Rozchodnik wielki, rozchodnikowiec wielki (Sedum maximum L.) – gatunek rośliny należący do rodziny gruboszowatych. Pochodzi z Europy. W Polsce rozpowszechniony w Sudetach i Karpatach oraz na Pogórzu.
Nazewnictwo
Morfologia
- Łodyga
- Wzniesiona, mięsista, często o czerwonawym zabarwieniu, dorastającą do 60 cm wysokości.
- Liście
- Mięsiste, płaskie, duże, jajowate bez ogonków, nierówno ząbkowane. Ułożone w okółkach po trzy lub naprzeciwległe. Górne liście sercowatą nasadą na wpół obejmują łodygę.
- Kwiaty
- O barwie żółtej, zielonożółtej czasami białej lub jasnoróżowej. Zebrane w duże, gęste, rozgałęzione i zwarte baldachy. Kwiaty promieniste, 5-krotne, pręciki o brudnożóltych pylnikach są dłuższe od płatków.
- Owoce
- Wielonasienne torebki (mieszki).
- Korzenie
- Bulwiaste, zgrubiałe.
Biologia i ekologia
Bylina, geofit, hemikryptofit. Kwitnie od lipca do września. Związana z sucholubnymi murawami o dużej przepuszczalności wody, porastającymi wapienne zbocza oraz okolice piarżysk. Występuje w górach do wysokości 1800 m n.p.m. Rośnie na glebach suchych, kamienistych, piaszczystych chętnie z zawartością wapnia. Rozchodnik wielki jest sukulentem, rośnie na podłożu suchym o dużej przepuszczalności, dlatego ze względu na niedobory wody przystosował się do trudnych warunków, gromadząc zapasy wody w liściach i łodygach.
Zastosowanie
-
Roślina ozdobna: Jest jednym z rzadziej u nas uprawianych rozchodników. Nadaje się do ogrodów skalnych oraz do ogrodów naturalistycznych. Jako sukulent jest wytrzymały na suszę. Gleba nie musi być żyzna, ale nie może być stale podmokła. Może być uprawiany z nasion, najłatwiej jednak rozmnażać go z sadzonek, lub przez podział rozrośniętej kępy.
-
Roślina lecznicza: intensywnie wykorzystywana była w ziołolecznictwie ludowym przy chorobach reumatycznych.
-
Sztuka kulinarna: stosowana w kuchni ludowej, z młodych soczystych pędów i liści przyrządzano sałatę.
Ciekawostki
- Rozchodnik cieszył się dużą popularnością wśród górali pienińskich. Wierzono, że jego korzeń zawieszony między łopatkami na nitce lub rzemyku chroni przed bólami reumatycznymi. W dzień św. Jana zrywano roślinę i wieszano między powałą a belkami. Jeśli ziele długo pozostawało zielone, wróżyło to domownikom długie życie i pomyślność.
- Roślina żywicielska dla gąsienic motyli: niepylaka apollo i modraszka orion.
Przypisy
Bibliografia
- Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: WSiP, 1986. ISBN 83-02-00607-6.
Gatunki rozchodników i rozchodnikowców uprawiane jako rośliny ozdobne
