoua-Wald (Nordinsel, Neuseeland)
Kauri-Baum (Coromandel-Halbinsel, Neuseeland)
Kauri-Baum, Waipoua Forest Park (Neuseeland, Nordinsel)
Kauri-Harz
Der Neuseeländische Kauri-Baum (Agathis australis), auch Neuseeländische Kauri-Fichte oder Neuseeländische Kauri-Kiefer genannt, ist eine Pflanzenart aus der Gattung der Kauri-Bäume (Agathis) in der Familie der Araukariengewächse (Araucariaceae). Sie ist die größte in Neuseeland heimische Baumart.
Ko te Kauri he rākau whakakake o Aotearoa. He rākau roa, he rākau kāpia, he rākau ariari. Engari, pākarukaru noa te kiri. Ko te ingoa pūtaiao ko Agathis australis.
Ko te Kauri tētahi o ngā rākau tino nui o te ao, ā, ara ētahi kua eke ki te 60 mita te tāroa. E ai ki ngā tohunga huaota, ka āhua 2,000 tau te pakeke o ngā mea tino koroua e tipu tonu ana. E rua tekau mita pea te teitei ake o ngā manga tuatahi mai i te pūtake o aua rākau koroua rawa, ā, kei runga ake, ko te kāuru rahi tonu.
E ai ki ngā tuhituhinga a Kāpene Kuki mā mō tā rātou toro haere i Aotearoa i te wāhanga tuarua i ngā 1700, e tipu ana te mahi a te kauri mai i Te Rēinga ki Kāwhia i te uru, ā, ki Hauraki moana i te rāwhiti. E ai ki ngā whakapae a ngā tohunga huaota, i te wā e kaha ake ana te mahana o te ao, i ngā tau mano tini i mua atu, tērā pea i toro atu ngā kauri ki ngā takiwā o te tonga. I ēnei rā, ka kitea he kauri e tipu ana i ngā pito whenua tūmatanui me ngā pito whenua tūmataiti, mai i Te Hiku ki Te Ūpoko-o-Te-Ika, puta atu ki Ōtepoti i te tonga, heoi anō, he mea ata whakatipu ēnei e te tangata.
Ahakoa ko Aotearoa anake te kāinga tūturu o te kauri, he whanaunga anō ōna kei Āhia, kei Ahitereiria me ētahi atu o ngā moutere o Te Moana-nui-a-Kiwa.
He tino rākau hoki te kauri ki te Māori, ā, kua hoatu he ingoa ki ētahi o ngā mea tino koroua. Ko te mea tino rongonui pea, ko Tāne- mahuta tonu te ingoa, ara kei te ngahere o Waipoua, i Te Tai-tokerau, e tipu ana. Neke atu i te kotahi mano tau te pakeke o Tāne-mahuta, ā, e hia mano kē ngā tangata ka toro i a ia ia tau. Ko tētahi atu kei taua ngahere anō, ko Te Matua Ngahere. Tekau mā ono mita te pae o tōna pūtake, ā, o ngā kauri katoa e tū tonu ana, e ora tonu ana i ēnei rā, kāore tētahi mea he whānui ake i tēnei tōna kōhiwi. Ko Kopi te ingoa o tētahi atu, ara kei te ngahere o Ōmahuta. He rākau wharemoa a Kopi, engari i hinga tērā o ngā uri o Tāne i te tau 1973. I te rohe o Hauraki, ko Tānenui.
Ka ngahoro ana ngā manga o te kauri, ka tū ana rānei te kōhiwi, ka pahī mai te kāpia, ā, ka rere iho. I ngā rā o mua, whakamahia ai te kāpia e o tātou tūpuna hei tahu ahi, hei mahi ngārahu mō te tā moko, ā, whakamahia anō ai hei pia ngaungau.
I te rautau tekau mā iwa, he tino taonga hokohoko te kāpia i Ūropi me Amerika, ka mutu, he nui te utu. Whakamahia ai te kāpia i ērā wā hei mahi mōhinuhinu, ā, i whakamahia anō hei hanga taonga whakanakonako, pērā tonu i tērā atu momo pia e kīa nei he 'amber'. I roto i ngā tau mano tini, ka pahī mai te kāpia i ngā kauri, me te heke atu ki te poho o Papatuanuku. Nō te whakarakenga o ngā ngahere kauri, kua muia aua whenua e ngā kaikohi kāpia, Māori mai, Pākehā mai, ko tā rātou mahi he kari i ngā oneone, mai kore e kitea te kāpia e moe mai ana i ēnei waerenga hou.
Arā tētahi pūrākau a ngā tūpuna mā mō te kauri, pēnei nā. Tērā tētahi mimiha i whakapati i te kauri kia haere atu hei hoa haere moana mona, engari kare te kauri i whakaae ki te inoi a tana hoa. Heoi anō, ko tana i whakaae atu ai, kia riro i te mimiha tōna kiri, ā, kia riro i a ia te kiri o te mimiha. Nā konei i ki tonu ai te kiri o te kauri i te kāpia, pērā tonu i te ki o te kiri mimiha i te wē.
Ko te ngahere kauri tētahi o ngā momo ngahere matua e toru o Aotearoa, taketake ake. Ko ētahi atu, ko te wao tawai me tērā e tipu ngātahi ana te rātā me te rimu. I te wao kauri, ko ngā kauri pakeke ngā mea ka kitea nuitia - me uaua ka kitea ngā māhuri kauri e tipu ana i raro tonu i te kāuru o ngā mea pakeke. Ara kē te pārekereke pai mō ngā kākano, ko ngā wāhi e tipuria ana e te mānuka, e te mōheuheu. Ka kīa ngā māhuri kauri he 'ricker' ki te reo Pākehā, ā, nā wai, nā wai, ka tipu hei rākau āhua nui tonu, me te aha ka mate haere te mōheuheu i te mea kua kore i whitingia e te rā.
E rua ngā momo hua o te kauri, he toa tētahi, he uha tētahi. He iti ngā hua toa, ā, ko tā ēnei, he whakaputa hae. Ko ngā mea uha, me te poro hahauporo te rite, ā, ko tā rātou, he whakaputa kākano. He parirau poto tō te kākano, pēnei i te parirau o te kākano sycamore. Ko te painga o tēnei, ka takaamiomio haere te kākano i a ia ka tukuna kia rere, ā, ka tau pea ki tētahi wāhi kāore e tino pātata ana ki te rākau matua.
Mō te roanga atu o ngā tau o ngā 1800, he tope kauri te mahi a ngā ringa kani tokomaha tonu, mai i tētahi reanga ki tētahi reanga, ā, nō te ekenga o te rautau, kua kore haere ngā wao kauri, ara, ko ētahi apure noa iho o te ngahere urutapu e toe tonu ana. Ara hoki ētahi wāhi i tahuna ki te ahi kia takoto mai ai he waerenga mō te hunga ahuwhenua. Mokori anō te mahi a te Forest and Bird Protection Society i ngā 1940. He mea whakahaere e rātou ētahi tono i tautokona e ngā tangata tokomaha tonu, me te whakatakoto i ēnei tono ki te aroaro o te Kāwanatanga. Ahakoa te kaha whakahe a ngā kamupene tapatapahi papa rākau, i te tau 1950 ka whakaae te kāwanatanga kia rāhuitia tētahi 15,600 heketea o te wao kauri i Waipoua. Me kore ake tā rātou pērā e tū tonu nei a Tāne-mahuta mā hei whakamīharotanga mā ngā reanga o ēnei rā me ērā o ngā rā kei te tū mai. Nā tēnei waihotanga iho me ētahi atu wāhi iti i Te Tai-tokerau me te rohe o Hauraki e kākahuria tonutia ana e te kauri, kua mōhio tātou ki te āhua o ngā ngāherehere o te raki i ngā rā o nehe.
He whakaahua, he konae mō te Kauri kei te Wikimedia Commons.Ko te Kauri he rākau whakakake o Aotearoa. He rākau roa, he rākau kāpia, he rākau ariari. Engari, pākarukaru noa te kiri. Ko te ingoa pūtaiao ko Agathis australis.
Ko te Kauri tētahi o ngā rākau tino nui o te ao, ā, ara ētahi kua eke ki te 60 mita te tāroa. E ai ki ngā tohunga huaota, ka āhua 2,000 tau te pakeke o ngā mea tino koroua e tipu tonu ana. E rua tekau mita pea te teitei ake o ngā manga tuatahi mai i te pūtake o aua rākau koroua rawa, ā, kei runga ake, ko te kāuru rahi tonu.
E ai ki ngā tuhituhinga a Kāpene Kuki mā mō tā rātou toro haere i Aotearoa i te wāhanga tuarua i ngā 1700, e tipu ana te mahi a te kauri mai i Te Rēinga ki Kāwhia i te uru, ā, ki Hauraki moana i te rāwhiti. E ai ki ngā whakapae a ngā tohunga huaota, i te wā e kaha ake ana te mahana o te ao, i ngā tau mano tini i mua atu, tērā pea i toro atu ngā kauri ki ngā takiwā o te tonga. I ēnei rā, ka kitea he kauri e tipu ana i ngā pito whenua tūmatanui me ngā pito whenua tūmataiti, mai i Te Hiku ki Te Ūpoko-o-Te-Ika, puta atu ki Ōtepoti i te tonga, heoi anō, he mea ata whakatipu ēnei e te tangata.
Ahakoa ko Aotearoa anake te kāinga tūturu o te kauri, he whanaunga anō ōna kei Āhia, kei Ahitereiria me ētahi atu o ngā moutere o Te Moana-nui-a-Kiwa.
Каури (науч. Agathis australis) е иглолисно дрво кое расте во северниот дел на Северниот остров на Нов Зеланд. Каури дрвото расте исклучително право и достигнува височина од 40-50 м, со мазна кора и мали овални листови. Во минатото ова дрво било многу употребувано, и затоа денес не е толку често колку што било во пред-европските времиња.
Лисјата му се околу 3-7 см во должина и 1 см во ширина. Иако по текстура се кожести, немаат средна жилка; наредени се во спротивни парови или во венчиња од по три на секое гранче. The шишарките им се топчести, 5-7 см во пречник, и зреат за 18-20 месеци по опрашувањето; при зрелоста тие се распаѓаат и испуштаат семиња. Машките шишарки се цилиндрични, 2-4 см во должина и 1 см во дебелина.
Каури дрвата главно виреат во северниот дел од Северниот остров на Нов Зеланд. Најпознати примероци на вакви дрва се т.н. Тане Махута и Те Матуа Нгахере кои се наоѓаат во регионот Нортленд. Овие дрва се именувани по маорскиот бог на шумата, односно 'Таткото на шумата'. Заради нивната големина, овие дрва претставуваат туристичка атракција.
Каури е најголемото дрво во Нов Зеланд. Големината и цврстината на дрвото е исклучително погодна како градежен материјал за куќи и бродови, а особено за јарболи на бродовите. Заради неговата светла боја ова дрво исто така се користи за изработка на квалитетен мебел. Дрвото ја отфрла својата кора за да превенира искачување и зацврстување на епифити на истата.
Во доцниот XIX и раниот XX век смолата (поточно полуфосилизирана смола) од ова дрво била скапоцена стока, особено заради ексклузивниот премаз кој се добива од неа.
Каури (науч. Agathis australis) е иглолисно дрво кое расте во северниот дел на Северниот остров на Нов Зеланд. Каури дрвото расте исклучително право и достигнува височина од 40-50 м, со мазна кора и мали овални листови. Во минатото ова дрво било многу употребувано, и затоа денес не е толку често колку што било во пред-европските времиња.
Лисјата му се околу 3-7 см во должина и 1 см во ширина. Иако по текстура се кожести, немаат средна жилка; наредени се во спротивни парови или во венчиња од по три на секое гранче. The шишарките им се топчести, 5-7 см во пречник, и зреат за 18-20 месеци по опрашувањето; при зрелоста тие се распаѓаат и испуштаат семиња. Машките шишарки се цилиндрични, 2-4 см во должина и 1 см во дебелина.
Каури дрвата главно виреат во северниот дел од Северниот остров на Нов Зеланд. Најпознати примероци на вакви дрва се т.н. Тане Махута и Те Матуа Нгахере кои се наоѓаат во регионот Нортленд. Овие дрва се именувани по маорскиот бог на шумата, односно 'Таткото на шумата'. Заради нивната големина, овие дрва претставуваат туристичка атракција.
Каури е најголемото дрво во Нов Зеланд. Големината и цврстината на дрвото е исклучително погодна како градежен материјал за куќи и бродови, а особено за јарболи на бродовите. Заради неговата светла боја ова дрво исто така се користи за изработка на квалитетен мебел. Дрвото ја отфрла својата кора за да превенира искачување и зацврстување на епифити на истата.
Во доцниот XIX и раниот XX век смолата (поточно полуфосилизирана смола) од ова дрво била скапоцена стока, особено заради ексклузивниот премаз кој се добива од неа.
Agathis australis, commonly known by its Māori name kauri (pronounced ['kɑːʉɾi]),[3] is a coniferous tree in the family Araucariaceae, found north of 38°S in the northern regions of New Zealand's North Island.
It is the largest (by volume) but not tallest species of tree in New Zealand, standing up to 50 m tall in the emergent layer above the forest's main canopy. The tree has smooth bark and small narrow leaves. Other common names to distinguish A. australis from other members of Agathis are southern kauri and New Zealand kauri.
With its novel soil interaction and regeneration pattern it can compete with faster growing angiosperms. Because it is such a conspicuous species, forest containing kauri is generally known as kauri forest, although kauri need not be the most abundant tree. In the warmer northern climate, kauri forests have a higher species richness than those found further south. Kauri even act as a foundation species that modify the soil under their canopy to create unique plant communities.[4]
Scottish botanist David Don described the species as Dammara australis.
Agathis is derived from Greek and means 'ball of twine', a reference to the shape of the male cones, which are also known by the botanical term strobili.[5]
Australis means 'southern'.[5]
The young plant grows straight upwards and has the form of a narrow cone with branches going out along the length of the trunk. However, as it gains in height, the lowest branches are shed, preventing vines from climbing. By maturity, the top branches form an imposing crown that stands out over all other native trees, dominating the forest canopy.
The flaking bark of the kauri tree defends it from parasitic plants, and accumulates around the base of the trunk. On large trees it may pile up to a height of 2 m or more.[6] The kauri has a habit of forming small clumps or patches scattered through mixed forests.[7]
Kauri leaves are 3 to 7 cm long and 1 cm broad, tough and leathery in texture, with no midrib; they are arranged in opposite pairs or whorls of three on the stem. The seed cones are globose, 5 to 7 cm diameter, and mature 18 to 20 months after pollination; the seed cones disintegrate at maturity to release winged seeds, which are then dispersed by the wind. A single tree produces both male and female seed cones. Fertilisation of the seeds occurs by pollination, which may be driven by the same or another tree's pollen.
Agathis australis can attain heights of 40 to 50 metres and trunk diameters big enough to rival Californian sequoias at over 5 metres. The largest kauri trees did not attain as much height or girth at ground level but contain more timber in their cylindrical trunks than comparable Sequoias with their tapering stems.
The largest recorded specimen was known as The Great Ghost and grew in the mountains at the head of the Tararu Creek, which drains into the Hauraki Gulf just north of the mouth of the Waihou River (Thames). Thames Historian Alastair Isdale says the tree was 8.54 metres in diameter, and 26.83 metres in girth. It was consumed by fire c.1890.[8]
A kauri tree at Mill Creek, Mercury Bay, known as Father of the Forests was measured in the early 1840s as 22 metres in circumference and 24 metres to the first branches. It was recorded as being killed by lightning in that period.[9]
Another huge tree, Kairaru, had a girth of 20.1 metres and a columnar trunk free of branches for 30.5 metres as measured by a Crown Lands ranger, Henry Wilson, in 1860. It was on a spur of Mt Tutamoe about 30 km south of Waipoua Forest near Kaihau. It was destroyed in the 1880s or 1890s when a series of huge fires swept the area.[10][11]
Other trees far larger than living kauri have been noted in other areas. Rumors of stumps up to 6 metres are sometimes suggested in areas such as the Billygoat Track above the Kauaeranga Valley near Thames.[12] However, there is no good evidence for these (e.g., a documented measurement or a photograph with a person for scale).
Given that over 90 per cent of the area of kauri forest standing before 1000AD was destroyed by about 1900, it is not surprising that recent records are of smaller, but still very large trees. Two large kauri fell during tropical storms in the 1970s. One of these was Toronui, in Waipoua Forest. Its diameter was larger than that of Tane Mahuta and its clean bole larger than that of Te Matua Ngahere, and by forestry measurements was the largest standing. Another tree, Kopi, in Omahuta Forest near the standing Hokianga kauri, was the third largest with a height of 56.39 metres (185') and a diameter of 4.19 metres (13.75'). It fell in 1973. Like many ancient kauri both trees were partly hollow.
In general over the lifetime of the tree the growth rate tends to increase, reach a maximum, then decline.[13] A 1987 study measured mean annual diameter increments ranging from 1.5 to 4.6 mm per year with an overall average of 2.3 mm per year. This is equivalent to 8.7 annual rings per centimetre of core, said to be half the commonly quoted figure for growth rate. The same study found only a weak relationship between age and diameter. The growth of kauri in planted and second-growth natural forests has been reviewed and compared during the development of growth and yield models for the species. Kauri in planted forests were found to have up to 12 times the volume productivity than those in natural stands at the same age.[14]
Individuals in the same 10 cm diameter class may vary in age by 300 years, and the largest individual on any particular site is often not the oldest.[15][16] Trees can normally live longer than 600 years. Many individuals probably exceed 1000 years, but there is no conclusive evidence that trees can exceed 2000 years in age.[15] By combining tree ring samples from living kauri, wooden buildings, and preserved swamp wood, a dendrochronology has been created which reaches back 4,500 years, the longest tree ring record of past climate change in the southern hemisphere.[17] One 1700 year old swamp wood kauri that dates to approximately 42,000 years ago contains fine-scale carbon-14 fluctuations in its rings that may be reflective of the most recent magnetic field flip of the earth.[18]
One of the defining aspects of the kauri tree's unique ecological niche is its relationship with the soil below. Much like podocarps, it feeds in the organic litter near the surface of the soil through fine root hairs. This layer of the soil is composed of organic matter derived from falling leaves and branches as well as dead trees, and is constantly undergoing decomposition. On the other hand, broadleaf trees such as māhoe derive a good fraction of their nutrition in the deeper mineral layer of the soil. Although its feeding root system is very shallow, it also has several downwardly directed peg roots which anchor it firmly in the soil. Such a solid foundation is necessary to prevent a tree the size of a kauri from blowing over in storms and cyclones.
The litter left by kauri is much more acidic than most trees, and as it decays similarly acidic compounds are liberated. In a process known as leaching, these acidic molecules pass through the soil layers with the help of rainfall, and release other nutrients trapped in clay such as nitrogen and phosphorus. This leaves these important nutrients unavailable to other trees, as they are washed down into deeper layers. This process is known as podsolization, and changes the soil colour to a dull grey. For a single tree, this leaves an area of leached soil beneath known as a cup podsol. This leaching process is important for kauri's survival as it competes with other species for space.[19]
Leaf litter and other decaying parts of a kauri decompose much more slowly than those of most other species. Besides its acidity, the plant also bears substances such as waxes and phenols, most notably tannins,[20] that are harmful to microorganisms. This results in a large buildup of litter around the base of a mature tree in which its own roots feed. As with most perennials, these feeding roots also house a symbiotic fungi known as mycorrhiza which increase the plant's efficiency in taking up nutrients. In this mutualistic relationship, the fungus derives its own nutrition from the roots. In its interactions with the soil, kauri is thus able to starve its competitors of much needed nutrients and compete with much younger lineages.
In terms of local topography, kauri is far from randomly dispersed. As mentioned above, kauri relies on depriving its competitors of nutrition in order to survive. However, one important consideration not discussed thus far is the slope of the land. Water on hills flows downward by the action of gravity, taking with it the nutrients in the soil. This results in a gradient from nutrient poor soil at the top of slopes to nutrient rich soils below. As nutrients leached are replaced by aqueous nitrates and phosphates from above, the kauri tree is less able to inhibit the growth of strong competitors such as angiosperms. In contrast, the leaching process is only enhanced on higher elevation. In Waipoua Forest this is reflected in higher abundances of kauri on ridge crests, and greater concentrations of its main competitors, such as taraire, at low elevations. This pattern is known as niche partitioning, and allows more than one species to occupy the same area. Those species which live alongside kauri include tawari, a montane broadleaf tree which is normally found in higher altitudes, where nutrient cycling is naturally slow.
Kauri is found growing in its natural ecosystem north of 38°S latitude. Its southern limit stretches from the Kawhia Harbour in the west to the eastern Kaimai Range.[21] However, its distribution has changed greatly over geological time because of climate change. This is shown in the recent Holocene epoch by its migration southwards after the peak of the last ice age. During this time when frozen ice sheets covered much of the world's continents, kauri was able to survive only in isolated pockets, its main refuge being in the very far north. Radiocarbon dating is one technique used by scientists to uncover the history of the tree's distribution, with stump kauri from peat swamps used for measurement. The coldest period in recent times occurred about 15,000 to 20,000 years ago, during which time kauri was apparently confined north of Kaitaia, near the northernmost point of the North Island, North Cape. Kauri requires a mean temperature of 17 °C or more for most of the year. The tree's retreat can be used as a proxy for temperature changes during this period. While not present in modern days, the Aupouri Peninsula in the far north was a refuge for kauri, as large quantities of kauri gum were present in the soils.[22]
It remains unclear whether kauri recolonised the North Island from a single refuge in the far north or from scattered pockets of isolated stands that managed to survive despite climatic conditions. It spread south through Whangārei, past Dargaville and as far south as Waikato, attaining its peak distribution during the years 3000 BP to 2000 BP.[21] There is some suggestion that it has receded somewhat since then, which may indicate temperatures have declined slightly. During the peak of its movement southwards, it was traveling as fast as 200 metres per year.[21] Its southward spread seems relatively rapid for a tree that can take a millennium to reach complete maturity. This can be explained by its life history pattern.
Kauri relies on wind for pollination and seed dispersal, while many other native trees have their seeds carried large distances by frugivores (animals which eat fruit) such as the kererū (native pigeon). However, kauri trees can produce seeds while relatively young, taking only 50 years or so before giving rise to their own offspring. This trait makes them somewhat like a pioneer species, despite the fact that their long lifespan is characteristic of K-selected species. In good conditions, where access to water and sunlight are above average, diameters in excess of 15 centimetres and seed production can occur inside 15 years.
Just as the niche of kauri is differentiated through its interactions with the soil, it also has a separate regeneration 'strategy' compared to its broadleaf neighbours. The relationship is very similar to the podocarp-broadleaf forests further south. Kauri demand much more light and require larger gaps to regenerate than such broadleaf trees as pūriri and kohekohe that show far more shade tolerance. Unlike kauri, these broadleaf species can regenerate in areas where lower levels of light reach ground level, for example from a single branch falling off. Kauri trees must therefore remain alive long enough for a large disturbance to occur, allowing them sufficient light to regenerate. In areas where large amounts of forest are destroyed, such as by logging, kauri seedlings are able to regenerate much more easily due not only to increased sunlight, but their relatively strong resistance to wind and frosts. Kauri occupy the emergent layer of the forest, where they are exposed to the effects of the weather; however, the smaller trees that dominate the main canopy are sheltered both by the emergent trees above and by each other. Left in open areas without protection, these smaller trees are far less capable of regenerating.
When there is a disturbance severe enough to favour their regeneration, kauri trees regenerate en masse, producing a generation of trees of similar age after each disturbance. The distribution of kauri allows researchers to deduce when and where disturbances have occurred, and how large they may have been; the presence of abundant kauri may indicate that an area is prone to disturbance. Kauri seedlings can still occur in areas with low light but mortality rates increase for such seedlings, and those that survive self-thinning and grow to sapling stage tend to be found in higher light environments.
During periods with less disturbance kauri tends to lose ground to broadleaf competitors which can better tolerate shaded environments. In the complete absence of disturbance, kauri tends to become rare as it is excluded by its competitors. Kauri biomass tends to decrease during such times, as more biomass becomes concentrated in angiosperm species like towai. Kauri trees also tend to become more randomly distributed in age, with each tree dying at a different point in time, and regeneration gaps becoming rare and sporadic. Over thousands of years these varying regeneration strategies produce a tug of war effect where kauri retreats uphill during periods of calm, then takes over lower areas briefly during mass disturbances. Although such trends cannot be observed in a human lifetime, research into current patterns of distribution, behavior of species in experimental conditions, and study of pollen sediments (see palynology) have helped shed light on the life history of kauri.
Kauri seeds may generally be taken from mature cones in late March. Each scale on a cone contains a single winged seed approximately 5 mm by 8 mm and attached to a thin wing perhaps half as large again. The cone is fully open and dispersed within only two to three days of starting.
Studies show that kauri develop root grafts through which they share water and nutrients with neighbours of the same species.[23][24]
Heavy logging, which began around 1820 and continued for a century, has considerably decreased the number of kauri trees.[25] It has been estimated that before 1840, the kauri forests of northern New Zealand occupied at least 12,000 square kilometres. The British Royal Navy sent four vessels, HMS Coromandel (1821), HMS Dromedary (1821), HMS Buffalo (1840), and HMS Tortoise (1841) to gather kauri-wood spars.
By 1900, less than 10 per cent of the original kauri survived. By the 1950s this area had decreased to about 1,400 square kilometres in 47 forests depleted of their best kauri. It is estimated that today, there is 4 per cent of uncut forest left in small pockets.[26]
Estimates are that around half of the timber was accidentally or deliberately burnt. More than half of the remainder had been exported to Australia, Britain, and other countries, while the balance was used locally to build houses and ships. Much of the timber was sold for a return sufficient only to cover wages and expenses. From 1871 to 1895 the receipts indicate a rate of about 8 shillings (around NZ$20 in 2003)[27] per 100 superficial feet (34 shillings/m3).[28]
The Government continued to sell large areas of kauri forests to sawmillers who, under no restrictions, took the most effective and economical steps to secure the timber, resulting in much waste and destruction. At a sale in 1908 more than 5,000 standing kauri trees, totalling about 20,000,000 superficial feet (47,000 m3), were sold for less than £2 per tree (£2 in 1908 equates to around NZ$100 in 2003).[27][29] It is said that in 1890 the royalty on standing timber fell in some cases to as low as twopence (NZ$0.45 in 2003)[27] per 100 superficial feet (8 pence/m3), though the expense of cutting and removing it to the mills was typically great due to the difficult terrain where they were located.[30]
Probably the most controversial kauri logging decision in the last century was that of the National Government to initiate clear fell logging of the Warawara state forest (North of the Hokianga) in the late 1960s. This created a national outcry as this forest contains the second largest volume of kauri after the Waipoua forest and was until that time, essentially unlogged (Adams, 1980). The plan also involved considerable cost, requiring a long road to be driven up a steep high plateau into the heart of the protected area. Because the stands of kauri were dense, the ecological destruction in the affected plateau area (approximately a fifth of the forest by area, and a quarter by volume of timber) was essentially complete (as of the early 1990s most of the affected area contained a thick covering of native grasses with little or no kauri regeneration). Logging was stopped in fulfillment of an election pledge by the Labour Government of 1972. When the National Party was reelected in 1975, the ban on kauri logging in the Warawara remained in place, but was soon replaced by policies encouraging the logging of giant tōtara and other podocarps in the central North Island. The outcry over the Warawara was an important stepping stone towards the legal protection of the small percentage of remaining virgin kauri-podocarp forest in New Zealand's Government-owned forests.
Although today its use is far more restricted, in the past the size and strength of kauri timber made it a popular wood for construction and ship building, particularly for masts of sailing ships because of its parallel grain and the absence of branches for much of its height. Kauri crown and stump wood was much appreciated for its beauty, and was sought after for ornamental wood panelling as well as high-end furniture. Although not as highly prized, the light colour of kauri trunk wood made it also well-suited for more utilitarian furniture construction, as well as for use in the fabrication of cisterns, barrels, bridge construction material, fences, moulds for metal forges, large rollers for the textile industry, railway sleepers and cross bracing for mines and tunnels.
In the late 19th and early 20th centuries Kauri gum (semi-fossilised kauri resin) was a valuable commodity, particularly for varnish, spurring the development of a gum-digger industry.
Today, the kauri is being considered as a long-term carbon sink. This is because estimates of the total carbon content in living above ground biomass and dead biomass of mature kauri forest are the second highest of any forest type recorded anywhere in the world. The estimated total carbon capture is up to nearly 1000 tones per hectare. In this capacity, kauri are bettered only by mature Eucalyptus regnans forest, and are far higher than any tropical or boreal forest type yet recorded.[31] It is also conjectured that the process of carbon capture does not reach equilibrium, which along with no need of direct maintenance, makes kauri forests a potentially attractive alternative to short rotation forestry options such as Pinus radiata.
Kauri is considered a first rate timber. The whiter sapwood is generally slightly lighter in weight. Kauri is not highly resistant to rot and when used in boatbuilding must be protected from the elements with paint, varnish or epoxy to avoid rot. Its popularity with boatbuilders is due to its very long, clear lengths, its relatively light weight and its beautiful sheen when oiled or varnished. Kauri wood planes and saws easily. Its wood holds screws and nails very well and does not readily split, crack, or warp. Kauri wood darkens with age to a richer golden brown colour. Very little New Zealand kauri is now sold, and the most commonly available kauri in New Zealand is Fiji kauri, which is very similar in appearance but lighter in weight.
Prehistoric kauri forests have been preserved in waterlogged soils as swamp kauri.[32] A considerable number of kauri have been found buried in salt marshes, resulting from ancient natural changes such as volcanic eruptions, sea-level changes and floods. Such trees have been radiocarbon dated to 50,000 years ago or older. The bark and the seed cones of the trees often survive together with the trunk, although when excavated and exposed to the air, these parts undergo rapid deterioration. The quality of the disinterred wood varies. Some is in good shape, comparable to that of newly felled kauri, although often lighter in colour. The colour can be improved by the use of natural wood stains to heighten the details of the grain. After a drying process, such ancient kauri can be used for furniture, but not for construction.
The small remaining pockets of kauri forest in New Zealand have survived in areas that were not subjected to burning by Māori and were too inaccessible for European loggers. The largest area of mature kauri forest is Waipoua Forest in Northland. Mature and regenerating kauri can also be found in other National and Regional Parks such as Puketi and Omahuta Forests in Northland, the Waitākere Ranges near Auckland, and Coromandel Forest Park[33] on the Coromandel Peninsula.
The importance of Waipoua Forest in relation to the kauri was that it remained the only kauri forest retaining its former virgin condition, and that it was extensive enough to give reasonable promise of permanent survival. On 2 July 1952 an area of over 80 km2 of Waipoua was proclaimed a forest sanctuary after a petition to the Government.[34] The zoologist William Roy McGregor was one of the driving forces in this movement, writing an 80-page illustrated pamphlet on the subject, which proved an effective manifesto for conservation.[35] Along with the Warawara to the North, Waipoua Forest contains three quarters of New Zealand's remaining kauri. Kauri Grove on the Coromandel Peninsula is another area with a remaining cluster of kauri, and includes the Siamese Kauri, two trees with a conjoined lower trunk.
In 1921 a philanthropic Cornishman named James Trounson sold to the Government for £40,000, a large area adjacent to a few acres of Crown land and said to contain at least 4,000 kauri trees. From time to time Trounson gifted additional land, until what is known as Trounson Park comprised a total of 4 km2.
The most famous specimens are Tāne Mahuta and Te Matua Ngahere in Waipoua Forest. These two trees have become tourist attractions because of their size and accessibility. Tane Mahuta, named after the Māori forest god, is the biggest existing kauri with a girth of 13.77 metres (45.2 feet), a trunk height of 17.68 metres (58.0 feet), a total height of 51.2 metres (168 feet)[36] and a total volume including the crown of 516.7 cubic metres (18,250 cubic feet).[37] Te Matua Ngahere, which means 'Father of the Forest', is smaller but stouter than Tane Mahuta, with a girth (circumference) of 16.41 m (53.8 ft). Important note: all the measurements above were taken in 1971.[38]
Kauri is common as a specimen tree in parks and gardens throughout New Zealand, prized for the distinctive look of young trees, its low maintenance once established (although seedlings are frost tender).
Kauri dieback was observed in the Waitākere Ranges caused by Phytophthora cinnamomi in the 1950s,[39] again on Great Barrier Island in 1972 linked to a different pathogen, Phytophthora agathidicida[40] and subsequently spread to kauri forest on the mainland. The disease, known as kauri dieback or kauri collar rot, is believed to be over 300 years old and causes yellowing leaves, thinning canopy, dead branches, lesions that bleed resin, and tree death.[41]
Phytophthora agathidicida was identified as a new species in April 2008. Its closest known relative is Phytophthora katsurae.[42][43] The pathogen is believed to be spread on people's shoes or by mammals, particularly feral pigs.[44] A collaborative response team has been formed to work on the disease. The team includes MAF Biosecurity, the Conservation Department, Auckland and Northland regional councils, Waikato Regional Council, and Bay of Plenty Regional Council. The team is charged with assessing the risk, determining methods and their feasibility to limit the spread, collecting more information (e.g. how widespread), and ensuring a coordinated response. The Department of Conservation has issued guidelines to prevent the spread of the disease, including keeping to defined tracks, cleaning footwear before and after entering kauri forest areas, and staying away from kauri roots.[45]
Agathis australis tree 'Te Matua Ngahere' Agathis australis, commonly known by its Māori name kauri (pronounced ['kɑːʉɾi]), is a coniferous tree in the family Araucariaceae, found north of 38°S in the northern regions of New Zealand's North Island.
It is the largest (by volume) but not tallest species of tree in New Zealand, standing up to 50 m tall in the emergent layer above the forest's main canopy. The tree has smooth bark and small narrow leaves. Other common names to distinguish A. australis from other members of Agathis are southern kauri and New Zealand kauri.
With its novel soil interaction and regeneration pattern it can compete with faster growing angiosperms. Because it is such a conspicuous species, forest containing kauri is generally known as kauri forest, although kauri need not be the most abundant tree. In the warmer northern climate, kauri forests have a higher species richness than those found further south. Kauri even act as a foundation species that modify the soil under their canopy to create unique plant communities.
El kauri (Agathis australis) es una especie de conífera endémica del norte de la isla Norte de Nueva Zelanda al norte de los 38° lat. S. y es la mayor especie de árbol de Nueva Zelanda (por volumen) pero no en altura, rivalizando en el diámetro de su tronco con la secuoya de Estados Unidos. El árbol tiene la corteza lisa y las hojas pequeñas ovales.
Los escasos bosques de kauris aún existentes después de una tala intensiva, se encuentran en la mitad septentrional de la Isla Norte de Nueva Zelanda. Quizá el árbol de kauri más famoso es el denominado Tāne Mahuta, situado en el bosque de Waipoua (región de Northland), y cuyo nombre significa El señor del bosque en maorí. Se trata del mayor árbol de kauri que existe en la actualidad (4,4 m de diámetro y 17,7 m de altura hasta el nacimiento de la primera rama). El árbol más anciano es el denominado Te Matua Ngahere (‘El padre del bosque’), también en el bosque de Waipoua y con una edad estimada de unos 2000 años. Algunos de los mayores ejemplares talados en los dos últimos siglos eran mucho más viejos.
Los árboles de kauri crecen rectos y hasta una gran altura (aproximadamente, unos 50 m), con una corteza suave y pequeñas hojas ovaladas. Cuando el árbol es joven, tiene la forma de un cono estrecho con ramas saliendo a lo largo de toda la longitud del tronco. Los troncos crecen rectos y, a medida que van ganando altura, las ramas más bajas se van cayendo hasta que finalmente las ramas superiores se convierten en una corona imponente que sobresale por encima de los demás árboles y domina el bosque. Al caerse las ramas inferiores, el tronco se transforma en una gran columna sin ramas. La corteza se desprende del tronco en escamas de pequeño tamaño, lo que impide que las plantas epífitas trepen a su tronco.
La reproducción tiene lugar entre piñas masculinas y femeninas de un mismo árbol. La fertilización de las semillas puede llevarse a cabo mediante polen del mismo o de diferente árbol. Las piñas femeninas tardan dos años en madurar. Las semillas disponen de alas y el viento las dispersa cuando las piñas se abren.
Su resina recibe el nombre de resina vare.[2]
El tamaño, dureza y resistencia de la madera de kauri hicieron de ella un material popular en la construcción de edificios y barcos, especialmente para mástiles, debido a su veta paralela y a la ausencia de ramas hasta una gran altura. El color claro de su madera la hacía también particularmente adecuada para la fabricación de mobiliario. Asimismo se utilizaba para la construcción de puentes, vallas, presas, moldes para la forja de metales, tinajas, cisternas, barriles, rodillos para la industria textil, traviesas de ferrocarril, entibados para minas y túneles, etc. La corona y el tocón del árbol poseen una veta muy apreciada por su belleza, por lo que se usó para panelar paredes y para fabricar ornamentos y muebles.
Los antepasados del kauri aparecieron durante el periodo Jurásico (hace entre 190 y 135 millones de años).
A finales del siglo XIX y principios del XX, la goma de kauri (resina de kauri semifosilizada) se convirtió en un artículo valioso, particularmente para la producción de barnices, y fue el centro de una industria considerable en aquel tiempo.
Sin embargo, intensivamente talado para explotar su madera en el pasado, el kauri es en la actualidad muchísimo menos común que en los tiempos anteriores a la llegada de los europeos a Nueva Zelanda, hasta el punto de haberse encontrado al borde de la desaparición.
Los bosques de kauris no son realmente áreas en las que solo crezca el kauri, sino que existen también podocarpos (como el rimu, el miro, el totara, el toatoa y el tanekaha) y otros árboles de madera dura, como el tawa y el taraire. El sotobosque es denso y exuberante, con pequeños árboles, matorrales, helechos, musgos, líquenes, plantas epifitas y bejucos. Los escasos bosques supervivientes de kauris de Nueva Zelanda se han convertido en una atracción turística debido al tamaño de los kauris.
El término kauri de las marismas (swamp kauri) o kauri antiguo (ancient kauri) se refiere a troncos de kauri que han permanecido enterrados bajo tierra (generalmente en marismas) durante un periodo considerable de tiempo. Estos troncos provienen de bosques de kauri que fueron sepultados debido a cataclismos naturales (erupciones volcánicas, cambios de nivel del mar, inundaciones, etc.) hace mucho tiempo (los análisis de carbono-14 realizados a esta madera muestran que algunos ejemplares fueron sepultados hace incluso 50 000 años). Las hojas y las piñas de los árboles a menudo se conservan junto con el tronco. No obstante, una vez extraídos y en contacto con el aire, se deterioran rápidamente.
La calidad de la madera extraída es variable. En general, es comparable a la del kauri vivo, aunque ligeramente inferior, especialmente en lo referente al color. Sin embargo, su aspecto es mejorable mediante el uso de tintes naturales, los cuales proporcionan tonos marrones oscuros y verdosos que realzan los detalles de la veta. En cualquier caso, es sorprendente que la madera se conserve después de tanto tiempo bajo tierra y que, tras un proceso de secado, pueda ser aprovechada, fundamentalmente para mobiliario y decoración.
Agathis australis fue descrita por (David Don) John Claudius Loudon y publicado en An Encyclopaedia of Plants 802, en el año 1829.[3]
El kauri (Agathis australis) es una especie de conífera endémica del norte de la isla Norte de Nueva Zelanda al norte de los 38° lat. S. y es la mayor especie de árbol de Nueva Zelanda (por volumen) pero no en altura, rivalizando en el diámetro de su tronco con la secuoya de Estados Unidos. El árbol tiene la corteza lisa y las hojas pequeñas ovales.
Agathis australis, communément appelé kaori ou kauri, est un conifère qui se rencontre au nord de la latitude 38° S dans le district septentrional de l’île du Nord en Nouvelle-Zélande.
Cette espèce, si elle n'est pas la plus haute, est en Nouvelle-Zélande celle qui forme les plus gros troncs, comparables en diamètre à ceux des séquoias. Il lui faut 800 ans pour atteindre sa taille maximale. Les kaoris vivent très longtemps, 2000 ans pour certains, et peuvent mesurer jusqu'à 50 mètres de haut pour une circonférence de 10 mètres.
La résine du kauri était récoltée pour servir d'allume-feu et la résine tombée au pied des arbres et fossilisée (dite Copal, est utilisée en joaillerie (comme l'ambre) ou l'a été pour produire des vernis d'ébénisterie.
Au XIXe siècle, les jeunes kaoris étaient utilisés pour faire des mâts de bateau du fait de leur grande taille et de leur parfaite rectitude.
Le bois fossilisé de kaori est très recherché et utilisé pour faire des meubles et des petits objets.
Les plus anciens kaori ont reçu des noms de la part des tribus maories et sont considérés comme des divinités : par exemple " Te Matua Ngahere ", le père de la forêt.
La déforestation intense qui débuta dans les années 1820 et continua pendant un siècle, diminua considérablement le nombre de kaoris. Il est estimé que la forêt de kaoris au nord de la Nouvelle-Zélande occupait au moins 12 000 km² avant 1840. En 1900 il restait moins de 10 % de la forêt. Aujourd'hui seul 4 % de la forêt a survécu.
Le dépérissement de nombreux kaoris à cause d'un phytophage a été découvert dans les années 1970. Cette maladie peut causer le jaunissement des feuilles, la mort de branches ou la mort de l'arbre. Elle peut être propagée par les chaussures des randonneurs ou par des mammifères comme les cochons sauvages.
Agathis australis, communément appelé kaori ou kauri, est un conifère qui se rencontre au nord de la latitude 38° S dans le district septentrional de l’île du Nord en Nouvelle-Zélande.
Cette espèce, si elle n'est pas la plus haute, est en Nouvelle-Zélande celle qui forme les plus gros troncs, comparables en diamètre à ceux des séquoias. Il lui faut 800 ans pour atteindre sa taille maximale. Les kaoris vivent très longtemps, 2000 ans pour certains, et peuvent mesurer jusqu'à 50 mètres de haut pour une circonférence de 10 mètres.
O kauri (Agathis australis) é unha conífera endémica que crece no norte da Illa Norte de Nova Zelandia e é a maior especie de árbore de Nova Zelandia, rivalizando no diámetro do seu tronco coa sequoia. As árbores de kauri crecen rectas e até unha grande altura (aproximadamente uns 50 m), cunha cortiza suave e pequenas follas ovaladas. Cando a árbore é nova, ten a forma dun cono estreito con pólas saíndo ao longo de toda a lonxitude do tronco. Os troncos crecen rectos e, a medida que van gañando altura, as pólas máis baixas van caendo até que finalmente as pólas superiores convértense nunha coroa impoñente que sobresae por riba das demais árbores e domina o bosque. Ao caeren as pólas inferiores, o tronco transfórmase nunha gran columna sen pólas. A cortiza despréndese do tronco en escamas de pequeno tamaño, o que impide que outras plantas epífitas ruban ao seu tronco.
A reprodución ten lugar entre piñas masculinas e femininas dunha mesma árbore. A fertilización das sementes pode levarse a cabo mediante pole do mesmo ou de diferente árbore. As piñas femininas tardan dous anos en madurar. As sementes dispoñen de alas e son dispersadas polo vento cando as piñas se desintegran.
O tamaño, dureza e resistencia da madeira de kauri fixeron dela un material popular na construción de edificios e barcos, especialmente para mastros, debido á súa veta paralela e á ausencia de ramas até unha grande altura. A cor clara da súa madeira facíaa tamén particularmente axeitada para a fabricación de mobiliario. Así mesmo, utilizábase para a construción de pontes, valos, encoros, moldes para a forxa de metais, tinas, cisternas, barrís, rodetes para a industria téxtil, travesas de ferrocarril, madeiros para minas e túneles etc. A coroa e o toco da árbore posúen unha veta moi apreciada pola súa beleza, polo que se usou para panelar paredes e para fabricar ornamentos e móbeis.
Porén, intensivamente talado para explotar a súa madeira no pasado, o kauri é na actualidade moitísimo menos común que nos tempos anteriores á chegada dos europeos a Nova Zelandia, até o punto de que estivo a punto de desaparecer.
Os antepasados do kauri apareceron durante o período Xurásico (hai entre 190 e 135 millóns de anos). Os escasos bosques de kauris aínda existentes encóntranse na metade setentrional da Illa Norte. Quizá a árbore de kauri máis famosa é a denominada Tane Mahuta, situada no bosque de Waiopoua (rexión de Northland), e cuxo nome significa O señor do bosque en maorí. Trátase do maior árbore de kauri que existe na actualidade (4,4 m de diámetro e 17,7 m de altura até o nacemento da primeira rama). A árbore máis anciá é a denominada Te Matua Ngahere (O pai do bosque), tamén no bosque de Waiopoua e cunha idade estimada duns 2.000 anos. Algúns dos maiores exemplares talados nos dous últimos séculos eran moito máis vellos.
Os bosques de kauris non son realmente áreas nas que só medre o kauri, senón que existen tamén podocarpos (como o rimu, o miro, o toteira, o toatoa e o tanekaha) e outras árbores de madeira dura, como o tawa e o taraire. O sotobosque é denso e exuberante, con pequenas árbores, matogueiras, felgos, musgos, liques, plantas epífitas e bexucos. Os escasos bosques superviventes de kauris de Nova Zelandia convertéronse nunha atracción turística debido ao tamaño dos kauris.
A finais do século XIX e principios do XX, a goma de kauri (resina de kauri semifosilizada) converteuse nun artigo valioso, particularmente para a produción de vernices, e foi o centro dunha industria considerábel naquel tempo.
O termo kauri das marismas (swamp kauri) ou kauri antigo (ancient kauri) refírese a troncos de kauri que permaneceron enterrados baixo terra (xeralmente en marismas) durante un período considerábel de tempo. Estes troncos proveñen de bosques de kauri que foron sepultados debido a cataclismos naturais (erupcións volcánicas, cambios de nivel do mar, inundacións etc.) hai moito tempo (as análises do carbono 14 realizadas a esta madeira mostran que algúns exemplares foron sepultados hai incluso 50.000 anos). As follas e as piñas dos árbores con frecuencia consérvanse xunto co tronco. Non obstante, unha vez extraídos e en contacto co ar, deterióranse axiña.
A calidade da madeira extraída é variábel. En xeral, é comparábel á do kauri vivo, aínda que lixeiramente inferior, especialmente no referente á cor. Porén, o seu aspecto é mellorábel mediante o uso de tinguiduras naturais, as cales proporcionan tons marróns escuros e verdosos que realzan os detalles da veta. En calquera caso, é sorprendente que a madeira se conserve despois de tanto tempo baixo terra e que, tras un proceso de secado, poida ser aproveitada, fundamentalmente para mobiliario e decoración.
O kauri (Agathis australis) é unha conífera endémica que crece no norte da Illa Norte de Nova Zelandia e é a maior especie de árbore de Nova Zelandia, rivalizando no diámetro do seu tronco coa sequoia. As árbores de kauri crecen rectas e até unha grande altura (aproximadamente uns 50 m), cunha cortiza suave e pequenas follas ovaladas. Cando a árbore é nova, ten a forma dun cono estreito con pólas saíndo ao longo de toda a lonxitude do tronco. Os troncos crecen rectos e, a medida que van gañando altura, as pólas máis baixas van caendo até que finalmente as pólas superiores convértense nunha coroa impoñente que sobresae por riba das demais árbores e domina o bosque. Ao caeren as pólas inferiores, o tronco transfórmase nunha gran columna sen pólas. A cortiza despréndese do tronco en escamas de pequeno tamaño, o que impide que outras plantas epífitas ruban ao seu tronco.
A reprodución ten lugar entre piñas masculinas e femininas dunha mesma árbore. A fertilización das sementes pode levarse a cabo mediante pole do mesmo ou de diferente árbore. As piñas femininas tardan dous anos en madurar. As sementes dispoñen de alas e son dispersadas polo vento cando as piñas se desintegran.
O tamaño, dureza e resistencia da madeira de kauri fixeron dela un material popular na construción de edificios e barcos, especialmente para mastros, debido á súa veta paralela e á ausencia de ramas até unha grande altura. A cor clara da súa madeira facíaa tamén particularmente axeitada para a fabricación de mobiliario. Así mesmo, utilizábase para a construción de pontes, valos, encoros, moldes para a forxa de metais, tinas, cisternas, barrís, rodetes para a industria téxtil, travesas de ferrocarril, madeiros para minas e túneles etc. A coroa e o toco da árbore posúen unha veta moi apreciada pola súa beleza, polo que se usou para panelar paredes e para fabricar ornamentos e móbeis.
Porén, intensivamente talado para explotar a súa madeira no pasado, o kauri é na actualidade moitísimo menos común que nos tempos anteriores á chegada dos europeos a Nova Zelandia, até o punto de que estivo a punto de desaparecer.
Os antepasados do kauri apareceron durante o período Xurásico (hai entre 190 e 135 millóns de anos). Os escasos bosques de kauris aínda existentes encóntranse na metade setentrional da Illa Norte. Quizá a árbore de kauri máis famosa é a denominada Tane Mahuta, situada no bosque de Waiopoua (rexión de Northland), e cuxo nome significa O señor do bosque en maorí. Trátase do maior árbore de kauri que existe na actualidade (4,4 m de diámetro e 17,7 m de altura até o nacemento da primeira rama). A árbore máis anciá é a denominada Te Matua Ngahere (O pai do bosque), tamén no bosque de Waiopoua e cunha idade estimada duns 2.000 anos. Algúns dos maiores exemplares talados nos dous últimos séculos eran moito máis vellos.
Os bosques de kauris non son realmente áreas nas que só medre o kauri, senón que existen tamén podocarpos (como o rimu, o miro, o toteira, o toatoa e o tanekaha) e outras árbores de madeira dura, como o tawa e o taraire. O sotobosque é denso e exuberante, con pequenas árbores, matogueiras, felgos, musgos, liques, plantas epífitas e bexucos. Os escasos bosques superviventes de kauris de Nova Zelandia convertéronse nunha atracción turística debido ao tamaño dos kauris.
A finais do século XIX e principios do XX, a goma de kauri (resina de kauri semifosilizada) converteuse nun artigo valioso, particularmente para a produción de vernices, e foi o centro dunha industria considerábel naquel tempo.
Kauri (Agathis australis) er tré sem landlægt er á Norðurey Nýja-Sjálands. Það er barrtré af ætt Araucariaceae og ættkvísl Agathis.
Tréð er það stærsta á Nýja-Sjálandi að rúmmáli (en ekki hæð) en það getur náð allt að 50 metra hæð. Trén geta yfirleitt náð meira en 600 ára aldri en sjaldnar yfir 1000 árum. Kauri er talið fornt og rekja ættir sínar til Júra-tímabils. Lauf eru mjó; 1cm að þvermáli og 3-7cm að lengd. Skógar með Kauri-trjám eru einungis 5% af því sem þeir voru árið 1820 en skógareldar og timburvinnsla á þeim minnkuðu útbreiðslu þeirra.
Útbreiðslukort.
Lauf.
Köngull.
Síams-kauri.
Fyrirmynd greinarinnar var „Kauri“ á ensku útgáfu Wikipedia. Sótt 25. feb. 2017.
Kauri (Agathis australis) er tré sem landlægt er á Norðurey Nýja-Sjálands. Það er barrtré af ætt Araucariaceae og ættkvísl Agathis.
Tréð er það stærsta á Nýja-Sjálandi að rúmmáli (en ekki hæð) en það getur náð allt að 50 metra hæð. Trén geta yfirleitt náð meira en 600 ára aldri en sjaldnar yfir 1000 árum. Kauri er talið fornt og rekja ættir sínar til Júra-tímabils. Lauf eru mjó; 1cm að þvermáli og 3-7cm að lengd. Skógar með Kauri-trjám eru einungis 5% af því sem þeir voru árið 1820 en skógareldar og timburvinnsla á þeim minnkuðu útbreiðslu þeirra.
Útbreiðslukort.
Lauf.
Köngull.
Síams-kauri.
Agathis australis (kauri neozelandese) è una delle 21 specie del genere Agathis, endemica della Nuova Zelanda.
Il kauri neozelandese è un albero di dimensioni imponenti, potendo raggiungere i 50 m di altezza e oltre 10 m di circonferenza (nell'Ottocento furono trovati esemplari con circonferenze oltre i 20 m). Si dice che la quantità complessiva di legno di un albero maturo equivalga a quella delle sequoie californiane.
Il portamento delle piante giovani è conico, ma con la crescita i rami più bassi cadono, dando all'albero maturo un aspetto caratteristico: tronco privo di rami fino a una notevole altezza e chioma tondeggiante. Questo fenomeno potrebbe essere una forma di protezione contro le piante rampicanti o epifite.
La corteccia grigia si squama con piccole scaglie che cadono a terra alla base dell'albero. Sono stati riscontrati cumuli di scaglie alti fino a 2 m.
Le foglie piccole, ovate, a margine intero, opposte, sono lunghe da 3 a 7 cm e larghe circa 1 cm. Presentano nervatura parallelinervia secondo la regola delle Gimnosperme.
Trattandosi di una conifera, i frutti sono coni, che raggiungono la maturità in 18-20 mesi e poi si disgregano, disperdendo i semi alati per mezzo del vento.
Agathis australis è esclusivo dell'Isola del Nord della Nuova Zelanda, dove un tempo formava estese foreste (la stima è di oltre un milione di ettari). Oggi queste foreste sono ridotte a un'estensione di circa 80000 ettari, esclusivamente a nord del 38º parallelo.
Tra esse si annovera una delle più antiche foreste al mondo, con alberi che superano i 4 metri di diametro e i 1000 anni di età. Nel passato esistevano alberi ancora più maestosi che furono però tagliati per il prezioso legname. Ora il taglio di questi alberi è vietato.
Straordinari i ritrovamenti di Kauri fossili, preservati nel fango della Nuova Zelanda per migliaia di anni. Si sono trovati alberi dal legno integro, attribuiti, grazie alla datazione al radiocarbonio, a oltre 45000 anni fa.
Questo legno viene tuttora lavorato ed è considerato uno dei legni più preziosi esistenti, sotto il nome di Kauri antico. Il Kauri antico è l'unico legno di Kauri ancora commerciabile ed è di conseguenza il più antico legno al mondo ad essere tuttora lavorato.
Il più grande tronco finora trovato è un esemplare di 35 metri di lunghezza, di oltre 15 metri di circonferenza e del peso di 170 tonnellate.
Agathis australis (kauri neozelandese) è una delle 21 specie del genere Agathis, endemica della Nuova Zelanda.
Pietinis agatmedis, (lot. Agathis australis, angl. Kauri/New Zealand kauri) - araukarijinių (Araucariaceae) šeimos, agatmedžių (Agathis) genties augalų rūšis.
Tai endeminė medžių rūšis, natūrliai auga tik Naujosios Zelandijos subtropikuose - Šiaurės saloje į šiaurę nuo 38° pietų platumos. Ir kartu tai vienintelė araukarijinių šeimos medžių rūšis auganti Naujojoje Zelandijoje. Tai bene labiausiai žinoma Naujosios Zelandijos vietinių medžių rūšis.
Tai žemumų medis, nors Šiaurės salos šiaurės rytuose esančiose aukštumose pasitaiko augančių ir iki 500 metrų aukštyje nuo jūros lygio. Toleruoja įvairų, bet labiausiai derlingą, drėgną dirvožemį.
Tai masyviausia vietinė Naujosios Zelandijos medžių rūšis ir viena masyviausių bei viena tarp storiausią kamieną turinčių palanetos medžių rūšių. Lėtai augantys medžiai, per 30 metų paauga apie 10 metrų aukščio. Užauga iki 30-60 m aukščio. Jie tarp vietinių Naujosios Zelandijos medžių rūšių dominuoja sudarydami miško skliautą|. Kamienas tiesus ir storas, dažnai pasitaiko iki 3-4, kartais daugiau kaip 7 m kamieno skersmeniu (pvzd.„Great Ghost“ 8,54 m skersmens). Per metus kamienas pastorėja 1,5-4,6 mm arba vidutiniškai tai 2,3 mm.
Medžio žinomo kaip „Tāne Mahuta“ (maorių kalba reiškia „miškų valdovas arba miškų viešpats“) vardu tūris 516 m³, 45,20 m aukštis, 1,37 m aukštyje - kamieno skersmuo 491,6 cm, kamieno apimtis 1544,4 cm. Pastarojo medžio augimo vieta taip pat Naujosios Zelandijos Šiaurės salos šiaurinė dalis, tai yra natūralaus paplitimo areale.
Kitas medis žinomas kaip „Te Matua Ngahere“ vardu yra 37,40 m aukščio, 1,37 m aukštyje - kamieno skersmuo 533,7 cm, kamieno apimtis 1676,6 cm. Augimo vieta - Naujosios Zelandijos Šiaurės salos šiaurinė dalis.
Medis žinomas kaip „Kopi“ vardu augęs „Omahuta“ miške, buvo 56,39 m aukščio ir 4,19 m skersmens, bet 1973 metais nuvirto.
Masyviausias aprašytas Pietinis agatmedis buvo žinomas kaip „Great Ghost“ (lietuviškai reikštų didžioji dvasia) augo kalnuose, netoli Waihou (Temzės) upės. Anot Temzės istoriko Alastair Isdale medis turėjo 8,54 m kamieno skersmenį ir 26,83 m kamieno apimtį, bet 1890 metais buvo sunaikintas ugnies.
Pietiniai agatmedžiai turi labai mažą šaknų sistemą lyginant su pačiu medžiu. Iki visiško brandos amžiaus šie medžiai auga piramidės formos. Medžio žievė pelenų spalvos. Jaunų medelių lapai pailgi, siauri ir gale smailėjantys 5-10 cm ilgio ir 0,5-1,2 cm pločio (ties lapo viduriu plačiausia vieta). Subrendusių medžių lapai mažesni 2-3,5 cm ilgio ir 1-1,5 cm pločio. Kankorėžiai ovalios formos, o kada prinksta, yra nedidelio teniso kamuoliuko dydžio. kankorėžiai subręsta kovo - balandžio mėnesiais. Kankorėžyje prie kiekvieno jo žvynelio prisitvirtinę po vieną su sparnelių sėklą, tik su išimtimi apie kankorėžio viršų ir pagrindą. Viename kankorėžyje būna apie 50-110 sėklyčių. 90-110 sėklyčių sveria apie vieną gramą. Sėklyčių svoris gali kiek skirtis, priklausomai kurioje vietoje ant kankorėžio jos augo, bet maždaug 0,0065-0,0312 gramų. Sunkesnės sėklytės paprastai pasitaiko augusios kankorėžyje per vidurį. Dėl drėgnos vasaros kankorėžiuose gali paplisti grybelinė „Pestalozzia funerea“ liga. Medis sulaukęs 25-30 metų jau gali pradėti subrandinti vaisingas sėklas.
Pietinių agatmedžių pirmieji „protėviai“ Žemėje pasirodė dar prieš 190-135 milijonus metų, tai yra mezozojaus eroje, Juros periodu. Tai ilgaamžiai medžiai. Įprastai medžiai gyvena daugiau kaip 600 metų ir matyt daug medžių viršija ir 1000 metų ribą. Manoma kad „Tāne Mahuta“ medžiui gali būti apie 1500 metų. Bet iki šiol nėra patikimų įrodymų kad šie medžiai išgyventų daugiau kaip 2000 metų.
Dabartinio oficialaus mokslinio lotyniško pavadinimo Agathis australis (D.Don) Lindl. autoriai David Don (1799-1841) ir John Lindley (1799-1865). Angliškas Pietinio agatmedžio „kauri“ pavadinimas yra skolinys iš maorių kalbos.
Turi šiuos sinonimus:
Nors dabar dėl kirtimų ribojimo naudojamas rečiau, bet praeityje dėl medžio masyvumo ir tvirtos medienos (medienos tankumas 560 kg/m³) buvo plačiai naudojamas statybose bei laivų statybose, ypač jo medieną naudodavo laivo rangautams tvirtinti.
Pietinio agatmedžio vyriškas kankorėžis
Pietinio agatmedžio sėklytė
Pietinio agatmedžio jaunas medelis augantis Gumdiggers parke (Naujoji Zelandija)
„Tāne Mahuta“ 45,20 m aukščio
Pietinio agatmedžio medžiai vadinami keturiomis sesutėmis. Auga Waipoua miške (Naujosios Zelandijos Šiaurės sala)
Kitas egzempliorius iš Waipoua miško parko Šiaurės saloje
Medis augantis Waipoua miško parke
Medis iš Koromandelio pusiasalio (Coromandel) Naujosios Zelandijos Šiaurės saloje
Nupjauto Pietų agatmedžio kamienas
Nupjauto Pietų agatmedžio kamienas. 2
Pietinis agatmedis - Laiptai (Iš Kauri muziejaus Naujojoje Zelandijoje)
Iš Pietinio agatmedžio išdrožti suolas ir stalas
Pietinio agatmedžio sakai
Pietinis agatmedis, (lot. Agathis australis, angl. Kauri/New Zealand kauri) - araukarijinių (Araucariaceae) šeimos, agatmedžių (Agathis) genties augalų rūšis.
De kauri (Agathis australis) is een conifeer die endemisch is in Nieuw-Zeeland. Kauri-bossen zijn enkel nog te vinden in het noordelijke gedeelte van het Noordereiland in de regio Northland. Kauri's kunnen tientallen meters hoog worden en zijn pas na achthonderd jaar volgroeid.
Door grootschalige houtkap is het grootste gedeelte van de kauri-bossen vernietigd. Geschat wordt dat ruim 95% van de bossen is gekapt. Ook de oorspronkelijke bewoners van Nieuw-Zeeland, de maori's, gebruikten het hout voor diverse doeleinden. Tegenwoordig is de kauri beschermd en mag deze alleen met een speciale vergunning gekapt worden. Daarnaast zijn er bossen aangelegd met jonge aanplant, om de kauri te behouden voor de toekomst.
De grootste resterende kauri is de Tane Mahuta, in het Waipoua Forest. Deze boom is ongeveer 51 m hoog en heeft een stamomtrek van ongeveer 13,8 m. De boom wordt geschat tussen de 1250 en 2500 jaar oud te zijn.
Kaurihout is goed te bewerken. De belangrijkste bron van hout op het ogenblik zijn oude boomstronken die uit de grond opgegraven worden en vervolgens worden gedroogd op de velden. Hiervan worden meubels, maar ook grote kunststukken gemaakt.
De kauri (Agathis australis) is een conifeer die endemisch is in Nieuw-Zeeland. Kauri-bossen zijn enkel nog te vinden in het noordelijke gedeelte van het Noordereiland in de regio Northland. Kauri's kunnen tientallen meters hoog worden en zijn pas na achthonderd jaar volgroeid.
Door grootschalige houtkap is het grootste gedeelte van de kauri-bossen vernietigd. Geschat wordt dat ruim 95% van de bossen is gekapt. Ook de oorspronkelijke bewoners van Nieuw-Zeeland, de maori's, gebruikten het hout voor diverse doeleinden. Tegenwoordig is de kauri beschermd en mag deze alleen met een speciale vergunning gekapt worden. Daarnaast zijn er bossen aangelegd met jonge aanplant, om de kauri te behouden voor de toekomst.
De grootste resterende kauri is de Tane Mahuta, in het Waipoua Forest. Deze boom is ongeveer 51 m hoog en heeft een stamomtrek van ongeveer 13,8 m. De boom wordt geschat tussen de 1250 en 2500 jaar oud te zijn.
Kaurihout is goed te bewerken. De belangrijkste bron van hout op het ogenblik zijn oude boomstronken die uit de grond opgegraven worden en vervolgens worden gedroogd op de velden. Hiervan worden meubels, maar ook grote kunststukken gemaakt.
Agathis australis, best kjend som kauri, er eit kongleberande tre som finst nord for 38°S på Nordøya på New Zealand. Av volum (men ikkje i høgde) er dette det største treet i landet. Dei høgaste trea kan nå opp til 50 meter over skogbotnen. Treet har glatt bork og små ovale blad. Andre vanlege namn på treet for å skilja det frå andre i Agathis-familien er sørleg kauri eller New Zealand-kauri.
Kauri er mellom dei eldste treslaga i verda, og har utvikla ei unik nisje i skogen. Med sitt uvanlege regenerasjonsmønster og samverknad med jordsmonnet, er treet i stand til å ta opp konkurransen med seinare utvikla og snøggare veksande dekkfrøblada planteslag (angiospermar). Fordi det er ei slik iaugefallande art, vert skogar der kauritreet finst gjerne kalla kauriskogar, sjølv om kauri ikkje treng å vera det mest utbreidde treslaget der. I det varmare nordlege klimaet har kauriskogar ein større artsrikdom enn i andre førekomstar lenger sør.
Unge plantar har ein rett vokster og er på skap som ei trong kjegle med greiner som veks ut langs heile stammen. Etter som trea veks i høgda, feller dei dei nedste greinene, og hindrar på denne måten epifyttar å få feste. Hjå utvaksne tre dannar greinene i toppen imponerande kroner som breier seg ut over alle dei andre trea som veks der, og dominerer kollane i skogen.
Borken som flassar av kauritrea vernar dei mot parasittplantar, og vert liggjande nede langs rotstamma. Hjå store tre kan borken danna haugar på to meter eller meir.[1]Borken på utvaksne tre fell av i tjukke, uregelmessige flak, og treet skil ut mengder av gulaktig kvae, særleg der det oppstår sår. [2] Kauritrea har ein tendens til å veksa i små grupper eller flekkvis spreidde i blandingsskog.[3]
Kauriblad er tre til sju centimeter lange og ein centimeter breie, harde og lêraktige i struktur, og utan midtfure. Dei er grupperte i motståande par eller i kransar med tre blad på kvistane. Blada til små plantar er større enn på vaksne tre. Konglene er runde, fem til sju cm i diameter, og mognast 18 til 20 månadar etter pollineringa. Frøkonglene fell frå kvarandre når dei er mogne og set fri frø som er utstyrte med vengjer, og som vert spreidde med vinden. Hannkonglar (pollenkongler) og hokongler (frøkongler) sit på same treet. Fertilisering av frøa skjer ved pollinering, med pollen frå det same eller frå eit anna tre. Spireevna til frøa avtek snøgt med alderen etter frisetjinga. Om lag 50 % av frøa frå ei frøkongle er i stand til å spira, dette avtek til mindre enn 1% etter åtte månadar.[4]
Kauriskogar er mellom dei eldste i verda. Føregangarane til kauritreet dukka opp i juratida (for mellom 190 og 135 millionar år sidan).
Agathis australis kan veksa seg 40 til 50 meter høge, og diameteren til stammene kan verta store nok til å måla seg med californisk mammuttre (Sequoiadendron giganteum) med over fem meter. Dei største kauritrea er ikkje så vide nede på stammene, men inneheld meir tømmer i dei sylindriske stammene enn tilsvarande mammuttre med avsmalnande stammer.
Det største eksemplaret det finst oppteikningar om, voks ved utspringet til elva Tararu Creek som renn ut i Haurakigolfen like nord for elva Waihou River ved Thames. Dette treet var kjent som «Det store skrømtet». Lokalhistorikaren Alastair Isdale frå Thames skreiv at dette treet målte 8,54 meter i diameter og 26,83 meter i omkrins. Det gjekk med i ein brann omkring år 1890.[5]
Eit kauritre ved Mill Creek i Mercury Bay vart oppmålt tidleg i 1840-åra, og var 22 meter i omkrins og 24 meter opp til dei første greinene. Dette treet vart truleg felt omkring 1870. [6]
Gjennom levetida til trea aukar som regel vekstsnøggleiken med alderen, han når etter kvart eit maksimum, for så å avta.[7]
Ved ei undersøking i 1987 målte ein at den årlege tilveksten i diameter frå tre til tre varierte mellom 1,5 og 4,6 mm i året med eit gjennomsnitt på 2,3 mm årleg. Dette tilsvarar 8,7 årringar for kvar cm stamme, og om lag halvparten av det som tidlegare vanlegvis har vore nemnt som vekstsnøggleik. Den same undersøkinga konkluderte med at det berre var ein svak samanheng mellom alder og diameter. Individuelle tre med diameter innanfor same ti-centimetergruppe kan variera i alder med 300 år, og det største treet som veks på ein gjeven stad er ofte ikkje det eldste.[8]
Ekspertar er samde om at det på grunn av variasjonen i vekstsnøggleik ikkje er mogeleg å fastslå den nøyaktige alderen til eit tre berre ut frå diameteren. [9][8]
Trea kan vanlegvis leva i meir enn 600 år. Truleg er mange individ over 1000 år, men der er ingen sikre prov på at trea kan verta meir enn 2000 år gamle. (Ahmed & Ogden 1987) [8]
Eit særsynt trekk ved desse trea si unike økologiske nisje er tilhøvet til jordsmonnet der dei veks. Mykje på same måten som plantar i Sydtaks-familien (Podocarpaceae), tek dei til seg næring frå organisk avfall nær jordoverflata gjennom fine rothår. Dette jordlaget består av organisk materiale som er danna av nedfalle lauv og greiner så vel som døde tre, og det foregår heile tida ei biologisk nedbryting her. På den andre sida vil dekkfrøblada tre som til dømes māhoe (Melicytus ramiflorus) få tilført ein god del av næringa si frå det djupare mineralrike laget i jorda. Sjølv om det meste av røtene til kauritrea ligg svært grunt, har dei òg fleire loddrette, djuptgåande røter (festerøter) som gir eit godt feste i jorda. Slikt feste er naudsynt for tre med storleik som kauri, som elles ville ha lett for å verta nedblåste, særleg i stormar og syklonar.
Kauritrea kan endra jordsmonnet ved hjelp av sitt eige avfall (lauv, bark og greiner) på ein måte som fremjar eigen vokster og reproduksjon, og hemmer oppeksten av konkurrerande arter. Planteavfallet frå kauritrea er mykje surare (acidisk) enn frå dei fleste andre treslag, og når det vert brote ned, vert det samstundes frisett sure emne. Ved utvasking under nedbør vert desse sure molekylane vaska ned gjennom jordlaga, og frigjev her andre næringsemne som er bundne i leire, som til dømes nitrogen og fosfor. Slik vert desse viktige næringsemna utilgjengelege for andre plantar sidan dei vert vaska ned i djupare jordlag under kauritreea. Denne prosessen vert kalla podsolisasjon, og endrar jordfargen til matt gråleg. Eit einskild tre har dermed tilgang til eit eige jordområde kring røtene, kalla cup podsol («podsolgryte»). Denne prosessen er viktig for at kauritrea skal overleva, ettersom dei tevlar med andre arter om plassen. [10]
Nedfall av lauv og andre rotnande delar frå kauri går mykje saktare i oppløysing enn avfall frå andre plantearter. Utanom surleiken inneheld kauri også andre stoff som t.d. voks og fenolar som er skadelege for mikroorganismar. Dette fører til ei stor opphoping av avfall inntil stammen til eit utvakse tre, og røtene til treet får næring av dette. Desse røtene er også tilhaldsstad for ein symbiotisk sopp kjend som mykorrhiza, og denne aukar planten si evne til å ta til seg næring. I dette tosidige tilhøvet dreg også soppen fordel av næring frå trerøtene. Med slik samverknad med jordsmonnet er kauritre i stand til å «svelta ut» yngre, konkurrerande arter.
Sett på bakgrunn av den lokale topografien, er kauritrea langt frå tilfeldig plasserte i lendet. Som nemnt over, må kauritre ta næringa frå rivaliserande plantar for å overleva. Ein viktig tilleggsfaktor som må nemnast er hellinga i landskapet. Vatn frå åsane strøymer nedetter liene påverka av tyngdekrafta og tek med seg næringsemne frå jordsmonnet. Dette fører til ein gradient frå næringsfattig jord øvst i åsane til rikare jordsmonn nedanfor. Næringsstoff som er vaska bort, vert erstatta av vassoppløyst nitrat og fosfat som trengjer seg ned skråningane og favoriserer oppvekst av arter som konkurrerer med kauri. Lenger oppe i åsane vert jordsmonnet derimot meir næringsfattig og betre tilpassa kauri. Den høge, rette og greinlause stamma til utvaksne tre gir meir ljos til jordarealet ved rota, og dette favoriserer oppveksten til trea sine frøplantar som er ljoskrevjande og som finn seg betre til rette i denne heller næringsfattige jorda, medan tevlande arter har dårlegare oppvekstvilkår her. I Waipoua Forest kjem dette til syne ved at der er rikare førekomstar av kauritre langs åsryggane, og større konsentrasjonar av dei viktigaste rivalane, som t.d. taraire (Beilschmiedia tarairi) lægre i landskapet. Dette mønsteret er kjent som nisjeseparasjon, og gjer at meir enn ei art kan leva i same området. Av dei planteartene som veks saman med kauri finst tawari (Ixerba brexioides), som til vanleg førekjem i større høgder der næringsomsetjinga er naturleg sein.
Kauritre veks no nord for den 38. sørlege breiddegraden, den sørlege grensa strekkjer seg frå Kawhia Harbour i vest og aust til Kaimai Ranges.[11]
Utbreiinga til kauritrea har variert sterkt gjennom geologiske periodar på grunn av klimaendringar. Dette er synleg i den nyare holocenperioden ved migrasjonen sørover etter den siste istida. I den tida då store isbrear dekte mykje av kontinenta på jorda, greidde kauri berre å overleva i isolerte lommer, for det meste berre heilt i nord. Karbondatering er ein teknikk som vitskapsmenn nyttar for å finna ut om den historiske utbreiinga til trea, ved å måla alderen til stokkar av kauritre som er funne i torvmyrer. Den kaldaste perioden i nyare tid var for grovt rekna 15-20 000 år sidan, og på denne tida var kauritre truleg berre å finna nord for Kaitaia, som ikkje ligg langt frå nordspissen til Nordøya, North Cape. Om lag som kumara (søtpotet) som veks på New Zealand, treng kauritre ein gjennomsnittstemperatur på 17°C eller meir gjennom storparten av året. Tilbaketrekkinga til kauritrea kan faktisk nyttast i klimaforsking for å klårleggja temperaturendringane i denne perioden.
Det er enno uvisst om kauritrea rekoloniserte Nordøya frå ein einskild førekomst langt nord, eller frå spreidde lommer med isolerte førekomstar som hadde greidd å overleva trass i dei klimatiske tilhøva. Dei spreidde seg sørover gjennom Whangarei, forbi Dargaville og så langt sør som til Waikato, og nådde den største utbreiinga si for 2000-3000 år sidan.[11] Det er ting som tyder på at dei har drege seg litt attende seinare, og dette kan tyda på at temperaturen har gått litt ned etter den tid. På det snøggaste breidde trea seg sørover med ein fart på 200 meter i året.[11] Uavhengig av kvar trea hadde utgangspunktet sitt for denne vandringa, er utbreiinga sørover relativt snøgg for eit tre som kan bruka eit millennium på å oppnå full vokster, men det kan forklarast ut frå livsmønsteret til treet.
Kauritrea er avhengige av vind, både til pollinering og til å få spreidd frøa. Mange andre plantar får frøa sine spreidde over store fråstandar av fruktetande (frugivore) dyr (til dømes kererū, ei art duer). Kauritrea når snøgt eit stadium der dei kan danna frø, det tek berre om lag 50 år før dei kan laga avkom. Dette karaktertrekket gjer trea til ei slag pionerart, trass i at den lange levetida deira er meir karakteristisk for k-selekterte arter.
På same måten som kauritreet har ei eiga nisje for påverknad av jordsmonnet, har det også ein særskild strategi for å regenerera, samanlikna med dekkfrøblada blømande grannar. Dette liknar mykje på sydtaks- og blomstertreskogar lenger sør; kauri krev mykje meir ljos og større opne område for å veksa opp, medan dekkfrøblada tre, som til dømes puriri (Vitex lucens) og kohekohe (Dysoxylum spectabile) toler betre skugge. Desse artene kan regenerera på stader der det er mindre ljos på bakkenivå, det rekk gjerne med at ei grein fell av eit tre og gir ein ljosopning. Kauritre må leva lenge nok til at det vert større forandringar, slik at dei får nok ljos til at frøa spirer. På stader der større skogområde vert borte, til dømes ved tømmerhogst, kan kauriplantar leva lenge nok til å mognast; ikkje berre på grunn av at dei får meir solljos, men òg fordi dei toler ein del vind og noko frost. Kauritre slår seg til i dei øvre partia i åsane, der dei er utsette for vêr og vind, medan mindre tre som dominerer i skogbotnen lenger nede, er skjerma både av dei større trea som veks over dei og av kvarandre. I opne område utan vern er desse trea mindre i stand til å veksa opp.
På grunn av denne spesielle måten å regenerera på, kan kauritre leva i meir enn eit tusen år, medan dei fleste andre treslag eldest lenge før dei når ein slik alder. Denne ekstraordinære alderen viser berre kor lenge desse artene må venta på at det skal oppstå vekstforandringar store nok til å favorisera regenerasjonen deira. Når ei slik større endring skjer, betyr det òg at kauritre regenererer en mass, og dannar ein kohort eller generasjon av tre på same alder som veks opp etter kvar slik forandring. Kauritre i eit bestemt område er derfor gjerne av same alder. På grunn av denne måten å regenerera på, kan fordelinga av kauritre fortelja forskarar når og kvar forandringane har funne stand, og kor store dei har vore. Ein større førekomst av kauritre kan vera eit teikn på at området er utsett for forandringar. Kauri spirer rett nok i område med lite ljos, men ein mykje større del av frøplantane går til grunne her, så dei trea som overlever sjølvtynninga og veks opp til ungtre finst gjerne i meir ljosrike område.
I periodar med mindre forandringar har kauri tendens til å missa territorium til dekkfrøblada konkurrentar som er i betre stand til å etablera seg under meir skuggefulle vekstvilkår. I heilt stabile periodar har kauritre derfor tendens til å førekoma meir sjeldan fordi dei vert utkonkurrerte av tevlande arter. Den økologiske biomassen til kauri vert mindre i slike periodar, og meir biomasse vert konsentrert hos dekkfrøblada arter, som til dømes towaitre (Weinmannia silvicola). Kauritre vil også verta meir vilkårleg spreidde etter som dei eldest, fordi trea døyr i ulik alder, og periodar med høvelege vilkår for regenerering vert meir sjeldne og sporadiske. Gjennom tusenår vil desse vekslingane i vekstvilkår skapa ein «tautrekkingseffekt» der kauri trekkjer seg oppetter åssidene i rolege periodar, for så å ta over lågareliggjande område att når vekstvilkåra endrar seg i favør av kauri. Sjølv om slike endringar er uråd å sjå i levetida til eit menneske, har granskingar av noverande distribusjonsmønster, oppførsel til eksemplar i eksperimentelle omgjevnader og undersøkingar av pollensediment (palyonologi) kasta ljos over livssoga til kauritreet.
Hard tømmerhogst som starta kring 1820 og som heldt fram i om lag 100 år, har redusert talet på kauritre i New Zealand i stor grad.[12] Det er rekna ut at før den europeiske innvandringa dekte kauriskogane på Nordøya eit areal på minst 12 000 km2. Kring året 1950 hadde dette arealet minska til om lag 1 400 km², og omfatta omkring 47 kauriskogar der dei beste kauritrea var fjerna. Kring år 1900 var mindre enn 10 % av dei opphavlege kauritrea i live. I dag reknar ein med at det er om lag 4 % av uhoggen kauriskog attende, spreidd i små lommer.[13]
Ein meiner at om lag halvparten av tømmeret vart brent, anten med vilje eller ved uhell. Meir enn halvparten av det som var att, vart eksportert til Australia, Storbritannia og andre land, resten vart nytta lokalt til bygging av skip og hus.
Mykje av tømmeret vart selt for summar som berre var tilstrekkeleg til å dekkja løner og utgifter samt ei rimeleg forrenting på kapitalen som var skoten inn i denne industrien. Frå 1871 til 1895 tyder rekneskapar på ein pris på omkring åtte shilling (tilsvarande $20 i 2003)[14] pr eit hundre superficial feet (1 superficial foot = 2360 cm³), noko som tilsvara 34 shillings/m³. [15]
Regjeringa heldt fram med å selja store område kauriskog til sagbrukseigarar, som omsynslaust nytta seg av dei mest tenlege effektive og økonomiske midlane for å gjera seg nytte av tømmeret. Resultatet av dette vart mykje sløsing, svinn og øydelegging. Ved eit skogsal i 1908 vart meir enn fem tusen kauritre på rot med eit totalt volum på om lag 47 000 m³, selde for mindre enn to pund treet. (To pund i 1908 utgjorde kring NZD$100 i 2003)[14].[16] Det er sagt at i 1890 fall prisane på tømmer på rot så lågt som ned til åtte pence/m³ (NZD$1,80 i 2003)[14], sjølv om utgiftene til hogst og transport fram til sagbruka stort sett var høge på grunn av det vanskelege terrenget der trea var å finna.[17]
Maoriane var dei første som nyttiggjorde seg treet. Somme av dei største krigskanoane nord på Nordøya, waka, var hola ut av ein einskild kauristamme med eld og steinreidskap, etter at treet var felt under spesielle seremoniar. Desse kunne vera opp til 25 m lange.[18] I dag er bruken av trevirke frå kauri under strenge restriksjonar, men i fortida gjorde storleiken og styrken til kauritømmer det populært til bygging av hus, bruer og skipsbygging, særleg til master på seglskuter på grunn av den rette voksteren til stammane og fråvær av greiner i store delar av høgda til trea. Kaurikroner og trestubbar var høgt verdsette og etterspurde som utsmykka panel så vel som til eksklusivt innbu. Trestammane stod ikkje så høgt i verdi, men den ljose veden gjorde dei veleigna til material for enklare møblar så vel som til sisterner, tønner, bruer, byggjematerial, gjerde, modellar til metallstøypeformer, store rullar til tekstilindustrien, jarnvegssviller og til avstiving i gruver og tunnellar, mellom mykje anna.
Sist på det 19. hundreåret og tidleg i det 20. var kauri-gum, meir eller mindre forsteina kaurikvae, ei verdfull vare, særleg nytta til poleringsmiddel, ferniss og i framstilling av linoleum, og stod sentralt i ein omfattande industri nord på New Zealand i si tid.
Betydelege mengder kauri har vorte funne nedgrave i det som i dag er saltmarsk, som eit resultat av tidlegare tiders naturkatastrofar, som til dømes vulkanutbrot, endringar i havnivået og flaum. Slike trestykke har vorte aldersbestemte ved hjelp av radiokarbondatering, og funne å vera 50 000 år gamle eller eldre. Borken og frøkonglene til trea har ofte overlevd saman med stammen, men går fort i oppløysing etter at dei er gravne opp og kjem i kontakt med luft.
Kvaliteten til det oppgravne treverket varierer, somt er i overraskande god stand, samanlikna med nyfelt kauri, men ofte ljosare i farge. Dette kan påverkast med bruk av beis, som får fram mørke brune og grønaktige fargetonar som ofte framhevar detaljane i trestrukturen. Etter ein tørkingsprosess kan slik gammal kauri brukast til møblar og anna inventar.
I 1921 selde filantropen James Trounson frå Cornwall eit større landområde — som låg inntil eit mindre statleg område — til regjeringa for 40 tusen pund, og dette området skulle innehalda minst 4 000 kauritre. Litt etter litt har Trounson lagt nye areal til dette, som gåve, slik at det som no er kjent som Trounson Park har fått ei flatevidd på i alt fire km².
Det som gjer Waipoua Forest viktig med omsyn til kauritreet, var at dette var den einaste kauriskogen som stod att i nokolunde urørt opphavleg tilstand, og at han var stor nok til å gje rimelege vilkår for permanent overleving av trea. Den 2. juli 1952 vart eit område på meir enn 80 km² av Waipoua gjort til eit skogsreservat etter ein søknad til regjeringa.[19]
Dei små attståande lommene med kauriskogar i New Zealand har overlevd i område som ikkje vart utsette for skogbrenning av māoriar, og som var for vanskeleg tilgjengelege for europeiske tømmerhoggarar. Det største området med utvaksen kauriskog er Waipoua Forest i Northland. Utvaksen og oppveksande kauri kan òg finnast i andre nasjonale og regionale verneområde, som t.d. Puketi og Omahuta Forests i Northland, i Waitakere Ranges nær Auckland, og i Coromandel Forest Park på halvøya Coromandel Peninsula.
Dei mest kjende kauritrea er Tāne Mahuta og Te Matua Ngahere i Waipoua Forest, eit 25 km² stort skogområde som inneheld tre fjerdedelar av kauritrea som står att på New Zealand. Desse to trea er vortne turistattraksjonar på grunn av storleiken sin. Tāne Mahuta, som har fått namn etter den māoriske skogguden Tāne, er det største nolevande kauritreet, med ein omkrins på 13,77 meter, og stamma er 17,68 meter høg.
Te Matua Ngahere, som tyder Far til skogen, er mindre, men tjukkare enn Tāne Mahuta, med omkrins 16,41 meter.
Kauri er vanlege tre i parkar og hagar rundt i New Zealand. Dei er verdsette for den karakteristiske utsjånaden til unge tre og fordi dei treng lite stell når dei først har vakse opp (sjølv om dei minste plantane er kjenslevare for frost).
.jpg)
_(Agathis_australis).jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
|besøksdato= (hjelp) |besøksdato= (hjelp) |besøksdato= (hjelp)CS1-vedlikehald: Fleire namn: forfattarliste (link) 
Wikimedia Commons har multimedia som gjeld: Agathis australis
Agathis australis, best kjend som kauri, er eit kongleberande tre som finst nord for 38°S på Nordøya på New Zealand. Av volum (men ikkje i høgde) er dette det største treet i landet. Dei høgaste trea kan nå opp til 50 meter over skogbotnen. Treet har glatt bork og små ovale blad. Andre vanlege namn på treet for å skilja det frå andre i Agathis-familien er sørleg kauri eller New Zealand-kauri.
Kauri er mellom dei eldste treslaga i verda, og har utvikla ei unik nisje i skogen. Med sitt uvanlege regenerasjonsmønster og samverknad med jordsmonnet, er treet i stand til å ta opp konkurransen med seinare utvikla og snøggare veksande dekkfrøblada planteslag (angiospermar). Fordi det er ei slik iaugefallande art, vert skogar der kauritreet finst gjerne kalla kauriskogar, sjølv om kauri ikkje treng å vera det mest utbreidde treslaget der. I det varmare nordlege klimaet har kauriskogar ein større artsrikdom enn i andre førekomstar lenger sør.
Agatis nowozelandzki, soplica kauri, soplica południowa, soplica australijska (Agathis australis) - gatunek drzewa z rodziny araukariowatych. Występuje na Wyspie Północnej w Nowej Zelandii.
Agatis nowozelandzki, soplica kauri, soplica południowa, soplica australijska (Agathis australis) - gatunek drzewa z rodziny araukariowatych. Występuje na Wyspie Północnej w Nowej Zelandii.
Damarovník južný (Agathis australis) je druh damarovníka.
Damarovník južný je obrovský ihličnan vyskytujúci sa v zmiešaných lesoch mierneho pásma. Vyskytuje sa na Severnom ostrove Nového Zélandu. Vytvára až 30 metrov vysoký nerozkonárený kmeň a týči sa nad úroveň okolitého lesa i 40 a viac metrov. Na rozdiel od väčšiny ihličnanov, ktoré majú ihlicovité listy, damarovník južný ich má ploché, kožovité a podlhovasté. Samice majú guľovité a samci valcovité šišky. Tento druh je zrejme najobľúbenejším domácim novozélandským stromom. Známy je aj pod názvom kauri.
Má ľahké a trvanlivé vysokokvalitné drevo, preto sa vo veľkom pestuje v subtrópoch a teplej časti mierneho pásma po celom svete. Jeho drevo bolo vysoko oceňované a používané od koloniálnych čias devätnásteho storočia. Okrem neho sa však používa aj jeho veľmi hodnotná živica, používaná pri výrobe linolea, kvalitných farieb a lakov. Hovorí sa, že drevo z jedného stromu postačí na stavbu domu aj celého domového nábytku. Bohužiaľ však táto ťažba dreva mala za následok aj rapídny úbytok damarovníkových lesov z pôvodných 1,2 milióna hektárov na 140 hektárov.
Podľa Červeného zoznamu 2000 patrí medzi menej rizikové druhy, ale je závislý od ochrany. Pre damarovník je najväčšou hrozbou nadmerná ťažba dreva a živice. Hoci je schopný regenerácie, trvá tento proces veľmi dlho. preto sú ďalšími faktormi smršte a požiare. Damarovník sa väčšinou vyskytuje v rezerváciách ktoré spravuje Novozélandský úrad na ochranu prírody. Najväčšie lesné plochy sú v rezerváciách Waipoua, Mataraua, a Waima.
Commons ponúka multimediálne súbory na tému Damarovník južný
Wikidruhy ponúkajú informácie na tému Damarovník južný
Tento článok týkajúci sa botaniky je zatiaľ „výhonok“. Pomôž Wikipédii tým, že ho doplníš a rozšíriš. Kauriträdet (Agathis australis[1]) är en trädart som är endemisk för Nordön i Nya Zeeland. På grund av hög avverkningstakt under 1800-talet och tidiga 1900-talet finns få skogar med kauriträd kvar. I nationalparken Waipouaskogen finns dock flera stora exemplar. Kauriträden växer rakt och når normalt en höjd av 40–50 meter, och det är den största trädarten i Nya Zeeland.
Arten beskrevs först av David Don och den fick sitt nu gällande namn av John Lindley. Agathis australis ingår i släktet Agathis och familjen Araucariaceae.[2][3] Inga underarter finns listade i Catalogue of Life.[2]
Trädet är ett barrträd som förekommer i hela skogar, men skog som innehåller kauri är allmänt känd som kauriskog, trots att kauri inte behöver vara det mest förekommande trädet i just den skogen. Trädet växer rakt uppåt och har formen av en smal kon med grenar som skjuter ut från stammen. Vartefter trädet växer så kommer konen vidgas och trädet bilda en krona. Flagnande bark skyddar trädet från parasiter som annars är vanliga på träd. Det största kauriträdet var känt som The Great Ghost. Historikern Alastair Isdale skrev att trädet var 8,54 meter i diameter, och 26,83 meter i omkrets. Det brann dock upp ungefär 1890.
Trädet bildar små kottar med frön. Dessa är nästan klotformade. Betraktat den lokala topografin, är Kauri långt från slumpvis utspridda utan finns i allmänhet i mindre grupper och på höjder. Det senare fenomenet kallas nischdifferentiering eller -partitionering. Till de arter som lever vid sidan av Kauri finns Tawari(Ixerbaceae), ett fjällnära lövträd.
Rotsystemet är ganska grunt, vilket medför att träden emellanåt blåser omkull. Den sura miljö som trädets nedfallande avfall medför, har en inverkan på podsoleringsprocessen och i sin tur att näringsämnen blir tillgängliga på djup nivå i marken. Idag hotas spridningen av en art potatisbladmögel som kallas Phytophthora taxon Agathis (PTA), som tros spridas av svin.
Föregångarna till kaurin framträdde under Juraperioden (för 190 och 135 miljoner år sedan). Träden kan normalt leva längre än 600 år. Antagligen är många individer äldre än 1000 år, men det finns inga avgörande bevis för att träden inte är äldre än 2000 år. (Ahmed & Ogden 1987)
Även om dagens användning är mycket mer begränsad, har storlek och styrka på kauritimmer gjort det till ett populärt trä för konstruktion och skeppsbygge, särskilt då segelfartygs master, på grund av sin parallella fiber och avsaknaden av kvisthål på stora delar av dess höjd / längd.
Wikimedia Commons har media som rör Kauriträd.
Wikispecies har information om Agathis australis.
Kauriträdet (Agathis australis) är en trädart som är endemisk för Nordön i Nya Zeeland. På grund av hög avverkningstakt under 1800-talet och tidiga 1900-talet finns få skogar med kauriträd kvar. I nationalparken Waipouaskogen finns dock flera stora exemplar. Kauriträden växer rakt och når normalt en höjd av 40–50 meter, och det är den största trädarten i Nya Zeeland.
Arten beskrevs först av David Don och den fick sitt nu gällande namn av John Lindley. Agathis australis ingår i släktet Agathis och familjen Araucariaceae. Inga underarter finns listade i Catalogue of Life.
Trädet är ett barrträd som förekommer i hela skogar, men skog som innehåller kauri är allmänt känd som kauriskog, trots att kauri inte behöver vara det mest förekommande trädet i just den skogen. Trädet växer rakt uppåt och har formen av en smal kon med grenar som skjuter ut från stammen. Vartefter trädet växer så kommer konen vidgas och trädet bilda en krona. Flagnande bark skyddar trädet från parasiter som annars är vanliga på träd. Det största kauriträdet var känt som The Great Ghost. Historikern Alastair Isdale skrev att trädet var 8,54 meter i diameter, och 26,83 meter i omkrets. Det brann dock upp ungefär 1890.
Нова Зеландія: Північний острів, півострови Нортланд і Коромандел, на південь до 38 гр.пд.ш. Вид росте в основному в горах на 150-400 м, але, як правило, можна знайти на 0-600 м над рівнем моря. Живе в лісі, який зазвичай включає Podocarpus totara, Podocarpus cunninghamii, Dacrydium cupressinum, Prumnopitys ferruginea. Ґрунти глибокого вивітрювання, безплідні глинисті з базальтовою основою. Річна кількість опадів становить близько 1650 мм / рік на рівні моря, піднявшись приблизно до 2500 мм / рік на найвищих відмітках.
Однодомне дерева 30-50 м у висоту і 100-400 см і більше в діаметрі. Молоді дерева зазвичай домінують у своїх деревостанах і мають вузько стовпчасті крони, які, після виходу вище пологу лісу стають кулястими або з плоскою вершиною. Стовбур дивно циліндричний, майже без видимого конуса, часто 15 м або більше до першого розгалуження на великих деревах. Кора попелясто-сіра, сіро-блакитна, або строкато-фіолетова, з великими, товстими лусками. Бруньки округлі, з лусками, що перекриваються. Листя чергові, сидячі, товсті, шкірясті, з паралельними жилками. Молоді листки листя сизо-зелені, ланцетні, 5-10 см × 5-12 мм. Дорослі листки зелені, злегка сизуваті поблизу черешка, яйцевидно-ланцетні, 2-3,5 см × 10-15 мм, верхівці тупі з коротким черешком. Пилкові шишки міцні, циліндричні, довжиною 2-5 см, на міцній плодоніжці шириною 1 мм. Жіночі шишки майже кулясті, на короткій ніжці, 5-7,5 см в діаметрі, сизо-зелені. Репродуктивний цикл простягається на 19-20 місяців з запилення в жовтні, щоб досягти зрілості в лютому або березні другого року.
Деревина є прямошаруватою, легко обробляється, і дуже міцна. З початку поселення Нової Зеландії європейськими поселенцями великі площі лісів виду були знищені. Дерева чудово підходили для суднобудування. Крім того був деревина використовувалась для будівництва будинків, виготовлення меблів і стінових панелей, огорож та інших цілей. Сьогодні дерева Нова Зеландія захищені і використовуються тільки в ритуальних цілях маорі. Дерева дають живицю і каурійський копал.
Меблі
Сходи в старому каурі дереві
Шишка чоловіча
Шишка жіноча
Насіння
Деревина
Каурійський копал
Agathis australis là một loài thực vật hạt trần trong họ Araucariaceae. Loài này được D.Don Lindl. mô tả khoa học đầu tiên năm 1829.[1]
Agathis australis là một loài thực vật hạt trần trong họ Araucariaceae. Loài này được D.Don Lindl. mô tả khoa học đầu tiên năm 1829.
Agathis australis (D.Don) Lindl., 1829
Синонимы
Новозела́ндское ка́ури, или Ага́тис ю́жный (лат. Agathis australis) — вид деревьев из рода Агатис семейства Араукариевые (Araucariaceae). Является самым крупным в Новой Зеландии видом деревьев. Это один из древнейших видов хвойных деревьев, переживший динозавров и встречавшийся уже во время юрского периода (примерно 150 миллионов лет назад).
Родиной новозеландского каури является северная оконечность Северного острова Новой Зеландии.
Вечнозелёное дерево, высотой 30—50 метров и обхватом ствола до 16 метров. Самые известные каури новозеландцы называют по имени и, как и жители Калифорнии к мамонтовым деревьям, прикрепляют к ним таблички с этими личными именами[1]. Самое большое дерево с собственным именем Тане Махута (маори: «Первое воплощение Тане»)[1], высотой 51,5 метров и обхватом ствола 13,8 метров. Хвоя каури мало напоминает иголки обычных хвойных, скорее это кожистые, овальные листочки оливы или омелы. Кора очень красивая, гладкая, с пятнами отшелушившихся бляшек.
Новозеландское каури является однодомным, раздельнополым деревом с мужскими и женскими шишками на одном дереве. Мужские шишки цилиндрические от 2 до 5 см длиной находятся на черенке. Находящиеся на более коротком черенке женские шишки синевато-зелёные, почти шарообразные диаметром от 5 до 7,5 см. Опыление происходит в октябре, до созревания проходит около 20 месяцев.
Высота вместе с кроной 51,5 м обхват ствола 13,8 м. Высота ствола от земли до первых ветвей 17,70 м, объём ствола 244,5 м³.
Возраст Тане Махута оценивается в 1500—2500 лет (по другой оценке — 1200 лет[1]).
Те Матуа Нгаере имеет высоту вместе с кроной 29,9 м. Высота ствола от земли до первых ветвей 10,21 м. Обхват ствола 16,41 м — самый большой обхват среди каури. Объём ствола 208,1 м³. Возраст дерева более 2000 лет
Листья молодого деревца в парке Gumdiggers.
Мужская шишка каури.
Чешуйка шишки каури.
Кора каури (Северный остров, Новая Зеландия).
Молодое деревце каури в парке Parry (невдалеке от Warkworth, Северный остров, Новая Зеландия).
Второе по возрасту каури „Te Matua Ngahere“ („отец леса“) в заповеднике Waipoua (Северный остров, Новая Зеландия).
„Четыре Сестры“ в заповеднике Waipoua Forest (Северный остров, Новая Зеландия).
Каури в заповеднике Waipoua (Северный остров, Новая Зеландия).
Каури, Waipoua Forest Park (Северный остров, Новая Зеландия).
Ступени в старом дереве каури (Ancient Kauri Museum, Awanui, Новая Зеландия).
Древесина каури.
Янтарная смола каури.
Новозела́ндское ка́ури, или Ага́тис ю́жный (лат. Agathis australis) — вид деревьев из рода Агатис семейства Араукариевые (Araucariaceae). Является самым крупным в Новой Зеландии видом деревьев. Это один из древнейших видов хвойных деревьев, переживший динозавров и встречавшийся уже во время юрского периода (примерно 150 миллионов лет назад).
考里松或紐西蘭貝殼杉（毛利語：Kauri；學名：Agathis australis），是紐西蘭北島北部地區的原始針葉樹。
幾千年來，與地球上其他陸塊隔離的紐西蘭，發展出許多獨特的植物。考里松這種筆直、高大、無節、木質堅韌、耐用的針葉樹，便是其中一種極富經濟價值的優良樹種，也是世界上最好的木材之一。即使沉沒於沼澤中，樹齡高達四萬五千年的考里松，至今乃未腐朽，可見其難以匹敵的耐久性與優越性。
19世紀當來自歐洲的殖民人士發現這種上好的木材之後，隨即展開大規模的砍伐，因為它不僅是做船桅的絕佳材料，也是製作家具, 建築, 貨車枕木的不二選擇. 此外，考里松的樹膠也有很大的用途:它是油漆，蠟燭的主要原料, 也可做為假牙模型, 火種等, 毛利人甚至用它來當燃料煮食, 照明都少不了它。
19世紀以來, 由於殖民者過度砍伐, 使得這種只產於紐西蘭北島，原本廣達三百萬公頃的考里松原始森林，如今只剩約一萬公頃。
位於達格維爾 (Dargaville) 北方的懷波瓦考里松林 (Waipoua Kauri Forest) , 這個保護區是紐西蘭現存最大的考里松林，遊客可在此參觀這種紐西蘭特有的原生樹種，體驗它的雄偉巨大. 若是對早起殖民的考里松伐木歷史有興趣, 在達格維爾海洋博物館，可看到完整的圖片紀錄, 還有被炸沉的「彩虹勇士號」的紀念桅杆，及各種考里松樹膠收藏品。
考里松的葉子的長度通常是到達3-7公分，在紋理上有1公分的寬廣, 堅韌及似皮革, 而且沒有葉主脈。
考里松或紐西蘭貝殼杉（毛利語：Kauri；學名：Agathis australis），是紐西蘭北島北部地區的原始針葉樹。
幾千年來，與地球上其他陸塊隔離的紐西蘭，發展出許多獨特的植物。考里松這種筆直、高大、無節、木質堅韌、耐用的針葉樹，便是其中一種極富經濟價值的優良樹種，也是世界上最好的木材之一。即使沉沒於沼澤中，樹齡高達四萬五千年的考里松，至今乃未腐朽，可見其難以匹敵的耐久性與優越性。
19世紀當來自歐洲的殖民人士發現這種上好的木材之後，隨即展開大規模的砍伐，因為它不僅是做船桅的絕佳材料，也是製作家具, 建築, 貨車枕木的不二選擇. 此外，考里松的樹膠也有很大的用途:它是油漆，蠟燭的主要原料, 也可做為假牙模型, 火種等, 毛利人甚至用它來當燃料煮食, 照明都少不了它。
19世紀以來, 由於殖民者過度砍伐, 使得這種只產於紐西蘭北島，原本廣達三百萬公頃的考里松原始森林，如今只剩約一萬公頃。
位於達格維爾 (Dargaville) 北方的懷波瓦考里松林 (Waipoua Kauri Forest) , 這個保護區是紐西蘭現存最大的考里松林，遊客可在此參觀這種紐西蘭特有的原生樹種，體驗它的雄偉巨大. 若是對早起殖民的考里松伐木歷史有興趣, 在達格維爾海洋博物館，可看到完整的圖片紀錄, 還有被炸沉的「彩虹勇士號」的紀念桅杆，及各種考里松樹膠收藏品。
考里松的葉子的長度通常是到達3-7公分，在紋理上有1公分的寬廣, 堅韌及似皮革, 而且沒有葉主脈。
카우리소나무(kauri---, 학명: Agathis australis 아가티스 아우스트랄리스[*])는 아라우카리아과의 나무이다.[1]
"소나무"라 불리지만 소나무과가 아니라 아라우카리아과에 속한다. 이름은 마오리어로 이 나무를 부르는 이름인 "카우리(kauri)"에서 따왔다.
종소명 "아우스트랄리스(australis)"는 "남쪽의"라는 뜻으로, 남반구 식물임을 뜻한다.
뉴질랜드 북섬 최북단의 노스랜드·오클랜드 지방 및 코로만델반도, 그레이트배리어섬 등지에 빽빽한 카우리소나무숲을 이루며 자란다.
최근에는 카우리역병균(Phytophthora agathidicida)으로 인해 많은 카우리소나무 개체가 피해를 입었다.[2]
키가 30~60m까지 자라는 교목이며, 나무줄기 지름은 1~7m, 흔히 3~4m에 이른다. 나무껍질은 청회색을 띤다.
잎은 길이 20~35mm, 너비 10~15mm로 자라며, 잎자루가 없고 어긋나거나 거의마주난다.
열매는 구과이다. 꽃가루열매(숫열매)는 길이 20~50mm, 너비 1mm 정도로, 한해 내내 열리며 특히 9월에서 이듬해 1월 사이에 많이 열린다. 씨열매(암열매)는 둥근 모양으로 지름 50~75mm 정도이며, 비늘조각 길이는 18mm 정도이다.[3] 보통 9월에서 12월 사이에 열리며, 수분되면 19~20개월 뒤에 익는다. 익은 열매는 12~5월 사이, 특히 2~3월에 볼 수 있다. 씨는 날개가 있어 바람을 타고 퍼진다.
거대한 카우리소나무 목재가 마오리족 전통 카누를 만드는 데 이용되었으며, 나뭇진이 난방 및 조명에 쓰이기도 했다.[4] 또한 카우리나무를 태워 나온 그을음이 전통 문신에 이용되었다.[4]
이후 유럽계 정착민들도 카우리소나무를 조선 및 토목건축 등에 이용하였다.[5]
토타라나한송(Podocarpus totara)과 함께 마오리족에게 아주 중요한 나무였다. 북부마오리족은 카우리소나무가 향고래의 아버지라고 믿었으며, 카우리소나무와 향고래가 각각의 영역 내에서 랑가티라(추장)일 것으로 여겼다. 이는 카우리소나무와 향고래 모두 크기가 거대하며, 카우리소나무 껍질과 향고래 피부의 질감이 비슷한 데다가 카우리소나무의 나뭇진이 용연향과 비슷하게 여겨졌기 때문이다.
카우리소나무
나무껍질
잎
열매
카우리소나무 군락
.jpg)
.jpg)
