Wild Cat

Ten artykuł dotyczy zwierzęcia. Zobacz też: inne znaczenie tego słowa. Multimedia w Wikimedia Commons Hasło w Wikisłowniku

Żbik europejski^[6], żbik^[7][8] (Felis silvestris) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny kotowatych, po raz pierwszy opisany przez Karola Linneusza w 1758 roku (pod nazwą Felis catus), na podstawie wyglądu kota domowego. Obecną nazwę nadał żbikowi w 1775 roku niemiecki przyrodnik Schreber, który w Niemczech obserwował zwierzę w naturze.

Występowanie

• Europa
• Kaukaz
• Azja Mniejsza

Zamieszkuje gęste lasy obszarów górskich. Najlepiej czują się na skraju kompleksów leśnych. Znajdują schronienie wśród drzew, a polują na terenach otwartych: łąkach, śródleśnych polanach, na polach. Szacuje się, że w Polsce we wschodniej części Karpat żyje nie więcej niż 200 żbików.

Pokarm

Żbiki żywią się małymi ssakami, gryzoniami, ptakami, rybami, żabami, małymi sarnami, jelonkami i jagniętami, a czasem nawet polują na owady.

Wygląd

Sierść gęsta i długa jest barwy żółtawoszarej w ciemne pręgi. Powyżej opuszek, na tylnych kończynach czarne plamy.

Długość ciała: 45–90 cm

Długość ogona: 25–40 cm

Wysokość w kłębie: 25–35 cm

Masa 4–10 kg

Rozwścieczony żbik kładzie uszy płasko po głowie, otwiera szeroko czerwoną paszczę, przeraźliwie parska, jeży sierść i wygina grzbiet w łuk, co sprawia, że olbrzymieje.

Rozmnażanie

Ciąża trwa 65–69 dni. Samica rodzi od jednego do czterech młodych. Samice dojrzewają w wieku 10 miesięcy, a samce rok później.

Podgatunki

Wyróżnia się ponad 20 podgatunków żbika^[9][6]:

• Felis silvestris cafra Desmarest, 1822 – kot kafryjski
• Felis silvestris caucasica Satunin, 1905 – żbik kaukaski
• Felis silvestris caudata Gray, 1874 – żbik kaspijski
• Felis silvestris chutuchta Birula, 1916
• Felis silvestris cretensis Haltenorth, 1953 – żbik kreteński
• Felis silvestris foxi Pocock, 1944
• Felis silvestris gordoni Harrison, 1968
• Felis silvestris grampia Miller, 1907 – żbik szkocki
• Felis silvestris griselda Thomas, 1926
• Felis silvestris haussa Thomas & Hinton, 1921
• Felis silvestris iraki Cheesmann, 1921
• Felis silvestris jordansi Schwarz, 1930 – żbik balearski
• Felis silvestris lybica Forster, 1780 – kot nubijski
• Felis silvestris mellandi Schwann, 1904
• Felis silvestris nesterovi Birula, 1916
• Felis silvestris ocreata Gmelin, 1791
• Felis silvestris ornata Gray, 1832 – kot stepowy
• Felis silvestris reyi Lavauden, 1929 – żbik korsykański
• Felis silvestris rubida Schwann, 1904
• Felis silvestris silvestris Schreber, 1777 – żbik europejski
• Felis silvestris tristrami Pocock, 1944
• Felis silvestris ugandae Schwann, 1904

Ochrona

W 1980 roku żbik został wpisany do aneksu II konwencji berneńskiej i w wielu krajach wprowadzono ograniczenia mające służyć ochronie tych kotów. W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej^[10][11].

Staropolskie nazwy

Step, zdeb, zdbik, żdbik. Słowo "step", później (w tym wypadku) udźwięcznione, oznacza dzikusa, coś dzikiego. Wyraz "zdbik" jest zdrobnieniem tego udźwięcznienia, "żdbik" jest mylnym odmazurzeniem tego zdrobnienia, natomiast współczesna nazwa zwierzęcia jest łatwiejszą do wymówienia formą tego ostatniego słowa.

Inne

• w niewoli żbiki żyją 12–18 lat
• polują tylko na ziemi nad ranem i o zmierzchu
• wrogami naturalnymi młodych są łasice i gronostaje
• w porównaniu z europejskim żbik afrykański ma krótsze owłosienie i cieńszy ogon
• z powodu kojarzenia się żbików z kotami domowymi naukowcy uważają, że duża część europejskich drapieżników to mieszańce, tzw. kotożbiki; według części naukowców, nie istnieją już (przynajmniej w Polsce) żbiki czystej krwi, ponieważ zostały wymieszane z dachowcami^[12]
• kocięta mimo niewielkich rozmiarów i miłego wyglądu potrafią używać swoich zębów i pazurów

Galeria

• Żbik afrykański

• Żbik europejski

• Żbik europejski

Ciekawostki

W języku angielskim istnieje związek frazeologiczny "wildcat strike" (dosłownie: uderzenie żbika), który oznacza "dziki strajk" robotników. Na tej podstawie ruch anarchosyndykalistyczny (a konkretnie związek zawodowy Industrial Workers of the World) stworzył symbol czarnego żbika (a nie, jak sądzi się powszechnie, kota) wpisanego w okrąg, jako charakterystykę dzikich wystąpień robotniczych mających według nich coś z natury żbika.^{[potrzebny przypis]}

Zobacz też

• ssaki Polski

Przypisy