Pięciornik biały (Potentilla alba L.) – gatunek byliny kłączowej z rodziny różowatych (Rosaceae). Gatunek neutralny wobec kontynentalizmu.
Występowanie
Zasięg gatunku obejmuje centralną i wschodnią Europę, na południu sięgając po północne Włochy i Macedonię[2]. W Polsce gatunek szeroko rozprzestrzeniony, choć lokalnie rzadki, a brak go niemal zupełnie na wybrzeżu i w górach[3].
Morfologia
- Pokrój
- Roślina niskopienna, o pędach kwiatowych osiągających do 15 cm wysokości. Pędy pokryte przylegającymi lub wznoszącymi się włoskami[2].
- Organy podziemne
-
Kłącze grube bez rozłogów krótkie, pokryte ciemnobrunatnymi resztkami przylistków i zakończone rozetką liści. Wyrastają z niego korzenie wrzecionowato zgrubiałe, mięsiste.
- Łodyga
- Widlasto rozgałęziona, pełzająca. Podnoszą się pędy kwiatonośne, zakończone 2-3 kwiatami. Są one zwykle krótsze od liści odziomkowych, skąpo ulistnione, z nielicznymi 3-listkowymi liśćmi.
- Liście
- Liście odziomkowe głęboko powcinane, dłoniaste, 5-listkowe, osadzone na długich ogonkach. Listki siedzące, podługowate, jajowatolancetowate, z nielicznymi ząbkami na szczycie, z wierzchu ciemnozielone od spodu i na brzegach srebrnoszare, jedwabiście owłosione. Przylistki czerwonożółte.
- Kwiaty
- Płatki korony dość duże, sercowate, biało kremowe w liczbie pięciu, tworzą okwiat o średnicy 2-2,5 cm. Płatki poprzedzielane są srebrzysto owłosionymi działkami. Zebrane w luźne kwiatostany osadzone są pojedynczo na długich szypułkach wyrastających z wierzchołków łodygi lub kątów liści. W środku kwiatu liczne słupki i pręciki na wypukłym dnie kwiatowym.
- Owoc
-
Orzeszek, odpadający.
Biologia i ekologia
- Rozwój
-
Bylina, hemikryptofit, w pełni mrozoodporna, pączki zimujące znajdują się na poziomie ziemi. Kwitnie w okresie od kwietnia do czerwca.
- Siedlisko
- rośnie w lasach liściastych, zaroślach w miejscach słonecznych i nieznacznie ocienionych, na glebach piaszczysto-gliniastych, przeciętnie żyznych, dobrze przepuszczalnych, umiarkowanie wilgotnych na wiosnę, a suchych latem o obojętnym pH .
- Fitosocjologia
- W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku All. świetlistych dąbrów Potentillo albae-Quercion petraeae[4].
Zastosowanie i uprawa
Roślina wykorzystywana w ogrodach skalnych oraz na rabaty mieszane. Podstawowym walorem są ozdobne liście i kwiaty. Wymaga słonecznego stanowiska. Nie jest wymagający co do gleby, ale najlepiej rośnie na glebach lekkich, piaszczystych lub piaszczysto-gliniastych. Rozmnaża się go z sadzonek lub nasion wysiewanych jesienią. Strefy mrozoodporności 5-9[5].
Przypisy
-
↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001.
-
↑ a b T.G. Tutin, V.H. Heywood, N.A. Burges, D.M. Moore, D.H. Valentine, S.M. Walters, D.A. Webb: Flora Europaea. Vol. 2. Cambridge, London, New York, New Rochelle, Melbourne, Sydney: Cambridge University Press, 1981, s. 46. ISBN 0-521-06662-X.
-
↑ Adam Zając, Maria Zając (red.): Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 428. ISBN 83-915161-1-3.
-
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
-
↑ Geoff Burnie i inni: Botanica. Rośliny ogrodowe. Könemann, 2005. ISBN 3-8331-1916-0.