Sphagnum

Barnamosar (fræðiheiti: Sphagnum) er ættkvísl mosa sem eru afar rakadrægir. Barnamosi vex aðalega á norðurhveli jarðar í freðmýri, en einnig er að finna tegundir (þótt þær séu færri) á suðurhveli jarðar.

Nafnsifjar

Íslenska heitið "barnamosi" er komið til af því að hann var settur undir hjá ungbörnum og dró í sig þvag þegar þau migu undir. Hann hefur einnig notagildi eins og að vera jarðvegsumbót, einangrun, gleypir, og eldsneyti. Dæmi voru til þess að hann væri notaður sem nokkurs konar dömubindi með því að vefja hann í léreft og sem sáraumbúðir (í mosanum er bakteríudrepandi efni).

Flokkun

Til ættkvísla Barnamosar teljast 382 tegundir^[1].

• Sphagnum fuscum
• Sphagnum girgensohnii
• Sphagnum magellanicum
• Sphagnum papillosum
• Sphagnum palustre
• Sphagnum squarrosum
• Sphagnum fallax

Tegundir á Íslandi

Á Íslandi eru 29 tegundir af þessum mosum^[2]:

1. Sphagnum affine Renauld & Cardot — Gaddaburi
2. Sphagnum angermanicum Melin — Glæsiburi
3. Sphagnum angustifolium (C.E.O.Jensen ex Russow) C.E.O.Jensen — Gulburi
4. Sphagnum balticum (Russow) Russow ex C.E.O.Jensen — Smáburi
5. Sphagnum capillifolium (Ehrh.) Hedw. — Flikruburi
6. Sphagnum centrale C.E.O.Jensen — Fölburi
7. Sphagnum compactum Lam. & DC. — Digurburi
8. Sphagnum contortum K.F.Schultz — Brúnburi
9. Sphagnum denticulatum Brid. — Hornburi
10. Sphagnum fallax (H.Klinggr.) H.Klinggr. — Oddburi
11. Sphagnum fimbriatum Wilson — Trafburi
12. Sphagnum flexuosum Dozy et Molk. — Bylgjuburi
13. Sphagnum girgensohnii Russow. — Grænburi
14. Sphagnum inundatum Russow. — Mýraburi
15. Sphagnum lindbergii Schimp. ex Lindb. — Dökkburi
16. Sphagnum magellanicum Brid. — Fagurburi
17. Sphagnum obtusum Warnst. — Kollburi
18. Sphagnum palustre Hedw. — Laugaburi
19. Sphagnum papillosum Lindb. — Vörtuburi
20. Sphagnum platyphyllum (Lindb. ex Braithw.)Sull ex Warnst. — Pollaburi
21. Sphagnum riparium Ångstr. — Sýlburi
22. Sphagnum russowii Warnst. — Flekkuburi
23. Sphagnum squarrosum Crome — Íturburi
24. Sphagnum strictum Sull. — Broddaburi
25. Sphagnum subnitens Russow &. Warnst. — Fjóluburi
26. Sphagnum subsecundum Nees — Sveigburi
27. Sphagnum tenellum (Brid.) Bory — Perluburi
28. Sphagnum teres (Schimp.) Ångstr. — Bleytuburi
29. Sphagnum warnstorfii Russow — Rauðburi

Tilvísanir

Heimildir

• Bergþór Jöhannsson 2003. Íslenskir mosar: Skrár og viðbætur. 138 s.
• Bergþór Jóhannsson 1989. Íslenskir mosar. Barnamosaætt. 94 s.

Tengt efni

• Mosar