Ο Φαέθων με κόκκινο ράμφος είναι θαλάσσιο πελαγικό πτηνό της οικογενείας των Φαεθοντιδών. Απαντά στις τροπικές θάλασσες των τριών σημαντικοτέρων ωκεανών της υφηλίου. Η επιστημονική ονομασία του είδους είναι Phaethon aethereus και περιλαμβάνει 3 υποείδη.[2][3]
Ο φαέθων με κόκκινο ράμφος αποτελεί ένα από τα τρία είδη του γένους Φαέθων, κομψών σε εμφάνιση πελαγικών πτηνών που περιπλανώνται στις τροπικές θάλασσες των μεγάλων ωκεανών και έρχονται στην στεριά μόνο για να φωλιάσουν.
Ο όρος aethereus στην επιστημονική ονομασία του είδους προέρχεται από την ελληνική λέξη αιθέριος «αυτός που ανήκει στον αιθέρα, στον αέρα», παραπέμποντας στην αέναη, εναέρια περιπλάνηση του πτηνού. [5]
Η γενική αγγλική ονομασία για τα 3 μέλη του γένους είναι tropicbirds «πουλιά των τροπικών», με σαφή αναφορά στα -μεσαία- γεωγραφικά πλάτη όπου απαντούν. Στην παλαιά βιβλιογραφία κατονομάζονται ως boatswains «λοστρόμοι», λόγω των δυνατών σφυριγμάτων που αρθρώνουν. [6] Η ονομασία Red-billed tropicbird παραπέμπει στο χαρακτηριστικό κόκκινο ράμφος του πτηνού, από όπου προέρχεται η ελληνική.
Το είδος περιγράφηκε για πρώτη φορά από τον Λινναίο το 1758, [7] από την Νήσο της Αναλήψεως (Ascension Island), στον Νότιο Ατλαντικό, ως Phaëthon aethereus. [8]
Ο φαέθων με κόκκινο ράμφος περιπλανιέται στις θερμές, τροπικές θάλασσες των τριών μεγάλων ωκεανών της Γής, σε μεσαία γεωγραφικά πλάτη κοντά στον ισημερινό. Στον Ατλαντικό Ωκεανό απαντά και από τις δύο πλευρές του, τόσο στην ανατολική (Πράσινο Ακρωτήριο, Κόλπος Γουινέας και νοτιότερα), όσο και στην δυτική (Καραϊβική, ακτές Μεξικού, Τρίνινταντ και Τομπάγκο, Βενεζουέλα, Βραζιλία, κ.α.), ενώ νότια φθάνει μέχρι τα νησιά της Αναλήψεως και τα Τριστάν ντα Κούνια. Στον Ειρηνικό απαντά μόνο στην ανατολική πλευρά, από την Καλιφόρνια και νοτιότερα, μέχρι τα Γκαλαπάγκος, το Περού και την Χιλή. Στον Ινδικό Ωκεανό, τέλος, συχνάζει στα νερά που περεικλείουν την Αραβική Χερσόνησο, από την Ερυθρά Θάλασσα στα δυτικά, τον κόλπο του Άντεν στα νότια και τον Περσικό Κόλπο στα ανατολικά, φθάνοντας μέχρι τις Μαλδίβες.
Τυχαίοι, περιπλανώμενοι επισκέπτες έρχονται, μεταξύ άλλων, στην Σενεγάλη, την Γκαμπόν, την Ανγκόλα και την Νότια Αφρική, την Ινδία, την Σρι Λάνκα και τις Σεϋχέλλες, τις Μπαχάμες, την Βερμούδα, την Χαβάη και την Γαλλική Πολυνησία, ενώ ανατολικά, στο Μιανμάρ και το Βιετνάμ.
Στην Ευρώπη, πολύ σπάνια, έχει εμφανισθεί στις ακτές του Ηνωμένου Βασιλείου [9] και της Ολλανδίας στα βόρεια, και στα Κανάρια νησιά στα νοτιοδυτικά. Στην Μεσόγειο Θάλασσα έχει αναφερθεί, περιστασιακά, από τις ακτές του Ισραήλ και της Ιορδανίας.
Όπως όλα τα μέλη της οικογένειας, οι φαέθοντες με κόκκινο ράμφος είναι όμορφα, κομψά πτηνά των τροπικών θαλασσών, που χαρακτηρίζονται από τα επιμηκυσμένα κεντρικά πηδαλιώδη φτερά της ουράς. Το χρώμα τους είναι λευκό, σε αντίθεση με τα αντίστοιχα κόκκινα του φαέθοντα με κόκκινη ουρά και το μήκος τους φθάνει και, σε μερικές περιπτώσεις, ξεπερνάει το συνολικό μήκος σώματος του πτηνού. Φθείρονται σχετικά γρήγορα και αντικαθίστανται.Το πτέρωμα των ενηλίκων ατόμων είναι χιονόλευκο στο κάτω μέρος, ενώ το πάνω μέρος του σώματος έχει χαρακτηριστικές μαύρες ραβδώσεις, που φθάνουν μέχρι την περιοχή των ώμων και το ουροπύγιο. Επίσης, διακρίνεται μαύρη ημισεληνοειδής ταινία σε κάθε πλευρά του προσώπου, από την περιοχή των οφθαλμών μέχρι τον τράχηλο. Τα εξωτερικά στέγαστρα των πτερύγων και τα εσωτερικά δευτερεύοντα ερετικά είναι μαύρα, κάνοντας αντίθεση με την υπόλοιπη λευκή πτέρυγα.
Το ράμφος είναι μεγάλο, οξύληκτο, καμπυλωτό προς τα κάτω, με χαρακτηριστικό κόκκινο-κοραλί χρώμα, που έδωσε την ονομασία στο είδος. Η ουρά διαθέτει συνολικά 7 ζεύγη πηδαλιωδών φτερών, μαζί με τα επιμηκυσμένα κεντρικά. Τα τέσσερα δάκτυλα των ποδιών είναι συνδεδεμένα με μεμβράνη και, τοποθετημένα πολύ πίσω στο σώμα, καθιστώντας δύσκολο έως αδύνατο το περπάτημα, πολλές φορές μάλιστα, τα πουλιά αναγκάζονται να σέρνονται με την κοιλιά.
Στα ενήλικα άτομα δεν παρατηρείται κάποιος ιδιαίτερος φυλετικός διμορφισμός, αλλά τα νεαρά πουλιά στερούνται των επιμηκυσμένων φτερών της ουράς ή έχουν πολύ μικρό μήκος. Το πάνω μέρος του σώματος είναι μαυριδερό, ενώ το ράμφος είναι κίτρινο.
Παρά τους κατά τόπους κινδύνους, κυρίως από την εισαγωγή ξενικών ειδών που λυμαίνονται τις φωλιές, ο φαέθων με κόκκινο ράμφος έχει μεγάλο φάσμα κατανομής και πληθυσμούς σε καλή κατάσταση, ως εκ τούτου, χαρακτηρίζεται ως Ελαχίστης Ανησυχίας (LC) από την IUCN. Ωστόσο, η τάση των πληθυσμών του παραμένει καθοδική. [13]
i. ^ Η κλίση του ουσιαστικού είναι: ο Φαέθων, του Φαέθον-τ-ος [14] και όχι, του Φαέθον-ος, όπως λανθασμένα καταγράφεται σε κάποια συγγράματα, διότι προέρχεται από την μετοχή φαέθων του ρήματος φαέθω (βλ. Ονοματολογία). Αυτό φαίνεται και από την οικογένεια του πτηνού, Φαεθοντίδες και, όχι Φαεθονίδες, όπως θα ήταν στην άλλη περίπτωση.
ii. ^ Περιλαμβάνει και το υποείδος P. a. limatus [15]
Ο Φαέθων με κόκκινο ράμφος είναι θαλάσσιο πελαγικό πτηνό της οικογενείας των Φαεθοντιδών. Απαντά στις τροπικές θάλασσες των τριών σημαντικοτέρων ωκεανών της υφηλίου. Η επιστημονική ονομασία του είδους είναι Phaethon aethereus και περιλαμβάνει 3 υποείδη.
Ο φαέθων με κόκκινο ράμφος αποτελεί ένα από τα τρία είδη του γένους Φαέθων, κομψών σε εμφάνιση πελαγικών πτηνών που περιπλανώνται στις τροπικές θάλασσες των μεγάλων ωκεανών και έρχονται στην στεριά μόνο για να φωλιάσουν.