dcsimg

Garia ( Polish )

provided by wikipedia POL
Commons Multimedia w Wikimedia Commons

Garia[3] (Garrya Douglas ex Lindl.) – rodzaj roślin z rodziny gariowatych Garryaceae Lindl. Według The Plant List w obrębie tego rodzaju znajduje się 15 gatunków o nazwach zweryfikowanych i zaakceptowanych[4]. Rośliny te występują naturalnie na obszarze od stanu Waszyngton w Stanach Zjednoczonych po Panamę[5]. Wyróżniają się jajowatymi, zimozielonymi liśćmi i srebrzystymi zimą i wczesną wiosną kotkami, z powodu których uprawiane są jako ozdobne. Nazwa rodzajowa upamiętnia Nicholasa Garry'ego (1781-1856), przyjaciela Davida Douglasa, który sprowadził przedstawicieli tego rodzaju do Europy w 1827[6].

Morfologia

Pokrój
Zimozielone drzewa lub krzewy o krzyżujących się pędach[7] osiągających do 15 m wysokości[6].
Liście
Naprzeciwległe, pojedyncze, całobrzegie lub o brzegu falistym. Osadzone są na ogonkach liściowych. Nie mają przylistków[7].
Kwiaty
Rośliny dwupienne. Kwiaty są skupione w kwiatostanach w formie gron lub kotek. Zazwyczaj rozwijają się na szczytach pędów. Są zwisające, pojedyncze lub w pęczkach. Kwiaty są promieniste. Kwiaty męskie, skupione po trzy w kątach przysadek tworzących strukturę w kształcie kielicha. Składają się z 4 płatków korony (brak działek kielicha) z często zrośniętym wierzchołkiem. Pręciki są cztery, z krótkimi nitkami, ułożone są naprzemiennie z działkami kielicha. Pylniki są dwukomorowe, okazałe. Kwiaty żeńskie są pozbawione okwiatu i wyrastają pojedynczo w kącie 2–4 przysadek. Mają słupek dolny z 2–3 zrośniętymi owocolistkami, zwykle owłosiony. W zalążni znajduje się 2–3 zalążków na łożysku ściennym. Szyjka słupka jest wąska, dwudzielna[7][6].
Owoc
Nieregularnie pękające, ciemnoniebieskie lub szare jagody zawierające 2 lub 3 czarne nasiona z małym zarodkiem i znacznym bielmem[7][6]. Początkowo owoce są soczyste i gorzkie, po dojrzeniu są suche[6].

Systematyka

 src=
Garrya flavescens
 src=
Pokrój gatunku Garrya veatchii

Występowanie dwupiennych i pozbawionych płatków kwiatów zebranych w kotki, sprawiło, że taksonomowie w XIX wieku zaliczali rodzaj Garrya do rodziny wierzbowatych (Salicaceae Mirb.) i do rzędu woskownicowców (Myricales Engl. in Engl. & Prantl). Później zaczęto klasyfikować ten rodzaj w rodzinie dereniowatych (Cornaceae (Dumort.) Dumort.). W systemie Cronquista z 1981 roku wyodrębniony został do monotypowej rodziny gariowatych (Garryaceae Lindl.) w rzędzie gariowców (Garryales Lindl.)[7]. W Systemie APG III z 2009 roku tworzy rodzaj siostrzany z aukubą (Aucuba Thunb.) w rodzinie gariowatych (Garryaceae Lindl.)[1].

Lista gatunków[4]

Zastosowanie

Gatunek Garrya elliptica jest uprawiany jako roślina ozdobna. Kiedyś miał także zastosowanie w medycynie ludowej. W jego korze znajduje się co najmniej 5 alkaloidów, w tym delfinina, która poza tym gatunkiem występuje jeszcze tylko w tojadzie (Aconitum L.) i ostróżce (Delphinium L.)[5].

Przypisy

  1. a b Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-08-31].
  2. a b Garrya (ang.). W: Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 14 czerwca 2015].
  3. J. Hrynkiewicz-Sudnik, B. Sękowski, M. Wilczkiewicz: Rozmnażanie drzew i krzewów liściastych. T. 2. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990, s. 23. ISBN 83-01-07153-2.
  4. a b Garrya (ang.). The Plant List. [dostęp 13 czerwca 2015].
  5. a b D. J. Mabberley: The Plant-book: A Portable Dictionary of the Vascular Plants (Second Edition). Cambridge University Press, 1997, s. 294. ISBN 978-0-521-41421-0. (ang.)
  6. a b c d e Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. I. Trees and Shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 323. ISBN 0-333-73003-8.
  7. a b c d e Garryaceae (fr.). Plantes & botanique. [dostęp 7 lipca 2015].
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL

Garia: Brief Summary ( Polish )

provided by wikipedia POL

Garia (Garrya Douglas ex Lindl.) – rodzaj roślin z rodziny gariowatych Garryaceae Lindl. Według The Plant List w obrębie tego rodzaju znajduje się 15 gatunków o nazwach zweryfikowanych i zaakceptowanych. Rośliny te występują naturalnie na obszarze od stanu Waszyngton w Stanach Zjednoczonych po Panamę. Wyróżniają się jajowatymi, zimozielonymi liśćmi i srebrzystymi zimą i wczesną wiosną kotkami, z powodu których uprawiane są jako ozdobne. Nazwa rodzajowa upamiętnia Nicholasa Garry'ego (1781-1856), przyjaciela Davida Douglasa, który sprowadził przedstawicieli tego rodzaju do Europy w 1827.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL