Former breeder and winter visitor.
Die kuifkopdobbertjie (Podiceps cristatus) is 'n gelokaliseerde algemene standvoël wat op groot mere en panne leef. Dit maak ook af en toe nes in riviermondings en beskutte baaie. In Engels staan die voël bekend as die Great Crested Grebe.
Die voël is 45 tot 56 cm lank en weeg 500 tot 750 gram. Die voël is groot dobbertjie teenoor die ander spesies in die genus. Die volwasse voël het 'n kenmerkende donker dubbele kuif en kraag met rooibruin rande wat die kante van die kop omring. Die nie-broeiende voël se kraag is kleiner en ligter. Die jong voël het swart-en-wit gestreepte kop en het nie 'n kuif of kopkraag nie.
In vlug is lyk die voël lank en skraal die nek wat uitgestrek is en die bene wat agterna kom. Die vlerke is lank en dun met opvallende wit byslagvere en kleindekvere.
Die kuifkopdobbertjie (Podiceps cristatus) is 'n gelokaliseerde algemene standvoël wat op groot mere en panne leef. Dit maak ook af en toe nes in riviermondings en beskutte baaie. In Engels staan die voël bekend as die Great Crested Grebe.
Podiceps cristatus[2] ye una especie d'ave podicipediforme de la familia Podicipedidae mesma de les güelgues d'Eurasia, África y Australasia. Ye unu de los miembros más carauterísticos y conocíos de la so familia.
El somorguyu lavanco ye'l miembru de la so familia de mayor tamañu del Vieyu Mundu. Mide de 46 a 51 cm de llargu, con un valumbu alar d'ente 59 y 73 cm y un pesu de 0,9 a 1,5 kg.[3] [4] Dambos sexos tienen un aspeutu similar. Los adultos son inconfundibles na dómina reproductiva pola decoración de la so cabeza y el so llargu pescuezu. Reconocer pol so pileu coritu que s'enllarga con dos penachos pela parte posterior y los sos prominentes golas castañu acolorataes nos llaterales de la so cabeza, que se van escureciendo escontra les puntes, en contraste cola so cara blanca. Presenta bridas negres y güeyos coloraos. El plumaxe de les partes cimeres del so cuerpu son de color castaño escuru y les inferiores blanques, con lladrales acolorataos. Pel hibiernu pierde les golas faciéndose blancos los llaterales de la so cabeza, incluyida la zona superciliar. Pel hibiernu les sos partes cimeros son abuxaes y les inferiores blanques, y el so afiláu picu tórnase arrosáu. Los pitucos caracterizar por tener la cabeza y el pescuezu llistaos en blancu y negru.
El somorguyu lavanco foi descritu científicamente por Carlos Linneo en 1758 na décima edición de la so obra Systema naturae, col nome de colymbus cristatus,[5] que significa «colimbo crestado». Darréu foi treslladáu al xéneru Podiceps, creáu por John Latham en 1787,[6] anque clasificáu como'l restu de la so familia xunto los colimbos en Colymbiformes. Hasta'l sieglu XX nun se dixebraron los somorguyos y zampullines nel so propiu orde, Podicipediformes. Reconócense trés subespecies de somorguyu lavanco:[7]
La etimoloxía tantu del nome del so xéneru como'l de la so especie ye llatina. Podiceps vien de la combinación de les pallabres podicis que significa «cursu» y pes que significa «pie»,[8] en referencia a la posición trasera de les sos pates. Pela so parte, cristatus significa «crestado», n'alusión al plumaxe de la so cabeza en dómina de cría.
El somorguyu lavanco estender poles rexones templaes del Vieyu Mundu. Cría n'árees de vexetación trupa de los llagos y llagunes. Anque nun añera a gran altitú, algama los 1200 metros en delles rexones. Tampoco refuga los estanques con vexetación palustre qu'ufierten los parques de delles ciudaes. La subespecie P. c. cristatus atopar pola mayor parte d'Eurasia. Ye sedentariu nes zones de clima más nidiu, pero ye migratoriu nes zones más fríes. En iviernu tamién frecuenta los llagos, demás de les mariñes y los banzaos. Les subespecies africana, P. c. infuscatus, y d'Australasia, P. c. australis, son principalmente sedentaries o dispersivas llocalmente.
Ye un ave bien frecuente nes llagunes y marismas de la península ibérica.
Aliméntase principalmente de pexes, anque tamién consume crustáceos, inseutos y xaronques pequeñes, que prinden somorguiándose na agua.
La parada nupcial del somorguyu lavanco ye bien complexa y resulta bien llamativa. Les pareyes se contonean mientres naden, realizando movimientos de cabeza, erizan los sos moños y los sos golas engarraos, asonsañando los movimientos del otru. Na fase final, álcense pechu contra pechu sosteniendo nel picu plantes acuátiques qu'arrincaron del fondu. El comportamientu reproductivu del somorguyu lavanco foi oxetu d'estudiu nuna de les obres consideraes finxos de la etoloxía aviar: la publicación 1914 de Julian Huxley The Courtship‐habits of the Great Crested Grebe (Podiceps cristatus) (Vezos de cortexu del somorguyu lavanco).[9][10]
Constrúin el nial xunto a l'agua ente la vexetación riberana. Dempués, les puestes pueden empezar en marzu y les postreres na primera quincena de setiembre. Xeneralmente ponen dos güevos. Los pollos tienen el cuerpu parduzu cola cabeza y el pescuezu llistáu en blancu y negru. Anque los pequeños somorguyos naden desque nacen con frecuencia de primeres son tresportaos nel llombu de los sos proxenitores, engaten al envés de los sos padres, y despíntense so les plumes de les sos nales. Cuando hai más d'unu, los pitucos partir ente los miembros de la pareya.
Globalmente'l somorguyu lavanco ta catalogáu como especie so esmolición menor pola UICN.[1] Na directiva d'aves europea l'estáu'l so estáu clasifícase como «Segura» (S). N'España catalógase como «Non amenazada» (Na) y ta incluyíu nel Real Decretu 439/90: II (especie d'interés especial). Apaez nel Conveniu de Berna: II (especies de fauna puramente protexíes).
Nel pasáu la principal la so principal amenaza yera la caza, lo que na actualidá nun ye un problema importante pa la especie. Na actualidá resulten afeutaos polos cambeos de los sos hábitats pa usos deportivos o aprovechamientu hidroeléctricu.[1] Los exemplares que críen nos banzaos tienen puestes asincrónicas, por cuenta de les fuertes oscilaciones del nivel d'agua, que dan al traste un bon númberu de niales tolos años.
Podiceps cristatus ye una especie d'ave podicipediforme de la familia Podicipedidae mesma de les güelgues d'Eurasia, África y Australasia. Ye unu de los miembros más carauterísticos y conocíos de la so familia.
Böyük maygülü (lat. Podiceps cristatus) — Maygülülər fəsiləsinə aid quş növü.
Ar Plomer kuchenn[1] (liester: Plomered kuchenn) zo un evn dour, Podiceps cristatus an anv skiantel anezhañ.
En Eurazia dreist-holl e vev al labous[2].
Tri isspesad zo dezhañ :
Ar Plomer kuchenn (liester: Plomered kuchenn) zo un evn dour, Podiceps cristatus an anv skiantel anezhañ.
El cabussó emplomallat o cabrellot (al País Valencià) o soterí gros o cabussell (a les Balears) (Podiceps cristatus) és un ocell de l'ordre dels podicipediformes corrent als Països Catalans.
Nom vernacle al Delta del Llobregat: Cabussaire gran[1]
Nia a gairebé tot Europa. Construeix una plataforma flotant en aigües de fins a 40 cm de fondària, envoltades de canyís, on pon de 3 a 6 ous de color blanc o terrós, a l'abril-juliol, que coven, mascle i femella, durant 28-30 dies. Quan els progenitors abandonen el niu cobreixen els ous amb algues i d'altres vegetals (aquesta activitat acompleix una doble funció: per un costat, impedeix el refredament dels ous i, per l'altre, els camufla i els fa passar desapercebuts davant els possibles depredadors). Els pollets comencen a cabussar-se a les 6 setmanes i és molt freqüent que algun dels dos adults transporti durant un període més o menys llarg les cries sobre el dors.[2]
Menja peixos, mol·luscs i herbes.
Viu als rius, estanys i pantans.
Es troba al Delta de l'Ebre, als Aiguamolls de l'Empordà i també als embassaments lleidatans (com ara, l'Embassament d'Utxesa), la construcció dels quals afavoreix l'expansió d'aquesta i d'altres espècies.[3]
Als Països Catalans és, principalment, sedentari. És un excel·lent nadador i bussejador (persegueix els peixos sota l'aigua). En canvi, és molt feixuc fora de l'aigua i han de córrer per sobre la superfície per poder adquirir velocitat.
Mascle i femella fan una parada nupcial mitjançant un cerimonial més o menys complicat, sacsejant el cap, doblegant el coll, cabussant-se, dansant en posició vertical i oferint-se mútuament algues i d'altres presents.
Aquesta espècie va ésser caçada per les plomes del cap al Regne Unit fins a la seua quasi extinció al segle XIX, car eren emprades per decorar barrets.
El cabussó emplomallat o cabrellot (al País Valencià) o soterí gros o cabussell (a les Balears) (Podiceps cristatus) és un ocell de l'ordre dels podicipediformes corrent als Països Catalans.
Nom vernacle al Delta del Llobregat: Cabussaire gran
Mae'r Wyach Fawr Gopog, Podiceps cristatus, yn aelod o deulu'r Podicipedidae, y gwyachod.
Mae'n un o'r gwyachod mwyaf cyffredin, ac yn nythu ar draws Ewrop ac Asia yn unrhyw le lle mae llynyoedd gyda thipyn o dyfiant arnynt. Yn y rhannau oeraf mae'n symud tua'r de neu'r gorllewin yn y gaeaf, ond fel arall nid yw'n aderyn mudol. Mae'n casglu ar lynnoedd mawr neu ar rannau cysgodol o'r arfordir yn aml yn y gaeaf.
Mae tua 46–51 cm o hyd, a 59–73 cm ar draws yr adenydd. Pysgod bach yw ei fwyd fel rheol, ac mae'n medru nofio o dan y dŵr i'w dal. Oherwydd bod y coesau wedi eu gosod ymhell yn ôl ar y corff, ni all gerdded yn hawdd ar y tir.
Yn y tymor nythu, gellir gweld yr arddangosfa baru, lle mae'r ceiliog a'r iâr yn wynebu'i gilydd ac yn gwneud ystumiau gyda'u gyddfau, yn hanner codi o'r dŵr ac weithiau'n cynnig darn o blanhigyn i'w gilydd. Yn nes ymlaen, gellir gweld cyw, neu ddau gyw, yn cael eu cario ar gefn un o'r rhieni wrth iddynt nofio ar wyneb y dŵr.
Erbyn diwedd y 19g roedd yr Wyach Fawr Gopog wedi mynd yn aderyn prin iawn ym Mhrydain oherwydd ei bod yn cael ei hela, er mwyn defnyddio plu ei phen i addurno hetiau merched. I amddiffyn y rhywogaeth yma y sefydlwyd yr RSPB cyntaf. Gydag amddiffyniad cyfreithiol, mae niferoedd yr Wyach wedi cynyddu yn sylweddol iawn. Yng Nghymru gellir gweld yr Wyach Fawr Gopog yn nythu ar bron unrhyw lyn o faint gweddol, ac yn yr hydref neu'r gwanwyn mae dros 300 ohonynt yn heidio i Afon Menai ar adegau.
Potápka roháč (Podiceps cristatus) je středně velký vodní pták z řádu potápek a největší zástupce tohoto řádu v Evropě. Vyskytuje se na všech kontinentech východní polokoule, a je tak jednou z nejrozšířenějších potápek světa. K životu přitom preferuje hlubší vodní plochy bohaté na potravu a porosty rákosin, které ji slouží jako úkryt a místo pro hnízdění.
Během období rozmnožování je nápadná svými výraznými tmavými límcovými pery, která jsou nejvýraznější při jejich zásnubních tancích, při kterých se obě pohlaví uklání a představují svému partnerovi kusy vodních rostlin, pro které se potápí pod vodní hladinu a která později slouží jako materiál pro stavbu hnízda. Je monogamní (žije v párech) a živí se zejména menšími rybami, které loví pod vodou.
Potápky jsou malí až středně velcí vodní ptáci. Rozlišuje se u nich několik rodů, z nichž nejpočetnější, Podiceps, do kterého se řadí i potápka roháč, čítá celkem 9 druhů, z toho jeden nedávno vyhynul.[3] Název rodu Podiceps pochází z latinských slov podicis, což znamená otvor nebo řiť, a pes, který se překládá jako končetiny a které odkazuje na jejich výrazně dozadu posunuté umístění končetin. Její druhové jméno, cristatus, je pak odvozeno z latinského crista, které lze přeložit jako hřeben a odkazuje na její tmavou chocholku na hlavě. Tento název druhu přiřkl švédský přírodovědec Carl Linné v roce 1758.[4]
Potápka roháč se vyskytuje ve 3 poddruzích. První, nejpočetnější, P. c. cristatus, se vyskytuje na území Evropy a Asie, druhý, P. c. infuscatus, v Africe a poslední, P. c. australis, v Austrálii a na Novém Zélandu.[2]
Potápka roháč je největší zástupce potápek v Evropě.[5] Dorůstá 46–51 cm, v rozpětí křídel měří 59–73 cm a dosahuje hmotnosti v rozmezí od 750 do 1 200 g, samice jsou přitom o něco menší než samci.[6]
Stavbou těla je potápka roháč skvěle přizpůsobena životu ve vodě. Má relativně dlouhé tělo a krk porostlý měkkým, velmi hustým a vysoce vodotěsným peřím a vysoce pohyblivé klouby na končetinách, na jejichž prstech nemá na rozdíl od většiny jiných vodních ptáků plovací blány, ale kožní laloky.[7]
Svrchu je celkově tmavá s černými křídly, hnědým hřbetem a boky, světlým obličejem a dlouhým, zašpičatělým, tmavým zobákem. Spodní strana těla je bílá, končetiny olivově zelené, od kořene zobáku k oku se na její hlavě táhne silný černý pruh. Ve svatebním šatě (tj. opeření během období rozmnožování) je zcela nezaměnitelná a nápadná zejména svou tmavou chocholkou a výraznými roztažitelnými límcovými pery, která jsou tmavě hnědá s černými konci.
V zimním šatě límcová pera zcela postrádá, chocholka ji však zůstává,[5] hlavu má jinak celou světlou a světlejšího zbarvení je i zobák.[8]
Obě pohlaví se zbarvením nijak viditelně neliší, mladí ptáci však mají na rozdíl od dospělců tmavé pruhování na hlavě.[9]
Létá nízko, s nataženým krkem a končetinami a pravidelnými údery křídel.[10]
Výrazně se ozývá, zejména pak během období rozmnožování, kdy je možné zaslechnout chraptivé grek, ke ke ke, arrr nebo koorr. Mláďata v hnízdě se pak často ozývají výrazným a daleko slyšitelným pí pí.[11]
Potápka roháč je široce rozšířeným ptákem. Hnízdí téměř v celé Evropě (zcela chybí pouze v severní Skandinávii), výrazně zasahuje také do Asie, pobřežních oblastí Austrálie, na Nový Zéland a do Afriky. Její globální areál rozšíření přitom zaujímá plochu menší než 20 000 km².[12]
Je částečně tažná, ptáci z východní, severní a částečně pak i ze střední Evropy na zimu migrují zejména do Středomoří a k pobřeží Atlantského oceánu. Migrují přitom v noci a na svá hnízdiště se obvykle opět navrací již v dubnu.[13] V oblastech s nezamrzajícími vodními plochami se často zdržuje po celý rok.
Ačkoli je potápka roháč v současné době hojným druhem, jehož globální populace je odhadována na 530 000–1 700 000 jedinců,[12] (její evropská populace přitom čítá více než 300–450 000 párů)[12][14] v minulosti byla v mnoha zemích ve vysokém ohrožení. Typickým příkladem je Velká Británie, kde byla v průběhu 19. století téměř zcela vyhubena, v roce 1860 na jejím území ve volné přírodě přežívalo dokonce jen 42 párů.[15] Hlavním důvodem tohoto drastického poklesu početnosti byl lov, její límcová a hrudní pera totiž byla velmi oblíbenou součástí dobové módy a sloužila jako dekorace na kloboucích.[15]
V současné době pro ni však představuje největší hrozbu ztráta přirozeného biotopu způsobená odvodňováním, znečistěním a vysušováním mnoha vodních ploch.[6][12]
Potápka roháč obývá prakticky všechny typy vod, k životu však preferuje zejména velké, hluboké vodní plochy se sladkou vodou a dostatečně zastoupeným porostem rákosin na jejich okrajích. Nejčastěji se tak vyskytuje na jezerech, rybnících, ale i na nádržích, v močálech, lagunách, na pomalu tekoucích řekách a v jejích ústích.[6]
V posledních letech byl u její populace patrný viditelný pokles, načež byla zařazena na seznam zranitelných druhů. I přesto je však českou nejhojnější a nejznámější potápkou. Vyskytuje se prakticky na celém území státu až po nadmořskou výšku 600 m a hnízdí zde v počtu 3 500–7 000 párů. Ačkoli se v České republice vyskytuje po celý rok, v zimě je zde výrazně vzácnější (přezimuje zde pouze 1–2 000 jedinců, ostatní odlétají do zimovišť).[2][16]
Počátkem 20. století potápky roháče zkoumal anglický zoolog Julian Huxley, který roku 1914 publikoval průkopnickou etologickou publikaci s názvem The courtship habits of the Great Crested Grebe („Namlouvací zvyky potápek roháčů“).[17]
Potápka roháč je skvěle přizpůsobena životu ve vodě, na souši se naopak pohybuje velmi nemotorně, a proto na ni vylézá jen velmi zřídkakdy. Dokonce i při blížícím se nebezpečí se namísto úletu přednostně potápí.[6]
Je monogamní (tzn. že žije v párech), trvalé svazky s jedním partnerem přitom vytváří jen na jedno hnízdní období; během tahu se často sdružuje do hejn.[6]
Hlavní složku potravy u potápky roháče tvoří ryby, které loví pod vodou. Zde přitom dokáže vydržet až 3 minuty a dosáhnout hloubky až 20 m, většinou se však nepotápí hlouběji než 6 m.[10] Křídla má přitom složená podél těla a k pohybu pod vodou využívá končetin. Živí se zejména menšími rybami ve velikosti 5–20 cm,[10] přednostně pak zástupci z čeledi kaprovitých, denně přitom spotřebuje zhruba 150–200 g potravy. Mimo nich požírá i hmyz, korýše (včetně mořských krevet), měkkýše, pulce a žáby.[10]
Poraněním ostrými kostmi předchází polykáním vlastního peří, které v žaludku vytváří hmotu, do které se nestravitelné zbytky obalují.[18]
Potápka roháč může v příhodných oblastech a podmínkách začít hnízdit již v lednu,[15] ve střední Evropě však obvykle hnízdí od dubna do července.[11]
Je přitom pozoruhodná svými zásnubními tanci, při kterých obě pohlaví vztyčují své chocholky a límcová pera, uklání se, zvedají se nad vodu, potápí se pro vodní rostliny a vzájemně je představují svému partnerovi. Nevysoké a proto relativně náchylné, až 60 cm široké[18] hnízdo si buduje z odumřelých rákosů a jiných vodních rostlin. Bývá většinou dobře skryté a umístěné v mělké vodě mezi rákosy nebo přichycené k nad vodu vyčnívajícím pařezům.
Hnízdí jednou až dvakrát do roka,[9] v jedné snůšce pak bývá 3–6 zpočátku světlých, 56–37 mm velkých a 39,5 g (z toho 9 % zabírá skořápka) těžkých vajec.[4] Pokaždé, když rodiče hnízdo opustí, snůšku důkladně přikryjí vodními rostlinami, a vejce tak později získávají hnědé zbarvení. Na jejich inkubaci, která trvá 27–29 dnů, i na péči o mláďata se podílí oba rodiče. Mláďata jsou světlá, tmavě pruhována a krátce po vylíhnutí jsou již schopna plavat a dokonce se i potápět, ale po dobu 3 týdnů se nechávají vozit na hřbetech svých rodičů, později je však již odsud sami rodiče vyhání. Na nich se pak stávají zcela nezávislí po 71–79 dnech.[4]
Na svá hnízdiště se obvykle pravidelně vrací, opak nastává většinou pouze tehdy, pokud je zde již nedostatek potravy.[9]
Pohlavně dospívá ve věku 2 let. Ve volné přírodě se obvykle dožívá 10–15 let,[19] zatím nejvyšší zaznamenaný věk pochází z roku 2008 z Ruska a činí celkem 19 let a 3 měsíce.[20]
Potápka roháč je náchylná k řadě onemocnění. Byl u ní již zaznamenán i virus ptačí chřipky H5N1 (první potvrzený případ pochází z oblasti Vitorie na severu Španělska, kde byl nalezen mrtvý zástupce tohoto druhu).[21] Vyskytuje se u ní i řada parazitů, například tasemnice řemenatka ptačí (Ligula intestinalis)[22] či Mircia shigini[23] a zástupci rodu Tatria[24] a Confluaria.[25]
V tomto článku byly použity překlady textů z článků Great Crested Grebe na anglické Wikipedii a Grèbe huppé na francouzské Wikipedii.
Potápka roháč (Podiceps cristatus) je středně velký vodní pták z řádu potápek a největší zástupce tohoto řádu v Evropě. Vyskytuje se na všech kontinentech východní polokoule, a je tak jednou z nejrozšířenějších potápek světa. K životu přitom preferuje hlubší vodní plochy bohaté na potravu a porosty rákosin, které ji slouží jako úkryt a místo pro hnízdění.
Během období rozmnožování je nápadná svými výraznými tmavými límcovými pery, která jsou nejvýraznější při jejich zásnubních tancích, při kterých se obě pohlaví uklání a představují svému partnerovi kusy vodních rostlin, pro které se potápí pod vodní hladinu a která později slouží jako materiál pro stavbu hnízda. Je monogamní (žije v párech) a živí se zejména menšími rybami, které loví pod vodou.
Den toppede lappedykker (latin: Podiceps cristatus) er en fugl, der er udbredt som ynglefugl i store dele af Europa samt i dele af Asien, Afrika, Australien og New Zealand. I Danmark yngler den almindeligt i større søer.
Den toppede lappedykker er 46-51 cm lang med et vingefang på 85-90 cm. I yngletiden kendes den let på to store fjertoppe på hovedet og fjerkraven på hver side af hovedet. I vinterdragt er fjertoppene meget korte, og halskraven mangler næsten helt.
Føden består af fisk og vandinsekter, der fanges med det lange næb under dykning. Grundet sin ekstreme tilpasning til livet i vandet, bevæger den sig meget dårligt på land, da benene er placeret langt tilbage på kroppen. Blandt lappedykkerens fjender er f.eks. vandrotten som kan tage dens æg og unger. Som hos andre lappedykkere opholder ungerne sig gerne på ryggen af forældrefuglene i den første tid.
Det blev i år 2000 vurderet, at der er omkring 4.000 par i Danmark. Den foretrækker større søer med tagrør, men yngler enkelte steder også i fjorde. Om vinteren søger en stor del af bestanden til IJsselmeer i Holland, mens andre overvintrer i de danske farvande eller, i tilfælde af milde vintre, i søer.
Den toppede lappedykker (latin: Podiceps cristatus) er en fugl, der er udbredt som ynglefugl i store dele af Europa samt i dele af Asien, Afrika, Australien og New Zealand. I Danmark yngler den almindeligt i større søer.
Der Haubentaucher (Podiceps cristatus) ist eine Vogelart aus der Familie der Lappentaucher (Podicipedidae). Der etwa stockentengroße[1] Vogel ist der größte, häufigste und bekannteste Vertreter dieser Familie von Wasservögeln. Er brütet auf Süßwasserseen und größeren Teichen mit röhrichtbewachsenen Ufern. Besonders auffällig ist sein Balzverhalten, das auf freier Wasserfläche stattfindet und gut zu beobachten ist. Zu den Balzelementen gehören ein heftiges Kopfschütteln mit gespreizter Federhaube sowie die sogenannte Pinguin-Pose, bei denen sich die Vögel durch rasches Paddeln der Füße fast senkrecht voreinander aus dem Wasser heben. Der Haubentaucher war in Deutschland und Österreich Vogel des Jahres 2001.
Haubentaucher sind 46 bis 51 cm lang und haben eine Flügelspannweite von 59 bis 73 cm. Sie werden zwischen 800 und 1400 g schwer. Der Geschlechtsdimorphismus ist nur geringfügig ausgeprägt. Die Männchen sind etwas größer als die Weibchen und weisen im Prachtkleid einen etwas breiteren Kragen und eine längere Haube auf.
Der Schnabel ist in allen Kleidern rot mit einem braunen First und einer hellen Spitze. Die Iris ist rot mit einem hellorangen Ring um die Pupille. Die Beine und die Schwimmlappen sind grünlich grau.
Im Prachtkleid sind die Stirn, der Scheitel und der Nacken schwarz. Die Kopfseiten- und Nackenfedern sind verlängert und können bei Erregung aufgerichtet werden. Zwischen der schwarzen Kopfoberseite und dem Auge verläuft ein heller Streif. Die Wangen sind weiß. Die verlängerten, kastanienbraunen Ohr- und unteren Wangenfedern, die bei Erregung gespreizt werden, bilden einen schwarz umrandeten Kragen. Der hintere Hals ist grauschwarz, die Halsseiten und der vordere Hals dagegen weiß. Die Körperoberseite ist bräunlich schwarz mit rötlichen Körperseiten. Die Körperunterseite und die Brust sind weiß. Die Handschwingen sind braungrau, wobei die Unterseite heller ist und eine weiße Basis aufweist. Die Armschwingen dagegen sind entweder vollständig weiß oder weisen dunkle Flecken auf den Außenfahnen auf.[2]
Die Vollmauser vom Prachtkleid ins Schlichtkleid beginnt bereits während der Brutzeit im Juni und kann sich bei einzelnen Individuen bis in den Dezember hinziehen. Sie ist in der Regel jedoch bereits Ende September oder Oktober abgeschlossen. Haubentaucher verlieren während dieser Mauser alle Handschwingen gleichzeitig und sind dann für etwa vier Wochen nicht flugfähig. Männchen beginnen mit dieser Mauser in der Regel etwas früher als die Weibchen.
Die Mauser vom Schlichtkleid ins Prachtkleid beginnt bereits in den Überwinterungsgebieten und ist bei adulten Vögeln Ende März bis Anfang April abgeschlossen. Bei Jungvögeln, die ihr erstes Lebensjahr noch nicht vollendet haben, zieht sie sich bis Mai hin. Die Frühjahrsmauser ist eine Teilmauser, bei der das Gefieder von Kopf, Hals und dem Oberteil des Vorderkörpers gewechselt wird.[3]
Im Schlichtkleid ist bei beiden Geschlechtern die Oberseite des Kopfes schwarzgrau. Die Haube ist kurz, der Kragen fehlt entweder völlig oder ist nur durch einzelne schwarze und rote Federn angedeutet. Die Wangen und die Kehle sind weiß. Der Hals ist ebenfalls überwiegend weiß und weist nur am Hinterhals ein schmales graues Band auf. Die Körperoberseite ist dunkel mit breiteren hellen Federrändern. Die Körperseiten sind grau. Die Körperunterseiten und die Brust sind weiß.
Frisch geschlüpfte Daunenküken des Haubentauchers haben ein kurzes und dichtes Daunenkleid. Der Kopf und der Hals sind schwarz und weiß längsgestreift. Der Mittelstreif ist dabei weiß. Auf der weißen Kehle befinden sich braune Flecken unterschiedlicher Größe. Der Rücken und die Körperseiten sind zunächst weniger kontrastreich bräunlich weiß und schwärzlich braun gestreift, bei älteren Daunenjungen ist sie einförmig dunkelgrau. Die Körperunterseite und die Brust sind weiß.
Am Kopf weisen die Daunenküken nackte rote Flecken zwischen Augen und Schnabel sowie einen dreieckigen roten Scheitelfleck auf. Die Iris ist schwärzlich, der Schnabel ist weißlich-rosa mit einer weißen Spitze und zwei fast vertikal verlaufenden schwarzen Bändern um beide Schnabelhälften. Davon befindet sich eines an der Schnabelbasis und das zweite hinter der Spitze. Die Beine sind dunkelgrau, die Zehen grünlich grau mit schmal bräunlichrosa gesäumten Schwimmlappen.[4]
Das Jugendkleid ähnelt dem Winterkleid der adulten Vögel. Sie weisen jedoch auf der schwärzlichen Stirn einen weißen Fleck auf und haben an den Kopfseiten hinter dem Auge und in Höhe der Braue helle Streifen. Der Kragen ist durch einzelne schwarze und rote Federn angedeutet. Die Handschwingen sind schieferbraun mit einer weißen Basis, die Armschwingen sind weiß mit braunen Flecken auf der Innenseite. Noch im ersten Winterkleid weisen viele Jungvögel am Kopf und auf der Körperoberseite Flaum auf. In ihrem ersten Prachtkleid ist der Kragen noch etwas weniger entwickelt. Der vordere Flügelabschnitt weist noch nicht die reinweiße Färbung auf, wie er für adulte Vögel charakteristisch ist.[5]
Haubentaucher zählen zu den tagaktiven Vögeln. Sie suchen nur während der hellen Tageszeit nach Nahrung. Während der Balzzeit sind ihre Stimmen jedoch auch nachts zu hören. Sie ruhen und schlafen auf dem Wasser. Nur während der Fortpflanzungszeit nutzen sie zum Ruhen auch gelegentlich zeitweilige Nestplattformen oder die nach dem Schlüpfen der Jungen freigewordenen Nester.[6] Sie erheben sich nach einem kurzen Startlauf aus dem Wasser. Der Flug ist schnell mit raschem Flügelschlag. Sie strecken während des Fluges die Füße nach hinten und den Hals nach vorne. Im Flug sind die weißen Armschwingen gut erkennbar.
Sie schwimmen häufig mitten auf Seen und verschwinden immer wieder zu bis zu einer Minute dauernden und 5 bis 20 Meter tiefen Tauchgängen.[7]
Haubentaucher rufen häufig und laut, ein schnarrendes Geräusch, das wie keck-keck-keck klingt.
Der Haubentaucher ist ein weit verbreiteter Vogel in den mittleren Breiten und Subtropen von Südwest-Europa und Nordafrika bis nach China. Die Art kommt auch südlich der Sahara sowie im Süden und Osten Australiens und der Südinsel Neuseelands vor. Abhängig von der geographischen Lage sind sie Zug- oder Standvögel. Haubentaucher, die während des Winterhalbjahrs ihr Brutareal verlassen, überwintern entweder auf großen Binnenseen oder in Küstengewässern. Zu den europäischen Seen, wo sich im Winterhalbjahr zahlreiche Haubentaucher einfinden, gehören Genfer See, Bodensee und Neuenburger See. Sie überwintern außerdem an der westeuropäischen Atlantikküste, wo sie sich in großer Zahl im Oktober und November einfinden und bis gegen Ende Februar oder Anfang März bleiben.[8] Weitere wichtige Überwinterungsplätze sind das Kaspische Meer, das Schwarze Meer sowie einzelne Binnengewässer in Mittelasien.[9] In Ostasien liegen die Überwinterungsgebiete im südöstlichen und südlichen China, auf Taiwan, in Japan und in Indien. Hier halten sie sich ebenfalls überwiegend im Küstenbereich auf.[10]
In Mitteleuropa ist der Haubentaucher in gewässerreichen Gebieten bis in die Mittelgebirgslagen recht häufig. Die höchsten Brutplätze der Schweiz kommen noch auf 1.050 Höhenmetern vor. In Deutschland reicht die Höhenverbreitung bis 810 Meter. Die östlichen Populationen Mitteleuropas sind Zugvögel, die an den Küsten in Westeuropa und Südeuropa überwintern. In Deutschland sind Haubentaucher überwiegend Standvögel, die bei länger zugefrorenen Seen ebenfalls an die Küsten wandern.
Es werden drei Unterarten des Haubentauchers unterschieden:
Der Haubentaucher brütet auf größeren, stehenden Gewässern mit Schilfgürtel im Flachland.[7] Er benötigt fischreiche Gewässer, die mindestens fünf Hektar groß sind. Nur selten ist er auch bereits auf einen Hektar großen Gewässern zu beobachten. An oligotrophen und mesotrophen Gewässern fehlt der Haubentaucher in der Regel gleichfalls. Neben offener Wasserfläche muss das Gewässer einen Röhrichtgürtel und ins Wasser ragende Gebüsche aufweisen, um den Nestbau zu ermöglichen.[11]
In dem Zeitraum im Herbst, während dessen Haubentaucher herumstreifen, sind sie auch auf Gewässern ohne Wasserpflanzen anzutreffen, sofern diese reich an Fischen sind.[12] Während des Zuges nutzen sie offene Binnenseen, Flussläufe und Küstengewässer. Salzige Binnengewässer dagegen meiden sie.
Haubentaucher fressen hauptsächlich kleine Fische, die sie tauchend jagen. Überwiegend handelt es sich um Oberflächenarten, die eine mittlere Länge von 10 bis 15 Zentimeter erreichen. Die maximale Fischgröße, die Haubentaucher fressen, beträgt 25 Zentimeter.[13] Zu ihren typischen Beutefischen auf Süßgewässern gehören Moderlieschen, Karpfen, Plötzen, Weißfische, Grundeln, Barsche, Hechte und Zander. Aber auch Kaulquappen, Frösche, Krebstiere, Spinnen und Wasserinsekten sowie Samen gehören zu ihrer Nahrung. Detailliertere Untersuchungen haben gezeigt, dass es zwischen einzelnen Populationen erhebliche Unterschiede in der Nahrungszusammensetzung gibt. So gibt es einzelne Populationen, bei denen im Sommer Fischnahrung keine große Rolle spielt und die Hauptnahrung aus Käfern und Wanzen bestand.[14] Der tägliche Bedarf beträgt etwa 200 Gramm.[15] Junge werden zunächst mit Insekten gefüttert. Daneben lässt sich wie bei vielen Lappentauchern auch ein Fressen von Federn beobachten. Bereits die Jungvögel werden gelegentlich mit Federn gefüttert.[16] In ihren Überwinterungsgebieten ernähren sie sich nur von Fischen. Auf Salzgewässern sind es Grundeln, Heringsfische, Stichlinge, Dorsche und Karpfenfische, die den größten Teil ihrer Beute ausmachen.
Haubentaucher verzehren größere Fische auf der Wasseroberfläche. Die Beutetiere werden in der Regel mit dem Kopf voraus geschluckt. Kleine Fische fressen sie noch unter Wasser. Haubentaucher tauchen während ihrer Nahrungssuche in der Regel weniger als 45 Sekunden. Dabei schwimmen sie unter Wasser normalerweise zwischen zwei und vier Meter. Die maximal nachgewiesene Tauchstrecke beträgt 40 Meter.[17] Insekten werden auch aus der Luft geschnappt oder von der Wasseroberfläche gepickt. Gelegentlich scheuchen sie durch rasche Beinbewegungen auch Fische und Insekten auf, die sich zwischen den Wasserpflanzen aufhalten.[18]
Haubentaucher erreichen ihre Geschlechtsreife frühestens gegen Ende des 1. Lebensjahres, brüten aber im 2. Lebensjahr meist noch nicht erfolgreich. Sie führen eine monogame Saisonehe.
In Mitteleuropa kommen Haubentaucher in der Regel im März/April an ihrem Brutplatz an. Der Beginn der Brutperiode ist Ende April bis Ende Juni, bei günstigen Witterungsbedingungen aber auch schon im März. Sie ziehen pro Jahr ein oder zwei Bruten groß.
Haubentaucher behaupten während der Brutzeit ein Nest- und Nahrungsrevier. Bei reichem Nahrungsangebot und wenigen Stellen, die für einen Nestbau geeignet sind, ist ein kolonieartiges Brüten möglich. Solche Kolonien sind unter anderem aus Westeuropa, der Barabasteppe, dem Asowgebiet und Estland bekannt. Die Kolonien bestehen meistens aus zehn bis zwanzig Brutpaaren, in Ausnahmefällen brüten aber bis zu 100 Paare in großer Nähe zueinander. Die Entfernung zwischen den Nestern beträgt bei koloniebrütenden Haubentauchern mindestens zwei Meter.[19] Brutkolonien von Haubentauchern befinden sich immer in der Nähe von Brutkolonien anderer Vogelarten. Meistens handelt es sich dabei um Lachmöwen, gelegentlich brüten sie auch gemeinsam mit Weißbartseeschwalben und Schwarzhalstauchern.
Die Balz der Haubentaucher ist auffällig und setzt sich aus einer Reihe von ritualisierten Verhaltenselementen zusammen. Die Balz beginnt ab Dezember noch in den Überwinterungsgebieten, wenn die Vögel anfangen, Paare zu bilden; sie währt über mehrere Monate und lässt in ihrer Intensität erst nach, wenn die Paare mit dem Nisten beginnen. Funktion dieses Verhaltens ist die Paarbildung und die Aufrechterhaltung der Paarbeziehung.
Zu den auffälligsten Balzritualen des Haubentauchers gehört die Pinguin-Pose: Das Paar richtet sich auf dem Wasser Brust an Brust auf, die Vögel schütteln die Köpfe und schlagen mit den Füßen auf das Wasser. Bei der Balz werden im Geschenkritual Geschenke in Form von Futter und Nestmaterial überreicht.[20] Männchen und Weibchen spielen dabei identische oder vertauschte Rollen. Dem „Pinguintanz“ geht meist die „Kopfschüttelzeremonie“ voraus, die wiederum durch die „Jungfernpose“ oder die „Entdeckungszeremonie“ eingeleitet wird. Bei der Jungfernpose macht ein einzelner Vogel durch weit reichende, raue Rufe darauf aufmerksam, dass er einen Partner sucht. Während der Entdeckungszeremonie nähert sich ein Vogel dem anderen durch Antauchen knapp unter der Wasseroberfläche, woraufhin er sich langsam in einer Geisterpose über ihn emporreckt. Der zweite Vogel steht ihm in einer Katzenhaltung gegenüber. Die anschließende Kopfschüttelzeremonie ist in drei Stadien eingeteilt. In der ersten Phase begegnen sich die Vögel, senken drohend die Köpfe und kommen einander näher, während sie sich aufrichten, Schopf und Kragen spreizen und ein tickendes Geräusch ausstoßen. Dabei werden die nach unten gerichteten Schnäbel seitlich hin- und hergeschüttelt. Den Anfang der zweiten Phase macht ein erneutes Aufrichten, bei dem die Kopfschmuckfedern weniger gespreizt sind und die Vögel abwechselnd den Kopf schütteln und wiegen. In der abschließenden dritten Phase beginnen einer oder beide Vögel mit dem Scheinputzen des Gefieders und lehnen sich nach hinten, um eine der Flügelfedern nach oben zu ziehen.
Agonistisches Verhalten ist während der Fortpflanzungszeit bei Haubentauchern häufig zu beobachten. Elemente dieses Verhaltens spielen eine Rolle sowohl bei der Paarbildung als auch bei der Verteidigung des Reviers und der Jungen.[21]
Bei einem unerwarteten Zusammentreffen mit einem nicht angepaarten Artgenossen nehmen Haubentaucher häufig eine Abwehrpose ein, bei der der Federschopf und -kragen gespreizt und der Hals waagrecht ausgestreckt ist. Der Schnabel weist leicht zum Wasser. Bei sehr erregten Vögeln sind zusätzlich die Flügel leicht ausgebreitet und gesenkt. Attackierende Vögel tauchen gelegentlich unter und schwimmen knapp unterhalb der Wasseroberfläche auf den störenden Vogel zu. Kämpfende Haubentaucher schlagen mit den Flügeln, attackieren einander mit Schnabelhieben und schlagen mit den Füßen aufs Wasser. Unterlegene Rivalen tauchen seitwärts ab, laufen unter Schlagen der Flügel über die Wasseroberfläche und tauchen dann ab oder fliegen manchmal sogar auf.[22]
Haubentaucher errichten während der Balzzeit ein oder mehrere zeitweilige Nester, die vorwiegend als Paarungsplattform dienen. Der Paarung geht fast immer ein Bauen am Nest durch beide Partner voraus.[23] Bei der Paarung liegt einer der beiden Haubentaucher auf der Plattform, wobei er den Hals und Kopf flach geradeaus streckt. Der andere Partnervogel schwimmt zunächst in unmittelbarer Nähe der Nistplattform, verlässt dann das Wasser und besteigt flügelschlagend den auf der Plattform liegenden Partner.[24]
Haubentaucher bauen ihr Hauptnest vorzugsweise am Außenrand des Verlandungsgebietes eines Gewässers. Das Nest wird entweder am Boden oder an submersen Pflanzen verankert. Haubentaucher bauen allerdings auch völlig offene Schwimmnester, die sich mitten in kleinen oder flachen Gewässern befinden. Am Nestbau sind beide Elternvögel beteiligt. Der Nestbau dauert in der Regel zwischen zwei und acht Tage, kann in Extremfällen sich aber auch über 28 Tage erstrecken.[25] Das Nistmaterial finden Haubentaucher in unmittelbarer Umgebung des Neststandorts. Die Basis des Nestes sind Schilfhalme, die zwischen aus dem Wasser ragende Pflanzenstängel gelegt werden. Auf diese schichten die Haubentaucher altes Laub und feine Wurzeln. Das wichtigste Baumaterial sind jedoch Schilfrohr, Rohrkolben und Seggen. In der Regel wird vorjähriges, trockenes Pflanzenmaterial verbaut.[26]
Das Nest ragt zwischen 3 und 10 Zentimeter über die Wasseroberfläche hinaus. Der Durchmesser des Nests beträgt zwischen 28 und 65 Zentimeter. Der Durchmesser der Nistmulde beträgt zwischen 12 und 22 Zentimeter.[27]
Der Legebeginn ist in Mitteleuropa meist April bis Ende Juni. Die Eiablage erfolgt am Morgen oder in der ersten Tageshälfte. Der Legeabstand zwischen den einzelnen Eiern beträgt gewöhnlich 2 Tage.[28] Frisch gelegte Eier sind matt-weiß. Sie nehmen im Nest jedoch bald eine grünliche und bräunliche Farbe an. Das Vollgelege besteht überwiegend aus drei bis vier Eiern, in Ausnahmefällen sind jedoch auch Gelege von bis zu sieben Eiern möglich.[29]
Das Gelege wird von beiden Elternvögeln abwechselnd im Drei-Stunden-Rhythmus 27 bis 29 Tage lang bebrütet.[7] Die Brut beginnt mit der Ablage des ersten Eis. Das verfaulende Nistmaterial hat keine wärmebildende Bedeutung. Die Temperatur am Boden der Nestmulde beträgt während des Brütens 32°.[30] Nach russischen Untersuchungen verlassen Haubentaucher ihr Gelege nur für eine Zeit von 0,5 bis 28 Minuten allein. Britische Untersuchungen haben dagegen ein Verlassen des Geleges zwischen 10 und 492 Minuten festgestellt.[31] Werden brütende Haubentaucher von Menschen beunruhigt, bedecken sie das Gelege mit Nistmaterial und tauchen vom Nest weg. Sie tauchen in einer Entfernung von sechs bis zehn Meter wieder an der Wasseroberfläche auf.
Das Schlüpfen der Küken erfolgt nicht synchron, sondern in der Regel mit einem Abstand von einem Tag. Die Küken sind Nestflüchter und können sofort selbst schwimmen und nach sechs Wochen tauchen. In den ersten zwei bis zehn Wochen werden sie jedoch hauptsächlich von den Altvögeln auf dem Rücken im Gefieder versteckt getragen und sogar beim Tauchen mit unter Wasser genommen. Schwimmen sie selbständig, halten sie sich in der ersten Lebenswoche in einem Umkreis von 50 bis 100 Meter vom Nest auf. Ältere Dunenküken streifen weiträumiger auf dem Gewässer umher.
Während der Fütterung sitzen sie gewöhnlich auf dem Rücken eines der Elternvögel, während der zweite füttert. Die Nahrung wird von Schnabelspitze zu Schnabelspitze gereicht. Die Nahrung der Küken besteht zunächst hauptsächlich aus Insekten und deren Larven sowie kleinen Fischen. Sie sind im Alter von 71 bis 79 Tagen selbständig und haben zu diesem Zeitpunkt das Dunenkleid gegen das Jugendkleid getauscht.[32]
Vor allem Aaskrähen, Elstern und Rohrweihen vernichten Gelege der Haubentaucher, wenn diese von den Elternvögeln beispielsweise nach einer Beunruhigung durch Menschen für eine Weile verlassen werden.[33] Die Veränderung des Wasserstandes ist ein weiterer Grund, warum Gelege verloren gehen. Nach verschiedenen Untersuchungen in Großbritannien, Kontinentaleuropa und Russland schlüpfen pro Gelege zwischen 2,1 und 2,6 Dunenküken.[34] Die Dunenküken werden außerdem von großen Raubfischen wie beispielsweise Hechten gefressen. Ein Teil der Dunenküken verhungert, weil sie den Anschluss an den Elternvogel verloren haben. Ungünstige Witterungsbedingungen wirken sich gleichfalls negativ auf die Zahl der Jungvögel aus, die flügge werden.[35]
Nachdem der Bestand der Haubentaucher durch jagdliche Eingriffe und eine Beeinträchtigung des Lebensraumes deutlich zurückging, ist der europäische Bestand der Haubentaucher seit den späten 1960er und frühen 1970er Jahren stark angestiegen. Gleichzeitig hat die Art ihr Areal deutlich ausgeweitet. Bestandszunahme und Arealausweitung sind überwiegend auf eine Eutrophierung der Gewässer durch Erhöhung des Nährstoffeintrages und dadurch – zumindest anfänglich – besseres Nahrungsangebot vor allem an Weißfischen zurückzuführen. Gleichzeitig wurde die Bestandserhöhung durch die Anlage von Fischteichen und Speicherseen begünstigt.[36] Seit den 1990er Jahren stagniert die Bestandsentwicklung oder ist teilweise regional sogar rückläufig. Insgesamt ist die Bestandsentwicklung in Mitteleuropa sehr uneinheitlich.[37]
Untersuchungen an Baggerseen im Donautal in Bayern ergaben, dass an Baggerseen, welche aus Naturschutzgründen für eine Freizeitnutzung gesperrt waren, der Bruterfolg doppelt so groß war wie an Seen mit Freizeitnutzung. An gesperrten Seen wurden pro Brutpaar durchschnittlich 1,8 Jungvögel flügge, während es mit Freizeitnutzung durch Menschen durchschnittlich nur 0,9 flügge Jungvögel waren. Störungsfreie Baggerseen werden zudem doppelt so häufig zum Brüten genutzt wie solche mit menschlicher Nutzung.[38]
Der europäische Bestand beträgt zwischen 300.000 und 450.000 Brutpaare. Den größten Bestand gibt es im europäischen Teil Russlands, wo zwischen 90.000 und 150.000 Brutpaare vorkommen. Länder mit mehr als 15.000 Brutpaaren sind Finnland, Litauen, Polen, Rumänien, Schweden und die Ukraine. In Mitteleuropa brüten zwischen 63.000 und 90.000 Brutpaare. Die Sommerbestände enthalten außerdem einen großen Teil von Nichtbrütern.[39]
Der Haubentaucher gilt als eine der Arten, die vom Klimawandel besonders betroffen sein wird. Ein Forschungsteam, das im Auftrag der britischen Umweltbehörde und der Royal Society for the Protection of Birds die zukünftige Verbreitungsentwicklung von europäischen Brutvögeln auf Basis von Klimamodellen untersuchte, geht davon aus, dass sich bis zum Ende des 21. Jahrhunderts das Verbreitungsgebiet dieser Art deutlich verändern wird. Das Verbreitungsgebiet wird sich nach dieser Prognose um etwa ein Drittel verkleinern und gleichzeitig nach Nordosten verschieben. Zu den möglicherweise künftigen Verbreitungsgebieten zählen die Kola-Halbinsel und der nördlichste Teil des westlichen Russlands. Dagegen geht ein großer Teil des Verbreitungsgebietes auf der Iberischen Halbinsel, an der nördlichen Mittelmeerküste und in Frankreich verloren. Das mitteleuropäische Verbreitungsgebiet wird deutlich lückenhafter.[40]
Der Schutz des Haubentauchers war im 19. Jahrhundert das Gründungsziel einer britischen Tierschutzvereinigung, aus der später die Royal Society for the Protection of Birds (RSPB) hervorging. Haubentaucherbälge, besonders das dichte, seidige Gefieder von Brust und Bauch, wurden damals sehr häufig in der Modeindustrie verarbeitet. Modisten stellten aus den pelzähnlichen Stücken Kragen, Hüte und Muffs her. Aufgrund der Schutzbemühungen der RSPB konnte die Art in Großbritannien erhalten werden.
Da Fische seine Hauptnahrungsquelle darstellen, wurde der Haubentaucher seit jeher verfolgt. Die größte Bedrohung geht von Sportanglern sowie Badegästen und Wassersportlern aus, die immer häufiger kleine Gewässer und deren Uferzonen aufsuchen, weshalb der Vogel, trotz des gesetzlichen Naturschutzes, immer seltener wird.[41]
Der Haubentaucher (Podiceps cristatus) ist eine Vogelart aus der Familie der Lappentaucher (Podicipedidae). Der etwa stockentengroße Vogel ist der größte, häufigste und bekannteste Vertreter dieser Familie von Wasservögeln. Er brütet auf Süßwasserseen und größeren Teichen mit röhrichtbewachsenen Ufern. Besonders auffällig ist sein Balzverhalten, das auf freier Wasserfläche stattfindet und gut zu beobachten ist. Zu den Balzelementen gehören ein heftiges Kopfschütteln mit gespreizter Federhaube sowie die sogenannte Pinguin-Pose, bei denen sich die Vögel durch rasches Paddeln der Füße fast senkrecht voreinander aus dem Wasser heben. Der Haubentaucher war in Deutschland und Österreich Vogel des Jahres 2001.
The Bunnetie (Podiceps cristatus) is a member o the grebe faimily o watter birds.
The Bunnetie (Podiceps cristatus) is a member o the grebe faimily o watter birds.
Podiceps cristatus
Ch' Cache vieu (Podiceps cristatus) ch'est ène espèche d'oizo aquatike deul famille des Podicipédidés.
Ch' Cache vieu i foait d' 46 cm éd londjeur aveuc ène invérgure d' 75 cm. I pèse intre 700 g.
Chol oizo bruyant, surtout pindant l' parade nupciale, i foait des coassemints nasillards (kekekekek) et pi des croassemints au son d' crécelle (eeerrrrr).
Pour entendre sin cri = (Loyen direct).
Il y o 3 dsous-espèches :
Éstatut d' consérvacion UICN
LC : Préotchupacion mineure
Édseur chés eutes prodjés Wikimédia :
Chomga, katta qoʻngʻir (Podiceps cristatus) — qoʻngʻirsimonlar turkumiga mansub qush. Uz. 54—60 sm. Bahorda nari va modasi boshining ensa qismidagi uzun patlari boʻynidan orqaroqda hurpaygan kokil va boʻyinbogʻ hosil qiladi. Yevroosiyo, Afrika, Avstraliya, shuningdek, Kaspiy dengizi va Oʻrta Osiyo suv havzalarida tarqalgan. Koʻllarda suzuvchi uya quradi; 3—4 ta tuxum bosadi. Urchish davrida har xil murakkab xattiharakatlar namoyish etib, juft hosil qiladi.
De fuut (Latien: Podiceps cristatus) is n waotervoegel, en in Europa t grootste lid van de futen (Podicipedidae).
Zo as alle lejen van disse familie is de fuut n typiese waotervoegel van plassen en meren. Zien donkere oorplumen geven hum n karakteristiek uterlik. Hij hef n wit gezichte mit n roodbrune en zwarte krage derumheer die umhoge steet bie t baltsritueel. Zien onderkaante is wit, van boven is e donker dat overgeet in roestbruun. Tussen de ogen en snavel löp n zwarte streep. De poten hebben gien zwemvliezen. De jongen bin zwart-wit estreept en vake maken ze n ritjen achterop de rogge van de ouwers. t Ouwerpaortjen begroet mekaar mit n uutgebreid baltsritueel.
Umdat de poten aordig vere naor achteren op t lief staon, kan de fuut zien eigen niet zo gemakkelik lopend over t laand verplaotsen. Nesten wörden daorumme t liefst kort bie de waoterkaante ebouwd. n Arg kenmarkende eigenschap is dat as ze onder waoter zwemmen ze redelik lange aofstaanden kunnen aoflegen. Dit doon ze um vis te eten, of um te vlochten bie gevaor.
n Fuut wördt gemiddeld 46 tot 51 sm lank.[1]
n Fuut lif van visjes (2-10 sm), die onder waoter evöngen wörden deur ze te achtervolgen. Ze duken dan onder waoter, en blieven dan zo'n halve minuut onder waoter. As t waoter arg helder is jaagt e soms vanaof de oppervlak, dan gluurt e mit de kop onder waoter. Dit dut e altied smarns en snaomes. Oek it e wel insekten, schaoldieren, weekdieren, kikkers en plaanten.
Futen staon bekend um der baltsgedrag. Dan zwemmen ze naor mekaar toe, mit de hals estrekt, en zwemmen tegen mekaar op, waorbie de borst uut t waoter stik. Slentes bouwt n futepaortjen n speulnest op t waoter um verliefd op te vriejen. Al gauw bouwen ze langes de waoterkaante n steviger nest, waorin 3 tot 4 bleek blauwgreune eiers eleegd wörden, disse eiers verkleuren laoter tot geel en bruun. Beie ouwers breujen de eiers umste beurten uut, hoewel t nest soms veur kortere tied verlaoten wördt. As ze t nest verlaoten dan wörden de eiers mit plaanteresten aofedekt, um t te kamoefleren. In de breuitied, die 23 tot 25 dagen duurt[2], kan de fuut minder goed vliegen, waordeur e kwetsbaorder wördt veur verstoringen in zien leefgebied.
De kukens hebben zwart-wit estreepten liefjes, waoran de ouwers ze kunnen herkennen. n Paor dagen naodat ze uut t ei koemen kunnen de kukens al zwemmen. Toch zie'j vake dat de ouwers de jongen op de rogge meenemen, zelfs as ze gaon duken. Op de rogge bin de kukens beter bescharmp tegen roofvissen en reigers. Nao n weke of tiene bin de jongen zelfstaandig.
De fuut kömp in heel Europa veur, behalven in n deel van Skandinavië, en hij kömp oek veur in Zuud-Afrika. t Is gedeeltelik n trekvoegel. Noordelike futen kunnen in Nederlaand overwienteren, bieveurbeeld rond t Iesselmeer en de Raandmeren. Nao de bouw van de Deltawarken kwammen grote populasies futen op in de Grevelingen. De fuut breuit in Europa, Noord-Afrika en Klein-Azië.
De soort hef 3 ondersoorten:
De fuut (Latien: Podiceps cristatus) is n waotervoegel, en in Europa t grootste lid van de futen (Podicipedidae).
De Tüchel ode Hubetaucher (Podiceps cristatus; alemanischi Näme) isch e Wasservogel, wo i Mitteleuropa s ganzi Joor döre vorchunnt. Er brüetet nöd so hüüffig bi üüs und di maiste Tüchel sind Wintergäst vo de Nordsee und vo de Ostsee.
De Tüchel isch e bruune Vogel mit eme lange wiisse Hals und eme lange Schnabel. Ufem Chopf het er im Summer e spitzige Federhube. Im Winter isch er eener echli blass.
De Tüchel lebt i verschidnige Standgwässer, wie grösseri Waier und Seeje, aber au uf gröössere Flüss mit eme Schilfgürtel. Er baut im Schilf e Schwimmnest. Wiibli und Mandli findet sich imene komplizierte Balztanz und lööset sich all drai Stunde bim Brüete ab. Di Junge hocket hüüffig ufem Rugge vo de Eltere. Tüchel chönd 40 Meter tüüff tauche und 50 Sekunder under Wasser bliibe. Si fresset öppe 200 Gramm Fisch im Taag.
De Tüchel ode Hubetaucher (Podiceps cristatus; alemanischi Näme) isch e Wasservogel, wo i Mitteleuropa s ganzi Joor döre vorchunnt. Er brüetet nöd so hüüffig bi üüs und di maiste Tüchel sind Wintergäst vo de Nordsee und vo de Ostsee.
De hjerringslynder (Podiceps cristatus) is in wetterfûgel. Ut en troch dûkt er ûnder om in ein fierderop wer boppe wetter te kommen.
De hjerringslynder wurdt yn Fryslân ek wol beneamd as Grutte Ieldûker, Ielslynder as Kroandûker.
De hjerringslynder is goed wer te kennen oan syn wyt boarst en syn donkere earplûmen.
Yn april/maaie begjinne de hjerringslynders mei pearfoarming. Dat dogge se op opfallende wize. Se draaie om elkoar hinne en geane rjochtop stean. Ek biede se elkoar reiden en oar nêstmateriaal oan. It nêst is in grutte bulte reiden dy't yn it wetter driuwt. De fûgels briede sa'n 27-29 dagen op 4 aaien. De swart-wyt streepte jongen kinne fuort swimme mar se binne noch in skoft fan de âlden ôfhinklik foar harren iten. Se farre ek geregeld mei op de rêch fan harren âlden. Bytiden dûke se sels mei as heit of mem ûnder wetter dûkt.
De hjerringslynder (Podiceps cristatus) is in wetterfûgel. Ut en troch dûkt er ûnder om in ein fierderop wer boppe wetter te kommen.
Kambsgjør (frøðiheiti - Podiceps cristatus)
Kerkysorzu (Podiceps cristatus) on uikkuloin heimoh kuului lindu.
Lindu tunnetah nimel kerkkäšorža vähimikse Puadenen paginluavus.[1] Tämä nimi on yhtelläh harvinaine karjalan paginluadulois da vähän probliemalline vie sendäh, ku lindu ei ni kuulu sorzien (Anatidae) heimoh. Sen ližäkse toizis paginluadulois sana kerkkä voibi tarkoittua telkiä (Bucephala clangula), kudai on eri lindu.[2] Karjalan sanastuo uvvistajes vois yksikai käyttiä kerkysorzu-sanua Podiceps cristatus -luaduh näh da telky-sanua Bucephala clangula -luaduh näh. Toine vaihtoehto olis kiändiä linnun nimi ezimerkikse suomen kielespäi: silkkiuikku> šulku-uikku.
Piduhus: 46-51 cm
Siibien agjuväli: 59-73 cm
Paino: 1,3-2 kg
Silkebuokča (julevsámegillii diehppebuoktje).
Silkebuokča (Podiceps cristatus) lea buokčaloddi.
A toopet düker ((mo.) grünluuper, düker) (Podiceps cristatus) hiart tu at fögelfamile Podicipedidae.
Aier faan Podiceps cristatus - MHNT
A toopet düker ((mo.) grünluuper, düker) (Podiceps cristatus) hiart tu at fögelfamile Podicipedidae.
Το Σκουφοβουτηχτάρι είναι υδρόβιο πτηνό της οικογενείας των Πυγοποδιδών, που απαντά στον ελλαδικό χώρο. Η επιστημονική ονομασία του είδους είναι Podiceps cristatus και περιλαμβάνει 3 υποείδη.[2]
Στην Ελλάδα απαντά το υποείδος Podiceps cristatus cristatus (Linnaeus, 1758).[2]
Η επιστημονική ονομασία του γένους Podiceps, είναι η ακριβής λατινική απόδοση της ελληνικής λέξης Πυγόπους (πυγή = οπίσθια + πους = πόδι) (γλωσσικό αντιδάνειο), [3] και σχετίζεται με την οπίσθια θέση των ταρσών του πτηνού σε σχέση με το σώμα του.
Η λατινική ονομασία του είδους (cristātus, a, um, adj. crista), αναφέρεται άμεσα στα ωτικά του λοφία, [4] ενώ το ίδιο ακριβώς ισχύει και για την ελληνική ονομασία του είδους.
Το σκουφοβουτηχτάρι είναι ένα είδος με εξάπλωση σε όλες τις ηπείρους πλην της αμερικανικής, σε μεσαία γεωγραφικά πλάτη και στις υποτροπικές περιοχές. Απαντά στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης και της κεντρικής Ασίας, αν και διαχειμάζει και σε τμήματα της νότιας Ασίας (π.χ. Β Ινδία). Επίσης βρίσκεται σε διάσπαρτους θύλακες στην Αφρική, από την Τυνησία και την Αίγυπτο στα βόρεια και, μέσα από λίγες αποικίες στην κεντρική Αφρική, προς τη Νότια Αφρική. Τέλος, απαντά και στην Ωκεανία.
(σημ. με έντονα γράμματα το υποείδος που απαντά στην Ελλάδα)
Στην πλειονότητα των πληθυσμών του, το είδος είναι πλήρως μεταναστευτικό, αν και κάποιοι από αυτούς μπορούν να μετακινούνται μόνον τοπικά. [9] Αναπαράγεται από τον Απρίλιο έως και το Σεπτέμβριο στην Ευρώπη, όλους τους μήνες του έτους στην Αφρική (με κορύφωση κατά τη διάρκεια των μεγάλων βροχών) και από το Νοέμβριο έως το Μάρτιο στην Αυστραλασία, φωλιάζοντας είτε κατά μόνας, ή κατά διάσπαρτα ζεύγη ή σε χαλαρές αποικίες, [10] που σχηματίζονται μόνον εάν οι ασφαλείς περιοχές φωλιάσματος είναι λίγες και οι χώροι σίτισης είναι εκτεταμένοι. [11] Μετά την αναπαραγωγή (από τον Αύγουστο έως τον Οκτώβριο), [12] τα ενήλικα άτομα μπορεί να διασπαρούν τοπικά σε μεγάλες λίμνες και ταμιευτήρες, για να υποβληθούν σε αλλαγή πτερώματος (moulting), [13] κατά την οποία συγκεντρώσεις εκατοντάδων ατόμων (μερικές φορές ακόμη και μεγαλύτερες από 10.000 άτομα) μπορεί να σχηματίζονται. [14]
Κατά την διάρκεια του χειμώνα, τα σκουφοβουτηχτάρια παραμένουν σε μεγάλο βαθμό μοναχικά, [15] ειδικά όταν αναζητούν τροφή, [16] αλλά προσωρινές συναθροίσεις [17] έως 5.000 άτομα, μπορεί να δημιουργούνται σε ορισμένες περιοχές. [18]
Τυχαίοι, περιπλανώμενοι επισκέπτες έχουν αναφερθεί μεταξύ άλλων από την Ισλανδία και τις Φερόες, το Ομάν, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Ινδονησία, τη Σενεγάλη, το Μάλι, τη Νιγηρία και το Λεσότο. [1]
Στην Ελλάδα, το σκουφοβουτηχτάρι είναι μερικώς μεταναστευτικό είδος, δηλαδή απαντά είτε ως επιδημητικό αναπαραγόμενο πτηνό στη βόρεια χώρα (λίμνη Καστοριάς) και, πιθανόν στην κεντρική, είτε κυρίως ως χειμερινός επισκέπτης σε όλη την επικράτεια. [19][20]
Το σκουφοβουτηχτάρι, στα εδάφη αναπαραγωγής, συχνάζει σε γλυκά ή υφάλμυρα νερά με άφθονη αναδυομένη ή υποεπιφανειακή βλάστηση (del Hoyo et al. 1992, Snow & Perrins 1998), δείχνοντας προτίμηση σε μη όξινες ευτροφικές υδάτινες λεκάνες με επίπεδες ή επικλινείς όχθες και λασπώδη ή αμμώδη υποστρώματα (Snow & Perrins 1998), συνήθως 0,5-5 μ. βάθους (Snow & Perrins 1998), αλλά και σε μεγάλες περιοχές ανοικτού νερού (del Hoyo et al. 1992) και καλαμιώνες (Bruun). Άλλοι κατάλληλοι οικότοποι περιλαμβάνουν μικρούς νερόλακκους ή λίμνες, λεκάνες αργής ροής ποταμών και τεχνητές υδάτινες κατασκευές (π.χ. δεξαμενές, ιχθυοτροφεία και διακοσμητικές λίμνες) (del Hoyo et al. 1992). Στην Αυστραλία το είδος συχνάζει και σε έλη, ταμιευτήρες, μικρές λίμνες, αλυκές, εκβολές ποταμών και όρμους (Marchant & Higgins 1990), ενώ στην τροπική Αφρική και τη Νέα Ζηλανδία μπορεί να αναπαράγεται σε ορεινές, υποαλπικές και αλπικές λίμνες έως τα 3.000 μέτρα (del Hoyo et al. 1992).
Στα μη αναπαραγωγικά εδάφη, το είδος απαντάται σε μεγάλες, εκτεθειμένες και χωρίς πάγο (Fjeldsa 2004), λίμνες και ταμιευτήρες (del Hoyo et al. 1992, Snow & Perrins 1998), μετακινούμενο προς τα προφυλαγμένα παράκτια εσωτερικά ύδατα (Snow & Perrins 1998), με λιγότερο από 10 μέτρα βάθος (Fjeldsa 2004), όπως υφάλμυρες εκβολές (del Hoyo et al. 1992, Snow & Perrins 1998), δέλτα ποταμών, ή παλιρροϊκά κανάλια και παλιρροϊκές λιμνοθάλασσες (Snow και Perrins 1998) κατά τη διάρκεια ψυχρών εισβολών (Fjeldsa 2004). Επιπλέον, συχνάζει σε μεγάλες αλμυρές λίμνες στην Αυστραλία (Marchant & Higgins 1990).
Φαίνεται να απαιτεί αρκετό ζωτικό χώρο σε ιχθυοβριθή ύδατα, επιφανείας τουλάχιστον 5 εκταρίων, ενώ σπάνια θα το δει κανείς σε χώρους μικρότερους του ενός εκταρίου.
Στην Ελλάδα, απαντά σε ποτάμια, λίμνες, τενάγη, λιμνοθάλασσες και σε παράκτιες θαλάσσιες περιοχές. [19]. Στη λίμνη Καστοριάς, ιδιαίτερα την άνοιξη και το καλοκαίρι, παρατηρούνται ιδιαίτερα μεγάλες συγκεντρώσεις.[21]
Το σκουφοβουτηχτάρι ανήκει σε μία τάξη πτηνών (Πυγοποδόμορφα), που στον ελλαδικό χώρο, είναι γνωστά ως βουτηχτάρια, βουτηχτάρες ή καραπατάκια, [19] τα οποία κολυμπάνε και καταδύονται με χαρακτηριστική επιδεξιότητα.
Τα φύλα είναι όμοια, αλλά το πτέρωμα εμφανίζεται σε δύο διαφορετικές μορφές, της αναπαραγωγικής και της μη αναπαραγωγικής εποχής (εποχικός διμορφισμός), με το πρώτο να είναι εντυπωσιακό σε εμφάνιση. Είναι μετρίου μεγέθους πουλί, αλλά το μεγαλύτερο από τα βουτηχτάρια που απαντούν στον ευρωπαϊκό χώρο.
Στο πτέρωμα αναπαραγωγής ξεχωρίζουν ο μακρύς, ευθύς λαιμός που είναι λευκός στο μπροστινό μέρος και, αποτελεί από μόνο του ασφαλές διαγνωστικό στοιχείο στην παρατήρηση πεδίου. Η ράχη και το πίσω μέρος του λαιμού είναι σκούρα γκρι με καφετιές περιοχές σε διάφορα σημεία τους, ενώ το ράμφος είναι γκρίζο-ροζ και η ουρά πολύ κοντή, σχεδόν ατροφική, (Πάπυρος-Λαρούς Μπριτάνικα), διότι συνίσταται από δέσμη πτίλων (Όντρια).
Οι ταρσοί, όπως σε όλα τα βουτηχτάρια, είναι τοποθετημένοι αρκετά πίσω στο σώμα και συμπιεσμένοι (Όντρια), στοιχείο που καθιστά τα σκουφοβουτηχτάρια αδέξια στο βάδισμα. Τα πόδια έχουν 4 δακτύλους, εκ των οποίων οι 3 εμπρόσθιοι είναι εφοδιασμένοι με ευκρινή, ξεχωριστό λοβό και όχι νηκτική μεμβράνη (διαφορά από τα θαλασσοβούτια).
Εκείνο, όμως, που εντυπωσιάζει στο σκουφοβουτηχτάρι είναι το κεφάλι του και, συγκεκριμένα, η παρουσία -στο αναπαραγωγικό πτέρωμα πάντοτε- διαφοροποιημένων καλυπτηρίων πτερών, που εμφανίζονται στο πάνω μέρος ως ωτικά λοφία και στην περιοχή γύρω από το λαιμό ως χαίτη. Τα δύο αυτά διακριτά σημεία δίνουν ένα σύνολο «σκούφου», εξ ου και η λαϊκή ονομασία του πουλιού. Ο «σκούφος» αυτός έχει καθαρά διακοσμητικό ρόλο και, χρησιμεύει στα δύο φύλα ως μέσον επίδειξης κατά τους «χορούς» ερωτοτροπίας, όταν επιλέγουν ταίρι (βλ. Ηθολογία). Το λοφίο ανοίγεται προς τα πάνω και η χαίτη προς τα πλάγια και εμπρός. Αντίθετα με ό,τι πιστεύεται, το πουλί στις περισσότερες περιπτώσεις, κρατάει κλειστά τα διαφοροποιημένα αυτά πτερά και, τότε, διακρίνονται μόνον από τη θέση τους στο κεφάλι και από τα διαφορετικά τους χρώματα. Ιδιαίτερα τα μαύρα ωτικά λοφία, όταν ανοίγονται, δίνουν την αίσθηση δύο «κεράτινων» (Heinzel et al) προεξοχών στα πλάγια του κεφαλιού, επειδή εκεί είναι πυκνότερα. Η «χαίτη» που περιβάλλει το κεφάλι στο μπροστινό μέρος και στα πλάγια, αποτελείται από καφεκόκκινα πτερά που έρχονται σε έντονη αντίθεση με τις λευκές περιοχές του λαιμού και την κατακόκκινη ίριδα του ματιού. [22]
Στο χειμερινό πτέρωμα του πουλιού, δεν υπάρχουν τα εντυπωσιακά χαρακτηριστικά του αναπαραγωγικού πτερώματος, και πάλι, όμως, το σκουφοβουτηχτάρι ξεχωρίζει από τα συγγενικά του είδη, λόγω μεγέθους, του ίσιου και μακρού λαιμού, του έντονα ροζ ράμφους και, από μία χαρακτηριστική λευκή γραμμή πάνω από τους οφθαλμούς.
Το σκουφοβουτηχτάρι τρέφεται κυρίως με ψάρια, καθώς και έντομα (που συλλαμβάνονται στον αέρα), καρκινοειδή (π.χ. καραβίδες, γαρίδες) και μαλάκια, περιστασιακά αμφίβια και τις προνύμφες τους (del Hoyo et al. 1992). Η κατανάλωση ασπονδύλων είναι υψηλότερη κατά τη διάρκεια της περιόδου αναπαραγωγής (del Hoyo et al. 1992). Τα ψάρια αλιεύονται με καταδύσεις και, είναι κυρίως επιφανειακά είδη που φτάνουν κατά μέσο όρο 10 έως 15 εκατοστά σε μήκος, αλλά το μέγιστο μέγεθος μπορεί να φθάσει τα 25 εκατοστά. Τα νεαρά πουλιά στην αρχή τρέφονται με έντομα.
Τα σκουφοβουτηχτάρια είναι πολύ εύκολο να τα παρατηρήσει κάποιος στις περιοχές όπου συχνάζουν. Κολυμπάνε σε ανοικτές επιφάνειες νερού, πραγματοποιώντας συχνότατες καταδύσεις. Η κατάδυση διαρκεί συνήθως λιγότερο από 1 λεπτό -45 δευτερόλεπτα περίπου-, ενώ κολυμπούν κάτω από το νερό σε βάθος 2-4 μέτρων, περίπου. Πάντως έχουν καταγραφεί και καταδύσεις σε μεγαλύτερα βάθη, στα 20 -40 μέτρα.[23]
Όταν πετάει διακρίνονται οι κοντές πτέρυγες με τα γρήγορα φτεροκοπήματα και το κεφάλι, που διατηρείται χαμηλότερα από τον άξονα του σώματος.[22]
Το είδος είναι γνωστό για το τελετουργικό που εκτελούν τα ζευγάρια, όταν πρόκειται να διαλέξουν το ταίρι τους. Αποτελείται από ένα σύνολο επί μέρους σταδίων που εκτελούνται με ευλάβεια και περιλαμβάνουν προκαθορισμένες κινήσεις πάνω στην επιφάνεια του νερού. Πρόκειται για μία «παράσταση» που, πολλές φορές, έχει αποκληθεί «Χορός των Πιγκουίνων» και έχει αποτυπωθεί πολλάκις στο φωτογραφικό και κινηματογραφικό φακό. [24][25][26]
Το ζευγάρι παίρνει θέση στη «σκηνή», συνήθως κάπου κεντρικά στην επιφάνεια του νερού, στήθος με στήθος, με τα πουλιά να κουνούν το κεφάλι τους και να κτυπάνε τα πόδια τους στο νερό. «Δώρα» προσφέρονται με τη μορφή τροφής ή υλικών που θα χρησιμεύσουν στην κατασκευή της φωλιάς, ενώ, αρσενικό και θηλυκό «παίζουν» πανομοιότυπα, εναλλάσσοντας «ρόλους». Πριν από την έναρξη του κυρίως τελετουργικού, συνήθως προηγούνται αναγνωριστικές κινήσεις από το ένα πουλί, που φανερώνουν την επιθυμία του να βρεί ταίρι με διαρκή, δυνατά κρωξίματα. Κατά τη διάρκεια της τελετής, το ένα πουλί πλησιάζει το άλλο με κατάδυση ακριβώς κάτω από την επιφάνεια του νερού, για να εμφανιστεί απότομα μπροστά στο άλλο με τεντωμένο σώμα και κάποιο «δωράκι», ενώ το δεύτερο πουλί στέκεται απέναντι σε θέση αναμονής. Πολύ συχνά, εκτελούνται μικρές, αιφνιδιαστικές και γρήγορες πτήσεις, παράλληλα με την επιφάνεια του νερού και με το σώμα μισοβυθισμένο, προς την αντίθετη κατεύθυνση από εκείνη που βρίσκεται το ταίρι. Εάν πλησιάσει κάποιος «αντίζηλος», αντιμετωπίζεται εξαιρετικά βίαια, με κατά μέτωπον επίθεση και προσπάθεια εκδίωξής του από το σκηνικό.
Το κυρίως «πρόγραμμα» χωρίζεται σε τρία στάδια: στην πρώτη και εντυπωσιακότερη φάση, τα πουλιά βλέπουν κατά πρόσωπο το ένα το άλλο, κουνούν τα κεφάλια τους δεξιά και αριστερά σαν να τινάζουν νερό, ενώ τα στρέφουν ταυτόχρονα προς τη ράχη τους σαν να εκτελούν καθαρισμό στο σώμα τους, «απειλούν» να πλησιάσουν περισσότερο, πιο κοντά το ένα στο άλλο, ενώ υιοθετούν μια όρθια στάση και με το «σκούφο» (λοφίο και χαίτη) ορθάνοιχτο, ενώ βγάζουν ένα χαρακτηριστικό λεπτό ήχο (tic). Τα ράμφη τους είναι στραμμένα προς τα κάτω και τα κτυπάνε πλευρικά μεταξύ τους. Η φάση κορυφώνεται με την ανύψωση των σωμάτων τους πάνω από την επιφάνεια του νερού, σε εντελώς κατακόρυφη θέση και με τα κεφάλια τους σχεδόν να ακουμπάνε μεταξύ τους, ενώ στα ράμφη τους κρατάνε κάποιο φυτικό υλικό, ως ένδειξη προσφοράς στο ταίρι τους.
Η δεύτερη φάση περιλαμβάνει μια ηπιότερη εκδοχή της πρώτης, με τα πουλιά να ανασυγκροτούνται, κουνώντας εναλλάξ τα κεφάλια τους, ενώ ο «σκούφος» είναι τώρα μισόκλειστος.
Στην τρίτη και τελευταία φάση, το ένα ή και τα δύο πουλιά «βουρτσίζουν» τα φτερά τους, ή μπορεί να αποσπούν ένα από αυτά, γέρνοντας το κεφάλι τους προς τα πίσω. Σημειωτέον ότι αυτό το τελετουργικό μπορεί να αρχίσει από τον Ιανουάριο, όταν τα πουλιά αρχίζουν να σχηματίζουν ζευγάρια και, να διαρκέσει για εβδομάδες ή και μήνες (!) μέχρι αυτά να φωλιάσουν.
Τα σκουφοβουτηχτάρια είναι μονογαμικά πουλιά και φωλιάζουν σε λίμνες ή άλλες μεγάλες υδάτινες συγκεντρώσεις, κανονικά με φυτική κάλυψη στις όχθες, συνήθως μοναχικά αλλά, κάποιες φορές, σε μικρές αποικίες. Όταν δεν υπάρχουν επιλογές, μπορεί να φωλιάσουν και σε γυμνές νησίδες ή άλλες τοποθεσίες στην ξηρά. [27]
Η φωλιά είναι συνάθροιση υλικού που αποτελείται από υδρόβια ή παρόχθια φυτά, συνήθως μαραμένα ή σε αποσύνθεση, ανάμεσα σε καλαμιές ή παρόμοια φυτά, κοντά στην όχθη. Αρκετές φορές η φωλιά επιπλέει ή μπορεί να ακουμπάει στο βυθό όταν τα νερά είναι ρηχά. Δεν παρουσιάζει κάποια ιδιαίτερη μορφολογία και έχει μία απλή κοιλότητα στην κορυφή της για την εναπόθεση των αβγών. [27] Στην κατασκευή της, που διαρκεί 6-8 ημέρες, συμμετέχουν και τα δύο φύλα. Το φώλιασμα πραγματοποιείται συνήθως από το Μάιο μέχρι τον Ιούλιο, αλλά σπάνια μπορεί να αρχίσει και από τον Απρίλιο ή ακόμη νωρίτερα, και διαρκεί μέχρι το Σεπτέμβριο. Η ωοτοκία γίνεται άπαξ ή και δύο φορές σε κάθε αναπαραγωγική περίοδο.
Η γέννα αποτελείται από 4, κάποιες φορές από 3-6 αβγά, τα οποία εναποτίθενται με διαστήματα 2 ημερών μεταξύ τους. Η επώαση αρχίζει από το 1ο αβγό συνήθως, πραγματοποιείται και από τα δύο φύλα -με βάρδιες ανά 3 ώρες, περίπου- και διαρκεί 25-29 ημέρες. Οι νεοσσοί είναι φωλεόφυγοι, ακολουθούν τους γονείς τους αμέσως μετά την εκκόλαψη και του τελευταίου αβγού και, είναι ικανοί να καταδύονται σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Συνήθως ανεξαρτητοποιούνται στις 6 εβδομάδες, περίπου την εποχή που αρχίζει η πιθανή δεύτερη ωοτοκία, αλλά παραμένουν με τους γονείς τους για 12 εβδομάδες (περίπου 71-79 ημέρες). [28][29]
Στην Ελλάδα, το σκουφοβουτηχτάρι φωλιάζει, είτε ως μόνιμο (επιδημητικό) στη βόρεια χώρα (Καστοριά), πιθανόν και στην κεντρική, αλλά έρχεται και ως χειμερινός επισκέπτης οπότε ανευρίσκεται σε όλη την επικράτεια.[19]
Το είδος υπέστη μείωση των πληθυσμών του κατά το 19ο αιώνα, ως αποτέλεσμα του κυνηγιού για το εμπόριο του πτερώματός του (αυτό δεν αποτελεί πλέον απειλή) (del Hoyo et al. 1992). Επίσης θηρευόταν κατά το παρελθόν ως τροφή στη Νέα Ζηλανδία, μια απειλή που έχει περάσει μεν, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν εκεί άλλοι κίνδυνοι, όπως η χαμηλή διαθεσιμότητα τροφής, η μεταβολή της χρήσης των λιμνών αποκλειστικά για σκοπούς αναψυχής (del Hoyo et al. 1992), η υδροηλεκτρική ανάπτυξη και η εισαγωγή αρπακτικών (π.χ. νυφίτσες, γάτες και αρουραίοι) (Fjeldsa 2004). Τα πουλιά πολύ συχνά παγιδεύονται και πνίγονται κατά λάθος σε δίχτυα (del Hoyo et al. 1992, Fjeldsa 2004) με μέγεθος «ματιών» μεγαλύτερο από 5 εκ. (Quan et al. 2002). Μπορεί επίσης να απειλούνται από τις παράκτιες πετρελαιοκηλίδες (Gorski et al. 1977), και είναι ευαίσθητα στη γρίπη των πτηνών, ώστε να κινδυνεύουν από μελλοντικά κρούσματα του ιού (Melville και Shortridge 2006). Τέλος, το είδος θηρεύεται για εμπορικούς (τρόφιμα) και ψυχαγωγικούς σκοπούς στο Ιράν (Balmaki και Barati 2006).
Το σκουφοβουτηχτάρι είναι από τα είδη που θα επηρεαστούν ιδιαίτερα από την κλιματική αλλαγή. Μια ερευνητική ομάδα, που ορίστηκε από την Υπηρεσία Περιβάλλοντος του Ηνωμένου Βασιλείου και της Βασιλικής Εταιρείας για την Προστασία των Πτηνών εξέτασε την μελλοντική ανάπτυξη της ευρωπαϊκής κατανομής αναπαραγωγής των πτηνών με βάση κλιματικά μοντέλα, υποθέτει ότι μέχρι το τέλος του 21ου αιώνα θα αλλάξει το φάσμα κατανομής σημαντικά. Η περιοχή κατανομής θα μειωθεί, σύμφωνα με την πρόβλεψη αυτή, κατά το ένα τρίτο με ταυτόχρονη μετακίνηση προς τα βορειοανατολικά. Μεταξύ των πιθανών μελλοντικών τομέων κατανομής περιλαμβάνει τη χερσόνησο Κόλα και το βόρειο τμήμα της δυτικής Ρωσίας. Αντίθετα, χάνεται ένα μεγάλο μέρος της περιοχής κατανομής στην Ιβηρική Χερσόνησο, στις βόρειες ακτές της Μεσογείου και στη Γαλλία.
Σήμερα, ο μεγαλύτερος όγκος των αναπαραγωγικών πληθυσμών βρίσκεται στην ευρωπαϊκή Ρωσία, ενώ ακολουθούν η Φινλανδία, η Λιθουανία, η Πολωνία, η Ρουμανία, η Σουηδία και η Ουκρανία. [23]
Γενικά, η IUCN, έχει χαρακτηρίσει το είδος ως Ελαχίστης Ανησυχίας (LC), παγκοσμίως, αλλά η γενική τάση είναι αβέβαιη, καθώς ορισμένοι πληθυσμοί μειώνονται, ενώ άλλοι αυξάνονται ή έχουν άγνωστες τάσεις (Wetlands International 2006).[1], ενώ για την Ελλάδα τα στοιχεία είναι ανεπαρκή.
Στον ελλαδικό χώρο τo Σκουφοβουτηχτάρι απαντάται και με τις ονομασίες Σκουφοβουτηχτάρα, Κωλοβούτι, Τσούλι, Καραπατάκι, Καραπατάικο (Κυκλάδες), Καραπαπί (Σαντορίνη), Πυγοσκελίδα, Βουτακίρι (Κρήτη), Βουτακάρι .[30]
Το Σκουφοβουτηχτάρι είναι υδρόβιο πτηνό της οικογενείας των Πυγοποδιδών, που απαντά στον ελλαδικό χώρο. Η επιστημονική ονομασία του είδους είναι Podiceps cristatus και περιλαμβάνει 3 υποείδη.
Στην Ελλάδα απαντά το υποείδος Podiceps cristatus cristatus (Linnaeus, 1758).
Πέρα από το εντυπωσιακό αναπαραγωγικό του πτέρωμα, το σκουφοβουτηχτάρι φημίζεται για το τελετουργικό που εκτελούν τα δύο φύλα, όταν ερωτοτροπούν (βλ. Ηθολογία).БабыщыпцӀэкъуэлэн (лат-бз. Podiceps cristatus) — бабыщыпцӀэхэм я нэхъ пӀащэщ.
Къешэч ч. 1,4-м нэс. И теплъэр гъуэбжафэ-фӀыцӀэщ, щӀагъыр хужьщ, дамэхэм хужь кусэ тӀурытӀ ирокӀуэ. Зэуэ гу лъыботэр и щхъумч-гъуэжьыфэ пщампӀэм, натӀэмрэ щхьэщыгумрэ къэзэщӀэзубыдэ цы Ӏув хьэгуагуэ дыкъуакъуэм. ЩӀымахуэм пщампӀэр фӀокӀуэд.
Щопсэу Урысейми, апхуэдэуи Аустралиэм, Африкэм, Еуропэм, нэгъуэщӀ щӀыпӀэхэми. Ищхъэрэ Къаукъазым щогъуалъхьэ къамылылъэ псы хуэмхэм. Ищхъэрэ щӀыпӀэхэм щыгъуалъхьэхэм щӀымахуэр Хы Каспий, Хы ФӀыцӀэ Ӏуфэхэм щрах.
Кокаљка, голем нуркач, цуцлест нуркач или шатор (науч. Podiceps cristatus) е водна птица, член на фамилијата нуркачи.
Кокаљката ја има и во Македонија. Била користена како птица-работничка во риболовот со птици на Дојранското Езеро[2]
Кокаљката е најголемиот член од семејството нуркачи од стариот свет, но некои видови се наоѓаат и во Америка. Долги се од 46 до 51 cm, а распонот на крилјата им е од 59 до 73 cm и тежат од 900 до 1500 грама.[3][4] Тие се одлични пливачи и нуркачи и затоа рибата ја ловат нуркајќи. Во лето, со своите впечатливи шари на вратот и грбот не можеме да ги помешаме со друг нуркач; додека во зима, како и другите нуркачи имаат бело околу очите и розев клун.
Новоиспилените имаат карактеристични црно-бели линии на главата кои се губат со нивното созревање (растење).
Кокаљката се гнезди во тревнатиот дел од езерата. Подвидот P. c. cristatus е распространет во Европа и Азија по должината на средниот запад, а во зима тие се селат во потопли предели, што значи дека тие се птици преселници. Но, африканскиот подвид P. c. infuscatus и австралискиот P. c. australis не ги напуштаат своите места на живеење, тие се седентарни.
За време на парењето кокаљката прави гнезда на површината на водата, бидејќи на копно не се движи многу добро поради тоа што нејзините нозе се поставени поназад. Обично се изведуваат по две јајца, а родителите го носат подмладокот на грб помеѓу пердувите. Исто така, секој родител си одбира свој „фаворит” за кој подоцна ќе се грижи и ќе го подучува.
Необично, но со испилувањето младите нуркачи се способни самостојно да пливаат и нуркаат. Возрасните му ги пренесуваат вештините на подмладокот на тој начин што носејќи ги на грб се нуркаат во вода, а потоа ги оставаат младите да испливаат на површината на водата и да допливаат до нив.
Кокаљката воглавно се храни со риба, но јаде и мали ракчиња, инсекти и мали жаби. Овој вид птици е доведен до истребување во Обединетото Кралство во 19 век, бидејќи нивните пердуви биле користени за украсување на капите и дамските шапки. Кралското друштво за заштита на птиците во Британија го сопрело нивното истребување, па тие повторно ги населиле пределите низ Европа.
Кокаљка, голем нуркач, цуцлест нуркач или шатор (науч. Podiceps cristatus) е водна птица, член на фамилијата нуркачи.
Кокаљката ја има и во Македонија. Била користена како птица-работничка во риболовот со птици на Дојранското Езеро
Отгот шунгуур, Podiceps cristatus нь Шунгуурынхан, Podicipedidae овгийн усны шувуу юм.
Энэхүү шувууны биеийн урт 46-51 см ба далавчаа дэлгэхэд 59-73 см юм. Тэд маш чадварлаг сэлж шумбах бөгөөд усан доор загас хөөн барьж иддэг аж. Нас бие гүйцсэн шувууд нь зуны улиралд толгой хүзүүний гоёлоороо андашгүй. Бага залуу шувуудын толгой нь эрээн тахь мэт хар цагаан судалтай байх ба нас бие гүйцээд алга болдог ажээ.
Отгот шунгуур нь цэнгэг уст нуур, ойр орчмын өвс ногоот газар нутаглана. P. c. cristatus зүйл нь Европ болон Азид таарна. Африкийн дэд зүйл болох P. c. infuscatus болон Австралийн дэд зүйл P. c. australis нь суурин амьдралтай юм.
Отгот шунгуур голдуу загас идэх ба мөн жижиг шавьж, мэлхий, үе хөлтөн зэргээр хооллодог.
19 зууны үед өд сөдийг нь авж хатагтай нарын малгай зэргийн гоёлд хэрэглэхээр их хэмжээгээр агнаснаас болж Нэгдсэн Вант Улсад устах дөхсөн ажээ. Хамгаалалтад авсан ба өдгөө тоо толгой нь эргэж сэргээд байна.
Отгот шунгуур, Podiceps cristatus нь Шунгуурынхан, Podicipedidae овгийн усны шувуу юм.
Урҙан, ҙур сыпҡай, сыбыҡай, оло сумҡа, тирҫаяҡ (лат. Чомга, лат. Podiceps cristatus) — сыпҡайҙар ғаиләһендәге һыу ҡошо.
Өйрәктән бәләкәйерәк, яҡшы сумыусы һыу ҡошо. Ғүмерен башлыса һыуҙа үткәрә, ерҙән атлап йөрөй алмай. Яҙғыһын ата ҡоштоң түбәһендә ҡауырһындан ике мөгөҙ, ә сикәләрендә ерәнһыу ҡара «яҡа»лар үҫеп сыға. һырты ҡара таплы ҡара-көрән, елкәһе һәм ҡойроғо ҡара. Муйынының алғы яғы, түше, ҡорһағы көмөш кеүек тоноҡ йылмылдаҡлы аҡ. Башҡа сыпҡайҙарҙан ҙурлығы һәм яҙғы яҡалары менән айырыла.
Тауышы ҡыҫҡа ғына: «кейк», «кйәйк» йәки «көйәк».
Үҫемлеккә бай күлдәр һәм йылға ятыуҙарында йәшәй. Балыҡ, тәлмәрйен, һыу бөжәктәре менән туҡлана. Күсмә ҡош. Киң генә таралған. Ояһы һыу өҫтөндә йөҙөп йөрөй йәки ҡамыштарға беркетелә. 3—4 бөртөк йәшкелт аҡ йомртҡа һала. Ҡиммәтле- ҡорһаҡ һәм түш тиреһе өсөн аулайҙар.
Урҙан, ҙур сыпҡай, сыбыҡай, оло сумҡа, тирҫаяҡ (лат. Чомга, лат. Podiceps cristatus) — сыпҡайҙар ғаиләһендәге һыу ҡошо.
शिव हंस (अंगरेजी: Great crested grebe) (Podiceps cristatus) ग्रेब परिवार क सदस्य आ एक तरह क घरेलू बत्तख हवे। भारत में ई पुरा उत्तरी भारत में पावल जाले। एकर नाँव शिवहंस पूर्वोत्तर भारत की लोगन द्वारा दिहल बाटे।[2]
बच्चा के खियावे खातिर तइयार स्कॉटलैंड
मिलन क दृश्य Otmoor, Oxfordshire
मिलन की घरी आपन प्रदर्शन करत नर, Otmoor, Oxfordshire
शिव हंस (अंगरेजी: Great crested grebe) (Podiceps cristatus) ग्रेब परिवार क सदस्य आ एक तरह क घरेलू बत्तख हवे। भारत में ई पुरा उत्तरी भारत में पावल जाले। एकर नाँव शिवहंस पूर्वोत्तर भारत की लोगन द्वारा दिहल बाटे।
सिउरे डुबुल्कीचरा वा शिव हाँस नेपालमा पाइने एक प्रकारको चराको एक नाम हो। यो पङ्क्षी पानी बस्ने ग्रेब प्रजातीको एक सदस्य हो। यो यसको विस्तृत सम्भोग प्रदर्शनको लागि उल्लेख गरिएको छ। यसको वैज्ञानिक नाम ल्यनटिन भाषाबाट आएको हो।
सिउरे डुबुल्कीचरा, पूर्वजगत (पहिलाको एसिया, अफ्रिका, युरोप) मा पाइएको ग्रेब प्रजातीको सबैभन्दा ठूलो सदस्य हो जसमा ठूला प्रजातीहरू भने दक्षिण र उत्तर अमेरिकामा बसोबास गर्ने गर्दछन्। यो चरा लम्बाइ ४६–५१ सेमी (१८–२० इन्च) हुन्छ र यसको एउटा पखेटा देखि अर्को पखेटासम्मको लम्बाई ५९–७३ सेमी (२३–२९ इन्च) हुन्छ भने यसको तौल ०.९ बाट १.५ किग्रा (२.० बाट ३.३ पाउन्ड) हुन्छ। यस प्रजातीका चराहरू पौडि खेल्न माहिर हुन्छन् र पानिमुनि हामफाल्न पनि सक्षम हुन्छन्।[२] यसले पानी मुनि पनि सिकार गर्ने गर्दछ।
सिउरे डुबुल्कीचरा बेलायतमा व्यापक रूपमा वितरित रहेका छन्, तर फाटफुट रूपमा देखा पर्दछन्। यसको प्रजनन युरोपका बेलायत, स्पेन र आयरल्याण्डबाट हुँदै रूससम्म पुग्दछ तर वितरण भने असमान हुने गरेको छ। यसले ताजा पानीको पोखरीको वनस्पति क्षेत्रहरूमा प्रजनन गर्ने गर्दछ।
सिउरे डुबुल्कीचराले एक विस्तृत मिलनको प्रदर्शन गर्दछ। सबै ग्रेबहरूको जस्तै, यसले पानीको किनारमा गुँड बनाउने गर्दछ। यसको खुट्टा अपेक्षाकृत टाढ्टाढा भएका कारण यो राम्रोसँग हिँडडुल गर्न सक्दैन। यसले प्रायः दुईवटा अण्डा पार्ने गर्दछ। भर्खरै जन्मिएका भुवादार र धर्सा धर्सा परेका बच्चाहरूलाई प्रायः वयस्कले आफ्नो ढाडमा बोक्ने गर्दछन्। भर्खरै जन्मिएका भाले र पोथी प्रत्येकले आफ्नो 'मनपर्ने' पहिचान गर्दछन्, जसले उनीहरूको मात्र हेरचाह गर्ने र केही कुरा सिकाउँन मद्दत गर्दछन्।
असामान्य रूपमा, भर्खरै जन्मिएका ग्रेबहरू लगभग जन्मिँदै पौडिन र पानी मुनि डुबुल्की खेल्न जानिसकेका हुन्छन्। वयस्कहरूले साना जन्मिएका बच्चाहरूलाई यो सीप प्रायः आफ्नो ढाडमा बोकेर सिकाउने गर्दछन् जसमा वयस्कहरूले उनीहरूलाई ढाडमा बोकेर पानी मुनि डुबुल्की खेल्छन् र साना बच्चाहरूलाई पानीमा तैरिरहन छोड्दिन्छन्। वयस्कहरूले पानीमुनि गई अलिकति टाढासम्म पुग्दछन् र सो देखेर बच्चाहरूले पनि त्यस्तो गर्दा गर्दा सिपालु बन्दछन्।
यो मुख्य रूपमा माछा, क्रस्टेसिया, किरा, साना भ्यागुता, र अन्य साना प्रकारका छेपारोमा निर्भर हुन्छ।
पक्षीहरूको हत्या मत्रै कपडाहरू बनाउनको लागि प्रयोग हुने कुराको विरोध गर्दै सन् १८९९ मा महिलाहरूको एक समूहले 'फर, फिन र फिटर फोल्क' नामक एक पङ्क्षी संरक्षण सङ्गठनको गठन गरेका थिए। एक वर्ष भित्र उक्त समूहमा ५,००० भन्दा बढी सदस्यहरू पुगेका थिए। सन् १९४९ बाट यो समूह शाही पङ्क्षी संरक्षण समाज (आरएसपिबि) को रूपमा चिनिन्छ, र आज यसमा १० लाख भन्दा बढी सदस्यहरू छन् र यो युरोपको सबैभन्दा ठूलो र प्रभावकारी संरक्षण संस्था मध्ये एक हो। सिउरे डुबुल्कीचरा त्यसपछि सङ्ख्या र दायरामा विस्तार भएको छ।
सिउरे डुबुल्कीचराको एक समूह, ५,६०० फिटमा, पश्चिम सिक्किम, भारत
वयस्कले बच्चालाई खुवाउने तयारी गर्दै, स्कटल्याण्डमा
सम्भोग कर्मकाण्ड, बेलायत
सम्भोग कर्मकाण्डमा भालेको प्रदर्शनी, बेलायत
सिउरे डुबुल्कीचरा, लन्डनमा
गुँड र अण्डा सहितको सिउरे डुबुल्कीचरा, स्वीडेन सन् २०१३
सिउरे डुबुल्कीचरा परिवारसँग, सन् २०१३ स्वीडेन
सिउरे डुबुल्कीचरा सन् २०१५ स्वीडेन
सिउरे डुबुल्कीचरा सन् २०१५ स्वीडेन
सिउरे डुबुल्कीचरा सन् २०१५ स्वीडेन
सिउरे डुबुल्कीचरा सन् २०१५ स्वीडेन
सिउरे डुबुल्कीचरा वा शिव हाँस नेपालमा पाइने एक प्रकारको चराको एक नाम हो। यो पङ्क्षी पानी बस्ने ग्रेब प्रजातीको एक सदस्य हो। यो यसको विस्तृत सम्भोग प्रदर्शनको लागि उल्लेख गरिएको छ। यसको वैज्ञानिक नाम ल्यनटिन भाषाबाट आएको हो।
ચોટીલી ડુબકી (અંગ્રેજી:Great Crested Grebe) એ એક ડુબકી કુટુંબનું જળપક્ષી છે.
આ પક્ષી ૪૬-૫૧ સેમી. લંબાઇ અને પાંખો સહીત ૫૯-૭૩ સેમી. પહોળાઇ ધરાવે છે. આ પક્ષી ગજબનું તરવૈયું અને ડુબકીબાજ હોય છે, અને પાણીમાંથી માછલી પકડવામાં તે નિપૂણતાનો ઉપયોગ કરે છે. ઉનાળામાં પુખ્તવયનાં પક્ષીઓ માથાં અને ગરદન પર પટ્ટીઓ ધરાવતા હોય તુરંત ઓળખાઇ જાય છે, શિયાળામાં આ પક્ષી અન્ય 'ડુબકી કુટુંબ'નાં પક્ષીઓ કરતાં વધુ સફેદ દેખાય છે, ખાસતો આંખનો ઉપરનો સફેદ ભાગ અને ગુલાબી ચાંચને કારણે ઓળખાઇ જાય છે.
યુવા પક્ષીઓ માથા પર ઘેરા કાળા-ધોળા ચટાપટા (ઝેબ્રા જેવા) ધરાવે છે, જે પુખ્તવયે નાશ પામે છે.
ચોટીલી ડુબકી (અંગ્રેજી:Great Crested Grebe) એ એક ડુબકી કુટુંબનું જળપક્ષી છે.
கருங்கொண்டை முக்குளிப்பான் அல்லது கருங்கொண்டை பெரிய முக்குளிப்பான் ஒரு நீர்ப்பறவை. இது இனப்பெருக்கக்காலத்தில் தான் சேரவிருக்கும் இணையுடன் புரியும் காதல் நடனம் புகழ்பெற்றது. இப்பறவையின் அறிவியற்பெயர் பொடிசெப்சு கிறித்தாத்தசு (Podiceps cristatus). இலத்தீனில் cristatus எனில் கொண்டையுடையது என்று பொருள். Podiceps என்பது கால்கள் உடலின் பின்பகுதிப் பக்கத்தில் உள்ளதைக் குறிக்கின்றது[2]. இது முக்குளிப்பான் (grebe) குடும்பத்தைச் சேர்ந்த ஒரு பறவை.
கருங்கொண்டை முக்குளிப்பான் முக்குளிப்பான் வகைப் பறவைகளைலேயே பெரிய உடல் கொண்டவொன்று, ஆகவே இதனைப் கருங்கொண்டைப் பெரிய முக்குளிப்பான் என்றும் சொல்லலாம். இது பழைய உலகம் எனக்கூறப்படும் ஆப்பிரிக்க, ஐரோப்பிய ஆசிய நிலப்பகுதியிலும், அமெரிக்காவிலும் காணப்படுகின்றது. இதன் உடல் அளவு 46–51 cm (18–20 in) நீளமும் 59–73 cm (23–29 in) இறக்கை விரிப்பளவும், எடை 0.9 to 1.5 kg (2.0 to 3.3 lb).[3][4]யும் கொண்டது. மிகச்சிறந்த நீஞ்சுதிறனும், நீருள் பாய்ந்து மீன் முதலான இரையைத் தொடரும் வலிமையும் கொண்டது. நீருள் மூழ்கி எழுவதால் இதற்கும் இதைப்போன்ற பறவைகளுக்கும் முக்குளிப்பான் என்று பெயர். கோடைக்காலத்தில் இதன் கழுத்தும் தலையும் அளிக்கும் தோற்றத்தால் எளிதாக அடையாளம் காணக்கூடியதாக இருக்கும். குளிர்காலத்தில் மற்ற முக்குளிப்பான்களைக் காட்டிலும் வெண்மையாக விருக்கும், குறிப்பாக கண்ணுக்கு மேல். அலகும் இளஞ்சிவப்பு நிறத்தில் இருக்கும்.
இப்பறவையின் குஞ்சுகளை எளிதாக அடையாளங்காணலாம், ஏனெனில் இவற்றின் தலை கறுப்பும் வெள்ளையுமாக வரிவரியாக இருக்கும். வளர்ந்த பறவையான பின்பு இவை மறைந்துவிடுகின்றன.
கருங்கொண்டைப் பெரிய முக்குளிப்பான்கள் நன்னீர் ஏரியருகே செடிகொடிகள் இருக்குமிடத்தில் முட்டையிட்டு இனப்பெருக்கம் செய்கின்றன. இவ்வினத்தின் ஒரு சிற்றினம் (P. c. cristatus) ஐரோப்பாவிலும் ஆசியாவிலும் காணப்படுகின்றன. இவை குளிர்காலத்தில் இடம்பெயர்வன. ஆனால் ஆப்பிரிக்கச் சிற்றினமான P. c. infuscatus என்னும் பறவையும் ஆத்திரேலாசியச் சிற்றினமான P. c. australis என்பதும் இடம்பெயர்வதில்லை.
இந்தக் கருங்கொண்டைப் பெரிய முக்குளிப்பான்கள் இனப்பெருக்கக் காலத்தில் மிகவும் ஏற்பாடாக காதல்நடம் புரிகின்றன. மற்ற முக்குளிப்பான்களைப் போலவே இவை நீரின் அருகே கூடுகட்டி வாழ்கின்றன. இப்பறவையின் கால்கள் இவற்றின் உடலின் பின்புறத்தே அமைந்துள்ளதால் அதிக தொலைவு நிலத்தில் நடக்கவியலாது. பெரும்பாலும் இரண்டு முட்டைகள் இடுகின்றன, இதன் பார்ப்புகள் (குஞ்சுகள்) பிறக்கும்பொழுது புசுபுசுவென்று பூப்பந்துபோல இருக்கும். பார்ப்புகளை தங்கள் முதுகின்மேல் ஏற்றிக்கொண்டு இப்பறவைகள் நீரில் நீஞ்சிச் செல்லும். தாய்ப்பறவையும் தந்தைப் பறவையும் தங்களுக்குப் பிடித்த குஞ்சுகளுக்கு மட்டும் முக்குளித்தல் முதலான நீரில் உலவும் திறன்களைக் கற்றுத்தரும்.
5,600 அடி உயரத்தில் உள்ள சதுப்புநிலத்தில் ஒரு பறவைக்கூட்டம் : கெச்சியோபாலரி ஏரி in காஞ்செந்துசோங்கா தேசியப் புரவகம் (Khangchendzonga National Park), மேற்கு சிக்கிம், இந்தியா
இசுகாட்டுலாந்தில் ஒரு வளர்ந்த பறவை தன் குஞ்சுக்கு உணவூட்ட விருக்கும் பொழுது
இலண்டனில் கருங்கொண்டைப் பெரிய முக்குளிப்பான் காதற்கால நடம்
சுவீடனில் 2013 இல் கருங்கொண்டை முக்குளிப்பான் முட்டையிடல்.
கருங்கொண்டை முக்குளிப்பான் அல்லது கருங்கொண்டை பெரிய முக்குளிப்பான் ஒரு நீர்ப்பறவை. இது இனப்பெருக்கக்காலத்தில் தான் சேரவிருக்கும் இணையுடன் புரியும் காதல் நடனம் புகழ்பெற்றது. இப்பறவையின் அறிவியற்பெயர் பொடிசெப்சு கிறித்தாத்தசு (Podiceps cristatus). இலத்தீனில் cristatus எனில் கொண்டையுடையது என்று பொருள். Podiceps என்பது கால்கள் உடலின் பின்பகுதிப் பக்கத்தில் உள்ளதைக் குறிக்கின்றது. இது முக்குளிப்பான் (grebe) குடும்பத்தைச் சேர்ந்த ஒரு பறவை.
မောက်တင် ရေဝမ်းဘဲ မှာ ရေနေငှက် သတ္တဝါ တစ်မျိုးဖြစ်ြပီး Grebe ခေါ် အရွယ်လတ် ငှက်မျိုးဖြစ်သည်။ ၎င်းငှက်၏ သိပ္ပံအမည်မှာ Podiceps cristatus ဖြစ်သည်။ ယင်းငှက်များသည် ယေဘူယျအားဖြင့် ၄၆ စင်တီမီတာမှ ၅၁ စင်တီမီတာခန့် ရှည်လျားကြသည်။ တောင်ပံနှစ်ခုပေါင်း မှာ ၅၉ စင်တီမီတာမှ ၇၃ စင်တီမီတာခန့်ထိ ရှည်လျားကြသည်။ အဖြူရောင်နှင့် အညိုရောင် ဟူ၍ နှစ်မျိုးရှိပြီး လိမ္မော်ရောင် အမောက်ကလေးများကို ဦးခေါင်ထိပ်တွင် တွေ့ရသည်။ ရှည်လျားပြီး ချွန်ထက်သည့် နှုတ်သီးကလေးများရှိသည်။ မောက်တင် ရေဝမ်းဘဲ သားပေါက်ဘဝတွင် အဖြူရောင်နှင် အမဲရောင် အစင်းကြောင်းကလေးများဖြင့် တန်ဆာဆင်ထားပြီး မြင်းကျား၏အစင်းကြား သဏ္ဌာန်နှင့် ဆင်တူလေသည်။
မောက်တင်ရေဝမ်းဘဲကြီးများကို ဥရောပတိုက်၊ အာရှတိုက်၊ အာဖရိကနှင့် ဩစတျေးလျ တိုက်များတွက် တွေ့ရတတ်သည်။ ဥရောပတိုက်တွင် ရှိသော မောက်တင် ရေဝမ်းဘဲသည် အကြီးဆုံးမျိုးဖြစ်သည်။ ၎င်းရေဝမ်းဘဲများသည် သန့်ရှင်းသော ရေကန်များတွင်သာ နေထိုင်ကြပြီး ကဏန်း၊ ရေနေ သတ္တဝါငယ်ကလေးများ၊ အင်းဆက်ပိုးကောင်များနှင့် ဖားငယ်ကလေးများကို စားသောက်တတ်သည်။ အစာရှာဖွေရာတွင် ရေငုပ်၍ ရှာဖွေတတ်သည်။
မောက်တင် ရေဝမ်းဘဲများတွင် မျိုးပွားရာတွင် အလွန်ထူးခြားသော စရိုက်တစ်ခုရှိသည်။ ၎င်းမှာ ရေဝမ်းဘဲ အဖိုနှင့် အမနှစ်ဦးစလုံး မိတ်မလိုက်မီ ရေထဲတွင် က ခြင်းပင် ဖြစ်စသည်။ မောက်တင်ရေဝမ်းဘဲများသည် အဖိုအမ တွေ့သည့်အခါတိုင်း အတူ က လေ့ရှိပြီး က နည်းအမျိုးမျိုးကိုလည်း အခြေအနေပေါ်မူတည်၍ ကတတ်ကြသည်။ ဖြစ်စဉ်များအရ မိတ်လိုက်ပြီး အသိုက်အမြုံသို့ ပြန်ရာတွင်ကာ မတူချေ။ ကခြင်းအပြီးတွင် ဦးခေါင်းကိုလှုပ်ရမ်းကာ အဆုံးသတ်လေ့ရှိသည်။
ယင်းတို့သည် အသိုက်အမြုံကို အပင်များဖြင့် ပြုလုပ်လေ့ရှိပြီး ၎င်းအသိုက်များသည် ရေပေါ်တွင် ပေါလောပေါ်နေတတ်သည်။ မောက်တင်ဝမ်းဘဲ အဖိုအမ တစ်စုံတွင် ဥနှစ်လုံးခန့် ဥလေ့ရှိသည်။ ယင်းဥကလေးများမှ သားပေါက်လာသော် ထို ငှက်ငယ်ကလေးများသည် ရေမကူးတတ်ချေ။ ၎င်း၏ မိဖတို့ သင်ပေးမှသာ ရေကူးတတ်၊ ရေငုပ်တတ်လေသည်။ တခါတရံ မိဖများရေကူးသည့်အခါ ငှက်ငယ်ကလေးများသည် ၎င်းတို့၏ မိဖများ ကျောပေါ်တွင် နေလေ့ရှိသည်။
၁၉ ရာစုနှစ်တွင် ယင်းငှက်များ၏ လိမ္မော်ရောင်အမွေးများအား ဦးထုတ်၊ အင်္ကျီ စသည့် လူအသုံးအဆောင်ပစ္စည်းများတွင် အသုံးချရန်အတွက် ဖမ်းဆီးပစ်ခတ်မှူများကြောင့် ယူနိုက်တက် ကင်းဒမ်းရှိ မောင်တင် ရေဝမ်းဘဲ ငှက်မျိုးတို့ မျိုးတုံးလုနီးပါး ဖြစ်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် ဗြိတိသျှ တော်ဝင်အဖွဲ့အစည်းတို့မှ တားမြစ်မှူများ ပြုလုပ်ခဲ့ရသည်အထိ ဖြစ်ခဲ့ရသည်။ ယနေ့တွင် ဗြိတိန်နိုင်ငံတစ်ဝန်းတွင် မောက်တင်ရေဝမ်းဘဲများစွာကို တွေ့ရလေသည်။
မောက်တင် ရေဝမ်းဘဲ မှာ ရေနေငှက် သတ္တဝါ တစ်မျိုးဖြစ်ြပီး Grebe ခေါ် အရွယ်လတ် ငှက်မျိုးဖြစ်သည်။ ၎င်းငှက်၏ သိပ္ပံအမည်မှာ Podiceps cristatus ဖြစ်သည်။ ယင်းငှက်များသည် ယေဘူယျအားဖြင့် ၄၆ စင်တီမီတာမှ ၅၁ စင်တီမီတာခန့် ရှည်လျားကြသည်။ တောင်ပံနှစ်ခုပေါင်း မှာ ၅၉ စင်တီမီတာမှ ၇၃ စင်တီမီတာခန့်ထိ ရှည်လျားကြသည်။ အဖြူရောင်နှင့် အညိုရောင် ဟူ၍ နှစ်မျိုးရှိပြီး လိမ္မော်ရောင် အမောက်ကလေးများကို ဦးခေါင်ထိပ်တွင် တွေ့ရသည်။ ရှည်လျားပြီး ချွန်ထက်သည့် နှုတ်သီးကလေးများရှိသည်။ မောက်တင် ရေဝမ်းဘဲ သားပေါက်ဘဝတွင် အဖြူရောင်နှင် အမဲရောင် အစင်းကြောင်းကလေးများဖြင့် တန်ဆာဆင်ထားပြီး မြင်းကျား၏အစင်းကြား သဏ္ဌာန်နှင့် ဆင်တူလေသည်။
Juvenile Great Crested Grebe with adult Podiceps cristatusDe fuut (Podiceps cristatus) is 'n veugel uut de femielje van de futen (Podicipedidae). 't Is nae de zwaenenalsfuut de hroste veugel uut deze femielje. De fuut kom voe van Europa tot in Azië in China; vadder in Afrika en Oceanië. De hewone fuut is de talriekste futesoôrt in Europa.
De fuut is in zeumerkleêd onmiskenbaer. Ie ei dan een zwarte rik en nikke mie 'n witte buuk, voe'als en hezicht. Zen verlengde kopveêrn zien roôdbruun en ie ei een hroôte zwarte kuve. 't Oôhe is roôd. In winterkleêd zien zen kop, voe'als en buuk wit en ei 't een 'n brunihe rik, nikke en kopkappe. De snaevel is roôzeachtig. Juveniele veugels zien doenker mie zwartwitte streep'n op de kop en 'als in de lengte.
De poôten van de fuut staen varre ni achter, kenmerk'nd voe 'n echte waeterveugel. Deur zen kleine vleuhels vlieg een bie hevaer nie weg, mè duuk 'n onder. De fuut is hoed estroômlijnd en ei stevihe poôten die aon deêls vurziene zien van zwemvliezen. Futen worn 59-73 cm.
Futen zien beroemd vanwehe der spectaculaire balts, wat a hepaerd hi mie vee vertoôn. De ventjes en wuufjes vurmen à in de winter pèrtjes. Tiedens de balts till'n ze der eihen synhroon mie hestrekte bost en nikke op uut 't waeter mie waeterplant'n in der snaevel die aon ze mekaorn anbieën. Ierbie slaen ze ok bie der kopp'n een en weer. Ze bouwen een drievend nist wat a besti uut plant'nmaterjaol verankerd an stengels. 't Nist lig mistal verschoôl'n, mè soms ok op 'n opvall'nde plekke. Der worn 4 of 5 eiers eleid, die aon onheveêr 4 week'n worn bebroed. De kukens kunn'n helieke zwemm'n en liffen, ok tiedens 't duken, op de rik van der ouwers mee. Futen broeien in hroôte stilstaende waeters, mè soms ok in vievers en hrachen.
Futen eetn vurnaemelijk vis, mè eetn ierneffen ok kikkers, kikkervissen en waeterinsect'n.
De fuut (Podiceps cristatus) is 'n veugel uut de femielje van de futen (Podicipedidae). 't Is nae de zwaenenalsfuut de hroste veugel uut deze femielje. De fuut kom voe van Europa tot in Azië in China; vadder in Afrika en Oceanië. De hewone fuut is de talriekste futesoôrt in Europa.
The great crested grebe (Podiceps cristatus) is a member of the grebe family of water birds noted for its elaborate mating display.
The great crested grebe was formally described by the Swedish naturalist Carl Linnaeus in 1758 in the tenth edition of his Systema Naturae under the binomial name Colymbus cristatus.[2] The great crested grebe is now the type species of the genus Podiceps that was erected by the English naturalist John Latham in 1787.[3][4][5] The type locality is Sweden.[6] The scientific name comes from Latin: the genus name Podiceps is from podicis, "vent" and pes, "foot", and is a reference to the placement of a grebe's legs towards the rear of its body; the species name, cristatus, means "crested".[7]
Three subspecies are recognised:[4]
The great crested grebe is the largest member of the grebe family found in the Old World, with some larger species residing in the Americas. They measure 46–51 cm (18–20 in) long with a 59–73 cm (23–29 in) wingspan and weigh 0.9 to 1.5 kg (2.0 to 3.3 lb).[8][9] It is an excellent swimmer and diver, and pursues its fish prey underwater. The adults are unmistakable in summer with head and neck decorations. In winter, this is whiter than most grebes, with white above the eye, and a pink bill.
The call is a loud barking rah-rah-rah. They can also produce a clicking kek call, and deep growls.[10]
Juveniles are recognisable by their plumage, with their heads featuring alternating black and white stripes. They lose these markings when they become adults.
The great crested grebe breeds in vegetated areas of freshwater lakes. The subspecies P. c. cristatus is found across Europe and east across the Palearctic. It is resident in the milder west of its range, but migrates from the colder regions. It winters on freshwater lakes and reservoirs or the coast. The African subspecies P. c. infuscatus and the Australasian subspecies P. c. australis are mainly sedentary.
The great crested grebe has an elaborate mating display. Like all grebes, it nests on the water's edge. The nest is built by both sexes. The clutch averages four chalky white eggs which average 54 mm × 37 mm (2.1 in × 1.5 in) in size and weigh 42 g (1.5 oz). Incubation is by both parents and begins as soon as the first egg is laid. The eggs hatch asynchronously after 27 to 29 days. The precocial young are cared for and fed by both parents.[11]
Young grebes are capable of swimming and diving almost at hatching. The adults teach these skills to their young by carrying them on their back and diving, leaving the chicks to float on the surface; they then re-emerge a few feet away so that the chicks may swim back onto them.
The great crested grebe feeds mainly on fish, but also small crustaceans, insects, small frogs and newts.[12]
This species was hunted almost to extinction in the United Kingdom in the 19th century for its head plumes, which were used to decorate ladies' hats and garments. The Royal Society for the Protection of Birds was set up to help protect this species, which is again a common sight.[13]
The great crested grebe and its behaviour was the subject of one of the landmark publications in avian ethology: Julian Huxley's 1914 paper on The Courtship‐habits of the Great Crested Grebe (Podiceps cristatus).[14][15]
Adult ready to feed its young in Scotland
Mating ritual, Otmoor, Oxfordshire
Male displaying during mating ritual, Otmoor, Oxfordshire
Great Crested Grebe courtship display at Hyde Park, London, UK
The great crested grebe (Podiceps cristatus) is a member of the grebe family of water birds noted for its elaborate mating display.
La Tufgrebo (kelkfoje Kresta grebo) (Podiceps cristatus)[1] estas la plej granda (longeco 44–51 cm, enverguro 85–90 cm) el ĉiuj greboj, tio estas akvobirdo el la ordo de Podicipoformaj kaj familio de Podicipedoj. Ĝi estas tre konata membro de la nomiga genro Podiceps, kaj facile rekonebla por duobla plumotufo de reproduktuloj, kio estas tialo ankaŭ por la latina scienca nomo cristatus, kio aludas al kresto.
La Tufgrebo estas la plej granda membro de la greba familio troviĝanta en la Malnova Mondo, sed estas iome pli grandaj specioj en Ameriko. Ii estas 46–51 cm longaj kun enverguro de 59–73 cm kaj pezo de 0.9 al 1.5 kg.[2][3] Ĝi estas elstara naĝanto kaj plonĝanto, kaj persekutas siajn fiŝajn predojn subakve. Ne estas seksa duformismo.
Temas pri specio facile rekonebla, ĉefe ĉe la somera reproduktulo, pro ĝia nigra duobla tufo kvazaŭ du kornoj sur krono, ĝia ruĝecbruna rimarkinda kolumo (kun nigra fina duono pendanta) kaj ĝia tre longa kaj pinta beko. Kaj la tufkrestoj kaj la kolumo estas komponataj de erekteblaj plumoj, kio utilas por pariĝadaj ceremonioj. La longa kolo (malantaŭe iom grizeca) kaj subaj partoj estas blankaj, dum la dorso estas grizeca. Somere la masklo portas sian plej buntajn kolorojn; vintre malaperas la ruĝbruna kolumo kaj la tufkresto restas nur kiel nigra krono. Ambaŭsezone estas nigra strio el la beko tra la okulo. La iriso estas ruĝeca. Vintre estas unu el la plej blankaj el la greboj, kun blanko superokula (male al aliaj eŭropaj greboj), kaj rozkoloreca beko. Ĝi estas la plej granda el la eŭropaj greboj. La kruroj estas lobecaj, kiel ĉe ĉiuj aliaj greboj, kaj ne membranecaj.
Vintre ĝi povas esti konfuzata kun la Grizvanga grebo, sed tiu havas pli malhelajn vizaĝon kaj kolon. Dumfluge la Tufgrebo aspektas pli korpolongeca kaj pli kollongeca, kun pli kurba kolo, dum la Grizvanga aspektas pli fortika, kun pli mallonga, dika kaj malhela kolo, kiun ĝi mallevas, kio havigas aspekton ĝibecan, dum la Tufgrebo aspektas pli svelta. En la flugiloj la Grizvanga montras larĝan nigrecan bendon el flugilpinto al flugilpinto, dum la Tufgrebo havas ne tiom malhelajn flugilpintojn kaj ĉefe ambaŭflanke de la dorso estas akzela blanka areo kiu interrompas la nigran bendareon kaj ligiĝas al la blankaj duarangaj flugoplumoj.[4]
La junuloj estas distingaj ĉar ties kapoj estas striecaj blankanigre. Ili perdas tiujn markojn kiam ili iĝas plenkreskuloj.
La Tufgrebo vivas en Eŭropo kaj Azio, kaj migras en suda Afriko kaj Aŭstralio. La birdoj de okcidenta Eŭropo kaj Novzelando ne migras. Ili reproduktiĝas en vegetaĵaraj areoj de nesalakvaj lagoj. La nomiga subspecio P. c. cristatus troviĝas tra Eŭropo (Irlando, Britio, norda Eŭropo, suda Skandinavio, Baltio, kaj Orienta Eŭropo) kaj Azio (Centra Azio, al suda Siberio kaj norda Ĉinio). Ĝi estas nemigranta en plej milda okcidento de sia teritorio (Iberio, norda Francio, Germanio) kaj disaj lokoj en Turkio, Afriko, kaj sudorienta Aŭstralio, sed migras el plej malvarmaj regionoj. Ili vintras en nesalakvaj lagoj kaj akvorezervejoj aŭ marbordoj (tuta Eŭropo, Turkio, suda Irako, Irano, norda Barato kaj sudorienta Ĉinio. La subspecio de Afriko P. c. infuscatus kaj tiu de Aŭstralazio P. c. australis estas ĉefe sedentaj.
La Tufgrebo loĝas en somero ĉe lagoj, lagetoj, marĉoj, akvorezervejoj kaj pli rare trankvilaj riveroj. Ili preferas neprofundaj akvejoj ĉirkaŭataj de rando de laga vegetaĵaro. Vintre, la migrantoj troviĝas ĉe lagunoj kaj trankvilaj salakvaj akvejoj, ĉe estuaroj, golfetoj kaj ŝirmaj golfoj sed ankaŭ en maro proksime de marbordoj. Foje estas koncentroj kiuj grupigas milojn da individuoj, ekzemple ĉe IJsselmeer (Nederlando), ĉe svisaj lagj (ĉefe la Lago de Neŭŝatelo) kaj ĉe la Nigra Maro[5]. Kelkaj estas foje observataj en homsetlejaj lokoj, kiaj urbaj parkoj aŭ plezuraj havenoj[6].
La populacioj kaj nordaj kaj orinetaj, kie akvo frostiĝas, estas migrantaj. Vintrumas pli sude aŭ okcidente, en regionoj plej proksimaj de la Atlantiko aŭ de la Mediteraneo. La flugo fariĝas nokte. La aŭtunaj eliroj laŭdate varias, laŭ la klimato de la regiono kaj la veterkondiĉoj; le printempaj revenoj okazas marte aŭ aprile[7]. Ili estas parte migrantoj.
La Tufgrebo ne estas bona fluganto kaj necesas surakva kuro por ekflugi. Surtere eĉ plie malfacilas. Ili estas esence surakve, naĝe aŭ plonĝe. Ili flugas malalte, per rapida flugilfrapado, havante kaj kolon kaj krurojn etende kaj iom pendantaj. Dumfluge videblas granda blanka areo supre kaj malsupre de flugiloj, kaj klaran blankan spegulon[7][8]. Dumfluge, ili foje uzas siajn krurojn kiel direktilo[9].
La paroj ekformiĝas vintre. La nestumado povas komenci ekde januaro se la veterkondiĉoj ne estas tro akraj, sed plej ofte el aprilo al julio. La pariĝada parado de Tufgrebo estas tre rimarkinda kaj tre prilaborita brueca danco, unu birdo fronte al la alia, levas kaj skuas kapojn, erektigas plumojn de krestoj kaj vangoj, naĝas flanke unu de alia dum frotas siajn kolojn kaj laŭte krias, plonĝas, reaperas, alproksimiĝas unu al la alia havante vegetalerojn ĉebeke, leviĝas havante brustojn unu kontraŭ alia surakve, turnas la kapon de unu flanko al alia ktp.
Tiu ceremonio povas plui eĉ dum la nestokonstruado. La paro konstruas el akvoplantoj, algoj kaj kaneroj flosantan neston ĉe la akvobordo kaj ne surtere ĉar la malantaŭa situo de ties kruroj malhelpas piediradon surteran. La ino demetas (unufoje jare) foje du, sed ankaŭ tri al kvin ovojn averaĝe, sed fakte 1 al 9, el majo al junio, kiuj estos kovataj dum kvin semajnoj. Dekomence la ovoj estas blnkaj sed bruniĝas kontakte kun la putriĝanta vegetaĵaro. La kovado pluas 27 al 29 tagojn, zorge de kaj la masklo kaj la ino laŭvice ĉiun trian horon[10]; kiam la ovoj estas foje lasataj solaj pormomente ili estas kovrataj de putriĝantaj vegetaleroj por pluhavi varmon.
Post eloviĝo oni povas vidi ĉarman vidaĵon: la nidifugaj, lanugaj, striecaj buntaj idoj komencas promeni, trilante, kaj grimpante sur dorsoj de gepatroj. En idaro de du aŭ pliaj idoj, kaj maskla kaj ina patro identigas siajn 'preferaton', kaj zorgas, instruas kaj nutras nur tiun aŭ preskaŭ nur tiun. Kutime, la junaj greboj estas kapablaj naĝi kaj plonĝi preskaŭ tuj post eloviĝo. Ĉiukaze plenkreskuloj instruas tiujn kapablojn al siaj junaj idoj portante ilin surdorse kaj plonĝante, lasinte la idojn flosantaj surface; ili poste reaperas kelkajn metrojn for por ke la idoj povu naĝi al la patro. Ili iĝas sendependaj post 71 al 79 tagoj.
Tiu birdospecio ekreproduktiĝas je aĝo de 2 jaroj[11] kaj povas vivi de 10 al 15 jarojn[8]. Sed la aktuala rekordo (2008) de longvivo, determinita per birdoringado, estas de individuo ringita en Rusio: 19 jaroj kaj 3 monatoj[12].
Ili estas elstaraj plonĝantoj, kapablaj plonĝi ĝis 3 minutojn kaj ĝis 20 metrojn profunde, sed la kutima profundo estas plej ofte de 4 al 6 m. La Tufgrebo ĉefe manĝas malgrandajn fiŝojn (de 5 al 20 cm ĝenerale); ili konsumas de 150 al 200 g averaĝe ĉiutage, ĉefe ciprinedojn (plotoj, gobioj, alburnoj, ktp.) sed ties ĉefa predo estas la perko. Sed ankaŭ malgrandajn krustulojn (ĉefe markrabojn), insektojn, larvojn kaj malgrandajn ranojn. La idoj estas nutrataj per fiŝoj kaj plumoj, kiuj utilas por krei protektan mason fonde de la stomako kie la fiŝostoj estas haltigitaj por kaŭzi pli malrapidan digeston.
Ĉar ĝi ne estas timema, oni facile vidas tufgrebon en ĉiuj lagoj kaj kvietaj akvoj, kie ĝi trovas fiŝetojn por sin nutri. Ĝi ĉasas subakve dum plonĝadoj, kiuj daŭras kutime ĉirkaŭ tri-dek sekundoj.
Tiu specio estis ĉasata preskaŭ ĝis formorto en Britio en la 19a jarcento por siaj kapoplumoj, kiuj estis uzataj por ornami ĉapelojn kaj ornamaĵojn por sinjorinoj. La RSPB sukcesis protekti tiun specion, kiu estas denove komuna vidaĵo.
Tiu eleganta birdospecio estis dumlonge ĉasata por ties plumoj, ĉefe tiuj de la brusto kaj de la kapo, kiuj estis uzataj inter aliaj kiel ĉapelornamoj. Post la fino de tiu ĉasado, la specio rekuperiĝis kaj ties tutmonda populacio estas nuntempe ĉirkaŭkalkulata je 530 000 al 1,7 milionoj da individuoj[13], kaj la eŭropa populacio je pli ol 300 000 paroj[14]. Pro tiu tialo, la Internacia Unio por la Konservo de Naturo klasigas tiun specion ea la kategorio "Malplej Zorigiga".
La AEWA faras tamen pli nuancitan ĉirkaŭkalkulon distingante la populaciojn: se la populacioj de Nordo kaj Nordokcidento de Eŭropo, la Nigra Maro kaj la Mediteraneo estas klasataj nur en kategorio C (populacioj kun pli ol 100,000 individuoj), la populacioj de la Kaspia Maro kaj sudokcidento de Azio estas klasitaj en A2 (populacioj minacataj kun proksimume inter 10 000 kaj 25 000 individuoj) kaj tiu de orienta kaj suda Afriko en A1c (populacioj tre minacitaj de malpli ol 10 000 individuoj)[15].
Kvankam la specio ne estas en la listo de la minacitaj specioj en Eŭropo, tiu specio estas klasita en la anekso III[16] de la Konvencio de Berno ekde la 01/03/2002.
La Eŭropa Vivmedia Agentejo konsideras tiun specion kiel sekurigita ekde 1994[17].
La Tufgrebo profitas de totala protektado sur la franca teritorio ekde la ministeria dekreto de 17a de aprilo 1981 rilata al protektitaj birdospecioj sur la teritorio[18]. Tiele estas malpermesita detrui, kripli, kapti aŭ elporti ĝin, ĝenadi intence aŭ sennaturigi ĝin, aŭ detrui aŭ elporti la ovojn aŭ nestojn, kaj detrui, ŝanĝi aŭ degradi ties medion. Ĉu viva aŭ morta, estas malpermesita ankaŭ transporti, uzi, teni, vendi aŭ aĉeti ĝin.
La termino grebo en la franca estas uzata ekde almenaxu la 16a jarcento por aludi la membrojn de tiu birdofamilio[19]. La termino Podiceps estas formita de du grekaj vortoj, nome podekso, pugo kaj pes, piedoj, kruroj, alude al malantaŭa situo de la kruroj en la korpo. Pri cristatus, estas latina vorto signife kresto, aŭ tufkresto (kio havigas la nomon de Tufgrebo)[20].
Estas 3 subspecioj de Tufgrebo[21] :
Nombraj landoj (almenaŭ 26) eldonis poŝtmarkojn kun bildoj de tiu birdospecio. Por vidi kelkajn el tiuj poŝtmarkoj, klaki tie[22].
La Tufgrebo (kelkfoje Kresta grebo) (Podiceps cristatus) estas la plej granda (longeco 44–51 cm, enverguro 85–90 cm) el ĉiuj greboj, tio estas akvobirdo el la ordo de Podicipoformaj kaj familio de Podicipedoj. Ĝi estas tre konata membro de la nomiga genro Podiceps, kaj facile rekonebla por duobla plumotufo de reproduktuloj, kio estas tialo ankaŭ por la latina scienca nomo cristatus, kio aludas al kresto.
El somormujo lavanco (Podiceps cristatus)[2]es una especie de ave podicipediforme de la familia Podicipedidae propia de los humedales de Eurasia, África y Australasia. Es uno de los miembros más característicos y conocidos de su familia.
El somormujo lavanco es el miembro de su familia de mayor tamaño del Viejo Mundo. Mide de 46 a 51 cm de largo, con una envergadura alar de entre 59 y 73 cm y un peso de 0,9 a 1,5 kg.[3] [4] Ambos sexos tienen un aspecto similar. Los adultos son inconfundibles en la época reproductiva por la decoración de su cabeza y su largo cuello. Se reconocen por su píleo negruzco que se prolonga con dos penachos por la parte posterior y sus prominentes golas castaño rojizas en los laterales de su cabeza, que se van oscureciendo hacia las puntas, en contraste con su rostro blanco. Presenta bridas negras y ojos rojos. El plumaje de las partes superiores de su cuerpo es de color castaño oscuro y las inferiores blancas, con flancos rojizos. En invierno pierde las golas, haciéndose blancos los laterales de su cabeza, incluida la zona superciliar. En invierno sus partes superiores son grisáceas y las inferiores blancas, y su afilado pico se torna rosáceo. Los polluelos se caracterizan por tener la cabeza y el cuello listados en blanco y negro.
El somormujo lavanco fue descrito científicamente por Carlos Linneo en 1758 en la décima edición de su obra Systema naturae, con el nombre de colymbus cristatus,[5]que significa «colimbo crestado». Posteriormente fue trasladado al género Podiceps, creado por John Latham en 1787,[6]aunque clasificado como el resto de su familia junto con los colimbos en Colymbiformes. Hasta el siglo XX no se separaron los somormujos y zampullines en su propio orden, Podicipediformes. Se reconocen tres subespecies de somormujo lavanco:[7]
La etimología tanto del nombre de su género como el de su especie es latina. Podiceps procede de la combinación de las palabras podicis que significa «ano» y pes que significa «pie»,[8]en referencia a la posición trasera de sus patas. Por su parte, cristatus significa «crestado», en alusión al plumaje de su cabeza en época de cría.
El somormujo lavanco se extiende por las regiones templadas del Viejo Mundo. Cría en áreas de vegetación densa de los lagos y lagunas. Aunque no anida a gran altitud, alcanza los 1200 msnm en algunas regiones. Tampoco rechaza los estanques con vegetación palustre que ofrecen los parques de algunas ciudades. La subespecie P. c. cristatus se encuentra por la mayor parte de Eurasia. Es sedentario en las zonas de clima más suave, pero es migratorio en las zonas más frías. En invierno también frecuenta los lagos, además de las costas y los embalses. Las subespecies africana, P. c. infuscatus, y de Australasia, P. c. australis, son principalmente sedentarias o dispersivas localmente.
Es un ave muy frecuente en las lagunas y marismas de la península ibérica.
Se alimenta principalmente de peces, aunque también consume crustáceos, insectos y ranas pequeñas, que capturan sumergiéndose en el agua.
La parada nupcial del somormujo lavanco es muy compleja y resulta muy llamativa. Las parejas se contonean mientras nadan, realizando movimientos de cabeza, erizan sus moños y sus golas enfrentados, imitando los movimientos del otro. En la fase final, se alzan pecho contra pecho sosteniendo en el pico plantas acuáticas que han arrancado del fondo. El comportamiento reproductivo del somormujo lavanco fue objeto de estudio en una de las obras consideradas hitos de la etología aviar: la publicación en 1914 de Julian Huxley The Courtship‐habits of the Great Crested Grebe (Podiceps cristatus) (Hábitos de cortejo del somormujo lavanco).[9][10]
Construyen el nido junto al agua entre la vegetación ribereña. Después, las puestas pueden comenzar en marzo y las últimas en la primera quincena de septiembre. Generalmente ponen dos huevos. Los pollos tienen el cuerpo parduzco con la cabeza y el cuello listado en blanco y negro. Aunque los pequeños somormujos nadan desde que nacen, con frecuencia son transportados al principio en la espalda de sus progenitores, trepan al dorso de sus padres y se ocultan bajo las plumas de sus alas. Cuando hay más de uno, los polluelos se reparten entre los miembros de la pareja.
Globalmente el somormujo lavanco está catalogado como especie bajo preocupación menor por la UICN.[1] En la directiva de aves europea su estado se clasifica como «Segura» (S). En España se cataloga como «No amenazada» (Na) y está incluida en el Real Decreto 439/90: II (especie de interés especial). Aparece en el Convenio de Berna: II (especies de fauna estrictamente protegidas).
En el pasado la principal amenaza era la caza, lo que en la actualidad no es un problema importante para la especie. En la actualidad resultan afectados por las modificaciones de sus hábitats para usos deportivos o aprovechamiento hidroeléctrico.[1] Los ejemplares que crían en los embalses, tienen puestas asincrónicas debido a las fuertes oscilaciones del nivel de agua, que dan al traste con un buen número de nidos todos los años.
El somormujo lavanco (Podiceps cristatus)es una especie de ave podicipediforme de la familia Podicipedidae propia de los humedales de Eurasia, África y Australasia. Es uno de los miembros más característicos y conocidos de su familia.
Tuttpütt (Podiceps cristatus) on umbes varesesuurune lind pütlaste sugukonnast.
Tuttpütt on väga hea ujuja ja sukelduja, jälitades saagiks olevaid kalu vee all.
Eesti Ornitoloogiaühing valis tuttpüti 2020. aasta linnuks[1].
Tuttpütt on püttidest suurim liik. Peas on tal kaks tutti, mille moodustavad tema suled. Tema kaela ülaosa ümbritseb tumepruun kohev vööt. Hea ujumisoskus tuleb tema jalgade paiknemisest, need on rohkem keha tagaosas kui paljudel teistel lindudel.
Tuttpütt pesitseb nii Euroopas, Aasias, Austraalias kui ka Aafrikas. Eelistavad rohke taimestikuga veekogusid.
Alamliik Podiceps cristatus cristatus on Eestis tavaline haudelind. Eesti tuttpütid veedavad talve Lõuna-Euroopas.
Tuttpüti pesitsusaegset arvukust hinnatakse 2000 – 3000 paarile, talvist arvukust 30–300 isendile [2].
Tuttpüti paaritumisrituaal on tähelepanuväärne: sellega kaasnevad omapärased tantsud ja häälitsused. Tuttpütt pesitseb vee piiril, sest maal kõndimine tekitab jalgade asendi tõttu probleeme. Pooleldi üleujutatud pesa ehitatakse kaisla- või pillirootihnikusse, kus on hädaohu korral kõige kergem varju leida. Tavaliselt muneb emane 2 muna. Väikesi vöödilisi poegi kannavad vanemad mõnikord seljal.
Tuttpütt ei kuulu Eestis kaitstavate lindude hulka.
Tuttpütt (Podiceps cristatus) on umbes varesesuurune lind pütlaste sugukonnast.
Tuttpütt on väga hea ujuja ja sukelduja, jälitades saagiks olevaid kalu vee all.
Eesti Ornitoloogiaühing valis tuttpüti 2020. aasta linnuks.
Murgil handia edo murgil erregea (Podiceps cristatus) podicipedidae familiako ur-hegaztia da[1], aintziratan bizi dena.
Moko zorrotza du, buruaren eta paparraren eskuin-ezkerretara motto marroixka bana dituena. 45-47 cm luze da. Bizkarraldea arre iluna eta sabelaldea zurixka izaten ditu. Arrainak jaten ditu, batez ere, baina baita intsektuak eta beste zenbait animalia ere. Leku zingiratsuetan ibiltzen da eta Europako eta Asiako erdialdean, Afrikako ekialdean eta hegoaldean eta Australiako hego-ekialdean bizi da.[2]Itsas bele izenez ere ezagutzen da. Bolborin izendatuta. lehenago Bolborin bere izen zientifikoa Phalacrocorax cristatus eta Podiceps cristatus-erako podicipediformes ordenaren aldaketa zen.[3]
Nafarroan hegoaldeko ur-guneetan aurkitzen ahal da, nahiz eta bikote gutxi batzuk diren (1984).
Hiru azpiespezie ditu:
Murgil handia edo murgil erregea (Podiceps cristatus) podicipedidae familiako ur-hegaztia da, aintziratan bizi dena.
Moko zorrotza du, buruaren eta paparraren eskuin-ezkerretara motto marroixka bana dituena. 45-47 cm luze da. Bizkarraldea arre iluna eta sabelaldea zurixka izaten ditu. Arrainak jaten ditu, batez ere, baina baita intsektuak eta beste zenbait animalia ere. Leku zingiratsuetan ibiltzen da eta Europako eta Asiako erdialdean, Afrikako ekialdean eta hegoaldean eta Australiako hego-ekialdean bizi da.Itsas bele izenez ere ezagutzen da. Bolborin izendatuta. lehenago Bolborin bere izen zientifikoa Phalacrocorax cristatus eta Podiceps cristatus-erako podicipediformes ordenaren aldaketa zen.
Nafarroan hegoaldeko ur-guneetan aurkitzen ahal da, nahiz eta bikote gutxi batzuk diren (1984).
Silkkiuikku (Podiceps cristatus) on uikkujen heimoon kuuluva töyhtöpäinen vesilintu.
Silkkiuikulla on pitkä kaula ja pitkä, ohut nokka. Kaula ja pää ovat valkeat edestä ja ruskeat takaa. Poskessa on oranssi läikkä ja päässä harja. Soidintanssi on näyttävä. Linnun pituus on 46–51 cm[2], siipien kärkiväli 59–73 cm ja paino 1 300–2 000 grammaa.[3]
Silkkiuikun ääni: kakisteleva ”käk-käk-kä-kä-kä-kä-kä”, käheä parkuna ”köö-köö-köö” ja porsaan huutoa muistuttava röhkinä.
Vanhin suomalainen rengastettu silkkiuikku on ollut 6 vuotta 5 kuukautta 8 päivää vanha.[4] Euroopan vanhin on ollut venäläinen, 19 vuotta 3 kuukautta.[5]
Pesii Euroopan ja Aasian järvissä ja vähäsuolaisilla merialueilla. Muuttaa Länsi- ja Etelä-Euroopan rannoille sulan veden perässä. Etelä-ja Keski-Suomessa paikoin yleinen, Lapissa harvinainen. Suomen pesimäkanta on noin. 50 000 paria. Euroopan kanta on noin. 300 000, Venäjän 100 000–1 000 000 ja Turkin 1 000–10 000 paria.
Silkkiuikun pesä on kelluvalla lautalla. Munia on 3–6 kappaletta, ja niitä haudotaan 25–29 päivää. Poikasten kuoriuduttua emo ruokkii niitä kaksi viikkoa ja kuljettaa poikasia selässään.
Silkkiuikku syö kaloja (enimmäkseen särkiä), sekä selkärangattomia, kuten etanat kovakuoriaiset tms.
Silkkiuikku (Podiceps cristatus) on uikkujen heimoon kuuluva töyhtöpäinen vesilintu.
Podiceps cristatus
Le Grèbe huppé (Podiceps cristatus) est une espèce d'oiseaux aquatiques de la famille des Podicipédidés. C'est le plus grand des grèbes présents en Europe. Sa parade nuptiale est connue pour sa complexité.
C'est un grèbe de 46 à 56 cm de longueur avec une envergure de 75 à 90 cm, pesant entre 700 et 1 200 g.
Il n'y a pas de dimorphisme sexuel chez cette espèce. Cet oiseau présente une calotte noire, courte en saison hivernale. Le dos est sombre et les flancs présentent des reflets roux. La poitrine, la gorge, la face et le ventre sont blancs en toute saison, ce qui le distingue du Grèbe jougris. Le cou majoritairement blanc est long et fin, le bec rosé long et pointu en forme de poignard. Ses pattes sombres ont des orteils lobés, comme chez tous les grèbes.
Au printemps, lors de la saison de nidification, les oiseaux des deux sexes sont ornés de touffes de plumes roux orangé à pointes noires sur le côté de la tête, et la calotte de plumes noires s'est développée en une double huppe. Les plumes des joues et des huppes sont érectiles, caractéristique utilisée lors de la parade nuptiale.
Les juvéniles sont reconnaissables grâce à des bandes noires sur la tête, les joues et le cou. Ils ne possèdent pas encore de huppe. Leur corps est grisâtre.
Le grèbe n'est pas à l'aise en vol, il lui faut un long élan pour décoller. Il l'est encore moins à terre. Il passe l'essentiel de son temps sur l'eau, nageant ou plongeant.
Il vole assez bas, avec des battements d'ailes rapides, cou et pattes étendus et légèrement tombants. On peut alors voir une large tache blanche sur la partie supérieure et antérieure de l'aile, ainsi qu'un miroir blanc sur la partie postérieure[1],[2]. Lors du vol, il lui arrive souvent d'utiliser ses pattes comme gouvernail[3].
C'est un excellent plongeur, capable de plonger jusqu'à 3 minutes et 20 mètres de profondeur, mais sa profondeur habituelle de plongée est le plus souvent de 4 à 6 m.
Il se nourrit principalement de petits poissons (de 5 à 20 cm généralement) ; il en consomme de 150 à 200 g en moyenne par jour. Opportuniste, ses principales proies sont les poissons les plus communs qu'il trouve dans son milieu, surtout des cyprinidés (gardons, goujons, ablettes, etc.) et des jeunes perches communes. Il mange également des insectes, larves, des crustacés (dont des crevettes en milieu marin), des mollusques et même des grenouilles. Les petits sont tour à tour nourris avec des poissons et des plumes ; les plumes permettent de créer une boule protectrice au fond de l'estomac où les arêtes des poissons sont stoppées pour permettre une digestion plus lente.
Les couples commencent à se former au cœur de l'hiver. La nidification peut commencer dès le mois de janvier si les conditions météorologiques ne sont pas trop rudes, mais elle a généralement lieu entre avril et juillet. Cette espèce est célèbre pour sa parade nuptiale élaborée.
Au cours de cette parade, les partenaires se font face, dressent la tête et la secouent, les plumes de la huppe et des joues érigées. Ils nagent côte à côte en se frottant le cou et en poussant des cris sonores. Ils plongent, réapparaissent, puis s'approchent l'un de l'autre avec des végétaux dans le bec, se dressent poitrine contre poitrine dans l'eau, tournant la tête de droite et de gauche (voir vidéo). Cette parade peut continuer même pendant la construction du nid[3].
Le nid est généralement un radeau fait de plantes aquatiques, algues et roseaux, rasant la surface de l'eau. Ce nid, reposant sur le fond du plan d'eau, ou flottant et amarré à la végétation, est en général assez peu profond. La femelle pond une couvée par an, parfois deux, de 3 à 5 œufs en moyenne (en fait de 1 à 9) vers mai-juin. Les œufs, blancs à la ponte, brunissent au contact des végétaux en décomposition qui constituent le nid[1].
L'incubation dure entre 27 et 29 jours, assurée aussi bien par le mâle que par la femelle qui se relaient toutes les une à trois heures[4]; les œufs sont parfois laissés seuls un moment, mais ils sont alors recouverts de végétaux en décomposition pour les tenir au chaud. Après l'éclosion, les poussins nidifuges, au plumage rayé, sont nourris par les deux parents, qui les transportent souvent sur leur dos. Ils deviennent indépendants à 71 ou 79 jours.
Cet oiseau commence à se reproduire vers l'âge de 2 ans[5] et peut vivre de 10 à 15 ans[2]. Mais le record actuel (2008) de longévité, déterminé par marquage, est détenu par un individu bagué en Russie : 19 ans et 3 mois[6].
Cet oiseau bruyant, surtout lors de la parade nuptiale, émet des coassements nasillards (kekekekek) et des croassements au son de crécelle (eeerrrrr). Pour entendre son cri, voir sur cette page (Lien direct).
En Europe, on le trouve partout sauf dans le nord de la Scandinavie. Ceux vivant dans l'est ou au nord de l'Europe migrent vers l'ouest ou le sud. Il vit aussi en Australie, en Nouvelle-Zélande, et en Afrique équatoriale, de l'est et du sud. Il n'est qu'occasionnel en Afrique de l'Ouest.
Il se reproduit également en Turquie et hiverne sur place, dans l'est de la Méditerranée et en Égypte sur les lacs du delta du Nil et sur le Lac Karoun[7].
Le Grèbe huppé fréquente, l'été, les lacs, les étangs, les marais, les réservoirs artificiels, les ports et plus rarement les rivières paisibles. Il préfère les eaux peu profondes entourées d'une frange de végétation palustre.
L'hiver, les migrateurs se trouvent sur les lagunes et les eaux salées calmes, dans les estuaires, les baies et les golfes abrités mais aussi en mer à proximité des côtes. Il y a parfois des rassemblements regroupant des milliers d'oiseaux, par exemple sur l'IJsselmeer (Pays-Bas), sur les lacs suisses (notamment le lac de Neuchâtel) et sur la Mer Noire[8].
Ces oiseaux, aujourd'hui plus fréquents qu'autrefois en Europe, tendent de plus en plus à occuper tous les milieux aquatiques disponibles, pourvu que leur nourriture soit présente en quantité suffisante. Vivant à découvert sur l'eau et étant peu farouches, ils peuvent parfois s'observer facilement en train de pêcher, ou même nicher, dans des sites très fréquentés par l'homme, comme des canaux urbains, des étangs de parcs publics ou encore des ports de plaisance[9].
Les populations du nord ou à l'est de son aire de répartition, où le gel fige les plans d'eau, sont migratrices. Elles vont passer l'hiver plus au sud ou à l'ouest, dans des régions plus proches de l'océan Atlantique ou de la mer Méditerranée. Le vol se fait de nuit. Les départs d'automne se font à date variable, selon le climat de la région et les conditions météorologiques ; les retours de printemps ont lieu vers mars ou avril[1]. Ce sont des migrateurs partiels.
Cet oiseau élégant a longtemps été chassé pour ses plumes, surtout celles de la poitrine et de la tête, qui étaient utilisées entre autres comme ornement de chapeau. Depuis l'arrêt de cette chasse, l'espèce s'est rétablie, et sa population mondiale est estimée de nos jours à entre 530 000 et 1,7 million d'individus[10], et la population européenne à plus de 300 000 couples[11]. Pour cette raison, l'UICN classe cette espèce dans la catégorie « préoccupation mineure ». Si il y a quelques décennies le grèbe huppé était encore un oiseau assez peu commun, absent de nombreuses régions, cantonné à certains étangs sauvages et considéré comme un des symboles des zones humides préservées, à l'instar du héron cendré, il est désormais relativement abondant presque partout en Europe occidentale, et la plupart des plans d'eau pouvant l’accueillir en abritent aujourd'hui un ou plusieurs couples, même dans les zones urbanisées. Il fait partie des oiseaux qui ont réagi avec le plus de succès aux efforts de protection de l'avifaune aquatique des décennies passées.
L'AEWA fait cependant une estimation plus nuancée en distinguant les populations : si les populations du Nord et du Nord-Ouest de l'Europe, de la mer Noire et de la mer Méditerranée ne sont classées qu'en catégorie C (populations comptant plus de 100 000 individus), les populations de la mer Caspienne (25 000 individus) et celle d'Afrique de l'Est et du Sud sont en catégorie A1c (populations très menacées de moins de 10 000 individus)[12].
Bien qu'elle ne figure pas dans la liste des espèces menacées en Europe, cette espèce est classée dans l'annexe III[13] de la Convention de Berne depuis le 01/03/2002.
L'Agence européenne pour l'environnement considère cette espèce comme sécurisée depuis 1994[14].
Le Grèbe huppé bénéficie d'une protection totale sur le territoire français depuis l'arrêté ministériel du 17 avril 1981 relatif aux oiseaux protégés sur l'ensemble du territoire[15]. Il est donc interdit de le détruire, le mutiler, le capturer ou l'enlever, de le perturber intentionnellement ou de le naturaliser, ainsi que de détruire ou enlever les œufs et les nids, et de détruire, altérer ou dégrader son milieu. Qu'il soit vivant ou mort, il est aussi interdit de le transporter, colporter, de l'utiliser, de le détenir, de le vendre ou de l'acheter.
Le terme de grèbe est utilisé depuis au moins le XVIe siècle pour désigner les membres de cette famille d'oiseau[16]. le terme Podiceps est formé de deux mots grecs, podex, le croupion et pes, les pieds, les pattes. Quant à cristatus, c'est un mot latin signifiant crête, aigrette, huppe (ce qui rejoint le nom de grèbe huppé)[17].
Il existe 3 sous-espèces de Grèbe huppé[18] :
De très nombreux pays ont émis des timbres à l'effigie de cet oiseau[19],[20].
Podiceps cristatus
Podiceps cristatusLe Grèbe huppé (Podiceps cristatus) est une espèce d'oiseaux aquatiques de la famille des Podicipédidés. C'est le plus grand des grèbes présents en Europe. Sa parade nuptiale est connue pour sa complexité.
O mergullón cristado[2] (Podiceps cristatus) é unha especie de ave podicipediforme da familia Podicipedidae, sendo un dos seus membros máis coñecidos. Son aves das zonas húmidas europea e asiáticas moi frecuentes en lagoas e marismas da Península Ibérica.
Recoñécese polas súas dúas cristas negras e as súas prominentes golas avermelladas en primavera. As súas partes superiores son de cor marrón escuro; as inferiores, brancas. A súa lonxitude pode variar entre os 46 cm aos 51. Ten unha media de 48 cm. A envergadura varía entre os 85 e os 90 centímetros.
Principalmente lagos e lagoas. En inverno tamén frecuenta as costas. Aínda que non aniña a gran altitude, acada os 1.200 metros nalgunhas rexións. Tampouco rexeita os estanques con vexetación palustre que ofrecen algunhas cidades así como masas de auga de orixe antropolóxica como encoros ou lagos artificiais.
En Galicia pode verse ao longo de todo o ano, como invernante regular, en paso e como reprodutor consolidado na provincia de Ourense (Penas-Patiño, Pedreira & Silvar). Na actualidade atópase en expansión (González & Villarino, 1995; X. Vázquez, com. pers.). En Galicia estímase unha poboación de 20-30 parellas (Fernández-Cordeiro & Domínguez, 1991), a nivel galego a maior poboación desta especie atópase asentada nas areeiras do concello limiao de Sandiás con 23 parellas censadas (2010).
Fóra deste concello confirmouse a súa reprodución no encoro da Fervenza en Mazaricos (1 p), encoro das Forcadas no concello de Valdoviño (aprox. 3 pp), lagoa de Sobrado dos Monxes no concello homónimo (1 p), areeiras de Riocaldo-Pedroso Begonte (3 pp), San Martiño (A Rúa) e Verín/Oímbra.
Pequenos peixes, crustáceos e insectos que captura mergullándose na auga.
A súa parada nupcial resulta moi rechamante. As aves contonéanse mentres nadan, sacoden a cabeza, erguen os seus moños e as súas golas e, en fase final, xúntanse peito con peito sostendo no peteiro plantas acuáticas que arrincaron do fondo.
Constrúen o niño entre a vexetación ribeirega. Despois, as postas desta ave poden comezar en marzo e ultímalas na primeira quincena de setembro. Os pequenos mergullóns ruben ao dorso dos seus pais, agochándose baixo as plumas das súas ás.
Os exemplares que aniñan nos encoros teñen postas asincrónicas, debido ás fortes oscilacións do nivel de auga; que danan un bo número de niños todos os anos.
O mergullón cristado (Podiceps cristatus) é unha especie de ave podicipediforme da familia Podicipedidae, sendo un dos seus membros máis coñecidos. Son aves das zonas húmidas europea e asiáticas moi frecuentes en lagoas e marismas da Península Ibérica.
Ćubasti gnjurci (lat. Podiceps cristatus) su vrsta ptica iz porodice gnjuraca (Podicipedidae). On je najveći i najpoznatiji pretstavnik skupine ptica vodarica.
Ćubasti gnjurci su dugi između 46 i 51 centimetar a raspon krila im je od 59 do 73 centimetra. Teški su od 800 do 1400 grama. Ptice su ljeti, u svom svadbenom ruhu, vrlo prepoznatljive: plivaju sredinom jezera i svako toliko nestaju na duže urone (do jedne minute!). Imaju dugi vrat, bijele obraze, crne glave i na njima smeđecrvene i crne ćube.Dobio je ime po perju koje mu strši na vrhu glave.Prsti na nogama obrubljeni su mu kožnim naborima. Zatiljak i leđa su im smeđi. Pripadnici oba spola izgledaju jednako. U opasnosti ćubu priljube uz glavu. Kad nisu u svadbenom ruhu, nemaju šarenu ćubu i liče nekim plijenorima.
Glasaju se često i glasno, zvukom koji zvuči kao kek-kek-kek.
Ćubasti gnjurci nastanjuju vode u nizinama cijele Europe (osim sjeverne Skandinavije i Islanda). Istočna populacija su selice koje zimuju na obalama zapadne i južne Europe. U srednjoj Europi ćubasti gnjurci su uglavnom stanarice koje u razdoblju kad je jezero duže vrijeme zamrznuto, skitaju obalom.
Ćubasti gnjurci hrane se pretežno ribama koje love roneći. No, osim njih, love i male beskralješnjake, a jedu i sjemenke.
U vrijeme parenja ćubasti gnjurci ponašaju se vrlo upadljivo, što se ponekad naziva "ples pingvina": par se prsa uz prsa uspravlja na vodi, trese glavama i udara nogama po vodi.
Gnijezdo grade na vodi od dijelova biljki koje plutaju, a skrivaju ga u biljkama koje rastu uz obalu. U njemu leže 27 do 29 dana na 3-4 jaja. Pilići su potrkušci i odmah mogu samostalno plivati pa čak i roniti. No u prvo vrijeme jedan od roditelja ih uglavnom nosi skrivene u perju na leđima. Imaju bijele pruge na glavi i leđima.
Ćubasti gnjurci (lat. Podiceps cristatus) su vrsta ptica iz porodice gnjuraca (Podicipedidae). On je najveći i najpoznatiji pretstavnik skupine ptica vodarica.
Titihan jambul (Podiceps cristatus) adalah spesies burung dalam famili Podicipedidae. Burung ini tersebat di sebagian besar kawasan Eropa dan Asia Tengah, bermigrasi sampai ke Asia Selatan. Koloni terpisah juga dapat ditemukan di Afrika, Australia dan Selandia Baru. Titihan jambul pernah tercatat sebagai burung pengembara di Kepulauan Kai, Maluku.[2]
Titihan jambul (Podiceps cristatus) adalah spesies burung dalam famili Podicipedidae. Burung ini tersebat di sebagian besar kawasan Eropa dan Asia Tengah, bermigrasi sampai ke Asia Selatan. Koloni terpisah juga dapat ditemukan di Afrika, Australia dan Selandia Baru. Titihan jambul pernah tercatat sebagai burung pengembara di Kepulauan Kai, Maluku.
Lo svasso maggiore (Podiceps cristatus Linnaeus, 1758) è un uccello della famiglia dei Podicipedidi.
Gli svassi maggiori sono lunghi 46–51 cm e hanno un'apertura alare di 59–73 cm. Pesano dagli 800 ai 1400 g. In estate gli uccelli sono facili da riconoscere nel loro piumaggio variopinto: nuotano spesso in mezzo ai laghi e scompaiono in immersioni piuttosto lunghe. Hanno un collo lungo bianco in avanti, un viso bianco, un capo nero e un ciuffo rosso mattone e nero. Il ciuffo viene aperto in caso di pericolo. Nel piumaggio non riproduttivo manca il caratteristico ciuffo variopinto che rende lo svasso confondibile con alcuni gaviidi, come ad esempio lo strolaga minore. Gli svassi maggiori hanno un richiamo frequente e sonoro, un rumore gracido che suona coco-coco-coco.
Gli svassi maggiori si trovano negli specchi d'acqua di pianura di tutta Europa (fino alla Scandinavia settentrionale e all'Islanda). Le popolazioni orientali sono uccelli migratori che svernano lungo le coste dell'Europa occidentale e meridionale. In Germania gli svassi maggiori sono prevalentemente uccelli stanziali, che emigrano pure lungo le coste in caso di laghi ghiacciati più a lungo.
Gli svassi maggiori si nutrono principalmente del pesce che cacciano in immersione. Ma anche girini, tritoni, gamberetti, ragni e insetti d'acqua come anche i semi fanno parte del loro nutrimento.
L'accoppiamento degli svassi maggiori è notevole e viene anche definito "ballo del pinguino". La coppia si dirige petto a petto sull'acqua, gli uccelli scuotono il capo e sbattono con i piedi sull'acqua. Gli svassi maggiori costruiscono il loro nido sull'acqua, è fatto di parti di pianta galleggianti ed è nascosto nella vegetazione della riva. In esso vengono covate dalle 3 alle 4 uova per 27-29 giorni. I pulcini fuggono dal nido e riescono a nuotare e addirittura ad immergersi da soli. In questo primo tempo vengono tuttavia anche portati sul dorso dai genitori. Hanno strisce bianche sul capo e sul dorso. Il NABU ha scelto nel 2001 lo svasso come uccello dell'anno.
La protezione dello svasso maggiore era l'obiettivo principale della Royal Society for the Protection of Birds britannica del XIX secolo. Le penne degli uccelli venivano allora lavorate molto spesso nell'industria della moda. Le stiliste lavoravano le penne come ornamento per cappelli o come decorazione dei colletti. Le penne venivano lavorate in modo da assomigliare ad una pelliccia. In seguito agli sforzi protettivi della Royal Society la specie è riuscita a sopravvivere in Gran Bretagna.
Lo svasso maggiore (Podiceps cristatus Linnaeus, 1758) è un uccello della famiglia dei Podicipedidi.
Ausuotasis kragas (lot. Podiceps cristatus, angl. Great Crested Grebe, vok. Haubentaucher) – kraginių (Podicipedidae) šeimos vandens paukštis.
Eurazijoje paplitęs nuo Atlanto iki Ramiojo vandenyno. Arealas šiaurėje siekia Suomiją, Kamos aukštupį, Obės vidurupį, Primorę, pietuose – Kiniją, Iraną, Turkiją, Viduržemio jūrą. Gyvena Afrikoje, Australijoje.
Žiemoja Afrikoje, Australijoje, Pietų Azijoje.
Ausuotasis kragas – vienas labiausiai paplitusių Lietuvos vandens paukščių. Gyvena tvenkiniuose, ežeruose, ramiuose upių užutakiuose.
Didelės ausuotųjų kragų sankaupos stebimos Metelių regioninio parko ežeruose (Dusios, Metelio, Obelijos ež.) rudeninės migracijos metu. Kitos gamtosaugos požiūriu populiacijai vertingos vietos – Kuršių marių Kniaupo įlanka, Kauno marios, Drūkšių ežeras[1].
Kaklo užpakalinė dalis ir nugara rusvai juodos. Ant galvos 2 juodi kuodukai ir iš ilgų plunksnų rudai balta apykaklė.
Gyvena vidaus vandenyse, kur būdinga vešli augalija, dideli vandens plotai, meldų, nendrių, švendrų salelės. Atskrenda kovo pabaigoje ar balandžio pradžioje. Tuoktuvių metu labai triukšmingi, džerškančiai karksi. Dėl savo sandaros ausuotasis kragas negali vaikščioti sausuma ir nuo jos pakilti, todėl visą laiką praleidžia ant vandens ir pakrančių sąžalynuose.
Lizdą krauna švendryne, tarp meldų, lūgnių, vandens lelijų iš vandens augalų liekanų. Deda 3-5 elipsiškus, baltus kiaušinius. Peri patinas ir patelė 25-26 dienas. Jaunikliai išsirita gegužės gale ar birželio pradžioje.
Minta žuvimis, varlėmis, moliuskais, vabzdžiais ir jų lervomis. Vandenyje vikriai nardo ir nesunkiai pagauna nedideles žuvis (aukšles, kuojas, raudes, plakius, saulažuves)[2].
Ausuotasis kragas (lot. Podiceps cristatus, angl. Great Crested Grebe, vok. Haubentaucher) – kraginių (Podicipedidae) šeimos vandens paukštis.
Cekuldūkuris jeb cekulainais dūkuris[1] (Podiceps cristatus) ir dūkuru dzimtas (Podicipedidae) ūdensputnu suga, kas ligzdošanas laikā mājo saldūdens ezeros, dīķos vai upēs. Šai sugai ir 3 pasugas. Latvijā mājo nominālpasuga - Podiceps cristatus cristatus.[2]
Cekuldūkurim ir ļoti liels izplatības areāls, tas mājo plašā areālā Eirāzijā[3] uz ziemeļiem līdz Botnijas līča ziemeļu piekrastei un uz dienvidiem līdz Indijas ziemeļiem. Tam ir arī retas, izkliedētas populācijas Āfrikā ziemeļos un uz dienvidiem no ekvatora, kā arī Austrālijas dienvidos, Tasmanijā un Jaunzēlandes Dienvidsalā. Rietumeiropas, Āfrikas un Austrālijas populācijas ir nometnieces, bet Eirāzijas iekšzemes un ziemeļu populācijas ziemas periodā migrē uz Atlantijas okeāna un jūru krastiem. Nominālās pasugas lielākās ziemošanas vietas ir Ziemeļjūrā pie Nīderlandes krastiem,[2] kā arī uz dienvidiem no Melnās jūras, Indijas ziemeļos un Ķīnas austrumos. Daži ziemojošie putni sasniedz pat Austrālijas dienvidaustrumus un Dienvidāfriku.[3] Centrāleiropā ziemo arī lielākajos iekšzemes ezeros.[2]
Cekulainais dūkuris Latvijā ir visbiežāk sastopamais dūkuris, kas ligzdo gandrīz visos lielākajos ūdensbaseinos - ezeros, upēs un dīķos.[4] Visu gadu to var novērot arī jūrā, kur vietām koncentrējas caurceļotāji, spalvmetēji un ziemotāji. Iekšzemē ziemo reti. Pavasarī Latvijā ierodas ligzdotāji, bet jūrā caurceļojošie putni.[2]
Cekuldūkuris ir lielākais Vecās pasaules dūkuris, par to lielāks ir tikai Dienvidmerikā dzīvojošais lielais dūkuris (Podiceps major). Tā ķermeņa garums ir 46—51 cm, spārnu izplētums 59—73 cm,[5] svars 0,9—1,5 kg.[6] Augumā to varētu salīdzināt ar meža pīli, par kuru cekuldūkuris ir tikai nedaudz mazāks.[7] Tā ķermenim ir raksturīga saplacināta, vārpstveida forma, ar garu, slaidu kaklu, īsiem, šauriem spārniem, īsu asti un vasaras periodā krāšņu galvu ar melnu, divdaļīgu cekulu, gaišiem, gandrīz baltiem vaigiem un divkrāsainu, rudi-melnu "vaigu bārdu". Pārējais apspalvojums ir pelēkbrūns, visa ķermeņa augšpuse - kakls un mugura tumši brūna vai pelēkbrūna, bet apakša - kakls un vēders gaiši pelēki. Cekuldūkuri vasarā pēc tā galvas var viegli atpazīt, bet ziemā tas kļūst līdzīgs visiem pārējiem dūkuriem, tā apspalvojums kļūst gaiši pelēks ar baltu. Mazuļus sedz kamuflāžas krāsas dūnas - melnbaltās garensvītrās galva un kakls, bet brūni-dzeltenīgās ķermenis. Pieaugot tie lēnām zaudē savu svītraino apspalvojumu.
Pieauguša putna acis ir sarkanas, šaurais un smailais knābis sārti-pelēks. Cekuldūkuriem ir daļējas peldpleznas. Uz pirkstiem ir platas, dzeltenzaļas ādas krokas - peldplēksnes, kas priekšējiem trīs pirkstiem ir daļēji savienotas. Līdz ar to pēdas ir platas un lieliski piemērotas peldēšanai. Tās līdzīgi kā laivas motora propelleri stumj dūkuri uz priekšu gan tam nirstot, gan peldot pa ūdens virsu. Arī aizmugurējam pirkstam ir neliela ādas kroka. Abi dzimumi izskatās vienādi, tikai tēviņi ir nedaudz lielāki.[7]
Spārni cekuldūkurim ir īsi un šauri, bet stipri, ar 12 lidspalvām. Tas ir samērā ātrs lidotājs un spēj veikt garas migrācijas distances. Vasarā cekuldūkuri nelido bieži – briesmu gadījumā tas parasti ienirst, nevis ceļas spārnos. Vasaras vidū ir arī pilnais spalvu mešanas laiks (nepilnais norit agri pavasarī, pirms vairošanās perioda), putniem uz pāris nedēļām zūd lidspēja, jo vecās spalvas, arī lidspalvas izkrīt gandrīz vienlaikus, bet jaunais apspalvojums to vietā izaug salīdzinoši lēni.[7] Cekuldūkuris lidojumu uzsāk ar ieskrējienu pār klaju ūdens lauku. Ieskrējiens ir samērā garš un ilgs.[7]
Cekuldūkurim kā visiem dūkuriem īsās kājas anatomiski atrodas pašā ķermeņa aizmugurē. Šī iemesla dēļ cekuldūkuris izvairās no sauszemes, bet, ja apstākļi spiež, tad pa sauszemi tas nespēj iet kā citi putni. Tas šļūc ar visu ķermeni, stumjot ar kājām sevi uz priekšu, vai paceļas vertikāli uz augšu un iet līdzīgi kā to dara pingvīni. Šādi tas tomēr ilgi nespēj pārvietoties un ātri nogurst. Kopumā cekuldūkuri ir ūdensputni, kas gandrīz visu mūžu pavada, neizkāpjot sausumā, izņēmums ir ieiešana ligzdā, lai perētu.[7]
Cekuldūkuris ir izcils peldētājs un nirējs. Zem ūdens tas spēj atrasties līdz 2 minūtēm un vienā reizē nopeldēt apmēram 40 metrus. Barojoties tas parasti zem ūdens uzturas 40—50 sekundes un nirst 1—2 metru dziļumā, bet, ja nepieciešams, cekuldūkuris spēj ienirt arī 5—7 metru dziļumā.[7] Dziļus ienirienus putni izdara reti, galvenokārt, meklējot barību. Tas iznirst ļoti piesardzīgi – vispirms virs ūdens līmeņa tiek izbāzta galva, tad kakls un tikai pēc tam, ja briesmas vairs nedraud, cekuldūkuris uzpeld ar visu rumpi. Briesmu gadījumā tas nevis ceļas spārnos, bet nirst. Tā kā dūkura mazuļi mēdz vizināties uz vecāku mugurām, briesmu gadījumā cekuldūkuris ienirst ar visiem mazuļiem uz muguras. Mazie cālēni turas pie vecāku īpaši pagarinātām muguras spalvām ar saviem knābīšiem. Tā kā nirstot dūkuris spārnus tur cieši piespiestus pie sāniem, reizēm mazuļi tiek noglabāti zem spārniem. Ar mazuļiem cekuldūkuris ilgi zem ūdens neuzturas. Spēju nirt kā visiem dūkuriem labo spēju nirt nodrošina salidzinoši smagie kauli, kas ir daudz mazāk pildīti ar gaisu nekā citiem putniem. Turklāt atrašanos zem ūdens atvieglo arī tas, ka dūkuri spēj iztukšot tā sauktos gaisa maisus, kas tiek izmantoti, lai lidojuma laikā nodrošinātu skābekļa uzņemšanu gan ieelpojot, gan izelpojot, kā arī nirstot tiek cieši piekļautas ķermeņa spalvas, tādējādi atbrīvojot apspalvojumu no gaisa.[7]
Cekuldūkuris nirstot barojas ar zivīm, dažādiem bezmugurkaulniekiem, piemēram, ūdens kukaiņiem un to kāpuriem, gliemjiem un vēžveidīgajiem, kā arī nelieliem abiniekiem. Cekuldūkuris barojas arī ar dažu augu sēklām.[5][7]
Cekuldūkuri jau ziemas vidū veido monogāmus pārus.[5] Tiem ir izkopta un attīstīta riesta laika uzmanības izrādīšana vienam pret otru. Abi putni, peldot viens otram pretī vai līdzās, apkakles spalvas izvērsuši, cekulus sacēluši, izrāda sevi, bet pēc tam izslienas vertikāli – knābis pret knābi, krūtis pret krūtīm, turklāt purinot galvu no vienas puses uz otru.[5] Nereti knābjos tie viens otram ligzdas darināšanai pasniedz aļģu kušķīšus. Reizēm tēviņš, spārnus iepletis, cēli peld vai arī šļakstinādams skrien pa ūdeni ap mātīti.[7]
Ligzdu cekuldūkuru pāris sāk būvēt agri pavasarī, drīz pēc atlidošanas no ziemošanas vietām. Ligzdai vieta tiek piemeklēta seklumā, starp biezi saaugušiem krasta augiem. Tā tiek būvēta uz ūdens, bet, lai ligzda neaizpeldētu, tiek izvēlēts kāds cinis, ūdensaugu cers vai peldoši žagari, vai arī ligzdu uz vietas notur apkārt augošie augu stumbri - vilkvālītes un niedres. Ligzda tiek sakrauta no žagariem, aļģēm un iepriekšējā gada atmirušajiem augiem.[7] Dējumā ir 1—9 baltas olas, bet visbiežāk 4 olas.[5] Mātīte olas sāk perēt uzreiz pēc pirmās izdētās olas, līdz ar to mazuļi nešķiļas vienā laikā. Inkubācijas periods ilgst 27—29 dienas. Perē abi vecāki, bet galvenokārt to dara mātīte. Ja abi vecāki atstāj ligzdu, lai barotos, olas tiek noslēptas un apsegtas ar trūdošiem augiem, kas trūdot turklāt izdala siltumu un tupina sildīt olas.[5][7] Kad mazuļi ir izšķīlušies, vecāki tos sadala savā starpā un katrs no tiem rūpējas par savu pusi no bērniem. Pirmais pie mazuļiem tiek tēvs, jo paņem pirmos izšķīlušos putnēnus, kamēr mātīte turpina perēt atlikušās olas. Vecāki ļoti rūpējas par saviem mazuļiem. Lai tos sildītu un aizsargātu, mazuļi, kamēr mazi, daudz laika pavada uz vecāku mugurām. Jaunajiem putniem pieauguša putna spalvas izaug 71—79 dienu vecumā, kopā ar vecākiem tie paliek līdz septembrim.[5][7]
Cekuldūkuram ir 3 pasugas:
Cekuldūkuris jeb cekulainais dūkuris (Podiceps cristatus) ir dūkuru dzimtas (Podicipedidae) ūdensputnu suga, kas ligzdošanas laikā mājo saldūdens ezeros, dīķos vai upēs. Šai sugai ir 3 pasugas. Latvijā mājo nominālpasuga - Podiceps cristatus cristatus.
De fuut (Podiceps cristatus) is een watervogel, en in Europa het grootste lid van de Podicipedidae.
Zoals alle leden van deze familie is de fuut een typische watervogel van plassen en meren. Zijn donkere oorpluimen geven hem een karakteristiek uiterlijk. Hij heeft een wit gezicht met een roodbruine en zwarte kraag eromheen die opgericht staat bij het baltsritueel. Zijn onderkant is wit, van boven is hij donker overgaand in roestbruin. Tussen oog en snavel zit een zwarte streep. De poten hebben geen zwemvliezen. De jongen zijn zwart-wit gestreept en vaak maken zij een ritje achter op de rug van hun ouders. Het ouderpaar begroet elkaar met een uitgebreid baltsritueel.
Doordat de poten vrij ver naar achteren op het lichaam staan, kan de fuut zich niet zo gemakkelijk lopend over het land voortbewegen. Nesten worden daarom bij voorkeur dicht langs de waterkant gebouwd. Een zeer kenmerkende eigenschap is de mogelijkheid om redelijk lange afstanden onder water zwemmend af te leggen. Dit wordt gedaan om vis te eten, of om te vluchten bij gevaar.
Een fuut wordt gemiddeld 46 tot 51 cm lang.[2]
Een fuut leeft voornamelijk van vis (2-10 cm), die wordt gevangen door ze onder water te achtervolgen. Dit gebeurt door onder water te duiken, en tot zo'n halve minuut onder water te blijven. In zeer helder water wordt soms vanaf de oppervlak gejaagd, dan kijkt de fuut met de kop onder water. Dit gebeurt doorgaans in de ochtend en op de namiddag. Ook worden wel insecten, schaaldieren, weekdieren, kikkers en planten gegeten.
Futen staan bekend om hun baltsgedrag. Dan zwemmen ze naar elkaar toe, met de hals gestrekt, en zwemmen tegen elkaar op, met de borst uit het water geheven. In het voorjaar bouwt een futenpaar een speelnest op het water waar op ze uiteindelijk paren. Kort daarna wordt langs de waterkant een steviger nest gebouwd, waarin 3 tot 4 bleek blauwgroene eieren worden gelegd, die later verkleuren tot geel en bruin. Beide ouders broeden die om beurten uit, hoewel het nest soms voor kortere tijd wordt verlaten. Dan worden de eieren met plantenresten afgedekt, dit ter camouflage. In de broedperiode, die 23 tot 25 dagen duurt[3], kan de fuut minder goed vliegen, waardoor hij kwetsbaarder wordt voor verstoringen in zijn leefomgeving.
De kuikens hebben camouflagekleuren, die na enige tijd veranderen in het verenkleed van de ouders. Enkele dagen nadat ze uit het ei zijn gekomen kunnen de kuikens al zwemmen. Toch zie je vaak dat de ouders de jongen op de rug meenemen, zelfs tijdens het duiken. Op de rug zijn de kuikens beter beschermd tegen roofvissen en reigers. Na ongeveer tien weken zijn de jongen zelfstandig.
Behoudens een deel van Scandinavië komt de fuut in heel Europa en ook in Zuid-Afrika voor. Het is gedeeltelijk een trekvogel. Noordelijke futen kunnen in Nederland overwinteren, bijvoorbeeld rond het IJsselmeer en de Randmeren. Na de bouw van de Deltawerken kwamen grote populaties futen op in de Grevelingen. De fuut broedt in Europa, Noord-Afrika en Klein-Azië.
De soort telt 3 ondersoorten:
De fuut (Podiceps cristatus) is een watervogel, en in Europa het grootste lid van de Podicipedidae.
Toppdukkar (Podiceps cristatus) er den største dukkararten i Europa. Toppdukkaren finst tvers over Europa og Asia, i Noreg mest i Rogaland og rundt Oslofjorden.
Toppdykker (Podiceps cristatus) er en art i dykkerfamilien. Arten hekker i Skandinavia, også i Norge. Toppdykker, fugleart i dykkerfamilien. Den største av de seks artene av dykkere som er observert i Norge. Variabel vekt ca. 700–1400 g, lengde 48 cm. Undersiden er hvit, oversiden gråbrun. Vår og sommer har den en markert halskrave i svartbrunt og med svart, todelt topp.
Arten er utbredt over det meste av Eurasia og dessuten i Australia og på New Zealand. I Norge økte antall hekkende par til det var 300–500 par i 1994, og etter det har bestanden holdt seg på samme nivå eller minket noe (2003). Arten hekker over store deler av Østlandet og på Jæren. Den har også hekket i flere vann i Nord-Trøndelag. Bestanden er størst i Akershus og Østfold.
Arten er rødlistet i Norsk rødliste for arter 2015, til Nær truet (NT). Kategorien skulle egentlig vært Sårbar (VU) hvis man bare så på Norge, men så ble den satt ned et trinn til NT fordi det går bra med arten i nabolandene - og man anser at arten vil kunne innvandre derfra hvis den blir borte hos oss.[3]
Reiret består av vannplanter og plasseres ved ferskvann, enten flytende eller i vannkanten. De 3–6 eggene ruges av begge kjønn i ca. 28 dager. Ungene blir flygedyktige etter 10–11 uker. Overveiende trekkfugl, men en del overvintrer langs kysten.
Toppdykkeren har en fullvokst lengde på cirka 46–61 cm., og veier normalt omkring 596–1 490 g.[4] Om sommeren har toppdykkeren en todelt fjærtopp på issen, og kinnskjegg.
Inndelingen følger HBW Alive og er i henhold til Llimona et al. (2017).[5] Norske navn på artene følger Norsk navnekomité for fugl og er i henhold til Syvertsen et al. (2008).[6] Norske navn i parentes er ikke offisielle navn, men kun en midlertid beskrivelse (i påvente av et offisielt navn).
Arten hekker ved større vann med siv- og starrvegetasjon, i Norge særlig på Jæren og i Oslofjordområdet (spesielt Østfold). Det finnes også hekkeforekomster rundt de store innsjøene i Buskerud og Oppland. Noen fugler overvintrer langs kysten, andre trekker sørover.
Arten inndeles i tre underarter.[4]
Toppdykker (Podiceps cristatus) er en art i dykkerfamilien. Arten hekker i Skandinavia, også i Norge. Toppdykker, fugleart i dykkerfamilien. Den største av de seks artene av dykkere som er observert i Norge. Variabel vekt ca. 700–1400 g, lengde 48 cm. Undersiden er hvit, oversiden gråbrun. Vår og sommer har den en markert halskrave i svartbrunt og med svart, todelt topp.
Scientìfich: Podiceps cristatus
Piemontèis : ...
Italian : Svasso maggiore
Perkoz dwuczuby (Podiceps cristatus) – gatunek średniej wielkości wędrownego ptaka wodnego z rodziny perkozów.
Występuje w większej części Europy (nie gnieździ się tylko na Płw. Apenińskim, Iberyjskim oraz na Bałkanach[3]) i Azji Środkowej oraz w południowej i środkowej Afryce. Izolowane populacje znajdują się w Australii i na Nowej Zelandii. Europejskie ptaki zimują w Europie Zachodniej i basenie Morza Śródziemnego. Pojedyncze osobniki zimują w Polsce.
Często spotykany na Pojezierzach, w Wielkopolsce oraz na Śląsku. Rzadko występuje w Małopolsce. W innych miejscach Polski tworzy punktowo większe populacje.
Największy polski perkoz, wielkością dorównuje kaczce krzyżówce. Brak dymorfizmu płciowego w upierzeniu. W szacie godowej długa biała szyja, na głowie dwa ciemnobrązowe czuby (stąd nazwa) i rdzawo-czarne bokobrody. U ptaków w drugim kalendarzowym roku życia czuby mogą być zredukowane. Wierzch ciała ciemnobrązowy, boki brązowo-rdzawe. Biała pierś. W szacie spoczynkowej brak bokobrodów, czuby ledwo zaznaczone. W locie na górnej stronie skrzydeł pokazują białą plamę. Ogon zredukowany, sterówki są krótkie i giętkie. Pisklęta z podłużnymi czarnymi paskami na głowie i szyi, których pozostałości mogą być widoczne jeszcze jesienią, w pierwszej szacie spoczynkowej.
Swoją obecność manifestuje przez cały rok trąbieniem "errrrr..." lub w czasie godów "kek, kek".
Gatunek aktywny w dzień, jednak podczas kojarzenia się par także nocą, podczas pełni księżyca. Poluje na ryby, może w tym celu zanurzyć się na głębokość nawet 30 metrów. Latem tworzy duże koncentracje na czas pierzenia - staje się wtedy niezdolny do lotu. Rzadko zrywa się do lotu: częściej nurkuje[4]. Gatunek częściowo wędrowny, choć przeloty mają miejsce nocą. Europejskie ptaki zimują w Europie Zachodniej i basenie Morza Śródziemnego. Pojedyncze osobniki zimują w Polsce. Przeloty: marzec–kwiecień i sierpień–grudzień.
Jeziora i stawy, rzadziej wolno płynące rzeki, z pasem przybrzeżnych trzcin. Unika jednak zbiorników całkowicie zarośniętych, a częściej od innych perkozów widywany na otwartej wodzie. Populacje środkowoazjatyckie gniazdują na słonawych i słonych jeziorach. W czasie wędrówek spotykany na wybrzeżach morskich.
Wyprowadza jeden lęg w roku, znacznie rzadziej dwa.
Pary przeprowadzają spektakularny taniec godowy. Zaczyna on się ukłonami obojga partnerów, po czym zbliżają się oni do siebie z płasko wyciągniętą szyją, potrząsają głowami, stroszą czuby i kryzy. Taniec kończy się figurą, w której ptaki przyciskają się do siebie piersiami stojąc pionowo na wodzie. Trzymają przy tym niekiedy pęk wodorostów zebranych z dna.
Zazwyczaj na wodzie w strefie rzadkich trzcin lub innych roślin wodnych wystających ponad powierzchnię. Gniazdo stanowi pływająca, zwykle jednak zakotwiczona sterta butwiejących roślin wodnych i błotnych. Buduje je para rodziców w pewnej odległości od gniazd sąsiednich osobników. Zazwyczaj gniazduje pojedynczo, ale odnotowywano kolonie liczące 100 par.
Początkowo białe, z kredową powłoką, z czasem pod wpływem związków wydzielanych z gnijących roślin ciemnieją i stają się oliwkowobrązowe, w liczbie 3 do 6 sztuk. Wysiadywane przez oboje rodziców, jednak częściej przez samicę. Wysiadywanie trwa od 25 do 29 dni.
Zagniazdowniki, pisklęta pozostają pod opieką rodziców 10 do 11 tygodni i nawet jesienią da się słyszeć dopominania młodych o pokarm. Pomimo tego, że od razu po wykluciu potrafią pływać i nurkować, to przez pierwsze 3 tygodnie często poruszają się na grzbiecie dorosłego osobnika. Karmione są drobnymi bezkręgowcami, ślimakami, rybkami, oraz piórami rodziców, dzięki czemu przyzwyczajają się do wydalania m.in. rybich łusek[3]. Młode nie mają czubów charakterystycznych dla dorosłych osobników, głowa i szyja upierzona na biało, ciemnobrązowe pasy oraz łysinka, a na wierzchu głowy biała plama.
Małe ryby, owady, skorupiaki, mięczaki, kijanki i żaby uzupełnione pokarmem roślinnym. Pokarm zdobywa nurkując, nawet na głębokość 30 m. Zjada własne pióra, karmi nimi młode.
W Polsce objęty ochroną gatunkową ścisłą.
Perkoz dwuczuby (Podiceps cristatus) – gatunek średniej wielkości wędrownego ptaka wodnego z rodziny perkozów.
O mergulhão-de-crista ou mergulhão-de-poupa[1] (Podiceps cristatus) é um dos mais conhecidos membros da família Podicipedidae, aves das regiões húmidas européias muito frequentes nas lagunas e maristas da Península Ibérica.
São reconhecidas 6subespécies:
Podiceps cristatus
Podiceps cristatus - MHNT
O mergulhão-de-crista ou mergulhão-de-poupa (Podiceps cristatus) é um dos mais conhecidos membros da família Podicipedidae, aves das regiões húmidas européias muito frequentes nas lagunas e maristas da Península Ibérica.
Potápka chochlatá alebo potápka chocholatá[3] (lat. Podiceps cristatus) je potápka z čeľade potápkovitých. Žije v palearktickej, etiópskej, orientálne a austrálskej oblasti. Obýva vodné plochy s otvorenou hladinou a s porastom trstiny. Na Slovensku hniezdi najmä v južnej časti a šíri sa. Najsevernejšie hniezdi na Oravskej priehrade. Hniezdenie bolo dokázané alebo pravdepodobné v 35,8 % mapovacích kvadrátov. Je to sťahovavý i zimujúci druh, zimovanie bolo zistené v 18,90 % mapovacích kvadrátov.[4] Podľa Medzinárodnej únie na ochranu prírody a prírodných zdrojov potápka chochlatá patrí medzi najmenej ohrozené druhy, trend celkovej svetovej populácie nie je jasný, v Európe mierne klesá.[1]
Odhadovaný počet hniezdiacich párov v rokoch 1980 – 1999 bol 500 - 1 000, zimujúcich jedincov 100 - 500. Veľkosť populácie i územie na ktorom sa vyskytovala vykazovali mierny nárast o 20 do 50%. Ekosozologický status v rokoch 1995, 1998[4] a 2001 žiadny.[5]Európsky ochranársky status nezaradený SPEC. Stupeň ohrozenia S - vyhovujúci ochranársky status.[4]
Odhadovaný počet hniezdiacich párov v rokoch 2008 – 2012 bol 500 – 1000 párov. Krátkodobý trend za posledných 12 rokov (2000 – 2012) bol stabilný. Dlhodobý trend od roku 1980 (1980 – 2012) bol stúpajúci. Veľkosť územia na ktorom hniezdila za posledných 12 rokov bola stabilná. Veľkosť územia na ktorom hniezdila z pohľadu dlhodobého trendu bola stúpajúca.[6] V roku 2014 LC - menej dotknutý.[2][7][8]
Odhadovaný počet hniezdiacich párov v rokoch 2013 – 2018 bol 500 – 1000 párov. Krátkodobý trend za posledných 12 rokov (2008 – 2018) bol stabilný. Dlhodobý trend od roku 1980 (1980 – 2018) bol stúpajúci. Veľkosť územia na ktorom hniezdila za posledných 12 rokov bola stabilná. Veľkosť územia na ktorom hniezdila z pohľadu dlhodobého trendu bola stúpajúca.[9]
Na hniezde
Potápka chochlatá alebo potápka chocholatá (lat. Podiceps cristatus) je potápka z čeľade potápkovitých. Žije v palearktickej, etiópskej, orientálne a austrálskej oblasti. Obýva vodné plochy s otvorenou hladinou a s porastom trstiny. Na Slovensku hniezdi najmä v južnej časti a šíri sa. Najsevernejšie hniezdi na Oravskej priehrade. Hniezdenie bolo dokázané alebo pravdepodobné v 35,8 % mapovacích kvadrátov. Je to sťahovavý i zimujúci druh, zimovanie bolo zistené v 18,90 % mapovacích kvadrátov. Podľa Medzinárodnej únie na ochranu prírody a prírodných zdrojov potápka chochlatá patrí medzi najmenej ohrozené druhy, trend celkovej svetovej populácie nie je jasný, v Európe mierne klesá.
Čopasti ponirek (znanstveno ime Podiceps cristatus) je vodni ptič iz družine ponirkov (Podicipedidae). V večjem delu Evrope je največji in najprepoznavnejši med ponirki.
Čopasti ponirek je dolg 46–51 cm in ima premer peruti 59–73 cm. Ima zelo prepoznavno podolgovato obliko telesa s trupom nizko nad vodno gladino in dolgim, vitkim vratom, ki ga drži bodisi pokonci, bodisi nekoliko nazaj nad trupom. Odrasli v poletnem perju so nezamenljivi s črnimi čopi peres na glavi in rdečerjavimi ob vratu. Od podobnega rjavovratega ponirka ga najlaže ločimo po beli obrobi oči in prisotnosti čopov. Kljun je koničast in zelo dolg. Samca in samice po telesni obliki in obarvanosti ni mogoče ločiti.
Tudi mladiči imajo značilno obarvanost - po trupu so sivi, na glavi pa je črno bel zebrast vzorec, po katerem jih je enostavno ločiti od vseh drugih vrst ponirkov.
Čopasti ponirek je vodni ptič. Gnezdo si zgradi blizu obale med rastlinjem. Samica po navadi izleže dve jajci. Mladiči začnejo plavati in se potapljati skoraj takoj po izvalitvi. Eden od staršev jih včasih prenaša na hrbtu.
Dolg in zašiljen kljun izdaja, da so ti ptiči aktivni lovci. Pod vodo lovijo večinoma ribe, pa tudi rake, vodne žuželke in manjše žabe.
Znani so predvsem po zapletenem vzorcu dvorjenja, pri katerem razkazujejo čopke na glavi.
Živijo v sladkovodnih jezerih po vsej Evropi, Afriki in Aziji do Oceanije. Zaradi velikega območja razširjenosti in populacije, ki jo ocenjujejo na 530.000 do 1.700.000 osebkov, ne velja za ogroženo vrsto in je po kriterijih IUCN uvrščen med najmanj ogrožene vrste. Čopasti ponirki, ki živijo v južnejših predelih območja razširjenosti preživijo celo leto na istem območju, severneje živeči pa se pozimi odselijo v toplejše kraje.
V Sloveniji so bili še v 1970. letih čopasti ponirki opaženi samo med preletom, kasneje pa so ob povečanju števila pričeli gnezditi, predvsem v severovzhodnem delu države. Ugotovili so, da prezimijo na slovenskem osebki, ki so sem prileteli iz severnejših krajev, od tu pa se odselijo južneje. Prezimujejo predvsem na Dravi, v večjem številu pa tudi na Obali.
Čopasti ponirek (znanstveno ime Podiceps cristatus) je vodni ptič iz družine ponirkov (Podicipedidae). V večjem delu Evrope je največji in najprepoznavnejši med ponirki.
Skäggdopping (Podiceps cristatus) är en vattenlevande fågel som tillhör familjen doppingar. Arten häckar över stora delar av Europa och Centralasien. Den häckar även lokalt i utspridda kolonier i Afrika, samt i Australien och på Nya Zeeland. Merparten är flyttfåglar, men de flesta är kortflyttande.
Den häckar ofta i kolonier, i stora vassrika sjöar och vegetationsrika havsvikar i bräckt vatten. Den övervintrar utmed kusten, i isfria större sjöar, dammar och floder. Namnet har skäggdoppingen fått på grund av det svarta och rödbruna fjäderkrås den adulta fågeln har på huvudet i sommardräkt. Den är en av de större arterna bland doppingarna. I övrigt är den långhalsad och slank med lång smal näbb.
Som alla doppingar är skäggdoppingen en god simmare, en snabb dykare och reagerar på fara genom att dyka, snarare än att flyga sin väg. Fötterna är placerade långt bak på kroppen, nära stjärten, vilket gör den klumpig på land. Den lever främst av småfisk som den fångar genom att dyka. Den sväljer även egna fjädrar, förmodligen för att skydda matsmältningssystemet. I början av häckningssäsongen genomför paret ett iögonfallande spel. Boet är oftast en flytande plattform av vass och andra vattenväxter. Den lägger i genomsnitt 3-5 ägg som båda föräldrarna ruvar och den lägger ofta två kullar per häckningssäsong.
Skäggdoppingen kategoriseras av IUCN som livskraftig.
Skäggdoppingen är slank och har en lång kropp med lång hals som den antingen håller rakt upp eller lutar bakåt så att den bildar en svag S-kurva. Ibland sänker den huvudet än längre bak och vilar det på mitten av ryggen. Skäggdoppingen är den största doppingen i sitt utbredningsområde. Den är 46–51 centimeter lång[2], har ett vingspann på 59–73 centimeter[2] och väger 600–1500 gram, vanligtvis runt 1100 gram[3]. I flykten ser fågeln slank och ranglig ut. Den flyger med snabba, svirrande vingslag och dess stora, mörka fötter sticker ut baktill.[2] Den har en lång, smal och rakt dolkliknande näbb, mörkröd iris och grå tarser.[3] Könen är lika.[2]
På sommaren är den adulta skäggdoppingen omisskännlig med sina svarta tofsar som sticker upp på huvudet och med en brunröd, svartkantad halskrage, som omsluter övre delen av halsen. Dessa huvudplymer gör att skäggdoppingen ser ut att ha ett mycket större huvud än vad den faktiskt har. När fågeln blir oroad, fäller den in plymerna. Kinden är vit, den har ett svart tygelstreck och mellan den svarta pannan och näbbroten är den ljust gul. Framsidan på halsen, bröstet, magen och undergumpen är vit. Nacken, baksidan av halsen, ryggen och övergumpen är mörkt svartbruna. Kroppssidorna är ljust gråbeigea.[2]
På vintern ter den sig ljusare än på sommaren trots att den enda skillnaden i fjäderdräkt är att den saknar sina huvudplymer och att näbben är ljusare. En simmande skäggdopping har om vintern en mycket spetsig, toppig huvudprofil. I flykten skiljer man den från exempelvis gråhakedopping genom att den är ljusare, har vitt över ögat, svart tygelstreck och har ett vitt längsgående band på vingens övre sida närmast kroppen.[2]
Skäggdoppingen har, precis som andra doppingar mycket tät fjäderdräkt, speciellt på buken. Skäggdoppingen har 20 000 fjädrar i förhållande till örnar som har runt 7 000.[4] Doppingarna har även flikar mellan tårna istället för simhud.
Skäggdoppingen har en mängd olika djupa, hesa, gutturala och raspiga läten, där flera för tanken till kråkfåglar.[5] Den är talför och högljudd, bland annat med ett rullande krrra-ahrr som hörs långsamt upprepande under parningspelet, tillsammans med hårda långsamma vreck-vreck-vreck.[2] Andra läten är kortare krro och kurrah.[3]
Skäggdoppingen beskrevs 1758 av Carl von Linné i tionde upplagan av Systema naturae som Colymbus cristatus.[6] Han placerade arten i den för tiden etablerade ordningen Colymbiformes som omfattade doppingar och lommar, och ibland även vissa alkor. 1787 beskrev John Latham släktet Podiceps.[7] vars namn härstammar ifrån latinets podicis, vilket ungefär betyder "anus" och pes som betyder "fot", och refererar till doppingarnas placering av fötterna nära stjärten.[8] Artepitetet cristatus är latin och betyder ungefär "med tofs" och refererar, precis som dess svenska trivialnamn, till fjäderkråset på huvudet hos den adulta fågeln i häckningsdräkt.
Doppingarna är en distinkt grupp med små till medelstora vattenlevande fåglar, som skiljer sig anatomiskt ifrån alla andra grupper med fåglar, bland annat då de har flikar mellan tårna istället för simhud. Länge trodde man att de var besläktade med lommarna men 1935 visade ornitologen Max Stolpe att dessa båda gruppers likheter beror på konvergent evolution.[9] Numera separeras grupperna och doppingarna kategoriseras som den egna ordningen Podicipediformes. Molekylära, morfologiska och ekologiska studier har visat att doppingarnas närmsta idag levande släktingar utgörs av flamingorna[10][11] och vidare duvor, flyghöns och mesiter.[12]
Doppingarna delas upp i ett flertal släkten, där det geografiskt mest spridda är skäggdoppingens släkte Podiceps med sina nio arter, varav en nyligen utdöd. Skäggdoppingens närmsta släkting är gråhakedoppingen som förekommer i den tempererade regionen på norra halvklotet.[13]
Skäggdoppingen har en vidsträckt utbredning och den återfinns över stora delar av Europa och Centralasien, så långt österut som till nordöstra Kina och närliggande områden i Ryssland, och mycket lokalt på norra Honshu.[3] Den häckar även i utspridda kolonier över stora delar av Afrika, från Tunisien och Egypten i norr, på ett fåtal platser i centrala Afrika och vidare i södra Afrika.[1] Den häckar även i Australien och på Nya Zeeland. Merparten av världspopulationen är flyttfåglar, men de flesta är kortflyttande. Bland annat övervintrar den i södra Asien, så långt söderut som Indien,[1] Japan, Korea och östra Kina.[3]
Skäggdoppingen brukar delas in i tre underarter:[14]
Skäggdoppingen är Sveriges vanligaste dopping[5] och häckar idag ganska allmänt i sjöar från norra Uppland och söderut. Den häckar också i vikar längs med hela Östersjökusten, ända upp till Bottenviken, vilket är skäggdoppingens absolut nordligaste häckningsområde i hela världen.
Det har diskuterats huruvida den nyzeeländska och den australiska populationen av skäggdopping skulle utgöra två underarter på grund av en viss storleksskillnad och subtila skillnader i fjäderdräkt. Genom fossila fynd av skäggdopping i Taupodistriktet har man konstaterat att arten i varje fall funnits på öarna sedan holocen.[15] och DNS-studier har visat att det inte rör sig om två underarter utan att den nyzeeländska formen av skäggdopping tillhör den panaustraliska underarten P. c. australis.
Skäggdoppingen har precis som gråhakedoppingen en relativt liten vingyta och kan därför inte lyfta direkt från land utan behöver en ganska lång springtur över vattenytan, för att få upp hastigheten innan den kan ta till vingar.[16] Likt alla doppingar är den en mycket skicklig dykare och använder fötterna för att få fart under vattnet. För att styra under vattnet vrider den på fötterna.[17]
Skäggdoppingen häckar i större vassrika, tämligen djupa sjöar med en öppen vattenyta på minst två hektar.[5] Den häckar även i vegetationsrika havsvikar i bräckt vatten. Vintertid förekommer de utmed kusten, på stora isfria sjöar, dammar och stora floder.[3] Skäggdoppingen uppträder ofta mycket öppet på häckningsplats och tillbringar mycket tid simmande, väl synlig på öppna vatten.[5]
På våren anländer paren till häckningsplatsen tillsammans.[5] De häckar ofta i kolonier där de håller ett litet revir i vassen närmast boet medan de nyttjar den öppna vattenytan gemensamt.[5] I början av häckningssäsongen genomför paret ett spektakulärt och ljudligt spel där de lägger sig vända emot varandra med fjäderkragarna uppspärrade, ruskande på huvudet i sidled, ibland med vattenväxter i näbben. Ibland reser de kropparna upp ur vattnet och står, eller närmast "dansar", bröst mot bröst.[5] Boet är en flytande plattform av vass och andra vattenväxter, som förankras i botten och byggs tillsammans av paret. Vid kusten förekommer det ibland bon av tång som placeras i strandkanten.[5] Skäggdoppingen lägger i genomsnitt 3-5 ägg men kullar med 1-7 ägg har observerats.[7] Båda föräldrar ruvar äggen i 25-31 dagar.[7] Från det att ungen kläcks tillbringar den först en relativt lång tid under föräldrarnas vingar och senare på deras ryggar. Detta gör den tills den är för stor. Föräldrarna tar hand om ungarna i 71-79 dagar tills de är flygga.[7] Skäggdoppingen lägger ofta två kullar per häckningssäsong.[7]
Skäggdoppingen dyker efter föda och är ofta under vatten i 15–20 sekunder.[5] Den lever främst av småfisk, upp till 12 cm stora, men tar även vatteninsekter, grod- och kräftdjur.[5] Den äter också sina egna fjädrar. Orsaken till detta fenomen är omdiskuterat men man tror att fjädrarna underlättar matsmältningen. Precis som hos exempelvis ugglor bildar fjädrarna klumpar tillsammans med fiskben och skalrester, som är osmältbara och som fågeln sedan spyr upp. Fjädrarna kan också hindra vassa fiskben från att tränga ned och skada tarmen.[18]
Skäggdoppingen har ett mycket stort utbredningsområde och en mycket stor global population. Utvecklingstrenden bedöms som positiv varför arten inte anses hotad utan kategoriseras av IUCN som livskraftig (LC).[1]
Under de senaste hundra åren har den tidigare vanliga arten på Nya Zeeland minskat kraftigt och från att ha funnits i många sjöar, på både Nord- och Sydön, återfinns den numera bara i ett mindre antal alpina och subalpina sjöar på den senare. I början av 1980-talet uppskattades det bara finnas cirka 250 individer kvar.[19] Främsta orsakerna tros vara predation, kraftiga fluktuationer i vattenståndet på grund av nyttjande av vattenkraft och en ökad användning av sjöar för rekreation.[20]
Skäggdoppingens utbredning i Sverige har fluktuerat. 1858 skrev Sven Nilsson att den främst förekom i södra Sverige och att den förekom sällsynt i mellersta Sverige, så långt norr ut som till Östergötland.[21] 1926 skrev Alfred Brehm att "skäggdoppingens utbredning i Sverige har under de senaste femtio åren avsevärt utvidgats" och han skriver att den vid denna tid häckade så långt norr ut som Gästrikland.[22] Einar Lönnberg spekulerade i början av 1900-talet om att ökningen i Sverige och i andra västeuropeiska länder berodde på att det under 1860-1880 i södra Sibirien och Turkestan torrlades ett stort antal sjöar.[22] Idag minskar populationen av skäggdopping i Sverige.[23]
Skäggdoppingen har tidigare även kallats "stordopping".[24] Den har även haft flera dialektala namn som "silkesand" i Skåne och Småland, "doppnäbb", "ålkråka" (vilket den delar med storskarven), "kusk" och "muga" i Sörmland, "döpare" i Närke, "lomand" i Värmland och "fiskand" i Östergötland.[25]
Fågelns vetenskapliga artnamn Podiceps cristatus betyder ungefär "den tofsprydda med långt bak placerade fötter".[26]
Doppingars täta fjäderdräkt, speciellt de mjuka, silverglänsande bukfjädrarna var länge eftertraktat på exklusiva klädesplagg, åtminstone sedan medeltiden.[4] Utskurna befjädrade skinnbitar applicerades som utsmyckning på främst kragar och manschetter, speciellt på damkläder. De användes även till muffar. Det dialektala namnet "silkesand" i Skåne och Småland är en direkt koppling till detta bruk. Doppingarna jagades sällan som föda utan nästan enbart för "doppingpälsen". Dock påverkade inte jakten artens populationstrend i större utsträckning förrän på 1800-talet då fjäderprydnader av alla sorter blev högsta mode över stora delar av Västvärlden.[4] Den intensiva jakten som följde drev flera populationer i centrala Europa och Storbritannien till gränsen av regional utrotning. Detta ledde i sin tur till fridlysning på flera platser vilket förmodligen räddade arten i Europa.[4] Trots detta utbredda och bruk förekommer det ingen utbredd mytologi, symbolism eller berättartradition kopplade till skäggdoppingen.[25]
Skäggdopping (Podiceps cristatus) är en vattenlevande fågel som tillhör familjen doppingar. Arten häckar över stora delar av Europa och Centralasien. Den häckar även lokalt i utspridda kolonier i Afrika, samt i Australien och på Nya Zeeland. Merparten är flyttfåglar, men de flesta är kortflyttande.
Den häckar ofta i kolonier, i stora vassrika sjöar och vegetationsrika havsvikar i bräckt vatten. Den övervintrar utmed kusten, i isfria större sjöar, dammar och floder. Namnet har skäggdoppingen fått på grund av det svarta och rödbruna fjäderkrås den adulta fågeln har på huvudet i sommardräkt. Den är en av de större arterna bland doppingarna. I övrigt är den långhalsad och slank med lång smal näbb.
Som alla doppingar är skäggdoppingen en god simmare, en snabb dykare och reagerar på fara genom att dyka, snarare än att flyga sin väg. Fötterna är placerade långt bak på kroppen, nära stjärten, vilket gör den klumpig på land. Den lever främst av småfisk som den fångar genom att dyka. Den sväljer även egna fjädrar, förmodligen för att skydda matsmältningssystemet. I början av häckningssäsongen genomför paret ett iögonfallande spel. Boet är oftast en flytande plattform av vass och andra vattenväxter. Den lägger i genomsnitt 3-5 ägg som båda föräldrarna ruvar och den lägger ofta två kullar per häckningssäsong.
Skäggdoppingen kategoriseras av IUCN som livskraftig.
Bahri (Podiceps cristatus), batağangiller (Podicipedidae) familyasından tümüyle suya bağımlı, uzun boyunlu ve sivri gagalı bir kuş türü.
Boynunun önü ve göğsü parlak beyazdır. Yazın üzerinde tüy demetleri bulunan eşsiz siyah bir tepesi ve kestane kızılı ve siyah geniş süs tüylerine sahip beyaz bir yüzü vardır. Kışın süssüz gri-kahverengi ve beyaz renklidir. Siyah başlığı ile sürmesi arasında beyaz bir çizgi bulunur. Alçaktan ve hızlı uçar, uçarken başı ve boynu kanatlarındaki büyük beyaz lekeleri gösterecek şekilde uzatır ve aşağı doğru sarkar ve ayaklarını geriye uzatır.
Bahri (Podiceps cristatus), batağangiller (Podicipedidae) familyasından tümüyle suya bağımlı, uzun boyunlu ve sivri gagalı bir kuş türü.
Boynunun önü ve göğsü parlak beyazdır. Yazın üzerinde tüy demetleri bulunan eşsiz siyah bir tepesi ve kestane kızılı ve siyah geniş süs tüylerine sahip beyaz bir yüzü vardır. Kışın süssüz gri-kahverengi ve beyaz renklidir. Siyah başlığı ile sürmesi arasında beyaz bir çizgi bulunur. Alçaktan ve hızlı uçar, uçarken başı ve boynu kanatlarındaki büyük beyaz lekeleri gösterecek şekilde uzatır ve aşağı doğru sarkar ve ayaklarını geriye uzatır.
Розміром пірникоза велика трохи менша від качки. Вага 700 — 1500 г, розмах крил 85 — 90 см.
Це птах з тонкою шиєю і довгим прямим дзьобом. У позашлюбний період спина буро-руда, черево, шия і голова білі. У весняному оперенні на голові у пірникози великої з'являються два темні пучки пір'я, схожого на «вушка» і рудий «комірець» навколо шиї. Зимою цих прикрас у птахів немає.
Займає ставки і озера по всій Євразії, окрім найпівнічніших областей, Австралії і Новій Зеландії. Трапляється місцями в Африці. В Україні гніздиться на всій території, крім гір; мігрує скрізь; регулярно зимує біля морського узбережжя, зрідка — на незамерзаючих внутрішніх водоймах.
У шлюбний період пірникоза велика подає голосні крики «куа», «круа» «корр».
У Європі на свої місця гніздувань птахи прилітають в середині березня-квітні. Шлюбні ігри великих пірникоз проходять у воді, вони дуже незвичайні і мають свій строгий ритуал. Вони пливуть одне до одного, пір'я комірця розпущене, птахи трясуть головами і спливаются впритул. Потім встають у воді вертикально, в «позу пінгвіна», тримаючи в дзьобі пучки водоростей і пропонують один одному як подарунок. Пірникози будують плавуче гніздо до 60 см в діаметрі до 80 см у висоту, куди самиця відкладає 3-4 чисто-білих яйця. Проте від близькості гниючих рослин яйця незабаром стають бурого кольору. Пташенята вилуплюються через 24 дні, вони вже опушені і можуть плавати. Пташенята ховаються в пір'ї на спині матері. Літають пірникози не дуже охоче, але швидко. Пташенята стають на крило з 2,5 місяців.
Chim lặn mào lớn (danh pháp hai phần: Podiceps cristatus) là một loài chim thuộc họ Chim lặn. Chim lặn mào lớn sinh sản ở các vùng hồ nước ngọt có thực vật. Phân loài P. c. cristatus được tìm thấy khắp châu Âu và châu Á. Nó là loài định cư ở phía tây ấm hơn của phạm vi phân bố nhưng di cư ở các khu vực lanh hơn. Phân loài châu Phi P. c. infuscatus và phân loài Úc P. c. australis chủ yếu không di cư.
Chim lặn mào lớn (danh pháp hai phần: Podiceps cristatus) là một loài chim thuộc họ Chim lặn. Chim lặn mào lớn sinh sản ở các vùng hồ nước ngọt có thực vật. Phân loài P. c. cristatus được tìm thấy khắp châu Âu và châu Á. Nó là loài định cư ở phía tây ấm hơn của phạm vi phân bố nhưng di cư ở các khu vực lanh hơn. Phân loài châu Phi P. c. infuscatus và phân loài Úc P. c. australis chủ yếu không di cư.
Podiceps cristatus (Linnaeus, 1758)
Ареал Охранный статусБольша́я пога́нка, или чо́мга[1] (лат. Podiceps cristatus) — вид водных птиц из семейства поганковых.
Размером чомга немного меньше утки. Это птица с тонкой шеей и удлинённым прямым клювом. Спина буровато-рыжая, живот, шея и голова белые. В весеннем оперении на голове у чомги вырастают два тёмных пучка перьев, похожих на «ушки», и рыжий «воротничок» вокруг шеи. Зимой этих украшений у птиц нет.
Обитает в прудах и озёрах по всей Евразии, кроме самых северных областей, Австралии и Новой Зеландии. Встречается местами в Африке.
В брачный период чомги издают далеко слышные крики «куа», «круа» «корр».
В Европе на свои места гнездований птицы прилетают в середине марта-апреля. Брачные игры больших поганок проходят в воде, они очень необычны и имеют свой строгий ритуал. Чомги плывут друг к другу, перья воротника распущены, птицы трясут головами и сближаются вплотную. Затем встают в воде вертикально, в «позу пингвина», держа в клюве пучки водорослей и предлагают друг другу в качестве подарка. Чомги строят плавучее гнездо до 60 см в диаметре и до 80 см в высоту, куда самка откладывает 3—4 чисто белых яйца. Строительный материал гнезда представляет собой кучу отмершей растительности, главным образом камыша и тростника[2]. От близости гниющих растений яйца вскоре приобретают бурый цвет. Птенцы вылупляются через 24 дня, они уже опушены и могут плавать. Птенцы прячутся в перьях на спине матери. Летают чомги не очень охотно, но хорошо и быстро.
яйцо Podiceps cristatus - Тулузский музеум
Больша́я пога́нка, или чо́мга (лат. Podiceps cristatus) — вид водных птиц из семейства поганковых.
鳳頭鸊鷉(學名:Podiceps cristatus)亦稱冠鸊鷉、浪里白,是鸊鷉科鸊鷉屬下的一种鸟类。[3]
为体形最大的鸊鷉,成年个体体长50厘米以上,雄雌差别不大。下体近白色,上体灰褐色。翅短,尾羽退化或消失。足位于身体后部,有蹼,爪钝而宽阔。
为冬季候鸟。棲息于沿海地區、湖泊、水庫、江河等水域。其食物魚、蝦、水生昆蟲、部分水生植物。常成对或小群活动。善游泳、潜水,不善飞行。其巢多位于浅水处的水草间。
欧洲、亚洲、非洲和大洋洲都有凤头鸊鷉或其亚种分布。该物种的模式产地在瑞典。[2]
|access-date=
中的日期值 (帮助)
カンムリカイツブリ(冠鳰、学名:Podiceps cristatus)は、カイツブリ目カイツブリ科カンムリカイツブリ属に分類される鳥類の1種。
アフリカ大陸の一部、ユーラシア大陸の中部以南、イギリス、オーストラリア、日本、ニュージーランド(南島)。北半球のものは冬に一部南下する。
日本では、冬季に基亜種が九州以北に冬鳥として飛来するが、青森県の下北半島や滋賀県の琵琶湖など本州の湖沼でも少数繁殖する。琵琶湖では2007年に越冬する個体数1,176が確認されている[2]。
全長56cm (46-61cm)。翼開長85cm (85-90cm)。体重596-1,490g[3]と、カイツブリ目では北アメリカのクビナガカイツブリ類に次ぐ大形種であり[4]、日本では最大種となる[5]。
頸部は非常に長い。上面は黒褐色、下面は白い。頭頂には黒い羽毛が伸長した冠羽がある。種小名 cristatus は「冠のある」の意で、和名や英名(crested)と同義。眼先は黒い。小雨覆や次列風切には白い斑紋が入る。
虹彩は暗赤色。嘴は長くまっすぐで先がとがり、淡桃色。
夏季には冠羽が発達した夏羽になり、頬から後頭にかけて黒い縁取りのある赤褐色の飾り羽が生じる。冬季には冬羽として冠羽はあまり発達せず、頬の羽毛は白い。幼鳥は冠羽があまり発達せず、頬の羽毛が白く黒い斑紋が入る。雌雄同色[5][6]。
流れの緩やかな河川、湖沼、湿原などに生息するが、冬季には河口、港湾、沿岸部にも生息する。
食性は動物食で、魚類、両生類、水生昆虫などを食べる[5]。潜水して獲物を捕食するのに30秒以上潜ることもある[4]。
水面を蹴って滑走してから飛び立ち、長い頸を伸ばして小刻みな翼動で直線的に飛ぶ。
繁殖期には縄張りを形成する。雌雄が「カッカッ」と鳴き頭部をもたげながら接近し、向かい合って左右に頸部を振る。その後に羽づくろいをしたり、互いに巣材を回収するという複雑な求愛行動を行う。非繁殖期には単独か数羽で生活する[7]。
水辺近くの水生植物などに固定された水生植物の葉や茎を組み合わせた逆円錐状の直径70-90cmほどの浮巣[8]を雌雄で作り、日本では3-8月に、1回に3-5個の卵を年に1-2回産む。雌を主として[9]雌雄交代で抱卵し、抱卵期間は27-29日。雛は孵化してから約2週間は親鳥の背に乗ることが多く、約10週間育雛され[9]、70-90日で飛翔できるようになる。生後2年で性成熟する。
イギリスでは19世紀、帽子の羽根飾りや、皮ごと手を暖めるマフ (Muff) にするため大量に捕獲され、激減したことがある[4]。
兵庫県西宮市で回収されたカンムリカイツブリから、2011年(平成23年)3月2日に高病原性鳥インフルエンザウイルス・強毒タイプが確認された[10]。
国際自然保護連合(IUCN)により、レッドリストの軽度懸念(LC)の指定を受けている[1]。
日本では個体数が少ないものの冬季に飛来する個体数が1970年代から増加傾向にあり[8]、青森県下北半島や琵琶湖で少数が繁殖している[5][6]。繁殖する個体群は開発などによる生息地の破壊が懸念されている。環境省により「青森県のカンムリカイツブリ繁殖個体群」がレッドリストの地域個体群(LP)の指定を受けている[15]。また以下の都道府県でレッドリストの指定を受けている[16]。
カンムリカイツブリ(冠鳰、学名:Podiceps cristatus)は、カイツブリ目カイツブリ科カンムリカイツブリ属に分類される鳥類の1種。
뿔논병아리는 논병아리과의 새이다.
몸길이는 48cm로 몸빛깔은 회색이고 여름에는 머리 옆이 뚜렷한 밤색, 귀깃은 검다. 겨울에는 머리 위가 검은색이고 목은 흰색이 된다. 겨울에는 해안가, 내륙의 호수, 하천에 서식하고 여름에는 물풀이 무성한 연못이나 호수에 번식한다. 물풀로 접시 모양의 둥지를 짓고, 엷은 청색 또는 흰색 알을 3-5개 낳는다. 알은 21-28일 만에 부화하며, 새끼는 알에서 나오자마자 헤엄을 칠 수 있다. 번식을 할 때는 우아한 구애춤을 추기도 하고, 서로 물풀로 애정을 표시한다. 뿔논병아리의 수컷은 부성애가 지극하여 새끼를 등에 업으며 먹이를 먹일 때는 깃털을 같이 먹임으로써 소화를 돕는다.[1] 먹이는 물고기·양서류·연체동물·곤충으로 한국·중국·러시아·유럽·아프리카에 분포한다. 뿔논병아리의 생태는 생태 다큐멘터리 작가 신동만 PD가 제작한 《뿔논병아리의 선물》(2009년 1월)에서 소개되었다.