Multimedia w Wikimedia Commons Sosna kalifornijska, sosna radiata (Pinus radiata D.Don) – gatunek drzewa z rodziny sosnowatych. Sosna kalifornijska pochodzi z południowych wybrzeży Kalifornii, występuje na ograniczonych obszarach Santa Cruz, zatoki Monterey i San Luis. Odmiana Pinus radiata var. binata rośnie na zachodnim wybrzeżu Kalifornii Dolnej w Meksyku, w tym na wyspie Guadalupe.
Drzewo szybko rosnące. Gatunek jednopienny – męskie i żeńskie szyszki mogą rosnąć na jednym drzewie. Dojrzałe szyszki nasienne długo pozostają zamknięte na drzewie, otwierają się tylko podczas bardzo suchego i gorącego lata lub w czasie pożaru lasu. Z uwolnionych podczas pożaru nasion może odnowić się las.
W swoim naturalnym areale rośnie na obszarach do 400 m n.p.m. Gatunek tolerancyjny w stosunku do gleby, preferuje suche, skaliste podłoże i klimat zbliżony do śródziemnomorskiego. Źle znosi temperatury poniżej 15 °C.
Introdukowana do Nowej Zelandii w 1850 roku, stanowi obecnie 90% drzewostanu lasów gospodarczych tego kraju. Rozprzestrzeniła się również w naturalnych skupiskach leśnych i na niektórych obszarach traktowana jest jako chwast.
Populacje odmiany typowej, rosnące na naturalnych stanowiskach w Kalifornii, są zagrożone chorobą wywoływaną przez grzyb Fusarium circinatum. Grzyb ten występował naturalnie na południowym wschodzie USA i został przeniesiony do Kalifornii, gdzie zaraził ok. 80–90% populacji sosny kalifornijskiej. Obumierające drzewa przyciągają owady, m.in. korniki, które roznoszą chorobę na kolejne drzewa.
Jest głównym gospodarzem rośliny pasożytniczej Arceuthobium littorum (pasożyt pędowy)[3].
Synonimy: Pinus tuberculata D. Don, P. insignis Douglas ex Loudon.
Pozycja gatunku w obrębie rodzaju Pinus[4]:
Tworzy mieszańce z P. attenuata – P. ×attenuradiata Stockwell & Righter. Wyróżnia się odmiany:
Międzynarodowa organizacja IUCN przyznała temu gatunkowi kategorię zagrożenia CD (conservation dependent), czyli jest gatunkiem o niskim ryzyku wymarcia, chociaż zależnym od podjętych działań ochronnych[2]. Populacje odmiany var. binata rosnące na wyspie Guadalupe uznane zostały za zagrożone (kategoria zagrożenia EN)[5], na skutek długotrwałego niszczenia siewek przez zdziczałe kozy zasiedlające wyspę. Proces ten trwał od połowy XIX w. i dopiero w 2005 r. zakończono program usunięcia kóz z wyspy. Dzięki temu drzewostan zaczął się odnawiać.
Ze względu na szybki wzrost stosowana do zalesiania na obszarach o ciepłym klimacie Europy, Afryki Południowej i Australii. W pierwszym roku osiąga już 1,5 m wysokości. Sosna sadzona jest głównie jako źródło drewna oraz na terenach przybrzeżnych, zniszczonych pożarami.
Sosna kalifornijska, sosna radiata (Pinus radiata D.Don) – gatunek drzewa z rodziny sosnowatych. Sosna kalifornijska pochodzi z południowych wybrzeży Kalifornii, występuje na ograniczonych obszarach Santa Cruz, zatoki Monterey i San Luis. Odmiana Pinus radiata var. binata rośnie na zachodnim wybrzeżu Kalifornii Dolnej w Meksyku, w tym na wyspie Guadalupe.
