Chickensage

Alsem (Artemisia) is een geslacht uit de composietenfamilie (Asteraceae).

Diverse soorten van dit geslacht komen in Nederland en België voor:

• Absintalsem - Artemisia absinthium
• Artemisia ludoviciana (adventief uit Noord-Amerika)
• Bijvoet - Artemisia vulgaris (komt veel voor, langs wegbermen en op ruige plaatsen)
• Duinaveruit - Artemisia campestris subsp. maritima (groeit in schorren en kwelders)
• Rechte alsem - Artemisia biennis
• Wilde averuit - Artemisia campestris subsp. campestris (langs rivierdalen en in de duinen)
• Zeealsem - Artemisia maritima
• Witte alsem - Artemisia alba (synoniem: Artemisia camphorata), een zuidelijke soort vindt men op de kalkrotsen van de Fonds de Leffe (Zuid-België)

In Europa komen verder nog meer dan honderd soorten voor, waaronder:

• Artemisia laciniata
• Artemisia oelandica
• Artemisia norvegica

Daarnaast worden citroenkruid (Artemisia abrotanum) en dragon (Artemisia dracunculus) gekweekt.

Zomeralsem (Artemisia annua), zoete alsem of qing hao wordt in China al heel lang gebruikt, maar sinds kort wordt ze ook in de moderne geneeskunde gebruikt als bron van artemisinine, een antimalariamiddel.

De naam alsem verwijst in het bijzonder naar de absintalsem (Artemisia absinthium). Aan de knoppen van deze plant wordt vanouds een geneeskrachtige werking toegeschreven. Het bittere aftreksel van deze knoppen vormt een belangrijk bestanddeel van de dranken vermout en (klassieke) absint. De smaakstof die daarbij een rol speelt is het naar menthol ruikende terpeen Thujon.

Bijbel

De spreekwoordelijke bitterheid van alsem komt ter sprake in een passage uit het Bijbelboek Openbaring, (hoofdstuk 8):

"10 De derde engel blies op zijn bazuin. Uit de hemel viel een grote ster, die zo fel brandde als een fakkel. Hij viel op een derde deel van de rivieren en op de waterbronnen.

11 De naam van de ster is Alsem. Dat derde deel van het water werd alsem. Veel mensen stierven door het water, dat bitter geworden was."

Na de kernramp van Tsjernobyl in 1986, ontstond de hypothese dat deze tekst een voorspelling van die ramp was. Met name een aflevering van Michael Palins reisprogramma Pole to pole zorgde voor de verspreiding van dit verhaal. De naam "Tsjernobyl" (Чорнобиль) heeft^[1] twee betekenissen:

• de verlaten stad Tsjernobyl in Oekraïne. De naam komt van een samenvoeging van "Чорно" (zwart) en "Біла" (wit), mede door de ligging nabij de grens van Wit-Rusland (Belarus).
• de soort bijvoet (Artemisia vulgaris), een van de soorten uit het geslacht alsem (Полин). De naam "Tsjernobyl" is afkomstig van de zwartachtige stengels. In het Oekraiens staat bijvoet ook bekend onder de naam Полин звичайний.

Externe link

• Linnaean herbarium (S-LINN), Artemisia - Afbeeldingen van 15 Artemisia soorten uit het herbarium van Carl Linnaeus

Zie de categorie Artemisia van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.