Bakı cuzğunu, və ya Petunkin cuzğunu[1][2] (lat. Calligonum bakuense) — bioloji növ olaraq İkiləpəlilər tipinə aid olan və Cuzqun cinsinə daxildir[3][4]. Bitki ilkdəfə olaraq rus botaniki Dmitri İvanoviç Litvinov tərəfindən 1922-ci ildə qeydə alınmışdır[5].
IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu “Nəsli kəsilmək təhlükəsində olanlar” kateqoriyasına aiddir – EN B1ab(i,ii,iii, iv,v)+2ab (i,ii, iii, iv, v). Azərbaycanın nadir, prioritet endemik növüdür.[6] [7]
Hündürlüyü 1,5 m olan kol bitkisi. Yaşlı gövdəsinin qabığında çatlar əmələ gəlir. Gövdəsinin rəngi bozumtul-qara, zoğları buğumlu, yarpaqları olduqca balacadır. sapvari quruluşa malik olub əl vurduqda asanlıqla belə tökülə bilir. Zoğları buğumludur. Buğumlar arasında məsafə 30 sm-ə qədərdir. Buğumarası hissələrin uzunlğu 2-3 sm-dir. Yarpaqları iynəşəkilli formaya malikdir. Uzunluqları 2-4 mm-dir. Çiçəkləri müxtəlif rəngli, 2-5-ə qədər topa halında qeyri-bərabər boylu çiçək saplaqları üzərində yerləşir.Özünəməxsus iyə malikdir. Çiçəkyanlığı üzvlərinin uzunluğu 3 mm-dir. Tozluqları çəhrayıdır. Meyvələri oval və ya uzunsov formalıdır. Uzunluğu 10-15 mm, eni 9-13 mm olan tükcüklərlə örtülüdür. May-iyun aylarında çiçəkləyir və tez də meyvə verirlər. Əsasən dənizkənarı sahələrdə qumluq ərazilərdə çox nadir hallarda tək-tək rast gəlinir.
Azərbaycanın endemik bitkisidir. Əsasən Abşeron yarımadasında yayılmışdır[8]. Xüsusi ilə onlara Qobustan, Mərdəkən, Şüvəlan qəsəbələri ətrafında, Sumqayıt çayının vadisində, Sumqayıt şəhərinin dəmir yolu boyunca ərazilərində rast gəlmək olur.
Yarpağını tökən kol bitkisidir. Yarpaqları gözə dəymir, sadə olmaqla yanaşı gövdə boyunca düzülmüşdür Çiçəyi altı ləçəklidir. Meyvələri fındığa bənzərdir. Dənizkənarı qumlu sahələr və daşlı yamaclarda bitir.
Populyasiyanın məhdud sahələrdə yayılması və mənfi təsirlərə məruz qalması azalma tendensiyasını sürətləndirir.
Antropogen amillər (infrastrukturun inkişafı, sahilboyu ərazilərin tikintisi), areallarının çiçərlik və istirahət mərkəzləri kimi mənimsənilməsi. Bəzi ərazilərin həyat yanı sahələrə çevrilməsi ilə lazımsız bitki kimi çıxarılıb atılması.
Abşerondakı lokalitetlərin hamısının ixtisar olunmadan nəzarətə götürülməsi, Nəbatət bağları, Dendropark və ya ekoparkların rezervasiyası, çilinglə çoxaldılması təklif olunur.
Bu bitkidən yem və texniki məqsədlər üçün istifadə edilirdi.
1978-ci ildən SSRİ-nin Qırmızı Kitabına daxil edilmişdir. Sonra isə 1989-ci ildən isə Azərbaycanın Qırmızı Kitabına daxil edilir. Növün sinonimi- Calligonum petunnikowii (Litv.)
http://dendrologiya.az/?page_id=112
Azərbaycan Dendroflorası III cild-Bakı:"Elm",2016,400 səh. T.S.Məmmədov
Bakı cuzğunu, və ya Petunkin cuzğunu (lat. Calligonum bakuense) — bioloji növ olaraq İkiləpəlilər tipinə aid olan və Cuzqun cinsinə daxildir. Bitki ilkdəfə olaraq rus botaniki Dmitri İvanoviç Litvinov tərəfindən 1922-ci ildə qeydə alınmışdır.
IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu “Nəsli kəsilmək təhlükəsində olanlar” kateqoriyasına aiddir – EN B1ab(i,ii,iii, iv,v)+2ab (i,ii, iii, iv, v). Azərbaycanın nadir, prioritet endemik növüdür.
Calligonum bakuense is a species of Calligonum shrub, endemic to Azerbaijan.[1] It has pinkish flowers and grows on coastal sands along the Caspian shore, reaching 1.5 m in height.[1] The habitat is limited to the Absheron Peninsula.[2] The specific epithet bakuense is derived from Baku.
The species is listed in the 1989 Red Book of Azerbaijan and in the 1997 IUCN Red List of Threatened Plants.[2]
Calligonum bakuense is a species of Calligonum shrub, endemic to Azerbaijan. It has pinkish flowers and grows on coastal sands along the Caspian shore, reaching 1.5 m in height. The habitat is limited to the Absheron Peninsula. The specific epithet bakuense is derived from Baku.
The species is listed in the 1989 Red Book of Azerbaijan and in the 1997 IUCN Red List of Threatened Plants.
Calligonum bakuense là một loài thực vật có hoa trong họ Rau răm. Loài này được Litv. mô tả khoa học đầu tiên năm 1922.[1]
Calligonum bakuense là một loài thực vật có hoa trong họ Rau răm. Loài này được Litv. mô tả khoa học đầu tiên năm 1922.
Calligonum bakuense Litv., 1922
Синонимы
Жузгун бакинский[2], или Джузгун Петунникова[3][неавторитетный источник?] (лат. Calligonum bakuense) — вид двудольных растений рода Джузгун (Calligonum) семейства Гречишные (Polygonaceae)[4][5]. Растение впервые описано в 1922 году российским ботаником Дмитрием Ивановичем Литвиновым[6].
Эндемик Азербайджана. Распространён на Апшеронском полуострове[7].
Листопадный кустарник. Листья незаметные, простые, размещены по всей длине стебля. Цветки с пятью лепестками, околоцветник актиноморфный. Плод — орешек[3].
Культивируется для кормовых и технических целей[3].
С 1978 года входил в Красную книгу СССР; в дальнейшем (c 1989 года) был включён в Красную книгу Азербайджана[7].
Синонимичное название — Calligonum petunnikowii (Litv.)[3].
Жузгун бакинский, или Джузгун Петунникова[неавторитетный источник?] (лат. Calligonum bakuense) — вид двудольных растений рода Джузгун (Calligonum) семейства Гречишные (Polygonaceae). Растение впервые описано в 1922 году российским ботаником Дмитрием Ивановичем Литвиновым.
